Donderdag 21 Juli 1898. 5 centiemen per nummer 338,e Jaar 3280.
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
De Paus
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Het geltcd in de school.
VERLOREN EER
in zijn huiselijk leven.
DE DENDERBODE
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week
voor de Stad 5 frank; met de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden; fr. 4-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwilantiën door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij O. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, N. 31,
en in alle Postkantoren des Land.
Cuicpie Hiiuoi.
Per drukregel. Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00; Vonnissen cp
3* bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
dijnsdag en vrijdag in den voormiddag.
Voor de l advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten Bureelo
van dit blkd.
Aalst, 20 Juli 1898.
Francois Coppée schreef onlangs in een
blad van Parijs een bewonderenswaardig
artikel, dat diepen indruk maakte.
Hij vertelt, dat een zijner vrienden,
een jonge priester, kapelaan in een der
Parijsche voorsteden, hem verklaarde dat
in die parochie slechts een derde van de
kinderen gedoopt zijn, en dat een nog
grootere minderheid deu Catechismus
volgt en de massa dus geen godsdienstig
onderwys geniet.
- Er is dus geen begoocheling te maken:
weldra zullen er in dat deel van Frank
rijk geen Christenen meer zijn 1
Zij die zich vrijdenkers noemen,
zegt de dichter, kunnen fier zijn op dien
uitslag, in twintig jaar verkregen. Ja, het
is nauwelijks 20 jaar geleden —indien
ik goede geheugenis heb dat het kruis
beeld werd afgeschaft als schoolgerief
want dit zyn de lieftallige woorden van ik
weet niet welk gemeentelijk kopstuk.
Men zette iu de plaats van het kruis
ik denk het ten minste de tafel der
maten en gewichten, en de meeste klei
nen zullen ook maar al te vroeg weten
wat een liter is...
Wat den Cathechismus betreft, men
weet dat hy met het kruisbeeld uit
de school verbannen is, als een ge
dachtenis aan dweepzucht, en bijgeloof
(ouden stijl), en men heeft in de plaats
van dit achteruit kruipend boek kleine
handboekjes gesteld, waarin men den
jonge citoyens\ooral spreekt... van hun
rechten hun, die pas zelf zich den
neus kunnen afvagen.
In een van die boekjes'ziet men een
prentje, waarop een deftige mijnheer in
een tilbury laugs een straatveger rydt,
en onder dat prentje leest men - Door
het algemeen stemrecht is mynheer,
hoeveel fortuin bij ook hebbe, de gelijke
van den baanwachter.
Die les heeft mij doen peinzen, want
ge weet heel goed, dat als deze of gene
volgens zijn opvatting gestemd heeft, de
mijnheer iu de tilbury nog altijd zijn groot
fortuin zal bezitten, gelijk te voren.
Ik vraag mij af, of do Catechismus
niet beter in de waarheid is hij, die
arme, oude Catechismus die den
mijnheer en den wegwerker gelijk acht
voor den dood, maar die den eerste aan
raadt liefdadig, en den tweode gelaten te
zijn; die bij den eerste den hoogmoed en
bij den tweede den nijd bevecht, en alzoo
in deze wereld een weinig geluk en recht
vaardigheid doet ontstaan, in afwachting
vaD iets beters in het volgend leven.
een verhaal naar het hoogduitsob.
In den Tijd lozen we van de hand van
Mgr Autoon de Waal een merkweerdig
opstel over onzen gevierdeu Paus Leo
XIII
In het groote paleis van het Vatikaan
heeft de H. Vader slechts eenige eenvou
dige vertrekken tot werkelijk gebruik.De
kamers, die door den raus eigenlijk
worden bewoood, bestaan uit een stu
deerkamer, slaapvertrek, kapel en eet
kamer, gelegen op du derde verdieping.
Eene verdieping lager liggen de officieele
private vertrekken van den H. Vader en
de kapel, waar hij voor vreemdelingen de
Mis leest.
Leo XIII bemint de eenzaamheid,welke
hem tijd en rust geeft om te arbeiden en
te bidden. Zoo ging het hem als Bisschop
van Perugia, en zoo doet hij nu als Paus
voor zooveel de vele werkzaamheden van
den Opperherder hem toelaten. Want als
do plicht en de belangen der Kerk hem
roepen, dan offert hij de hem lief gewor
den stille rust van zijn klein studeer ver
trek op, om de pelgrims te outvangen.aau
kerkelijke diensten deel te nemen of zich
met de naar Rome gekomen Bisschoppen
der onderscheidene landen over den toe
stand hunner bisdommen te onderhouden.
Leo XIII arbeidt zeor veel. Welk een last
de zorgen en de aangelegenheden van
allerlei aard op de schouders van den
Paus leggen, hoe het vaak de allergewich
tigste, dikwijls de schijnbaar onbetee-
kendsto zaken zijn, waarover bij moet
beslissen, hoe vreugde eu smert, zorg en
troost, hoop en ontgoocheling zich dag
aan dag afwisselen, daarvan hebben de
overige raenschenkindercn geen begrip.
Maar Leo XIII is een man van orde, en
de nauwkeurige verdeeling en besparing
van den tijd maken het hem mogelijk,
ondanks zijne 88 jaren, zooveel tot stand
te brengen. Nu eens zijn het zijne heer
lijke herderlijke brioven, waaraan hij
arbeidt, want verreweg de meeste heeft
hij ze zelf opgesteld dan weêr ia het zijn
groot, geliefdkoosd denkbeeld van de
vereeDiging met bet Oosten, waarop hij
zint dan weêr eens kerkelijko staat kun-
digo vraagstukken der onderscheidene
volken, welker oplossing zijnen tijd in
beschikking neemt, en dan weêr de kleine
aangelegenheden zijnor hofhouding, of do
beslissing over do verzoeken en de bedel
brieven van allerhande soort, waarover
hij besluiten moet. Men vraagt zichzelven
verwonderd af, hoe de Paus desniettemin
nog tijd vindt om zijn brevier te bidden
en andere godvruchtige oefeningen te
verrichten, en toch weet Leo XHI het
zoo in te richten, dat zijne eigene ziel
geen gebrek en schade lijdt door do ver
zorging van drij honderd millioen zielen.
Des zomers staat hij vöör 0 uren, des
winters iets later op, en dan wordt de tijd
tot omstreeks 9 uren aan het gebed, de
meditatie en het lozen der Heilige Mis
gewijd. Toen eenigo jaren geleden een
Duitsche prelaat hem de bij Püstet te
Regensburg uitgegeven levensbeschrijving
van de eerbiedweerdige Catbarina van
Emmerich, van pater Schmöger, over
handigde, gaf do Paus zijn leedwezen te
kennen, dat hij dit boek Diet kon lezen,
dewijl het in de Duitsche taal was ge
schreven, en toen de prelaat hem ver
wonderd vroeg Maar, Heilige Vader,
vindt gij dan, bij al uwen arbeid, nog tijd
voor zulke leziug gaf Leo XIII ten ant
woord O, ik zorg dagelijks een vrij
uurtje te besteden aan het lezen van een
stichtelijk boek.
Qeregeld eiken avond bidt hij met zijne
dienstboden, in de grootere kapel, den
Rozenkrans dien zijn kapelaan voorbidt.
De heilige Vader zelf knielt dan aan den ij
kant van bet altaar op eene knielbank,de
overigen wonen de oefening in het aan-
grenzenzend vertrek bij, op het altaar
branden slechts twee keersen welke ook
de verlishting der beide kamers uitma
ken.Behalve den Rozenkrans worden dan
nog een litanie, het de Profundis voor
de arme zielen en andere gebeden ge-
daaD, zoodat de oefening ongeveer een
half uur duurt.
Heeft hij zich dan weêr naar zijn ka
mertje begeven eu zijn dienstpersoneel
weggezonden, dan gaat hij nog aan zijne
schrijftafel zitten en wordt het niet zelden
middernacht, voor dat hij zich ter ruste
begeeft. Veel slaapt tie Paus niet, de
zorgen van zijn ambt vervolgen hem ook
dikwijls op zijne legerstede en verdrijven
den slaap uit zijne oogen om afleiding te
vinden, maakt hij dau wel in dc stille,
nachtelijke duisternis verzen, totdat ein
delijk de slaap komt.
Wekelijks biecht de Heilige Vader.
Zijn biechtvader was vroeger een oud-
Franciscaan pater Daniël, de rector der
apostolische bieohtvaders van Lateranen;
sinds dezes overlijden, is biechtvader de
aartsbisschop Pifferi, van de orde der
Augustijnen, die in het Vatikaan zijn ver
blijf houdt.
Zelden wandelt de Paus in zijn hof.
Behalve dat deze een kwaartuur van zyne
woonvertrekken gelegen is, laten do be
zigheden hem die uitspanning niet toe, en
er verloopen dikwijls weken zonder dat
hij den tuin bezoekt. Wel is waar heeft
hij zich daar, op aandrang der genees-
heeren, een klein buitenhuis laten bou
wen, en het uitzicht van daar,het hoogste
punt van den Vatikaanschen heuvel,om
de St. Pieterskerk, op Rome en de Cap-
pagna, tot aan het Albaneesche gebergte,
is verrukkend fraai, vooral in den avond.
Maar al beeft hij met het stichten dezer
villa hot voornomen gehad, daar dikwijls
zyne geliefde eenzaamheid te genieten,
kon hij het afgeloopen iaar zelfs in Octo
ber, wanneer de Heiige Vader eeuig
verlof neemt,zich slechts zelden daarheen
12* VERVOLG.
Het «al u vergoed worden, zegde hij.
Het is gelukkig, dat ik voor eenige maanden
huis en hof verzekerd heb. Gij zult er niets bij
tekortkomen Denk aan mij, ik heb groo
tere schade geleden
Als gij alles verzekerd bad....
Ja wel, alles wat men alles noemt Maar
de vijf duisend madden koren, die op den
solder lagen, zullen naar den duivel zijn De
maatschappij betaalt niets meer dan ay moet
en ik kan haar niet be wij Een dat bet koren
meê verbrand is.
Dat kan ik getuigen bracht Brigitte in,
op wier verslenst aangezicht een* glans van
genoegen verscheen, toen haar beer haar ver
goeding voor het verlorene beloofde.
Zoo Künt ge dat vroeg Hagen.
Natuurlijk, er is toch niets gered gewor
den
Bah dat kuunen de boeren ook getui
gen, maar men zal u vragen of het graan ei
voor den brand ook gelegen heeft.
De mulder wees met zijn zweep op de puin-
hoopeu eu zag de meid zoo dreigend aan alsof
haar beduiden wilde, dat indien zij dit
niet verklaarde, zij het laatste brood bij hem
gegeten had.
Als gy het zegt, moet het wel waar zijn,
sprak zij. Ik weet, dat er altijd graan op den
zolder gelegen heeft en Hans weet het ook.
Hans weet niets viel Hagen haar in de
rede. Ik heb hem in de laatste maanden niet
meer naar hoven gezonden, hij had genoeg in
den molen te doen. Hij schuttelde het koren
ook niet zorgvuldig genoeg om, daarom heb
ik het in den laatsten tijd altijd alleen gedaan.
Ha en mijn voorraad in de schuur meent
gij dat ik geen schade lijdt bij den brand
Uw armoedig boeltje zal u vergoed worden,
gij verliest er geen penning bij.
Ik zon het ook niet kunnen dragen
zegde Brigitte het hoofd schuddende.
Zoo en Dora heeft hem in bescherming
genomen ging de mulder grimmig voort,
zonder op deze bemerking acht te geven. Hoe
durfde zij het wagen Iloe kon zij vergeten,
dat zij mijne bruid is
Zij heeft niet willen toelaten, dat de
woedende boeren hem in het vuur wierpen
Zij hadden hem den dood gezworen en zonden
hem levend verbrand hebben, indien hij in
hnnne handen gevallen was.
De magere man kromp Ineen al had hem
eene ijskoude hand aangeraakt.
Het doet er niet toe, zegde hij geërgerd,
sy had niet voor hem in de bres moeten sprin-
In een park bevinden zich eenige witte
herten en een zeer tamme ree in een
vogelhuis hebben drij papegaaien bnn
verblijf. De dieren onderscheiden den
Paus aan zijn wit kleed en zoodra zij hem
zien, geven zy hunne vreugde te kennen
zij weten toch, dat bij bun iets heeft mcê-
gebracht. Een groot gedeelte van dsn
tuin is met wijnstokken beplant, en daar
de familie Pecci in haro geboorteplaats
Carpineto uitgestrekte wynbergen bezit,
heeft de Heilige Vader in zijne jeugd
reeds geleerd, de ranken te snoeien, en
het is hem nu een genpegen, den arbeid
der wijngaardeniers gade te slaan, en wel
eens zelf 't snoeimes ter hand te nemen.
Maar dit zijn allen slechts ontspanningen
van korteD duur waut hom wachten
reeds de ingekomen brieven en stukken
en andere dringende werkzaamheden; een
Paus kan immers Diet werkeloos en nooit
zonder zorgen zijn.
Eenige keeren heeft hy beproefd, of
het mogelijk zou zijn meerdere dagen op
zijne villa in den tuin door te brengeu,
maar ook daar moest hij niet slecht eiken
morgen don Kardinaal Staatssecretaris
ontvangen, die hem voordrachten moet
doeu, er kwamen ook andore Kardinalen
en Bisschoppen, of soms andere hoogge
plaatste personen,die den Paus over drin
gende aangelegenheden hadden te onder
houden. Zoo ontving hij in het laatst van
October de algemeene Overste der Kruis-
zusters van Ingebohl, de eerw. Moeder
Paneraitia, met de provinoiale Oversten,
die zich naar Rome hadden begeven, om
deu Heilige Vader voor de goedkeuring
van de statuten harer Congregatiën te
bedanken.
Kardinaal Ledochowski, haar bescherm
heer .stelde de zusters aan den Paus voor,
dio nu in eene buitengewoon hertelijk
toespraak der nonnon hare plichten op
het hert drukte en haar vervolgens een
voor een tot den handkus toeliet. Het
verhoor duurde een half uur. (Dit was nu
wol eene ontvangst wolko den Heiligen
Vader eordor aangenaam bezigheid dan
inspanning veroorzaakte, maar in zijne
villa vervolgen hem ook ernstige en moei
lijke vraagstukken, die door hem moeten
worden opgelost.
En nu mogen de geneesheeren steeds
bij den grijsaard er op aandringen, dat
hij zich ontzien moet en rust nemen, de
plichten gaan voor.
gen. De kerels zouden zich nog wel eeDs
bedacht hebben, eer zij hem in de vlammen
geworpen hadden. Gij blijft hier Brigitte
als Hans terug komt, zeg hem dan dat hij
weêr naar huis kan gaan naar zijn broeder,
of waarheen hij wil, dat er hier niets meer
voor hem te doen valtlater zal ik met hem
afrekenen. Wanneer hij zich dan weêr bij mij
verhuren wil, is het mij goed ik zal het hem
laten weten zoodra hier alles weêr in orde is.
Ik rij naar het dorp indien er iemand naar
mij vraagt, ik neem bij baas Stam mijn intrek.
Hebt gy geld noodig, kom dan hij mij, ik
denk, dat gij het hier wel zult kunnen uit
houden.
Zonder een antwoord af te wachten, ging
hij heen dadelijk daarop zag Brigitte hem
wegdraven.
Weldra had hij het dorp bereiktvoor de
herberg, het eerste huis, waar langs zijn weg
hem voerde, maakte hij halt. Hij gelastte den
dikken herbergier het paard op stal te bren
gen en hem voor twee of drie maanden een
en zoo het kon twoe kamers in te ruimen
daarna begaf hij zich, zonder eerst de herberg
binnen te t:aan, naar de woning, welke Do-
ra's moeder bewoonde.
Eenige hoeren wilden hem onderweg aan
spreken, maar zij waagde het niet toen zij
zijn barsch uitzicht zagen zij wisten waar
heen hij ging en wat hij voornemens was zij
konden wel gissen, dat hy boos was op zyns
By dit alles moet het te meer vei won
dering wekken hoe de Heilige Vader zich
kan verheugen in een gezondheid, dia
niets te wenschen overlaat. De dagbladen
melden wel onophoudelijk dat de Paus
zich niet wel bevindt, maar het is een
feit dat Leo XIII gedurende de laatste
jaren geen eDkelen dag te bed is mouten
blijven of zijn werk door ziekte heeft
laten steken. In den regel ontvangt de
Heilige Vader des donderdags en dus
eenmaal in de wook.zijnen lijfarts Laponi,
die echter steeds bevindt, dat Zijne Hei
ligheid zich over den besten staat van
gezondheid mag verheugen. Daartoe dia-
geu ongetwijfeld, behalve zijn volkomen
gezonde lichaamstoestand, de gelijkma
tigheid en de eenvoud van zijn levens
wijze in niet geringe mate bij.
De tafel des Pauzen is zoo burgerlyk
als zij maar zijn kan daarvoor wordt
dagelijks 2,40 frank besteed, en daarbij
eet hij zoo weinig.dat de kok eens schert
send zeide, dat de Heilige Vader eet als
een vogeltje. De maccaroni,do lievelings-
kost dor Italianen, levert hem wekelijks
versch een vrouwenklooster van den
Aventijnschen berg men kan begrijpen
welke zorg de goede zusters dragen, om
die goed en smakelijk te maken. Het glas
wijn, dat hij na het eten drinkt, bezorgt
hem een vrouwenklooster te Bordeaux.
Een derde klooster, in Perugin, zendt
hem alle jaren een Paascbgebak, waar
van hij lachend ten minste een stukje
nuttigt om de vromo geefsters tevreden te
stellen.
Bii zyn priesterjubelfeest zijn hemde
kostbaarste wij non gezonden hij heeft ze
alle aan gasthuizen geschonken. De Paus
rookt niet, maar snuift nogal sterk het
is een licht gele snuif, welke een Fran-
sche firma hem bezorgt. Het is een voor
schrift, dat de Paus altijd alleen eet.Toen
Pius IX op zijn buitengoed Castel Gon-
dolfo soms Kardinalen of diplomaten ten
middagmaal noodigdo, had hij toch een
afzonderlijke, ietwat hoogero tafel waar
aan de tafel der gasten was aaugesloten.
Zoo gebruikt ook Leo XUI het middag
maal alleen, tegen 2 uren, en daar zijne
spijskaart slechts uit soep, een stukje
vleesch met toespijs, en vruchten be
staat, is dit spoedig afgeloopen. Nog een
voudiger is het avondeten. Aan maag
ziekten lijdt den Paus dus nietmaar
deze bijzonder eenvoudige levenswijze
houc(t hem gezond. Over twee jaron
heeft hij,op raad vau zijne geneesheeren,
des zomers een glaasje Münchener bier
gedronken, maar dit spoedig opgegeven.
Gedurende het middag- en het avondeten
blijft een ziiner beide private secretarissen
Mgr. Angeli of Mgr. Marzolini, bij hem,
eu dan dicteert hij hun brieven of stuk
ken van allerlei aard.
Voor zijne ouders,in het bijzonder voor
bruid, dewijl zij den brandstichter in bescher-
miug genomen had.
Dora had daarover reeds een woordenwis
seling met hare moeder gehad en met de oude
Lena, die nog aanwezig was, toen de mulder
binnen kwam.
Dat is een schoone geschiedenis riep
Hagen toornig, zonder den groet der vrouwen
te beantwoorden. Is n de misdadiger liever
dan ik, zoo hadt gij mij uw woord niet moe
ten geven De schavuit steekt mijn huis in
brand en gy zyt hem behulpzaam om na die
heldendaad ongedeerd te ontkomen.
Ja, het heeft veel ergenis gegeven, en
niemand kan begrijpen, zegde de oude Lena,
maar de mulder opende de deur en beduide
de vrouw met een gebaar, dat het hem zeer
aangenaam zou ziju dat zij heenging.
- Wat wy met elkander hebben, kuunen
wy onder ons afdoen, merkte hij aan op een
toon, die geen tegenspraak dulde indien het
geheele dorp het hooreu moest, zon wij op
straat gaan.
Pruttelend ging het onde wijf heen, de
mulder wierp de deur achter haar dicht en
vestigde de toornig flikkerende oogen op
Dora, om wier lippon een vastberaden bijna
vijandige trek speelde.
Het geheele dorp heeft er den mond vol
van, zegde hij met toenemende gramschap
gij had den deugniet niet meer moeten ken
nen, toen hij nit het tuohthuis terugkwam.
Dat heb ik haar ook geaegd, sprak de
moeder met een bestraffende blik op het
meisje. Wees bedaard, Hagen, ay aal het niet
meer doen.
Op 8taanden voet zou ik het doen, zoo
het woedende volk hem wilde vermoorden,
sprak Dora met klem. Meent gy dan, dat gy
de liefde zoo heel en al uit mijn hart kondet
rukken Gy hebt het beproefd, beiden, gy
hebt hem zoo slecht gemaakt als gy slechts
vermocht, gij hebt mij bedrogen om mij te
bewijzen, dat hij mijue liefde niet weerdig
was, eu toen dat alles niet hielp, Peter, hebt
gij een ander middel beproefd, om mij van
hem los te maken. Het was geen eerlyk mid
del, maar gy hebt er uw doel meê bereikt en
daarmee moest gij te vreden zyn
Hagen heet bij het hooren dezer woorden
op de lippen en aloeg de oogen neêr hij kon
dit verwijt niet weerleggen.
- Ik heb a destijds gezegd, mijne hand
wil ik u geven, maar mijn hart behoorde een
ander, ging het meisje zich fier oprichtend,
voort. Gij hebt a met de hand te vreden ver
klaard eu gemeend, dat na het huwelijk het
hart u ook wel zou behooren. Beproef het,
Peter, maar langs dezen weg wint gy het
nooit
Het is belachelyk l viel de mulder uit.
Een misdadiger.
(WORDT VOORTGEZET).