Donderdag 1 September 1808. 5 eentiemen per nummer. SS81* Jaar 5292
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Christene
Demokraten.
VERLOREN EER
Iels voor de
geneverdrinkers.
DE DENDERBODE.
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan istweemaal ter week
Yoor de Stad 5 frank; met de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden; fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kw'tantiëa door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, N. 31,
en in alle Postkantoren des band.
Cuique «mum.
Per drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00; Vonnisse cp
3* bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
dijnsdag en vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten Bureele
van dit blad.
Aalst, 81 Augusti 1808.
voorgédragen en gestemd
idon door hunne werken dat zij ware
Dat woord is in de spraak en de druk
pers zoo dikwijls gebruikt en misbruikt,
aat het wel de moeite weerd is er eens
klaar en duidelijk de beteekenis van in
bet licht te stellen.
Democratie beteekent, volgens den
etymologischen zin des woords, volks-
rcgeeringvolksheerschappij. Iedgreen
die deze volksregeering wil invoeren en
doen uitoefenen, mag demokraat heeten
een demokraat is dus een voorstaander
van de volksheerschappij, en als dusdanig
een vriend en verdediger van bet volk.
Maar het volk, in zijn geheele genomen,
kan natuurlijk de regeering,met alles wat
daarin begrepen is, persoonlijk niet uit
oefenen, en moet derhalve zijne vertegen
woordigers kiezen, die in zijnen naam bet
land bestieren.
Zoo is het nieuwe kiesrecht, door de
catholieken gestemd en ingevoerdbet
begin der demokratie in België geweest,
en de catholieke kamerbeeren, die deze
wet
toonden
demokraten zijn.
Alle ware catholieken zijn christene
demokraten,want zij willen dat de regee
ring zooveel mogelijk christelijk weze, in
tegenstelling met de socialisten, die ook
demokraat zijn, maar den godsdienst, het
huisgezin en den eigendom uit den Staat
willen verbannen.
Dus, de catholieke volksvertegenwoor
digers zijn ware christene demokraten
en dat zij het welzijn van het volk wezen-
ij* behartigen, blijkt genoeg uit de vele,
schoone en praktische sociale wetten die
zy ten voordeele van het volks reeds ge
maakt hebben en nog zullen maken, zóó
dat België, onder dat opzicht, aan het
hoofd aller landen van Europa staat.
Maar hoe komt het dat die ware catho
lieken in de kieziDgen bestreden worden
door mannen die den naam van christene
demokraten dragen
|lOm daarop te kunnen antwoorden en
de zake wel te verstaan, moeten wij de
geschiedenis der laatste jaren in het ge
heugen brengen.
Wanneer het socialisme zekere uitbrei
ding in België begon te krijgen, waren er
catholieken die, om het werkvolk tegen
die pest te bevrijden .christelijke instellin
gen, zoo als gilden, vakvereenigingen en
andere dusdanige in het leven riepen.Deze
een verhaal naar het hoogduitsoh.
18* VKRVOLG.
In onzinnige woede, met het vaste voorne
men den verloofde zyner ontrouwe geliefde
tot den bedelstaf te brengen, had de aange
klaagde de misdaad gepleegd. Hy had de
oude meid vrees aangejaagd om te verhinde
ren alle deuren te sluiten hij was later in
het huis geslopen en had hier, evenals in de
sehunr, vuur aangelegd, en het genot, dat hij
bij het gelukken van zijn dnivelachtig opzet
«maakte, deed hem vergeten, welk gevaar
hem zeiven bedreigde, indien hij op het too-
neel van den brand aangetroffen werd. Eene
boosaardige vreugde had zijne zinnen bene
veld, hij dacht niet aan de noodzakelijkheid
der vlucht, hy dacht er eerst aan toen het ge
vaar hem van zoo nabij op de hielen zat, dat
hij er zich nog ter nauwernood aan onttrek
ken kon. De verklaringen der getuigen stem
den allen daarin overeen, dat hy alleen de
dader zyn kon ook de verklaringen van
meisje, voor zoover men daaraan gewicht
hechten mocht, waren verpletterend. Daarbij
moest men het verledene van den beschnl'
digde in aanmerking nemen. Hij was een ge
strafte dief, hy' had den weg der misdaad
waren inderdaad christene demokraten,in
den echten zin des woords. Andere catho
lieken nogthans vonden dit zoo noodzake
lijk nietjbiizonderlijk waren zij daartegen,
wanneer die instellingen in de politiek
werkzaam wilden optreden en door hunne
eigene afgeveerdigden vertegenwoordigd
zijn.Daaruit onstond zekere verdeeldheid.
De demokraten of volksmannen kwamen
op tegen de anderen, die geloofden dat
de oude catholieke volksvertegenwoor
digers beter, of ten minste zoo goed, de
rechten van iedereen kunDen verdedigen.
Ondertusschen verscheen de merk-
weerdige encycliek van Leo XIII over
den toestand der werklieden. Doch in
plaats van den vrede te herstellen, werd
de verdeeldheid nog aangevuurd.
VaD den eenen kant was men te over
dreven. Men beweerde in den pauzclijken
omzendbrief de oplossing vau alle vraag
stukken te viudeu en men steunde op
't gezag der encykliek, om alle eischen te
reohtveerdigeu. Dat was ten minste zeer
onvoorzichtig en tegenstrijdig aan den
omzendbrief zelve, die de grootste om
zichtigheid in 't oplossen der moeielijke
sociale vraagpunten voorschrijft.
Van don anderen kaut groeide het wan
trouwen tegen de demokratische bewe
ging aan, alsof deze geheel de catholieke
partij wilde omverro werpen en hare
plaats innemen op allo politiek gebied.
Deze verdeeldheid was zeker betreu-
reDsweordig doch zij moet ous niet vcr-
'onderen.Het maatschappelijk vraagstuk
ras, ten minste voor het meeste getal,nog
heel nieuw en onbekend. Van daar die
verwarring in de gedachten en verschil-
lendende werkingen men verstond de
zake niet klaar genoeg. Voeg daarbij de
menschelijke hertstochten, en men zal
begrijpen dat, dit alles samengenomen,
bekwaam was eenige verbittering tegen
elkander in de gemoederen te doen ont
staan. Doch van beide kanten was men
catholiek, en men wilde kost wat kost
catholiek blijven, dus heel en gansch aan
het gezag der heilige Kerk onderworpen.
Zijne Heiligheid Leo XIII betreurde
dezen toestand van het catholiek België.
Hij wist nogtbans zeer goed dat zijne stem
zou geëerbiedigd worden, en wat doet hij
Hoewel de Paus eeneu noncius te Brussel
heeft,die hem alle inlichtingen kan geven,
is dit hem nogthans niet voldoende; maar
hij roept de Bisschoppen van België, en
de personen die meest in de beweging
betrokken zijn, naar Roomen, om van
beide kanten alle mogelijke inlichtingen
te ontvangen. Dan, met volle kennis van
zaken, na rijp overleg en wijs beraad,
schrijft de heilige Vader aan de Bisschop-
reeds voor eenigen tijd betreden, en de on
dervinding leerde, dat de eerste stap op dezen
den terugkeer onmogelijk maakt. Wan-
een mensch gelijk de beschuldigde zijne
onschuld betuigde, dan was dat alleen een
bewijs van verregaande verstoktheid welke
daarom de strengste toepassing der straf vor
derde. Hij eiaohtte een tuchthuisstraf van vijf
tien jaar.
De verdediger, die den beschuldigde ambts
halve toegevoegd was, nam de schuld als be
an aan hij bepaalde er zich toe gronden
aan te voeren, die de misdaad in een gunsti
ger daglicht stelden. Hij beweerde dat de
beschuldigde tot do daad was uitgetart, dat
hy haar gepleegd had in een ontoerekeubaren
toestand, ja, men kon met recht zeggen, in
een vlaag van razernij.
Doch de gezworen verwierpen de vraag of
er verzachtende omstandigheden aanwezig
waren en het hof veroordeelde Willem tot een
lOjarig tuchthuisstraf.
Met de uitdrukking vau hoogste ontzetting
rustte de etrjdflce blik.van Dora op den ver-
oordeelildrllagen bood haar den arm aan
zij hoorde hem niet, hare gansche opmerk
zaamheid was op don ongelukkige gevestigd,
om wiens lippen een bitteren trek speelde.
Eerst nadat hij weggevoerd was, hield de
toovermacht op, welke het meisje gebi
hield hare oogen vulden zich met tranen
en een diepe, zware zucht steeg uit haren
pen van ons land voor wat er moet ge
daan worden om den vrede te herstellen
en de encykliek over den toestand der
werklieden in toepassing te brengen.
De Bisschoppen gehoorzaam aan de
stem van den Opperpriester,en bijgestaan
door verschillige geleorden, wereldlijke en
geestelijke personen, hebben eerst do
zaak afzonderlijk overwogen en bestu
deerd. Daarna allen te zamen vergaderd,
tegelijkertijde met afgeveerdigden uit
ieder bisdom, hebben zij het catholiek
program betreffende het maatschappelijk
vraagstuk opgesteld, volgens het verlan
gen cn de voorschriften van Leo XIU.
Alle ware catholieken van heel België
hebben dat program aanveerd, de catho
lieke kringen en vereenigingen.zoowel als
do verschillende volksbonden des lands
volgens dat program, is overal de over
eenkomst gesloten en de vrede hersteld.
Nogthans, ouder de catholieken zijn er,
betreurensweerdig genoeg, enkel eenigen
gevonden die niet wilden bijtreden. Het
zijn dezen die, onder den valscben naam
van christene demokraten, ter gele
genheid van de kiezingen, de catholieke
afgeveerdigden komen bestrijden. Zij
willen niet onderworpen zijn aan het ge
zag van den Paus eu de Bisschoppen. Zij
willen den oorlog voortzetten, daar nog
thans de vrede hersteld en het program
der Bisschoppen overal aanveerd is zij
bestrijden geene socialisten, maar zij be
strijden, in het Vlaamsch gedeelte des
lands, de catholieke volksvertegenwoor
digers, die zonder uitneming.thaus iu deu
vollen zin des woords, christene demo
kraten zijn, dewijl zij allen het deraokri-
tisch program van den Paus en do Bis
schoppen aanveerden.
Die bestrijders zeggen catholiek te zyn.
Maar wat is catholiek zijn Onderworpen
zijn aan den Paus eu de Bisschoppen,
zoowel voor de leering als het bestier, en
daarbij, op politiek gobied, de rechten
der heilige Kerk verdedigen.Dit heet men
catholiek zijn. En die zoogezegde chris
tene demokraten weigeren onderdanig te
zijn, en in plaats van de heilige Kerk te
verdedigen, zaaien zij twist en tweedracht
en hitsen het volk op tegen de catholieke
Bestuurders, tegen deD Paus, tegen de
Bisschoppeu en tegen de Priesters. Maar
die handelwijze is revolutionnair tegen de
Kerk zij is verradelijk en ten uadeele
van het catholiek leger, en zij heeft geene
andere dryfveer dan hoogmoed en heb
zucht.
Die bestrijders zeggen christen te zijn.
Doch wat is een christen Een lid van de
heilige Kerk, die niet alleen gelooft, maar
daarenboven onder de gehoorzaamheid
staat van den Paus en do bisschoppon.
Zonder die gehoorzaamheid, wordt men
benauwden boezem op. Zij legde hare hand
op den arm haars verloofden en verliet, door
hem geleid, de zaal.
Do herder, die naast den herbergier aan j
den uitgang van het gebouw Btond, zag haar
hoofdschuddend na.
Yoor dat arm meisje heeft het leven
i«n vreugde meer, sprak hij met gedempte
om de mulder zal zijne vrouw spoedig
ouder de graszoden moeten leggen.
Ooh kom uit het oog uit het hart,
antwoordde de herbergier schouderophalend;
mettertijd heelen alle wonden. Het is waar,
zij heeft hem nog lief gehad en ik geloof dat
zij hem nog lief heeftmaar zij moet nu toch
inzien dat hij hare liefde onweerdig is.
Moet zij dat vraagde de oude man,
bedenkelijk het hoofd sohuddende. Indien hij
de misdaad begaan heeft, dan dreef zij hem
daartoe door haren trouwbreuk dat is de
worm die aan haar hort zal knagen. En hy
heeft ze niet begaan....
Kunt ge thans nog twijfelen
Ja, mijn twijfel is heden nog sterker
geworden... Zoo staat geen schuldige voor
zijne rechters, al is hij nog zoo verstokt en
boosaardig, gelijk Willem heden voor het
gerecht stond 1 Het scheen mij zelfs toe, dat
de knaap te fier was, om zich tegen de aan
klacht te verdedigen
Dat was louter slim overleg en bereke
ning, merkte de waard aan. Gij laat u door
schismatiek of schourmaker. Die gehoor
zaamheid is verplichtend op doodzonde
wanneer zij eene gowichtige zake betreft.
Is het dan te verwonderen dat de Bis
schoppon van Gent en Brugge, die zooge
naamde christene demokraten openlyk
veroordeeld hebben, en alle ware chris
tenen verbieden aan hunue werkingen
deel te nemen
Eindelijk die bestrijders zeggen demo
kraat te zijn, dat wil zeggen verdedigers
van het volk en zijne rechten. Maar zij
zijn demokraat buiten en tegen de Kerk;
bierin gelijken zij aan de socialisten,voor
welken zij den weg bereiden. Wij vragen
het, worken zij voor het welzijn van het
volk, wanneer zij dat volk van de Kerk
en de geestelijke overheid aftrekken? Het
is alleen do zaligen invloed der Kerk en
bare leering van christelijke rechtveer-
digbeid en lief-Ie, die redding kunnen
aau brengen in den maatschappelijkon
toestand. Daarom heeft Leo XIII zijnen
omzendbrief verveerdigd daarom heeft
bij aau de Bisschoppen van België
onderrichtingen gegeven, en hun gelast
het program voor alle catholieken vast to
stellen. Dit is de eenige middol om het
ware geluk van de maatschappij te be
werken.
Die zoogezegde christen demokraten
liegen dan, en bedriegen bet volk, wij
komen dit te bewijzen, wanneer zij zeggen
dat zij catholiek, christen en demokraat
zijn. Dat dus nicmaud hunue beloften eu
gezegden geloove De socialisten beloven
ook veel, maar kunnen niets geven, niets
uitvoeren dat waarlijk voordeelig is voor
het volk. Zoo is het ook met de groene
socialisten of valsche demokraten.
Wat volgt uit dit alles Daar volgt uit
1° Dat de zoogezegde christene demo
kraten wederspanuig zijn aan het kerke
lijk gezag, vijanden en verraders van het
catholieke leger, bedriegers van het volk.
2° Dat alwie met de valsche demo
kraten samenspant, voor hen stemt, met
hen medewerkt door woord of geschrift,
noch als catholieknoch als christen,noch
als ware demokraat te werke gaat.
3° Dat iedere ware christen getrouw
moet blijven aan bet catholiek leger,
en als hooveerdigen, eer- en hebzuchtigen
aanzien, al dezen die de catholieke volks
vertegenwoordigers, of de catholieke
gemeenteraadsleden in de kiezingen ko
men bestrijden. Naar een vlugschrift.
De Belgen in Rusland. Do Belgi
sche nijverheidsvakken gaan steeds voor
uit in Rusland.
Men meldt nu weèr het aanstaaude ver
trek van een groot aantal werklieden uit
Henegauw, die eene verbintenis hebben
aangegaan, om daar te gaan werken.
Dora op een dwaalspoor brengen dewijl zij
aan zijne onschnld gelooft, ineent gij er ook
te moeten aan gelooven. Het ie eene bepaalde
onmogelijkheid, dat een ander de misdaad
kan begaan hebben. Hagen heeft geen vijan
den daarenboven berstte de brand juist in
denzelfden stond uit, dat Willem zich in de
nabijheid van het erf bevond.
Ja, als gij het zoo uitlegt.
Welnu, ik geloof niet, dat men het an
ders uitleggen kan zegde de herkergier
ontstemd. Het gerecht veroordeeld niemand,
meer het geen bewijzen voor de schuld
gevonden heeft en hier zijn bewijzen in over
vloed voorhanden
De herder schudde het grijze hoofd en
zweeg de twijfelingen, die in zijnen geest
opstegen, kouden door geen uitspraak van
het hof op zijde geschoven worden.
VI.
Hoeveel spoed en vlugheid de mulder ook
met den herbouw van zijn molen en aanhoo-
righedon deed maken, werd het toch lente
eer hij er met zyue jonge vrouw intrekken
kon.
Dora was stiller en kalmer geworden de
tijd scheen de wonden geheeld te hebben,
welke de veroordeeliug van haren vroegeren
verloofde in haar hart geslagen had. In de
eerste weken sprak zij nog dikwyls van hem
het was haar eene behoefte haren haat en hare
Den dag voor zijne halsrechting (1897),
schreef de moordenaar Hocke, te Bautzoa
(Duitschland) zijn testament, waarvan wij
het volgende ontleenen
Als ik mij zeiven afvraag wat mij
misdadig gemaakt heeft, vind ik maar
een antwoord Genever Ilij heeft mij
langzamerhand medegesleept. Van mijne
kinderjaren af,heb ik nooit anders gezien.
Mijn vader was een dronkaard eens in
staat van dronkenschap vorkuerende, is
hij in de sneeuw bevrozen, en ellendig
omgekomen. Gij, vaders, die dronkaards
zijt, denkt dat gij door uwo slechte ge
woonte en uw verachtelijk voorbeeld,
bloed en leven uwer kinderen vergiftigt.
Toen ik de school verliet, werd ik
metser, en, zooals alle metsers, nam ik
mijnen druppel. In den beginno was ik
nochtans nog een moedig werkman, en
kwam goed aan mijn brood. Maar hoe
meer ik won, hoe meer ik dronk lang
zamerhand verdwenen moed en kracht
voor het werk. Ik maakte kennis met de
gevangenis en hot verbeteringshuis. Maar
zoodra ik er uit kwam* was driuken mijno
eerste bezigheid. Eindelijk workte ik niet
meer, en liet mijne vrouw voor mij den
kost winnen. Ik was tevreden als zij my
maar gold caf voor genever gaf zij er mij
i, dan sloeg ik haar. Mijne kinderen
waren verplicht dien helschon drank voor
mij te halen, 's morgens voor en 's avonds
na de school
Genever alleen hield mijnen geest
bezig, genever was mün eerste en laatste
gedacht van den dag Ik zal de schande-
lykc daden welko ik begaan heb, verzwij
gen want de genever had mij alle wils
kracht ontnomen cn ik volgde nog alleen
lijk mijne dierlyko driften.Om te eindigen
doodde ik mijue vrouw. Dat was do laat
ste schakel van de ketting der zonden en
misdaden waartoe do genever my geleid
had.
Morgen zullen zij uitgeboet zijn.Mor
gen zal ik gehalsrecht worden. Ik heb de
dood verdiend ik sterf gerust. God zal
bermhertig wezen, maar ik kan niet ster
ven zonder aan de wereld eene driDgende
waarschuwing toe te sturen.
- Die waarschuwing is eerst voor u,
mijne vrienden en mededrinkers,met wie
ik zoo dikwiils aan de tafel zat. Betert u
van die slechta gewoonte.
Mijn voorbeeld wijst u waartoe men
komt. Werpt de geneverflesch tegon den
muur aan stukken, vooraleer do drank
u zooverre brenge als hij my gebracht
heeft.
verbittering lucht te geven en er kwamen
zelfs oogeublikken, waarin zy dezen haat aan
den malder te kennen gaf op eene wijze, welke
maar al te duidelyk verraadde, dat zy niets
vuriger wenschte dan de keten te verbreken,
die haar aan hem boeide.
Peter Hagen hoorde hare verwijten zwij
gend aan en het vervolg leerde, dat dit de
wijste party was, die hij kiezen kon. Van
lieverlede bedaarden die huiselijke stormen.
Doordien Hagen zijne bruid dikwyls wegens
de inwendige inrichting van zijne nieuwe
woning raadpleegde, namen de gedachten
van het meisje eene andere richting en weldra
meende do mulder de overtuiging te mogen
koesteren, dat Dora deu gevangene vergeten
had.
En toen de lente kwam en de dag van het
huwelijk naderde, scheen Dora hare opge
ruimde stemming herkregen te hebben zij
zong met den nachtegaal om strijd, als zij met
eenigen huiselijken arbeid bezig was of aan
haren uitzet naaide.
Hagen verblijdde zich daarover, hij wist
niet, dat ook een uit duizend wonden bloe
dend, vertwijfelend menscbenhart lachen,
schertsen en zingen kan, om de smart te ver-
dooveu. Hy dacht dat de lente met hare zoete
betoovering ook in haar hart gedrongen was
en met haren weldadigen zonneschijn den
nacht daaruit verdreven had.
(WORDT VOORTGEZET).
