Donderdag 18 Januari 1900 5 centiemen per nummer. 5iste Jaar 5435
MEID VAN DEN SCIIOET
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
De vrijheid van
onderwijs in Frankrijk.
D E
LANDBOUW.
Bond der cath. kringen.
Beroep op de catholieke Belgen-
DE DENDERBODE.
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week
voor de Stad 5 frank; met de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden; fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwitantiën door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij O. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, N. 31,
en in alle Postkantoren des Lands.
Gulque auum.
Per drukregel. Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00 Vonnisee of
3* bladzijde 50 centiemen Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord, Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk legen de»
dijnsdag en vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten Bureele
van dit blad.
Aalst, 17 Januari 1900.
Droeve tijdingen komen ons uit bet
zuiden, uit net land der vrijheid volgens
hert en ziel van onzen poveren artist wij
bedoelen Frankrijk. Wij willen niet ge
wagen van de pijnlijke toonen van de
taak, noch van de vervolgingen inge
spannen tegen mannen die hun vaderland
lief hadden cn daarom door de vrijmetse
laars, die er heer en meesier spelen,
wierden vervolgd. Wij willen niet eens
zinspeleu op het zondcilinge f it politieke
mannen te zien vonnissen door hunne
tegenstrevers in zaken reeds beslist door
hunne tegenstrevers, in zaken reeds be
slist door de gerechtshoven en de jury.
Een wetsontwerp is op de bureelen der
FraDSche Kamer neergelegd over de vrij
heid van onderwijs. Door de wet Falloux
wierd bij onze zuiderboeren de vrijheid
van onderwijs op den middelbaren graad
uitgeroepen De Franscbe collegiëu deden
eene hevige mededinging aan de staats
scholen, de lycées. Zij bewezen aan bet
land onschatbare diensten. De jeugd
wierd er opgevoed volgens het verlangen
der ouders, die, wij denken het, toch dat
onbetwistbaar recht hebben zooveel te
meer dat die stand van zaken geen cen
tiem aan het land kostte.
Dit stak de vrijmetselarij Je oogen uit
en de geuzerij was razend kwaad over den
bloei en den vooruitgang dier catbolieke
gestichten. Dat mocht niet langer meer
duren. De vrijheid, de laatste overblijfsels
liever, moesten geknakt worden en op de
puinen der geestelijke opvoedingsgestich
ten de vlag der geuzerij en goddelooze
opvoeding geplant.
Ja, do geuzen beminnen de vrijheid I
Het is wel het oogeoblik, niet waar, dit
luide te verkondigen. Denderbodc heeft
zoo dikwijls reeds getoond waarin die
vrijheid bestaat.
Een wetsontwerp daagde op waardoor
de catholieke gestichten gesloten moesten
worden.
Dat was nog niet al.
Men vreesde dat, nevens de lycées, ge
stichten zouden oprijzen waar de leerlin
gen zouden geplaatst worden en onder de
broederlijke bewabiDg gesteld van geeste
lijken. Het oprichten van zulke kostscho
len moest ook belet worden want anders
zou het geuzenwerk maar half zijn ver
richt en zouden de vruchten die niet zijn
welke men van de verwereldlijking ver
wachtte.
E MARLITT.
(NA VERTELD).
17d* VERVOLG.
Op zachten, nederigen toon, zooals het eene
dienstbode betaamde, zegde zij, dat M. Franz
't huis was en het zich zeker tot eere zon
rekenen, den nieuwen heer van het Uerten-
▼eld te ontvangen.
En mejafvronw Agnes vroeg hij.
Zy rees op, als had hij reeds met deze een
voudige vraag hare jonge dame beleedigd. De
aangenomen nederigheid was vergeten met
neergeslagen oogen, maar zeer bits antwoord
de zij Die znlt gij niet zien.
Hé, is de dame op reis
Een vluchtige glimlach speelde om hare
lippen.
De lust tot reizen is hier vergaan, even
als den vogel in de kooi het vliegen.
Aha, dat is weer een van die geheimzin
nige uitdrukkingen, waarmee gij zoo geerne
het bestaan uwer jonge meesteres omgeeft.
Jammer dat gij met uw verborgen taal zoo
spoadig aan het eind zyt, binnen weinige
Niet alleen dus wierden de catbolieke
onderwijsgestichten in den grond geboord
maar zij hadden zelfs 't recht niet kosthui
zen te hebben in de nabijheid der Staats
scholen waar de leerlingen ingekwartierd
zouden zijn en ouder de bewaking staan
van de geestelijken I De catholieken heb
ben dus niet eens het recht meer van den
gewonen burger 1 Zij mogen geene leer
lingen in huis nemen, wij zeggen niet,
onderwijzen 1
Wat belieft er u, groote heeren van den
poveren Dendergalm, gij die zoo zeer
pocht met dat edele woord vrijheid en dat
nochtans uwe lippen zou moeten branden.
Het woord van Paul Bert, de man van
droeve gedachtenis, wordt verwezenlijkt
Nooit eal ik gedongen dot een priester
dezelfde rechten hebbe als een leek
Wij heeten dat geuzenvrijheid 1 en wij
vragen ons met reden af of die opge
hoopte feiten van hatelijken dwang en
vrijheids verkrachting vele oogen Diet
zullen doen opengaan
Dat is echter Diet alles. Een feit even
pyDlijk wordt ons zooeven door de dag
bladen aangebracht.
Wij vertalen uit Le Patriote
- De Echo de Paris verbaalt dat 13
geneesheeren vau de armeoapotheek der
kas van de scholen des Termes bun ont
slag ingediend hebben ter oorsake van
maatregelen vau eene schreeuwende on
verdraagzaamheid, genomen door het be
stuur van dit gesticht. Het zou aan de
geneesheeren verbod willen geven hunne
Borgen te besteden aan kinderen der krib
ben of der vrije scholen.
Wat meer is de brave vrouw met den
dienst van zieken-oppasserster gelast zou
uitgeDOodigd geweest zijn haar kind uit
de vrije school te trekken op straf wegge-
Bonden te worden.
De officieë'e dweepers volharden in
hunne eiige opvatting van menschenliefde.
Voor hen is de armoede geen voldoende
reden op ondersteund te worden, men
moet nog den goddelooze uithangen 1
Ellendige broodroovers En dit hate-
lyk werk wordt uitgevoerd door verach
telijke kerels die overal het woord vrij
heid en verdraagzaamheid op de lippen
bebbeD. Zij zeggen altijd wij moeten
elkander beminnen, maar nauw zijn zij
meester of zy oefenen den batelijksten
dwang uit dien men zich verbeelden kan.
Het feit, waarvan wij gewagen staat,
niet alleeD. Wy hebben er in ons land
vele gedurende het geuzenbeheer kunnen
vaststellen.
Daarom zullen wij het zeggen en her
halen Menschen opent de oogen. Ziet
wat rondom u gebeurtgaat de feiten na
van hatelij ken dwang door de geuzen ge-
oogenblikken zal ik met eigen oogen zien
wat er achter dit geheim zit.
Zeer zeker niet.
Niet Dat weet gij dus zoo zeker, zoo
zeker, als waart gy met uwe dame één hart
en eene ziel
Zoo zeker.
Hij lachte spottend.
Nu, het kan ook wel zijn men weet,
dat de kamenier dikwijls de vertrouwde is
waarom ook niet voor gouvernante-bekente
nissen Maar of de dame geerne hebben zal,
dat men zich op deze vriendschap verheft 1
Zij bukte om eenige stengels op te rapen,
die zij bad laten vallen, maar richtte zich
spoedig weer op en zoo recht als een keers
haar schoon oog flikkerde hem vijandig tegen.
Is het met altijd en overal de taak der
kamenier, te weten, voor wien men niet
't huis wil zijn En zij...
Zij hield eensklaps op, terwijl zij gloeiend
rood werd en zich de lippen beet, als wilde
zij daarmee het haar ontsnapte antwoord
onuitgesproken maken. Och ja, zij her
innerde zich op dit oogenblik met schrik,
dat degene, voor wie men niet 't huis wilde
zyn, de bezitter van dit huis was, die naar
welgevallen hare trotsche dame het dak boven
het bed kon wegnemen.
Hij had plezier in hare ontsteltenis en nam
met geen enkel woord den angst weg die huar
blijkbaar beklemde ofschoon dit eensklaps
pleegd en rukt daarna bet masker af dat
zij nog onbeschaamd genoeg zijn aan te
trekken om u te bedriegen nopens hunne
geheime doeleinden.
De geus wil de vrijheid niet. Zijn hert
verteert van wraak en haat tegen al wat
maar godsdienst is. De vrijmetselaars die
Frankrijk regeeren geven te duidelijke
bewijzen der wezenlijke inborst eener
godhatende geuzerij.
Fruitboomen planten. Het tijd
stip vuor 't planten der fruitboomen is
aangebroken. Daarom achten wij het
nuttig hierover eenige wenken te geven.
Wie de volgende reeclen in acht neemt
zal zeker goede uitslagen verkrijgen
Plant slechts goede, gezonde boomen,
door ervaren boomkweekers geleverd.
Plant niet te diep en laat den wortel
hals vrij.
Trap den grond rond den boom niet
vast, maar zorg, dat de aarde, fijn ver
deeld, goed tusschen de wortels valt.
De wortels zelf moet mcD goed uit
spreiden. Voor het plantpn snijdt men de
beschadigde deelen glad af, met de snij-
vlakte naar beneden.
Begiet den, grond na het planten, doch
blunt den boom niét terstond aan oenen
paal, want bierdoor belet men het zakken
en bet vastgroeien der wortels.
Bij het kiezen der fruitsoorten, lette
men op den grond, den vorm van den
boom en de plaatselijke gesteldheid.
Heeft men geene voldoende kennis vau
soorten, dan iate men de keuze aan eenen
goeden boomkweeker over.
Mist, dauw, rijm en ijzel, zijn
vier natuurverschijnselen, welke volgen-
dei wijze te verklaren zyn
Het midden, waarin de menschen en
de meeste dieren leven, heet dampkring.
Evenals het wit van eene ei den dooier
omgeeft, zoo omringd de dampkring den
aardbol, doch op eene gemiddelde dikte
van 100 kilometers.
De lucht, meDgsel van 4/5 stikstof en
en V» zuurstof, is er het hoofdbestanddeel
van.
Andere gassen, zooals koolzuur, solfer,
phosphor en andere dampen die van de
aarde opstijgen, komen er in zeer geringe
mate voor.
De lucht bevat ook water, onder vorm
van damp, nu eens in groote hoeveelheid,
dan weer in geringer mate. Haar vermo
gen om water op te nemen, is niet onbe
perkt er komt een oogenblik dat zij met
nederig geworden meisje op dit pijnlijke
oogenblik niets minder dan de nuffige
deern was, en eer aan een verschrikt ree
deed denken, maar die wat verdiend moet
wat hebben.
Zij wil in hare afzondering misschien
niet geerne bezoek van vreemden ontvangen,
zegde zij met bijna Bmeekende stem, nadat zij
met moeite had adem gehaald.
Dat betwijfel ik, hernam bij ongeroerd.
Het gouvernanten-raa, dat niets liever wil
dan in voorname huizen gezellig meê te leven
is allerminst met het eenzame kloosterleven
gediend.
Weer richtte zij zich op en een bitter lachje
speelde om haren mond.
Het zon kunnen sjjn, dat zy niet zoo erg
is als de anderen, de blauwkousen, de ple-
zierzoekenden, aan welke gij uwe nauwkeu
rige kennis van het gouvernanten-ras ver
schuldigd zijt.... Ook ben ik zoo vrij, u te
herinneren, dat gij gisteren zelf gezegd hebt,
dat gij haar nit den weg zondt gaan, waar gij
kondet.
Weet zij dat
Woord voor woord.
Natuurlijk door n. Het aanbrengen is
hetfort der kamenier. Ik heb inderdaad
woordelijk gezegd, wat gij hebt overgebracht
en herhaal het met nadruk, dat ik niet ver
lang, met eene dame vau dien stand, in aau-
king te komen, ik wil u dit geerne nog eens
water verzadigd is. Merken wij hier aau,
dat warme lucht meer waterdamp kan
opnemen dan koude het verzadigings
punt dezer laatste is laDger dan dat der
eerste.
Nu, onophoudelijk rijzen er waterdam
pen in de lucht, niet enkel uit de zee en
de inlandschc watereD, maar ook uit den
grond, uit de gewassen, uit velerlei voor
werpen die zich aan de aardoppervlakte
bevinden. Is de lucht te koud om al de
gevormde dampen op te nemen, zoo
dat haar vergaderingspunt overschreden
wordt, zoo verdikken de niet opgenomen
dampen tot uiterst fijne druppeltjes, die
in de lucht zweven.
Dit heeft vooral 's avonds plaats by
stil weêr als de dampkring door de zon
niet meer verwarmd wordende, kouder
wordt dan de grond, die beter zijne
warmte bewaart.
Gebeurt het, dat, bij verandering in de
richting van den wind, een koude lucht
stroom uit het noorden of het oosten
blaast en in aanraking komt met den
warmeren bodem, zoo ziet men een deel
der vroeger onzichtbare waterdampen
verdikken en zichtbaar worden. Dit ver
schijnsel heet mist, evenals het eerste,
waarvan bet volk verkeerdelijk zegt «De
avonddauw valt I
Komt nu do zon of een zoele wind de
lucht verwarmen, dan verhoogt dezer ver
zadigingspunt, en de mistdruppeltjes
veranderen in onzichtbareD damp, die in
de lucht opgenomen wordt - De mist
trekt op 1 zegt men. Fr. LAUREYS.
De besmetting van mond- en
klauwzuur kan ook door katten overge
bracht wordeD. Door veeartsen is deze
ziekte ook by de katten geconstateerd.
Hierdoor wordt dan ook menig optreden
der ziekte verklaard bij velen, die niet
met aangetaste dieren in aanraking waren
geweest. De katten houden zich dikwijls
in de stallen op, ze snoepen of krijgen
drinken van de melk der zieke dieren en
worden zoodoende ook besmet. Volgens
kattenmauier gaan ze bij de buren bezoe-
afleggen en komen al licht op een gezon
den stal, waardoor ze de daar aanwezige
dieren de ziekte brengen.
Nu weêr niet. Nu zeggen de brus-
selsche bladen weêr, dat de benoeming
vau den minister van spoorwegen nog zoo
spoedig niet zal gebeuren.
't Is Diet te verwonderen zoo'n minis
terie kan de eerste de beste niet op zich
nemen. Daar weet onze handel van meè
te spreken.
verzekeren... Ik word echter door eene zon
derlinge omstandigheid gedwongen, mejuf-
vrouw Agnes Franz om een onderhond van
een half nar te verzoeken, intnsschen, ik zou
de zaak ook schriftelyk kunnen afdoen, ik
zal haar schrijven.
Gelooft gij, dat na al hetgeen gy gezegd
hebt, een schrijven van uwe hand zou worden
aangenomen en gelezen vroeg zij met eenen
glimlach van minachting om de bevende lip
pen.
Wel zeker, de dame zal moeten. Zy zal
moeten terwille van haar eigen bestaan, her
nam hij, en zijne oogen Legonnnen te fon
kelen.
Zy viel wederom nit hare rol van nederige
dienares en liet een luiden lach hooren.
Moeten herhaalde zy. Om niet van
deze armzalige plaats verjaagd te worden
Daarin zoudt gij n kannen vergissen. Ik ge
loof, dat zij eer blootsvoets in nacht en nevel
de woestyn zou intrekken.
Er zal haar dan ook nieta anders over-
bly ven. Hij hield zich met moeite bedaard.
Nu ja, er waa van den nieuwen heer van
het Hertenveld wel niet anders te verwach
ten, sprak zij met gejaagde stem. Wy wisten
dat de man, die zooals het een practisch man
past, geen hart heeft, eens komen zou en de
slechte betalers wegjagen, wy wisten, dat gy
iuderdaad de oumeêdoogende man zyt, van
wien wij in de H. Schrift lezen.
De commissie van den Bond dor Catho
lieke Vereeeigingen en Kringen, te Brus
sel vergaderd, heeft besloten haro XXXII*
vergadering te houden op 21 en 22 April,
te Thienen.
De derde afdeeling (die der werkmanz-
vereenigingen) zal bestaan uit zeven afge-
veerdigden van werkmanskringen, heb
bende M. Francotte als voorzitter, en
MM. Berryer en Legrand voor secreta
rissen.
Vervolgens werd het onderzoek in stu
die gelegd tot het stichten van een catho-
liek nationaal comiteit, doch men vond
het nuttiger die studie te verdagen.
Een oproep tot al de catholieken werd
festemd, met het oog op de aanstaande
iezingen.
Die oproep is in de volgende bewoor
dingen opgesteld
Het nieuwe kiesregiem zal gevoelig-
lijk de vertegenwoordiging, welke de
katholieken in een groot aantal arrondis
sementen bezaten, verminderen.
- Het zal hun van de beiden zijden,
afgeveerdigden geven, waar zij tot nu toe
in minderheid gebleven waren. In zijn
geheel beschouwd, zal dit regiem voor
gevolg hebben, het getal zetels, die zij in
de Kamers hadden, te verminderen.
Die toestand erkend zynde, wordt
het verbond aan alle machten opgelegd
als eene wet van openbaar welzyn; het is
noodig dat die machten eene dichtge-
pakte partij vormen.
- Maar die uitslag zal niet bereikt
worden, als tusschen de katholieken van
alle arrondissementen, geen nauwe een
dracht gesloteu wordt, en als deze, onder
diezelfde vlag geschaard zich niet beieve
ren voor een program van godsdienstige,
maatschappelijke en politieke verdedi
ging, om door eene gezamenlijke wer
king, de voornemens van hunne tegen-
kanters te verlammen.
Dat is u genoegzaam zeggen dat gy
zoo gauw mogelijk, in uwe respectieve
arrondissementen, katholieke vereeni-
gingen moet stichten, daar waar zij tot
nog toe niet gesticht zijn dat zij op
breeden grondslag gevestigd zijn en haar
terzelfder tijd eene oordeelkundige keuze
verzekeren.
Het past vooral, en meer dan ooit,
alle verdeeldheid te vermijden.
In de arrondissementen, waar de
katholieken geene verschillende groepen
uitmaken, moet meu wel zorg dragen
geeno dergelijke groepen te doen ont-
En gij, een dienstbode, een meisje nit
het volk, gij waagt het, dien rijke nit te da
gen viel hy haar eensklaps bedaard, byna
lachende in de rede. Bedenk u wel 1 De sohout
zal het zyne dienstmaagd bezwaarlijk dank
weten, wanneer zij door hare stekelige taal
zyn pijnlijken toestand nog verergert. Boven
dien staat n dien toon alles behalve goed 1
Bij deze woorden deed hij eenen stap naar
voren, en zij keerde zich weg te maken.
En nog minder past het u voor kruidje
roer-mij-niet te spelen, voegde hy er met toor
nige oogen en gefronste wenkbrauwen bij.
Doe toch niet, als ware ik een meisjesjager,
omdat ik eenmaal de vrjjheid genomen heb,
een oogslag onder uwen hoedscherm te slaan.
Dat waa toe te schrijven aan den trek in da
menschelyke natuur, die naar het verborgen
haakt. Wie weet, of niet deze of gene mijner
vrouwelijke bekenden mij meer belangstelling
had ingeboezemd, indien zij de kunst had
verstaan, door het aaugezicht te maakeeren,
mijne nieuwsgierigheid op te wekken.... Nn
laat gy de zon vrij uw voorhoofd beschenen
en gij hebt dus geen reden my, als een beeld
stormer of God weet welk een misdadiger, nit
den weg te gaan..., Toch zon ik wel eens wil
len weten, wat gy later met nwe afgeleerde
salon-manieren zolt aanvaugen.
(Wordt voortgezet}.
