r»ls,c Jaar 5362
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
Zoridaff 7 Mo! IS1QQ
Donderdag i Mei 1899
a-£fiatiftmcn-imr numimu'
,1 centiemen per nummer.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM. 'MËÉiIÉ# VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Leert uw stiel.
GELUKKIG SCHOT.
De Kieswet.
Rechtuit gebiecht!
DE DENDERBODE
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week
voor de Stad 5 frank; met de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden; fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwitantiën door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, N. 31,
en in alle Postkantoren des Land.
Cuique au urn.
Per drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00Vonnisse cp
3* bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord, Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen deD
dijnsdag en vrijdag in den voormiddag.
Voer de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten Bureel»
van dit blad.
Aalst, 3 Mei 1899.
Eene crisis staat aan de deur voor de
kleine nijverheid.
Do groote Dijverjieid breidt zich van dag
tot dag meer en meer uit en dreigt vele
ambachtslieden met ondergang.
Maar hoe zullen do ambachtslieden
weerstand bunnen bieden Hoe zullen zij
het aan boord leggen om door de concur
rentie niet verpletterd te worden
Men neme de kleermakers- en schoen
makersambachten.
Groote confectiehuizen leveren klee-
diDgstukken tegen verbazende lage prij
zen.
Groote schoenfabrieken leveren tegen,
prijzen buiten alle concurrentie.
Welke remedie daartegen
Dat de ambachtslieden wel huunen
stiel moeten aanleeren. Indien zij hun
ambacht wel kennen, indien zij zeer be
hendig zijn, indien zij met kunst en smaak
werken, zullen zij bij de koopers den
voorkeur hebben, daar zij ze zullen aan
lokken door de sierlijkheid en de deug
delijkheid hunner waren.
Dus de hoofdvereischte is zijn stiel
grondig aanleeren.
Maar daartoe moet er eene beroeps
opleiding bestaan. Goede ambachtslieden
moeten in beroepsscholen gevormd wor
den.
In vroegere tyden leerde men zynen
stiel bij eenen baas. Men doet het nog
heden maar 1...
Dikwerf zoekt de baas uit zijne leerjon
gens zooveel profijt mogelijk te trekken
en verwaarloost hunne opleiding in het
vak.
En ook vele leerjongens willen zich
niet genoeg aan hunnen baas onderwer-
fien en willen meer winuen dan ze waar-
ijk verdienen kunnen.
Veelal hebben de leerjongens geene
zelfsopoffering genoeg om bij den zelfden
baas hunno leerjaren uit te doen en zich
in hunnen stiel to bekwamen, in andere
woorden, er het fijne van te leeren.
Wat er hier te doen valt is beroeps-
scholen inrichten voor alle stielen gelijk
in Engeland en Duitschland.
In beide landen bestaan er beroeps-
scholen voor alle ambachten, voor kleer
makers, schoenmakers, tapissiers, tim
merlieden, zinkbewerkers, metsers, enz.
enz die bekwame ambachtslieden vormen.
Beroepsscholen stichten dus is 't orde
woord.
EEN
12' VERVOLG.
Dit alles is wel waar, luitenant, doch
als zich kniten den waard, zijn knecht en
zijne vrouw niemand anders in de herberg
bevond, wat dan Zooveel kracht, denk ik,
hebben wij toch, om ons vertrok door dit paar
menschen niet to laten beletten.
Zeker, Johan, antwoordde Jnlins, doch
deze lieden zonden uit het huis loopeu, aan
de naaste deuren kloppen en hnn geschrei
zou in een oogeublik het gansche dorp in op
roer breDgen. Dan was het met ons gedaan,
denkt gij dat ook niet
Dat is waar toch geloof ik, zeide de
soldaat, dat wij den omden jood en zijn huis
gezin het roepen en kloppen wel zouden kan
nen beletten.
Zoo men hen doodde,ja Doch daartoe
hebben wij geen recht, Johan; die menschen
hebben ons geen kwaad gedaan en bovendien
verzekerde mij de jood, dat ons geen haar
zou gekrenkt worden.
Het wetsontwerp op de kiezingen
vereenigt de geheele aandacht van de
politieke wereld, dat is zeker.
Vóór het neergelegd werd, kon men
zijne aandacht nog aan iets anders wijden,
maar nu het signaal gegeven is, zullen
wij geen rust meer hebben, zoolang deze
kwestie niet zal opgelost zijn.
't Is misschien betreurensweerdig.maar
het is zoo. Men redeneert niet wanneer
men de koorts heeft.
De parlementaire meerderheid is voor
niets in die koortsachtige haast, die eer
der nadeelig is aan een parlement, dat
goed werk wil verrichten. De meerder
heid in haar geheel zou het best hebben
kunnen stellen met het statu quo tot
de kiezingen van 1900 en misschien lan
ger nog.
't Is de strijd, buiten de Kamer ont
staan, tusschen de aanhangers van het
eennamig stelsel en die der E. V, welke
de zaken verhaast heeft.
Hoe de Koning en het ministerie er toe
zijn gebracht, zich aan te sluiten bij een
dier stelsels, om later het tegenoverge
stelde aan te nemen, is een punt dat tot
hiertoe nog niet voldoende werd opgehel
derd.
Maar welke ook de. geheimzinnige oor
zaken hiervan zijn. het is niet te ont
kennen, dat M. Vandenpeereboom, toeu
hij kabinetsoverste werd, tevens met zijne
collegas den zwaren last ontving, in kor
ten tijd eene kwestie op te lossen, over
welke er noch op de banken der rechter
zijde, noch tusschen de ministers zelf,
eensgezindheid heerschtc.
Men heeft Diet vergeten hoe hevig de
linkerzijde dan aandrong, hoe zij in zeke
ren zin de ministers het mes op de keel
hield, eischeude dat zij onmiddellijk een
ontwerp zouden neerleggen, dat nog niet
bestond.
Welnu, nauwelijks had het gouverne
ment hieraan voldaan, nauwelijks was
ziiu werk aan de Kamer overgeleverd,
of diezelfde linkerzijde, tot dan too zoo
haastig en dringend, verandert eensklaps
van houding en eischt in de secties de
verdaging van het ontwerp.
De vrienden der regeering en de regcc-
ring zelf, hebben geene moeite gebad om"
de geheime reden te ontdekken van deze
tactiek der oppositie zij hebben begre
pen dat de linkerzijde niet verlangt, eer
lijk het ontwerp te bespreken, maar zij er
zich wil van bedienen om de openbare
denkwijze te misleiden, en in het land
eene gevaarlijke gisting levendig te hou-
deD.
Om die kuiperij te verijdelen, zal bet
ministerie, hoewol het de meerderheid
- Indien wij koelbloedig onze arme krijgs-
gezellen voor onze oogen laten ombrengen en
ons er even weinig om bekommeren alsof
men vliegen doodde. Maar wacht eene wat
Spreek zoo luid niet, antwoordde Julias.
Dat de boeren de Franschen om het leven
willen brengen is tot nu niets dan eone gis
sing, en niets geeft ons hiervan de zekerheid.
Dat is ook mijne meening, zeide Theo-
door; en nu, goeden nacht.
Ik ben overstemd, morde Johan, dosh ik
vermoed niets goeds. Slaapt gij wel, mijn-
heeren.
Daarop ontstond een diep stilzwijgen, en
de oude soldaat, die de broeders zacht hoorde
bidden, vouwde de handen en bad insgelijks.
Johan nam het besluit gedurende dezen nacht
niet te slapen.
Hoe vast ook het besluit van den trouwen
dienaar was, toch deed zijn vermoeid liohaam,
na een uur zorgvol gewaakt te hebben, voor
den aauvallenden slaap ten onder. Te ver
geefs deed hij zich geweld aan om dezen
vijand te bekampen; hij sliep eindelijk naast
de broeders vast en diep in.
V. ONMENSCHELIJKUEID EN
EDELMOED.
De rnstelooze uurwijzers der torenklok
naderden middernacht, de hamer viel twaalf
maal op eene onde, gescheurde klok, die een
klagende toon uitgalmde.
De wolken hadden zich verdeeld de maan
hoegenaamd geen gedragsregel wil voor
schrijven, zijne politieke vrienden ver
zoeken, zoo spoedig mogelijk met deze
kwestie gedaan te maken.
En iuderdaad, niemand van ben heeft
er belang bij, dat zy lang op de dagorde
blijve, indien het waar is, zooals men
verzekort, dat eene ernstige optelling aan
het ontwerp van M. Schollaert eene meer
derheid geeft van 25 tot 30 stemmen.
De bespreking in 't lange trekken of ze
verschuiven, were in de kaart spelen der
haatdragende tegenstrevers, die reeds de
voorstellen van het gouvernement bestre
den. alvorens ze te kennen en van wien
men Diets anders heeft te verwachten
dan obstructie in de Kamer en uitlokken
van wanorders buiten de Kamer.
Zij zullen zelfs zoover gaan, daaraan
valt niet te twijfelon, do werkstakers der
koolmijnen ter hulp te roepen en 't ware
de vervulling vau al hunne wenschen,
indien deze duizende werklieden, welke
de socialisten leiden zooals „zij willen,
hunno woede tegen bet gouvernement
keerden. Brusselschc cor.Handelsblad.)
Wij ontleenen aan het schrijven van
een ontgoochelden socialist de volgende
rechtzinnige belijdenissen
- Mijnheer, ik ben een ongeloovige en
ik verlang naar eene omwenteling. Zio-
daar waarom ik mij socialist noem. In
den beginne hoorde ik tot de partij. Thans
niet meer. Waarom? zult gij vragen.
Enkel om reden dat ik geen onderscheid
vind tusschen de socialistische en andere
partijen. Do socialistische partij heeft
hare gestrenge en ootmoedig gehoor
zaamde opperhoofden. Zij gaat "gebukt
onder eene ijzeren tucht door eene ijzoren
hand toegepast. Zij verandert naar gelang
do plaatsen, de tijden en de menschen.
Van het oogenblik dat zij er in gelukt
eenigen harcr mannen in de kiespostjes
te steken, is zij tevreden. Nu, ik had het
zoo niet gedroomd.
't Moest alles uit het volk spruiten;
't is 't volk nu dat bet ordewoord ont
vangt. In 1894, schreef M. Vandervelde
voor, ondanks Volders, dat de socialisti
sche partij afzonderlijk moest strijden,
als volkspartij. In 1899, verplicht die
zelfde M. Vandervelde de partij zich mot
twee of drio andere partijen tc ver
smelten...
In 1894, wees de keus (poll) Je socia
listische kaudidateu aan. In 1899, heeft
men den poll afgeschaft, daar waar an
dere kandidaten dan de uitgaande kans
hadden van het er door te halen en alzoo
aan dezen hunne eer- en winstgevende
postjes te ontnemen.
zweefde in het duistere blauw. Haar bleek
licht drong door het venster der dorpsherberg
op de slapers, die zich van tijd tot tijd, door
droomen geplaagd, krampachtig bewogen en
zich dan weder beweegloos uitstrekten.
In het dorp werd hier en daar eene deur
geopend, en stil slopen hier en daar gewa
pende mannen nit hunne woningen.
Toen een aanzienlijk getal vereenigd was,
naderde de bende in stilte de herberg van
den jood.
Eenige minuten later werden de elapera, in
de herberg door het hevig kloppen aan de
huisdeur gewekt, en de woorden Daar zijn
de boeren, vielen zacht van de lippen der
broeders.
Doet allen alsof gij slaapt, fluisterde
Julius den Franschen toe, en nauwelijks had
hij zich weder op het atrooleger schijubaar
uitgeatrekt, of de grendel werd weggescho
ven, en de deur ging open.
De jood kwam vooraan met een licht in de
hand. Achter hem volgden een hoop boeren,
bijna allen gewapend. Zij die geene wapens iü
de hand hielden, droegen zware pakken.Het
waren soldatenkleederen die bij den jood
neergelegd werden.
Bij het binnentreden der bende bewoog
zich niemand van hen die op den vloer lagen,
doch van tijd tot tijd wierpen zy eenen angs-
tigen blik op dit gespuis.
Zoo verliepen een paar minuten, daarop
De socialistische partij wordt geleid
en beheerd door oud-liberalen, meest
allen vrijmetselaars. Zij beievereu zich
vooral om de werklieden onkristelijk te
maken en ze aan alle godsdienstige ver
plichtingen en gebruiken te onttrekken.
Nu, nauwelijks in de Kamer getre
den, verklaarde M. Vandervelde dat de
socialistische party, behalve baar buis-
hoqdkuudig doel, voor bijzonder einde
had de christene religie uit te roeren en
zo door de religie van het menschdom te
vervangen. En thans is er slechts spraak
in de redevoeringen en in de schriften der
bonzen én brahmanen ón kanunikken én
pastoors der socialistische partij, dan
van al do volkshuieen in kerken en tem
pels tc herscheppen
li Zo spreken van niets andors dan van
burgerlijke eerste communiën, vau bur
gerlijke begrafenissen met grooten luister,
zelfs voor de kinderen, van burgerlijke
doopplechtigheden, enz., enz. M. Leo
Defuisseaux, eon sty ve nij veraar, geweer-
digt zelfs bij gelegenheid het ambt van
grootpriester waar te nemen doch hij
vergeet alsdan eene flesch van zijn ouden
Bourgognewijn zijnen aanwezigen, hel
pers en familieleden, aan te bieden.
n Ziehier de reden, die zij voorwendon
om die naaperijen der katholieke plech
tigheden uit te leggen het volk is
archidom zeggen zij't Is een groot
kind. Het behoeft plechtige vertooningen.
Het is niet in staat om te redeneeren. Het
laat zich slecht door het gevoel geleiden.
Men moet bet met speelgoed paaieq. Zoo
niet zal het ons ontsnappen en voor ons
niet meer stemmen. En zoo wij geene af-
geveerdigden meer zijn, wat zal er dan
van den Vooruitgang geworden Het is
noodig, om het volk te winnen, dat men
bet volk verachte, flleeme en tot zijne
laagheid nederdale
Zoo redeneeren cn zoo handelen zij.
n Nu, al die gekke uitvluchtsels, al die
naaperijeD, die zelfs op do foormorkten
zouden uitgefloten worden, bevallen mij
niet; daar ben ik te fier en te geleerd om.
Dat was der moeite Diet weerd om eene
nieuwe partij uit to vinden ik wil zeg
gen, voor ons, werklieden, maar niet voor
al die burgers, die er op uit waron postjes
en ambten los te trekken...
- Voor wat den godsdienst betreft, zno
er te kiezen valt tusschen Christus en
Vaudervelde, dan aarzel ik goen oogen
blik. Ik laat gerust M. Vandcrvtdde, met
zijn schort op den buik eu met zijn tra
weel gewapend, aan zijne ma^onnieke
bezigheden. En in zake van geestelijkheid,
heb ik ruim zoo lief Doutreloux als
Demblom.
Wat nu de economische princiepen
der partij aangaat, daaromtrent weet ik
waarachtig niet meer waaraan mij vast
nam iemand uit de bende het licht, dat de
jood op de tafel had geplaatst, bekeek daarna
den eenen Frnnschman na den andore. Hierbij
gaf hij rechts en linke slagen en toen zich
nog niemand bewoog, plaatste bij het licht
weer op de tafel, nam de schoenen der Fran
schen, die bij de kachel stonden tedroogen,
weg, en wierp ze bij de reeds geroofde solda-
tenkleeren.
Hierop stond het weder stil. De boeren
spraken zacht met elkander, cn vielen toen,
gelijk woedende honden, op de weerloos uit
gestrekte Franschen, met geweld de kleede
ren van hnn lichaam rukkende.
Bij dit gezicht sprong Julius,'als door eene
springvfltler bewogen, op, want hy had be
sloten, de ongelukkige, van hunne kleederen
beroofde menschen met levensgevaar te be
schermen. Gelijktijdig sprongen Theodoor en
Johan op.
De oude soldaat, die van zijnen sabel ge
bruik wilde maken, ontving plotseling eenen
bevigen vuistslag op het hoofd, zoodat hij
bewusteloos neertuimelde, en in zijnen val
Theodoor met zich op den grond trok. Eene
lans, welke een der boeren dreigend tegen de
borst van Theodoor zette, verhinderde hem
zich weder op te richten.
Julias stond nu alleen onder dit helsch ge-
broedsel, in wier oogen roof- en moordzucht
tintelden. Hy bad, hij bezwoer de boeren de
ongelukkigen te sparen. Hy wierp aich aan
te houden. Onze leering heeft Bcbel
gezegd onee leering ruift bestendig.
En al de kopstukkeu hebben dit woord
herhaald wat hun van de moeite ont
slaat ons duidelijk te zeggen wat zij voor
bereiden en waar zij ons leiden willen.
Althans zal ik wachten totdat do vogel zal
gedaan hebben met ruiven, om zeker te
zijn of het eene lijster of eene meerl is
Welnu ik moet bekennen dat ik my
vandeeg heb laten foppen, toon ik socia
list geworden ben.
Een vos die eich geen itveemaal
laat beet nemen.
Zonder verdere uitlegging, niet waar,
vriend lezer
Ons Gouvernement, het
n onbeschaamdste dat ooit in eenig be
lt schaafd land heefl bestaan, maakt eich
h met eene nooit geëvenaarde roekeloos-
b heid gereed tot het plegen van eene par-
b tijaanslag. Eet ontwerp van kiesher-
b vorming in de Kamers neergelegd is
b eene uitdaging in 't aangezicht geslin-
b gerd van het Belgische volk.
Zie dal staat in groote letters te lezen
aan 't hoofd van Dcndergalm van zondag
11., en 't gene dan volgt is van denzelfden
doesem.
- Maar, wij vragen het, zou dat niet beter
zijn te pas gekomen toeu het liberaal
ministerie van 1878 tot 1884 tot zesmaal
toe het kiesrecht besnoeide en aan dui
zenden catbolicken hun stemrecht ont
nam
In plaats van tegen 't catholiek minis
terie met zulke woede uit te vallen, zou
den de liberalen, onzes dunkens, beter
doen van het hunnen dank te betuigen.
En inderdaad, de nieuwe kieswet zal
aan de liberalen dio zoo goed als dood
zijd, de kans geven van wat leven terug
te verkrijgen, mits er hun eenige zetels
wordcu afgestaan heden door catholiekcn
en socialisten bekleed, terwijl zij in onze
wetgevende Kamer schier nimmer verte
genwoordigd zijn...
Om de liberalen te bevredigen, zou bet
catholiek Ministerie eeno wet moeten
voordragen die huu z'ou toelaten van,
zonder stamp of stoot, terug aan 't be
wind, aan 'l schotelken te geraken...
En dan alleen zou de nieuwe kieswet
naar hunne goesting zijn.... en dan zou
La Chroniqut - ook niet uitroepen
Niet toegeven, alles of nietsdat is
de houding die het liberalism past, wil
het niet bedrogen zijn.
Dus de meerderheid moet voor de min
derheid het hoofd buigen....
En zoo sproken de mannen oener partij,
die zouder de voorgestelde kieshervor-
miog onvermijdelijk voor goed naar 't pie
renland zou gaan
hunne voeten, en zyne blikken en woorden
waren geschikt een steeneu hart te rermur.
•ven. Doch de barbaren bleven ongevoelig.
Na nam de dappere officier, door angst en
smart gefolterd, eene zware beurs geld en
bood hun die aan, om het leven der Fran"
schen af te koopen.
Goed, gij zijt een milde heer, lachte de
boer die den vorigeu avond met hem Daitsch
gesproken had, nam de benre uit de hand, eu
wierp ze, om met de rooversgezellen te dea
len, op de tafel.
Gedurende de verdeeling fluisterde de bende
geheimvol onder elkander, daarop brak eens
klaps een schel gelach los de boer, die de
beurs van den Beierschen offieier genomen
had, zeide
- Het leven dezer schurken hebt gy ons
afgekocht, doch opdat de koude heu niet om
breng», moeten zy zich ook met de lucht
verstaan.
Bij deze woorden greep hij eenen Fransoh-
man bij het haar en wierp hem de deur uit.
De anderen volgden zijn voorbeeld, en in het
volgende oogenblik werden de uitgekleeden
met slagen eu stooten iu de sneeuw gedreven
Julius, door deze onmenschelyke behan
deling geheel buiten zich zelven eu onmach-
tig zich laDger te bedwingen, wilde zich op
hen werpen. Doch de jood omvatts hemen
Julius op het atrooleger terugbrengende,
fluisterde hy hem toe (Wordt voortg.)
