)ckl
Donderdag 28 Juni 1900. 5 centiemen per nummer. 34s,e Jaar 3481
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst
III) Vilt 110 SCIIMT
nul
Ima-
alle
n te
tiuil
i eg
I ti
-/
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
VRIJHEID
ONDERWIJS.
D E
De Pastoor en de
Commissionnaris
HERLEVING
i De weldaden der
geestelijke vereenigingen.
Ander publiek,
andere houding,
DE DENDERBODE
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week
voor de Stad 5 frankmet de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden; fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwitantiën door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar
Men schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat. N. 31,
en in alle Postkantoren des Lands.
Guique suum.
Per drukregel. Gewone 15 centiemen Reklamern fr. 1,00; Vonnisse op
3* bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk legen deD
dijnsdag en vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten Bureele
van dit blad.
Aalst, 27 Juni 1900.
Een der aartsvaders van 't roode socia
lism, gezel Deslinières, legt in een soort
Tgn catechism uit waarom de vrijheid van
onderwijs zonder vertoef moet worden
afgeschaft.
Luistert hoe die roode ster het uitlegt
Hoe zou men aan den socialisten
Staat, die aan elk zijner leden eene be-
trekking geeft, ïd verstandhouding met
>zyne geestvermogens en zijne werk-
zaambeid, die in al de noodwendighe
den voorziet, en namelijk het kind
tijdens zijne schooljaren voedt en onder
houdt, wie zou dau aan den Staat het
recht kunnen betwisten van zelf de
jeugd te onderwijzen
Het onderwijs is een der werktuigen
van den gemeenzamen arbeid en van de
vruchten die hij voortbrengt, 't Is dus
coodig dat de Staat het ouderwijs zulker
wijze inrichtte dat het aan die nood
wendigheden beantwoord, en de jonge
kinderen, in evenredigheid der min of
meer belangrijkheid der nationale ar-
beidsvakken waarvoor zij bestemd zijn,
itusschen de verschillige daartoe inge
richte scholen te verdeelen.
'tls dan niet aan te nemen dat, door
eene vreemde concurrentie, in zake van
onderwijs, het evenwicht gebroken en
de regeling zou ontredderd worden.
Men begrijpt dat zulks eene schreeu
wende tegenstrijdigheid zou zijn, en dat
de socialistische Staat den dienst van
't onderwijs evenals al de andere dien
sten, zou op zich nemen.
Men begrijpt de socialistische Staat zou
zich onder alle opzichten van de kinders
meester maken de ouders zouden niets
meer te zeggen hebben.
En als men van de kinders geen last
meer zal hebben wat zal de vrye liefde
dan bloeien
Onder zedelijk en godsdienstig oogpunt
leert die roode aartsvader
Iedereen blyft vrij eenen of geenen
eeredienst te belijden. De onzijdigheid
van den Staat is stellig in dat vak, mits
zy in de school begint, waar men al de
godsdienstige en wijsgeerige stelsels
zonderonderscheid en zonder een enkel
aan te bevelen, zal aanleeren.
Al de godsdienstige en wijsgeerige stel
sels onderwijzen Wel die onderwij-
E MARLITT.
(NA VERTELD
39"' VERVOLG.
"Wij zullen het afwachten sprak hij,
kort en barsch hare woorden afsnijdende
terwijl hij naar de boeken tastte, die het
meisje gebracht had.
Ja, er zal wel niet anders overblijven,
maar veel gednld zullen we niet noodig heb
ben, zegde zij droog, terwijl zij, het hoofd
schuddende, hem nazag, toen hij met de boe
ken het trapke afging naar huis, en haar
met al hare lekkerijen in het paviljoen liet
staan.
Later werd zij ernBtig boos. want de land
heer was, na even op de boven-verdieping
vwtoefd te hebben naar beneden gekomen en
rechtstreeks naar het bosch gegaan, zooals
de meiden zegden.
En Pieter Griebel meesmuilde hy zette
óch juist aan de tafel onder den pereboom op
de voorplaats om zijn avondmaal te gebrui
ken en draaide met de dnimen rond elkaar,
toen zyne vrouw voor hem heen trad en in
«enigszins verhaast tempo zegde
zers zullen bollen van geleerdheid en be
kwaamheid moeten zijn
En op 3 of 4 jaren schoolgaan zullen
de kinders dat alles kennen en weteu....
Wat verlichte mannen zullen die leer
meesters dan toch zijn 1
De groene helden van Chipka die aan
allen de les voorspellen zullen er niets
aan hebben.
De aartsvader zegt verder
Het kind heeft recht op dc vrije ont-
wikkeling van zijnen geest. Als hij man
geworden is, moet hij het godsdienstig
of wijsgeerige stelsel kunnen kiezen dat
het best met de neiging zijner natuur
overeenkomt. Hij moet, in dat geval,
tegen de willekeurige eischen zijner
ouders beschermd worden.
Dit is eenvoudig een leerstelsel aan de
liberalen ontleend, de grootvaders der
socialisten. Immers reeds meer dan 40
jaren hebben zy ze toepassing gebracht
waar zij meester zijn.
De onzijdige school, de school zonder
God en zonder stelligen Godsdienst en
bijgevolg zonder zedenleer is, volgens de
liberale oude pruiken, het volmaakste
onderwijsstelsel. Men kent de gevolgen
van zulk een onderwijs 1
Het was eeu man van rond de 60jaren,
hij kwam uit de statie en, zonder naar
iemand om te zien, trok bij stillekens,
met zijnen reiszak aan de hand, de stad
in. Die zwartrok zou geen mensehen
laten leven, hoorde hij achter zijnen
rug roepen. De goede man zag om en gaf
zynen reiszak aan den commissionnaris
die hem had beleedigd. Zoudt gij niet
zeggen, roept nu een fiesken, die luie
paap is te grootsch om zijn pak zelf te
dragen. De pastoor liet het fiesken
staau, eD zei bij ziju zclven Doe wel
en zie niet om, dit zal van nu af mijn
spreekwoord zijn.
Dit historieken komt alle dagen van
pas de priester, altijd gezien, kan bij
veel menschen onmogelijk wel doen. Be
moeit bij zichntef, om do tydelijke zaken
der menschen vooruit te helpen, 't is mis;
bemoeit hij zich wel met die zaken, 'l is
weèr mis.
Er zijn werklieden-vereenigingen, hoe
rengilden, veeverzekeringen waar hy zijne
geleerdheid, zijnen iever,zyn werk en tyd
aan gebruikt De priester is geen
werkman, geen boer, geen stieldoener,
zeggen zij, dat hij in zijn kerk blijve.
Hij blyft in zijne kerk, hij laat de
menschen alléén doen, zy verstaan
Hij denkt zeker, dat Jufvrouw Griebel
expres voor hem op de wereld gekomen is.
Hartelijk dank. Ik heb bij die gloeiende hitte
zijne koffie klaar gemaakt, ben naar den kel
der gevlogen, om Seltzerwater te halon, heb
voor hem een eigene gesponnen nog heel goed
beddelaken verknipt, dat spijt my het meest,
om in alle kasBen en kisten naar woudkruid
gezocht en dat alles voor de kat Hij moet
me nog eens komen
X V
Eene Zinguenerin zou ze zjjn, de raadsel
achtige
Zy zou in het kamp der wilden zijn opge
groeid Met deze stoute onderstelling had
jufvrouw Griebel als het ware eene bal opge
worpen, dien de landheer bijna tegen zijn wil
had opgevangen en waarom hij sedert giste
ren en heden half laohte, maar dien hij toch
ook met een verbaasd oog onderzocht. Hy
lachtte, wanneer hy aan de bevalligheid en
schranderheid, aan de duidelijk sprekende
karaktertrekken van het meisje dacht, die
bewezen, dat zij goed onderwijs ontvangen
en in beschaafde kringen verkeerd had hij
lachte bij de gedachte dat de bruine oogen
jufvrouw Griebel had ze in hare gramschap
voor zwart verklaard de ernstige meisjes
blik, de blanke huid van kindsbeen af in het
dwalers leven den frisschen glans bewaard
zouden hebben neen, een wilde bloem was
zy niet.
malkander niet, de eene is jaloersch op
den andere, hetgeen zy willen stichten
valt in duigen 't is weeral mis dan zou
bij zich moeten bekommeren met het tijde
lijk welzijn ook.
Wat moet de priester dan eindelijk be
slissen als hij die tegenstrijdige bemer
kingen hoort Gelijk de pastoor met
zijnen reiszak Doe wel en zie niet om.»
Bij de menschen die weldenkend zijn en
recht van hart, zal hij wel gekomen zijn
by dezen alleen die altijd krom zien waar
het recht is, en recht waar het krom is,
zal hij beknibbeling en lastertaal ont
moeten.
De priesters in Duitschland zijn overal
aan 't hoofd bij hun catholiek volk om het
vooruit te helpen; daar waar zij het doen,
hebben de vijanden der maatschappij
weinig kwaad kunnen verrichten God
geve dat onze priesters in België oos ook
altijd en overal in den goeden strijd ge
leiden Het is uitzinnigheid, de ziel van
bet lichaam te willen scheiden, zei
Proudhon, en het is dwaasheid, voegde
hij er bij, te vragen dat de Kerk voor het
lichaam ook niet zorge waar zy kan.»
Sommige liberale gazetten gaan voort
met den uitslag der kiezingen van 27 Mei
als een goed voorteeken van de herleving
der liberale partij te aanzien.
Het doctrinair blad La Libertè van
Brussel, is niet van hun gedacht.
De toekomst, zegt dit blad, schijnt
ons eene aanwinst te voorspellen van de
politiek der partijen, eene versterking van
de machtigsten onder ben. Het dient
zelfs zonder omwegen gezegd to worden
de liberalen zullen veel moeite hébben om
te voorkomen dat zij door de socialisten
en clerikalen worden opgeslurpt. De cij
fers toonen aan het Journal de Liége
erkent het dat onze gelederen afbrok
kelen, en zoo wy niet op onze hoede zijn,
zullen wij ze zien smelten als sneeuw voor
de zon, ten voordeele onzer twee mach
tige tegenstrevers.
Die taal gelykt, ons dunkens, bitter
weinig op eenen zegekreet.
Voegen wij hier nog bij, dat de socia
listen er juist over denken zooals La
Libertè. Alleenlijk viodt burger Van de
Velde dat de liberale partij smelt als
suiker.
Nu, smelten als sneeuw voor de zon of
smelten als suiker, 't is al net eender
't is toch altijd smelten en dat is eene
bewerking, waar men niet sterk bij wordt,
meenen wij.
Wie van een ander gedacht is, gelieve
het te zeggen.
In de laatste vereeniging van het inter
nationaal Catholiek congres, te Parijs ge
houden, heeft de E. P. Godeau de dien
sten vermeld, aan Frankrijk bewezen door
de geestelijke vereenigingen, wier onder
gang de vrijmetselarij heeft gezworen
- Wij zijn, zeide hij, ongeveer 35,000
kloosterlingen en 125,000 nonnen, te
samen 160,000 burgers en burgeressen,
geboren op den grond van Frankrijk, die
hier willen sterven, of zoo wij hier niet
sterven, in verre streken sterven voor
kaar.
Wij onderwijzen meer dan twee mil-
lioen kinderen eD jongelingen,'tis te zeg
gen, niettegenstaande vervolgingen en
mededingingen van allen aard, het derde
deel der kinderen van Frankrijk.
-Wij verzorgen meer dan 200,000 zie
ken, ouderlingen of gebrekkigen. Wij
huisvesten meer dan honderd duizend
weezen, ongeveer vijftien duizend boe
tende zondaressen en bestrafte jonge
lingen.
- In het buitenland zijn wij negen dui
zend priesters Fransche missionnarissen,
vier duizend Broeders Fransche mission
narissen, vier-en-dertig duizend nonnen
Fransche missionnarissen, die op de vier
hoeken der wereld, byna alleen, trots
alles, het aanzien en den invloed van
Frankrijk bandhaven. En wij zouden het
recht hebben, aan het gouvernement te
zeggen Voor welke dezer weldaden
gaat gij ods slaan
De E. P. Jaudean heeft vervolgens met
groote welsprekendheid bewezen, dat de
vrijheid van allen in de vryheid der gees
telijke vereenigingen is bedreigd. He
den gelijk gisteren, riep hij uit, zijn wij
de eerste kar. (1) Belet ze door te gaan,
trans te Soissons reden de socialisten
met een rijtuig, in galop, door de processie
met gevaar de jeugdige juffers en kinders
te dooden te St. Vallier hebben de
roode gemeentebestuurders, in hunne
laatste vergadering besloten dat al de
godsdienstige zinnebeelden van 't grond
gebied der gemeente moeten verdwijnen
en open baarlijk zuUen verkocht worden.
En dan durven de liberalen en socia
listen beweren dat zij den R. K. Gods
dienst niet vyandig zyn... Wat schyn-
heiligen toch
(11 De eerste slachtoffers der Fransche
revolutie, die op eene kar naar de guillotien
werden gevoerd, waren priesters.
Tegen Christus Te Reims
deed de liberale maconnieke Burgemees
ter de Christusbeelden van de poorten
der kerkhoven verwijderen te Roubaix
terwijl de Eerw. Deken Berteaux uen
zegen gaf aan de biddende cbristene me
nigte die geknield zat voor de St. Marti-
nuskerk wierpen de socialisten met
steenen naar 't Allerheiligste Sacrament
te Nice gingen de roode sectarissen Z. H.
den Bisschop te lijve welke het Allerhei
ligste Sacrament droeg, poogde Het hem
te ontrukken en spuwde op de remons-
En toch kwam meer dan eens een vaag
vermoeden bij hem op waren de raadsel
achtige bezoekers van het boschwachtershnis
wellicht elementen van een levenskring, waar
aan zij ontvlucht was Hadden zij haar op
gespoord en dedea zij nu hunne rechten op
haar gelden, en beschermde de boschwachter,
de kameraad, trouw als goud, de licht
schuwe samenkomsten van het dwalers valk
in zijn huis misschien alleen, om de stamge-
nooten tot bedaren te brengen en het meisje
mettertijd los te maken
Dat was avontuurlijk, en wanneer hy aan
haar dacht, aan haren harden arbeid, aan de
voorbeeldige opoffering en plichtsbetrachting
jegens hare meesteres, dan verwierp hij deze
gedachte als dom, als belachelijk. Maar hij
had haar gisteren avond wéér in het bosch-
wachtershuis gezien. Na lang ronddwalen in
het bosch was hynatuurlijk geheel tegen zyn
wil, op den ouden rijweg teruggekomen
deze was voor hem de toovercirkel, dien de
geesten van afgestorven bruiden, de Willis,
by nacht om haar offer trekken de Herten
kamp waarbinnen het dier tevergeefs met
zyne takken tegen het traliewerk stoot, bui
ten het gebied, dat het Herten veld en het
Gravenhout insloot, kwam hij ook niet meer.
Na, hij had haar beloerd en wel in de late
avondaren. Voor hij het zelf wist, stond hy
op de bank onder de twee met rolgordijnen
behangen hoekvensters maar van die ven
sters ging oek een blauwachtig bleek licht
uit, een tooverschjjnsel, even verleidelijk en
aantrekkelijk voor hem als voor de zwermen
motten en muggen, die uit struik en moeras
te voorschijn kwamen.
De eene, een weinig verschoven gordyn,
had hem een oogslag in een gedeelte van de
geheimzinnige hoekkamer veroorloofd, en
omdat hot zoo stil in het bosch was, zoo dood
stil, alsof leven en adem onder de drukkende
hitte verstikten, had hy duidelijk het mom
pelen vau eeue mannenstem achter de ruiten
kunnen hooren.
Het klonk eentoonig en werd herhaaldelijk
door zwaar ademhalen of door een smartely-
ken zacht afgebroken.
Het schijnsel der lamp kon niet heel de
ruime kamer verlichten, de grootste helft lag
half in de schaduw, en daar zat het meisje,
stil, met het hoofd tegen de hooge rugleuning
van haren stoel en den linkerarm uitgestrekt;
het was even alsof iemand hare hand vast
hield menigmaal zag men den arm lichtelyk
schudden.
M. Markus gaf zich alle moeite om te
ontdekken, wie daar op zy in den donkeren
hoek zat, die onafgebroken tot het meisje
sprak en hare hand vast hield, als ware zy
zijn onbetwist eigendom, maar het venster
raam was hem in den weg en de onzichtbare
was niet zoo beleefd geweeet, om zich slechts
een enkel maal voorover te buigen.
Hoe donker het ook was, het bleeke meis
jesgezicht was altyd verlichtde uitdrukking
Wanneer de socialistische aanvoerders
zich in eene volksvergadering bevinden,
kosten de beloften hun niets. Indien wij
de meerderheid hadden, zeggen ze tot
hunne goedgunstige toehoorders, met een
eindje wet, zouden wij aan de werklieden
goede dagloonen voor korte werkdagen
verzekeren. - enz. enz.
Wanneer diezelfde aanvoerders zich in
eene vergadering bevinden, samengesteld
van personen die hen zouden kunoen vra
gen, hoe zij het zouden aanleggen om de
gouden eeuw op de aarde doen weêr ie
komen, dan voeren ze eene gansch andere
taal.
Zoo heeft, Woensdag in den Provincie
raad van Brabant, M. de Brouckère, een
van de bekwaamste oversten der sociali
stische party, de volgende verklaring af
gelegd, die de ontkenning is van het pro
gramma der onverwijlde socialistische
hervormingen
De socialisten weten zeer goed, dat
een eindje wet niets vermag tegen de on
wrikbare wet van het aanbod en de vraag.-
Welke uitbersting van uitjouwingen zou
degene zich op den hals halen, die in
eene socialistische meeting de taal zou
durven spreken, die M. de Brouckère in
den Provincieraad heeft gevoerd 1
In dezelfde zitting heeft men het ver
schil van houding der socialistische lei
ders jegens de koninklijke familie besta-
tigd. In de gemeenteraden hebben meest
al de socialistische raadsleden verklaard,
dat - hun republikeinsch geloof bun
verbood deel te nemen in de gelukwen-
schen aan prins Albert.
In den Provincieraad, toen M. de Gou
verneur lezing gegeven heeft van dsn heil-
wonsch, aan den Graaf van Vlaanderen,
namens den Provincieraad, door de be
stendige deputatie gezonden, heeft geen
enkele socialist den mond geopend.
Waartoe die comedie Om de burgers
niet af te schrikken.
was angstig, en de eogen, van welke gezegd
was, dat ze geen tranen zonden hebben, hin
gen droevig en treurig aan den sprekende.
Daarna had zy zich eensklaps opgericht, een
naderend getrappel van peerden, dat den heer
Markus reeds lang geërgerd en verontrust
had, had zeker nu ook haar oor bereikt. Het
was hoog tijd, dat hij zich weg maakte. Nau
welijks had hij eene schuilplaats in het dicht
geboomte gevonden, of een ruiter was den
hoek van den weg omgekomen.
Met bedaarden stap uit de duisternis van
het stille bosch in het twijfelende licht van
den met sterren bezaaiden hemel te voorschijn
tredende, had de ruiter overgroots omtrekken
en eene geheimzinnige deftigheid aangenomen
en het zon niet moeilyk geweest zyn zich bjj
den flaphoed, dien de groote man te peerd
droeg, zich ook het met zilverstukken be
dekte wambuis van eenen Zigeunerhoofdman
te denken.
Bij zijn naderkomen was de huisdeur zon
der geraas opengegaan, en even zacht was de
boschwachter de trappen afgekomen. Op
fluisterenden toen had hij den ruiter begroet,
het peerd by den tengel genomen en een paar
maal op- en neêrgeleid, terwijl de andere af*
gestegen ea in huis gegaan was.
(Wordt voortgezet).