Donderdag 7 December 1899 5 centiemen per nummer. 54ste Jaar 5425
«lil VAN MN SCIliT,]
Jaargetijde.
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Catholiek
Onderwijs.
LANDBOUW.
Strijdplan van den vijand.
DE DENDERBODE.
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemast ter week
voor de Stad 5 frankmet de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden; fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwltantiëvi door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, N. 31,
en in alle Postkantoren des Lands.
Guique suum.
Per drukregel. Gewone 15 centiemen Keklamen fr. 1,UÜ; Vonniwe op
3° bladzijde 50 centiemen Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk legen deo
dijnsdag en vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen aich te wenden ten Buretle
van dit blad.
Aalst, 6 December 1899.
Wil men de liberalen gelooveD dan
vernietigen wij, catholieken, het onder
wijs in België.
Wij, catholieken, willen, volgens hen,
het licht der wetenschap uitdooven en
hierom heeten zij ons dompers.
Maar hoe wonder al» de liberale man
nen van 't licht, op 't gebied van 't onder
wijs, met ods, catholieken of dompers,
moeten in 't strijdperk treden, zyn ze
altijd deerlijk geklopt.
Jaarlijks is er prijskamp tusschen de
leerlingen der gestichten van het middel
baar onderwijs.
Slechts 8 geestelijke collegiën namen
er lest deel aan nevens 30 wereldlijke ge
stichten die de liberalen als hunne colle
giën aanschouwen alhoewel zij door't geld
van allen, zoowel van cal holleken als van
liberalen en socialisten,onderhouden wor
den.
Laat ons nu spreken over de uitslagen
van den laatsten prijikamp
Nemen wij 3 catholieke collegiën en 3
zoogezegde liberale gestichten.
Onze catholieke collegiën hebben aan
18 proeven, aan 18 verschillme prijskam
pen deelgenomen en ze bekomen 169
maal de helft der punten.
De liberale gestichten bekomen maar
83 maal de helft der punten.
De catholieke collegiën staan dus ge-
kwoteerd zes tegen een.
Men moet 80 ponten op 100 behalen om
eenen prijs te verdienen. Een leerling van
't collegie te Thielt behaalde 2 eereprij-
zen.
Vergelijkt nu de 8 catholieke collegiën
te samen tegen de 30 liberale gestichten
in de 18 prijskampen en wat bestatigt
men
De 8 catholieke collegiën bekomen 243
maal de helft der punten terwijl de 30
liberale gestichten slecht» 335 maal de
helft der punten behaleD.
Ieder onzer catholieke collegiën be
komt dus gemiddeld 30 maal de helft der
punten, terwijl ieder liberaal gesticht ze
maar gemiddeld 11 maal behaalt.
Dus de catholieke collegiën staan ge-
kwoteerd drij tegen één-
't Is vernederend voor de liberale groot
sprekers die ons, catholieken, dompers
heeten
In 't strijdperk treden tegen een onder
wijs dat men dagelijks uitkrijt als nietig,
bekrompen en van aard om alleenlijk
domkoppen te vormen en dan door de
leerlingen die dat onderwijs genoten heb
ben, geklopt,deerlijk geklopt worden, ja,
't is vernederend.
Ja, gedurig uitbazuinen, dat men al
't verstand van de wereld in pacht heeft
en dan 't onderspit moeten delven voor de
dompers, ja,*'t is vernederend 1
Geachte lezers, oordeelt nu over de
goede trouw der liberale scribenten die
gedurig het godsdienstig onderwijs mis
prijzen en afkeuren.
Wat zij willen 't is de vernietiging der
vrijheid van onderwijs, zoo als ze op
't oogenblik in Frankrijk aan den gang is.
Het is dus onze plicht, catholieken, do
liberalen uit alle onze krachten te be
vechten.
En gij, ouders, zendt uwe kinders naar
de catholieke scholen, ze zijn immers
de beste zelfs volgens vele liberale ouders
die voor hunne kinder» het godsdienstig
onderwijs boven het onzijdig liberaal on
derwijs verkiezen
Snotziekte in Engeland. Gedu
rende de laatste \ijf jaren deden zich, iD
Groot Britanië, 7339 gevallen van kwade-
droes bij paaiden voor. Het gemiddeld
aantal voor die jaren is dus 1468. Gedu
rende deze vijf jaren bleef de ziekte
stilstaand. In vorige jaren trad zij nog
heviger op. Vau 1891-1897 zijn in Enge
land en Wales niet minder dan 27 meu-
scbcn gestorven, ten gevolge van besmet-
tiog door kwaden droes. Vooral heerscht
de ziekte hevig in het graafschap Londen.
Landbouwleergangen voor sol
daten zullen gedurende den winter van
1899 a 1900 gegeven worden in de garni
zoenen vau Antwerpen, Brugge, Brussel,
Charleroi, Diest, Gent, Hasselt, Luik,
Leuven, Mecheleü, Bergen, Namen, Dcn-
dermonde, Doornijk, Thieneu en Vil
voorde. In het geheel zijn er 35 cursus
sen ingesteld waaronder 21 Vlaamsche.
Peerd en ziekten in Zuid-Afrika.
Iu Zuid-Afrika, en ook in Transvaal en
in Natal, waar thans de Engelsche huur
lingstroepen het zoo druk hebben met de
Boeren, die hun baard en huis zoo man
haftig weten te verdedigen, heerscht eene
zoogenaamde paardenziekte die veel
slachtoffers maakt. Deze ziekte is een
soort van malaria van de allerergste soort,
meestal van een kort verloop. Éen paard
is 's morgens schynbaar gezond, min of
meer slecht te pas om 12 uur en tegen 2
E MARLITT.
(NA VERTELD
lld* VERVOLG.
Een ry weg, die alleen door de arbeider» in 5
het wond en de vervoerder» van hout gebruikt
werd, scheidde het Hertenveld van het zooge
naamde Gravenhout het vorstelijk jachtge
bied. Ongeveer op deze grenB eindigde ook de
dalgrond prachtige bueken rezen tegen den
berg op nog slecht» een klein stuk weiland
lag tusschen deze en den weg, en op dit gras
veld stond het bnis van den boschwachter des
graven. Het was een net in metselsteen opge
trokken huis met groote ramen en op zij met
een wit houten hekken, dat een stuk hofgrond
van nauwelijks twee bedden breed omsloot.
Reeds tweemaal had M. Markus op zijne
wandelingen hier halt gehouden, en ook nu
bleef hij staan, toen roode muren plotseling
uit de bosschage te voorschijn kwamen. De
opzichter, die het huis bewoonde, moest een
waar kluizenaarsleven leidenhij was in allen
gevalle een ongetrouwd man, die met den huis-
•leutel in den zak zyn beroep kon waarnemen.
Nooit stond de deur gastvrij open geen
«poor van eene rookwolk steeg boven den
schoorsteen aan de ramen, die op de ven
sterbank wel een paar bloempotten, maar
nergens het sierraad van schoon geplooide
gordijntjes vertoonden, zag men geen men
schel ijk gezicht, evenmin als men eenige be
drijvigheid binnen de vier muren, waarnam.
Alleen hoog aan den voorgevel hingen drie
vier houten vogelkooien, waarin vinken en
kruisbekken zongen, en aan de steile helling,
achter het huis liepen twee geiten op en neêr,
om iets te grazen te zoeken ze behoorden
zeker in den stal van den boschwachter 'thuis.
De nieuwe eigenaar van het Hertenveld
had meer dan eens den lust voelen opkomeu
om eens door het venster van het huis te
loeren, alleen om te weten wat boeken de
voormalige dagloonenjongen las, in de wei
nige uren die hem van zijnen dienst en
zijne hulp op de pachthoeve, overbleven. Wa
ren het ridder- en roovergesshiedenissen, die
tusschen de bloempotten lagen? Ze hadden
nochtans niet den omslag van de boeken der
leesbibliotheek. Misschien was deze boschbe
waker ook een man van verstand en levens
wijsheid hij kwam veel op de pachthoeve,
waar zelfs do meid, die met emmer en rijf
omging, haar best deed, om woorden te ge
bruiken, die in een salon niet misplaatst
waren.
Met eenen glimlach van minachting op de
a 3 uren 's namiddags dood. Als ver
schijnsel vertooudeu de paarden alleen
een gezwollen hoofd en bij het sterven
komt schuim uit mond en neusgaten.
Men zegt dat een paard maar eenmaal
in zijn leven de ziekte krijgt komt het
dezelve te boven, dan noemt men het
gezouten en heeft eene groote waarde.
EK Edingtou pleegt inenting tegen deze
gevreesde ziekte. De ezels zijn aan deze
ziekte niet onderhevig. Daarom ent deze
deskundige een ezel in met de smetstof
van een aangetast paard en spuit daarna
op den tienden dag gezonde paarden met
bloed van deo ingeënten ezel om ze hier
door tegen de ziekte te vrijwaren.
Met spanning wordt in Engeland afge
wacht hoeveel paarden in goeden staat
in Zuid-Afrika aangekomen en of zij
aldaar aan de paardenziekte zullen te
lijden hebben.
Deensche Boterhandel met Enge-
land. De uitvoer van Deensche boter
naar dit land is, in 1898, tot 1.465.030
centenaren of bijna tot de helft van den 5
geheelen invoer van boter in Engeland
gestegen. In 1897, bedroeg het 1.334.726,
tegen 1.228.784 in 1896, waaruit blijkt, j
dat de vermeerdering in 1897 bedroeg
130 304 centenaren, en in 1896 ook
105.942 centenaren in twee jaren dus
een vermeerdering van bijna 10 De
invoer bestond overigens en wel onge
veer uit Zweedsche, Finsche, Rus
sische en Duitsche boter,zoodat de invoer
van werkelijk Deensche boter ongeveer
1.100.009 centenaren bedroeg, tegen
950.000 centenaren in 1897.
Als reden van de vermeerdering der
botervoortbrengst in Denemarken wordt
otider andereu aangegeven de omstandig
heid, dat bet mestvec plaats maakt voor
melkvee verder de vrije iuvner vau aller,
lei voediugstoffen voor bet rundvee, de
verbetering van den veestapel door syste
matisch onderzoek van het voortbren-
ginsvermogen en bet van de band doen
van slechte melkgeefsters de betere en
moer rationeele voeding der dieren, enz.
Het afzetgebied dor Deensche boter
strekt zich over geheel Groot-Brittanië
uit, maar hoofdzakelijk over het midden
en noordelijk Engelaud en Schotland. De
uitvoeren waren buitengewoon groot in
Juni, Juli en Augustus alleen in Mei
was de itfvoer iets miuder dan in 1897.
De verkoop was traag in de eerste helft
van 't jaar (Februari uitgezonderd) bij
dalende prijzen, maar levendig in Juli en
October. De hoedanigheid was gemiddeld
gelijkmatig en goed alleen heeft men
zekere gebreken en ongelijkmatigheid bij
den overgang van voeder in den herfst en
in 't voorjaar ook het aroma was, als
lippen weerde hij de struiken weg, om den
voet op den rijweg te zetten, toen de eene
geit zijne aandacht trok. Het wa» een jong,
mager beestje, dat alt zot de belling af en op
het grasland snelde de andere kwam lang
zaam achteraan, maar ook rechtstreeks naar
den kant, vanwaar nu vlugge menschenstap-
pen gehoord werden.... M. Markns stapte op
den grond altijd dat meisje, hetwelk hem
zyn verblijf hier niet weinig begon te vergal
len. Was dan de moid van den schout het
eenige schepsel, dat in bosch en veld leefde
en ademde
Daar kwam ze weer aan met de oogkleppen
op het hoofd, en eene groote mand aan den
arm. De geiten liepen naast haar en aten uit
hare hand het stuk brood, dat zij voor die
lokkerbekken had meêgebraeht.
M. Markus trad in het bont terug, achter
een dikken beukekoom hij wilde zich niet
ergeren even als dezen morgend. Hij kon het
meisje niet uitstaan en met denzelfden iever,
waarmee hij dezen morgend den tabaksrook
onder den witten doek geblazen had, wierp
hij na zijne brandende Bignar op den grond
eu vertrapte ze, opdat g»en wolkske zyne
aanwezigheid zon verraden.
Het meisje wierp de geiten het leste brood
toe en stapte den dorpel op, om door het
raam naar binnen te zien. De kamer moes
ledig zijn op haar herhaald kloppen tegei
da ruiten bewoog zich zelfs niet» in 't hoi»
gewoonlijk in de herfstmaanden minder
krachtig dan in den anderen tyd van
't jaar. Bij het vervoer kwamen allerlei
storingen voor. Voor d6 verzending en de
behandeling der boter naar de Engelsche
markt wordt de grootste zorg in acht ge
nomen. De Deensche Staat subsidieert de
stoomlijnen, waardoor bij een zeker toe
zicht verkrijgtde vrachten zijn daardoor
verlaagd, betere verbindingen met Engel-
sehe havens gemaakt. Frissche ongezou
ten of slechts weinig gezouten boter (in
volle of in pondstukken) is, evenals >in de
voorafgaande jaren, hoofdzakelijk door
de coöperatieve boterverpakking te
Esbjerg verzonden, welke door een groot
aantal zuivelfabrieken in Denemarken
ondersteund wordt en ook gezouten boter
in derde vaten verkoopt zij heeft iu
1898 iets lagere prijzen behaald dan in
1897. De omzet van deze verpakking be
droeg in 1898 ongeveer 4 l/» millioen kro
nen (1 kroon is 1 fr. 40 c.) voor frisscben
en gezouten boter samen de uitslag
wordt bevredigend genoemd en beter dan
in de vorige jaren, daar de onkosten bij
do groote hoeveelheden verminderd zijn.
(De Landbode.)
Slechts vijf maanden scheiden ons nog
van de algemeene kieziugen voor de ge-
heele vernieuwing van Kamer en Senaat,
zegt het Fondsenblad.
Zoodra nieuwjaar zal voorbij zijn zullen
wij ons in vollen kiesstrijd bevinden.
Het is nooit te vroeg om de strijders op
te roepen, thans vooral niet, dat het lot
der katholieke party en van het land van
den uitslag der kiezingen zal afhangen.
Wat doet de vijand Slaapt hij Neen,
onze tegenstrevers bereiden zich reeds tot
den aanval.
Gezel VanderTelde schrijft dat, van nu
af, het ordewoord der socialistische pro
paganda zal zijn het zuiver algemeen
stemrecht.
En de roode hoofdman die gouden
armbanden draagt om de ellende zijner
partijgenooten te verbeelden vroeg
erbij
Stellen wij ons aan 't werk, kamera
den. Doen wij onze winterzaaiïngen. Wij
zullen den aanstaanden zomer oogsten, b
Wij vestigen de aandacht onzer katho
lieke kiesvereenigiogen en strijders op
die oorlogsverklaring.
Nu, meer dan ooit, hebben alle katho
lieken, alleen zonder uitzondering, voor
plicht de zaaiers van het socialistisch on
kruid te beletten hun slecht zaad te wer
pen op de katholieke akkers.
Op dus, katholieke strijders, de handen
n| aan werk 1
de deur bleef toe. Men moest du» maar ge
dold hebben.
De hengselmand nevens rich zettende, ging
de aangekomene op de groen geverfde bank
naast de daar zitten, zeker om de komst van
den bewoner van het huis af te wachten. Zy
maakte de tippen van den doek onder de kin
los en liet de witte omhulling over den hals
vallen. Zoo, dat was zy nu van top tot teen,
do ijdele dienstmeid van den schont, die zich
geen enkel zomersproetje op het vel wilde
laten branden, sooali Jufvrouw Griebel in
hare verbittering beweerde. Hoe lastig Mar
kus ook was, hij moest toestemmen, dat het
ook jammer voor de min of meer bleeke,
schoone frissche gelaatskleur zou geweest zijn.
Hij moest bekennen, dat haar hoofd, in sier
lijkheid en bevalligheid, met hare gestalte
overeenstemde. Dat hinderde hem. Hij had
duizendmaal liever gtó.n, dat zij scheel, vol
sproeten en grof van trekken geweest was.
De meid streek het losse haar van het voor-
naar het achterhoofd, waar het in een dikken
wrong gedraaid, door eenen kam werd opge.
houden. Daarop legde zij de gevouwen handen
in den schoot, en leunde, blijkbaar verkwikt
door de stilte rondom baar, met het hoofd
tegen den hnismuur. Zij zag er bekommerd,
doch niet gedrukt uit en was ook te levendig
en te krachtig om zich lunger dan eenigu
oogeublikken, aan eene totale onbeweeglijk
heid over te geven.
Onderstaande gedicht nemen wii uit
Kerkhofbloemen, een der bijzonderste
werken achtergelaten door den Eerw.
Heer Guido Gezelle, den vermaarden
dichter en taalgeleerde, maandag 25 No
vember, te Brugge overleden.
De duurbare afgestorvene was aldaar,
op 1 Mei 1830, geboren.
O gij die wij beminden eens,
Wij groeten u, vol droef geweens,
En staan rondom uw graf te gaar,
Op 't einde van uw stervensjaar.
Waar zijt gy sterk en kloek en al.
Waar zijt gij ah te groot getal
Van vrienden! gij die dacht misschien
'k Menig uwer sterven zion.
Aleer gij iemand sterven zaagt,
't Was gij die eerst gestorven laagt
En droevig staan we, uit vriendenplicht
Bij 't graf waar ge in begraven ligt.
Zoo vaart de dood, 0 I doof en blind,
Zij spaart geen ouder, spaart geen kind.
Smijt al in 't graf, doch d'hope niet
Die me in het kruis hier staande ziet.
O zalig teeken op het graf I
O nooit ontvallen wandelstaf
Sta by I sta bij I in dezen nood
En zijt remedie na de dood.
O kruis waar Ghristi bloed aan was,
De mensch is licht en broos als glas
Hij valt, hij breektby staat en houdt
Omhoog die op uw stam betrouwt.
Daar liggen ze aan uw voet, 0 kruis,
Onz' liefste vrienden stof en gruis
Herleve 't stof en worde 't wat
Gods hand het eens geschapen had.
Herwordo 't jong en stervensvry
Herworde 't in Gods vreugdebly
Herworde 't in God zelf geleerd
Herworde al 't duistre in licht gekoerd.
O dierbaar is het vriendengraf,
Ik scheide er met getraan van af.
Ik laat mijn hert er naast en by
En... vrienden, dat u vrede zy
In de Aoademie van geneeskunde
heeft Dr Rommelaore eene ondervraging
gehouden over de pest.
Heeft bet gouvernement maatregelen
genomen ter afweering dezer ziekte
Dr Dcsguin deelde meê dat de regeering
zich bijzonderlijk met de zaak heeft bezig
gehouden. Ook de stad Antwerpen heen
alle mogelijke voorzorgen genomen.
De Academie stemde bij eenparigheid
eenen wensch, opdat de regeering in Bel
gië een centrum van anti-pestserum in
richtte.
Zij haalde uit de mand een pakje te voor
schijn, rolde het af en spreidde het met on
derzoekenden blik op de knieën uit M.
Markus zag, dat het witte kant was, waar
schijnlijk een ond, uitgediend prachtstnk uit
de voddenmand van de gouvernante-jufvrouw
hetwelk nu nog aan den blanken hals para
deeren zou.
De vlugge vingers draaiden het verkleurde
weefsel naar alle richtingen, en het soheen
bijna, als streek de rechterhand er liefkozead
over heen daarop wendde het meisje plot
seling het hoofd ter zij, rolt de kant snel in
een en stond op. Een flink man met een groe
nen frak aan kwam den weg af. Toen hy het
wachtende meisje in het oog kreeg, haastte hij
zijne stappen ook zijn hond, die moede voor
hem uitgeloopen was, snelde voorwaarts en
sprong van vreugde blaffende tegen 't meisje
op.
liet is hier voor nwe kluis een heerlyk
plaatske om te rusten, Frits, maar ik ben toch
bly, dat gij komt ik heb haast, segde zij en
scheen hare jonge meesteres tot in het minste
na te bootsten want in de manier, waarop
zij den beleefden groet van den aankomenden
beantwoordde, lag waarachynlyk dezelfde
vriendelijke weerdigheid, waarmeé de nicht
van deu schout, de blauwkous, n den ge
wezen dagloonar bejegende.
(Wordt voortgaasi).
