k Zondag 19 Augusli 1900 5 centiemen per nummer. .Vr'Jnar 5495 Vrij onafhankelijk volksgezind GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM. orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst VADERLAND, TAAL, VRIJHEID. Oorzaak en gevolg. Raadgevingen aan de boerinnen. DE GIFTMENGSTER. Overwegingen, w Verstand in pacht. - God bestaat niet, Qb°edsua" t! DE DENDERBODE Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week voor de Stad 5 frank; met de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes maanden; fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving eindigt met 31 December. De onkosten der kwitantiën door de Post ont vangen zijn ten laste van den schuldenaar Men schrijft in bij O. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat. N. 31, en in alle Postkantoren des Lands Culque Buum. Per drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00 Vonnisse cp 3* bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij accoord, Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren notarissen moeien hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen deD dijnsdag en vrijdag in den voormiddag. Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten Bureele van dit blad Aalst, 18 August! 1900. Men schreeuwt om te meest tegen de afschuwelijke misdaad van Bresci. Allen keurden ze af in min of meer luidruch tige woorden. Maar kan het bij allen wel heel ernstig zijn met zulke afkeuring? Dat is eene vraag en wij willen er hier een klein antwoordje op geven. Is die afkeuring bij allen wel ernstig In den woordluid ja, feitelyk neen. Wy gaan dat bewijzen. Er zijn meuschen die de Fransche om wenteling bewonderen. Dat is gevaarlijk onder meer dan een oogpunt. De Fran sche omwenteling is eene aaneenschake ling der afschuwelijkste moorden en de ODgehoordste misdaden. Men beeft schoon die misdaden af te keuren om de hervor mingen alleen te gedenken die, in dit tyd- vak, tot stand kwamen, de volkslogiek komt daar tegen krachtig op. Wy willen nu over die hervormingen niet twisten maar, ods stellende op het standpunt van onze tegenstrevers ze een oogenblik aannemen. Men maakt hier een onderscheid dat het volk niet begrijpt. Het volk ook maakt geen onderscheid tusschen de moorderyen op groote schaal door eene opgeruide menigte en de revol- scheut van Bresci. Inderdaad, zou er wel een principieel verschil bestaan Wie op zulke schoone weg is, blijft niet halverwege slenteren. Wie de Fransche omwenteling ophe melt die bewondert ook de politiek van Garibaldi en Mazzini. Dat zijn helden zeg gen zij, die hebben groote daden verricht en groote dingen tot stand gebracht. Weêral keuren zij zekere middelen af maar toch Garibaldi is een groot man, Mazzini is een groot man. Zonderling onderscheid. Zy bewonde ren de gevolgen van moorden en geweld dadigheden maar keuren diezelfde moor den en gewelddaden af Het volk beseft, begrijpt zoo iets niet voegen wy er ootmoedig by wij ook niet. Van de groote politiekers zonder eer- of rechtveerdigheidsgevoel komen zy tot de invidueële woordeD. Zoo viert de geu- zery in Italië den soldaat Milano Dat was een held, een echte vaderlander, een martelaar van Italië Die weg is de geuzery opgegaan. Hoe- velen onder hare woordvoerders zijn er niet die geschreven en gedoceerd hebben dat het einde de middelen wettigt, dat alle middelen goed zijn tegen over eenen vijand Bresci heeft dien stelregel in praktijk gesteld. De anarchisten aanzien als de vijanden der menschheid al de genen die met overheid en gezag zijn bekleed. Alle middelen zijn goed, leeren de geuzen goed, zeggen do anar- chos, wy zullen ze gebruiken I Maar zullen de geuzen zeggen, het gezag is de vijand der menschheid niet Zachtjens, zullen «Ie andere hun toe roepen wy meenen dat nu zoo en wij hebben toch even als gij de vrijheid van denkwyze 1 Gij zegt dat er geen verschil bestaat tusschen waarheid en leugen gij hebt voor de leugen dezelfde rechten geeischt als voor de waar heid. Wij ook wij hebben voordeel uit dien stelregel. Gij kunt ons niet bewijzen dat het gezag de vijand der menschheid niet is. Wij hebben ook de vrijheid van denkwyze en wat recht hebt ge ons den steen toe te werpen als wij uwe princie pen in pratijk stéllen Maar, beweert de geus, het gezond verstand zegt duidelijk dat ge ongelijk hebt. Uw gezond verstand zegt u dat alle middelen goed zyn als het de geuzen be treft. Met welk recht maakt gij een onder scheid ten nadeele uwer vijanden?Gij hebt voordeel gebaald uit de Fransche omwen teling, daarom is zij in uw oogen recht- veerdig Gij hebt voordeel getrokken uit de politiek van Garibaldi en Mazzioi en daarom zijn ze helden Gy bewondert de tyrannenmoorders en voor ons hebt gy niets dan misprijzen. Waaruit dat ver schil Waarom die twee maten en twee gewichten Ah handelden wij in uw voordeel dan ook zouden wij groote man nen zijn, en ons gedrag zou eeu voorbeeld worden voor de jeugd Wij zullen de geuzen op die opmerkin gen zelf laten antwoorden. Wij hopen echter dat zy het zullen doen niet met ydele woordenkramerijen maar met goede bewijsvoeringen. Wij hebben in 't begin van dit art. gezegd dat in hunnen woordluid de afkeuring der geuzen ernstig was, maar feitelijk niet. De logiek der feilen is een verpletterend iets. De geuzen denken daar niet genoeg op vandaar al de monsterachtigheden die in hunne leerstelsels sluipen. De socios ook hebben geprotesteerd. Wij zullen bewyzen dat dit maar voor den vorm is en er slechts daarin comedio wordt gespeeld. Dat is voor een volgend artikel. Waarheid. Het catholiekste land der wereld is België. Het is ook het wel varendste en vooruitstrevendste oord des geheelen aardbodems. Het verval der Latynsche volkeren, Franschen, Spanjaards en Italianen, begon toen zy liberale regeeringen aan namen. De toekomst is aan de Germaansche volkeren Zuid- eö Noord-Nederlanders, Scandinaven, Duitschers en Angel-Sak- sers, de groote helft protestant, de kleine helft catholiek, maar allen in den grond diep geloovig, en dus anti-liberaal. Dit alles wijst zijn eigen Eo toch geen enkele liberaal die het ziet. Nu, om liberaal te zyn, echte, ge stampte liberaal, is de eerste en onmis bare voorwaarde een blinde uil, zooniet een vierkante ezel te wezen. In zijn voortreffelijk werk «De Boeren» werk dat alle weetgierige landbouwer zou moeten lezen, geeft advocaat Vliebergh de volgende raadgevingen De vrouw van den boer moet eene boerin zijn die met haren tijd medegaat de dochters van den boer moeten boeren dochters zijQ. De vrouw in lt huishou den, zegt het spreekwoord. Nergens is dit meer waar dan te lande. De boerin moet niet alleen het huiswerk kennen maar in den koe- en verkenstal en op het neer hof is zij om zoo te zeggen meester zy heeft twee keukens zy moet zorgen voor de tafel en voor de kribbe. Zij moet daarenboven nog op al het overige der boerderij letten. Wy zegden dat zij met baren tijd moet medegaan, dat wil zeggen dat zij moet weten boe het grootste profijt uit de boerderij kan ge laaid worden, by zonder moet zij dat weten voor boter en kaas alsmede voor de voortbrengselen van het neerhof. Wat de boerin nog moet doen, en waar ongelukkiglijk te weinig op gelet wordt, is van bare dochters boerendochters te Wat de jengdige echtgenooten betreft, zij waren liet beeld van een gelukkig huwelijk. Niemand twijfelde aan hnnne wederkeerige liefde. Laoheual's liefde had iets hartstoch telijks, waarover de onderen van dagen lach ten en dat de vrouwen echter ten zeerste prezen. Deze liefde en teederheid zon men van den advocaat niet verwacht hebben, wanneer men hem aan de rechtbank zag, waar hjj om zijn scherpe redevoeringen zeer gevreesd werd. Voor zijne vrouw was hy het onderdenigste wezen. Hij vreesde eene plooi op haar voor hoofd en smeekte van haar een bewijs van liefde af als iemand, die nauwelijks verloofd is. Gabriëlle, die eene verstandige vrouw was en haar echtgenoot zonder hartstocht be- beminde, verwonderde zich dikwijls over den eerbied, waarmede hij haar bejegende. Uit het huwelijk was een kind gesproten, een be koorlijk, blond knaapje, het levend beeld zijner moeder en dit beeld was betooverend genoeg om het verledene te vergeten en de toekomst op te helderen. Toch meende Gabriëlle, die haar echtge noot opmerkzaam gadesloeg, verandering in hem te bespeuren hij scheen van dag tot dag koeler en somberder te worden. Deze omme keer, die wellicht aan een ander oog, dan het hare ontgaan ware, werd zoodanig, dat zy in hare bezorgdheid de oorzaak er van tracht te op te sporen. Maar hoe zy het ook legde, de reden kon ze niet ontdekken. Toen besloot zy zich tot haar echtgenoot te wenden. Wat scheelt u, mjjn vriend? vroeg zy hem op zekeren dag, toen hy bleek en ver strooid binnentrad. Niets, in 't geheel niets, hernam hy ver schrikt. Gij bedriegt mij of gij bedriegt n zelf. Ik verzeker n, dat my niets scheelt. Dat is wonderlijk, zeide zy met nadruk, dan moet ik veranderd zyn, want ik vind n heden niet zooals gy vroeger waart. My dunkt, dat er iets aan hapert, gy zjjt soms zoo zwaarmoedig. Hebt gij my dikwijls zeer vroolijk ge zien viel hy haar in de rede. Het is wel niet uw gewone toestand maar toch waart ge meer opgewekt in het be gin van ons huwelijk. 't Is maar eene boerin, wordt dikwyls al spottende gezegd. Wil men daarmede beduiden dat de dochter waarvan sprake als eene boerin ;ekleed is, dat zij op de hoeve of op het and werkzaam is, dat de zon baar gezicht wat verbrand heeft en het werk bare han den wat verhard, moeder en dochter mogen fier voorbijgaan zonder naar dien zotten praat te luisteren. Wil men integendeel daarmede zeggen dat die dochter geene manieren heeft, dat zy iemand niet beleefd aanspreken kan, dat zy wild en niet ingetogen is, dan is het woord slecht gekozen, want zulke dochters treft men aan in stad evenwel als te lande. Christelyke, gemanierde, ingetogene onderwezene boerendochters, dat is bet wat boer en boerin Tan hunne dochters moeten maken. Hoevele moeders nochtans die voor hunne dochters eene andere toekomst droomen, die ze naar de school zenden om er totjufferkens op te groeien en die in den derden hemel zyn als zij hunne juffer met den eenen of anderen bureelman kunnen doen trouwen 1 Gelukkig komt qr verandering er ont staan meer en meer kostscholen waar de boerendochters eene christelijke opvoe ding en een deugdelyk onderwijs als boe rendochter ontvaDgen. zegde hy tot de schoolmeesters en school meesteressen Gij moet leeren dat de wetenschap niets boven den mensch kent, en dat het goede, dat bier op aarde zyne belooning niet gevonden heeft, ze elders evenmin zal vindeo. Wij vragen u Diets anders, dan bij de kinderen en dat is uw plicht alle bijgeloovigbeid op wijsgeerig (hij wil zeggen godsdienstig) politiek en ecouomiek gebied uit te roeiën.... Doet dal, en wij zullen ze zonder aarzelen zich zien rich ten naar het materialism, de republiek en bet socialism. Ziedaar duidelijk de vruchten van het onzijdig onderwijs afgeschetstmen moet de kinderen opbrengen in het ongeloof, om er republikeinen en socialisten van te maken. En 't is zulk onderwijs dat de logie bier wil in voeren door den schooldwang. De onzijdige scholen. Anseele heeft eens gezegd dat de onzijdige scho len kweekerijen van socialisten zijn. Een fransch socialist citoyen Delsalle, adjunkt der logie, heeft hel nog duidelijker uitge legd. Verleden maandag, op de prysuit- deeling voor de Bladschoten te Rysscl, y C Het zuiver A. S. bestaat in Zwitserland, Frankryk en Duitschland Wat zien wy er gebeu ren Kerkvervolging in Zwitserland. Kerkvervolging of Kulturkampf in Duitschland. Kerkvervolging in Frankryk, uitdry- ving van byzondere personen 1 Schoone broederlijkheid 1 De demokratie in de Regeering is on vatbaar voor voorzichtiqhexd. van zijDe natuur is zij hevig, oorlogzuchtig en ver kwistend. Alvorens een bepaalden stap te doen tot haar, zegt dan een lang vaarwel aan do vrijheid, aan de orde, aan den vredeaan het crediet, aan den voor spoed. - (Royer-Collard). Dat is gevloeid uit de pen van een ver maarden wijsgeer en publiciste. Een volk zonder stemrecht is een wild volk, zegt M. P. Daens. Dus vóór de helft dezer eeuw waren allen barbaren. Wij, Belgen, ziju wilde menschen geweest tot in 93 1 Is het gek 1 Zijn er Boxers in China dat is de schuld omdat Z. A. S. er niet bestaat 1 De oorlog met de Boeren nogmaals omdat Z. A. S. in Engeland niet bestaat 1 Z. A. S. is een tooverstokje I 1 Is het niet onnoozel met zulke argu menten voor den dag te komen. Als er voor A. S. niets anders pleit, dan is het mager. Wij moeten eens te meer vaststellen dat groene Don Quichotte de zaken be delft waarmeê bij zich bemoeit. De geuzen zijn de mannen van 't licht, 't is geweten de catholieken zyn dom pers. Lees hier wat een geus sebryven durft Eensklaps greep hy teerder hare hand en zeide glimlachend O, dat ïb reeds lang geleden Lang Vier jaren 1 Ik bemin wellicht meer dan den eer sten dag, sprak hij, eenen zacht onderdruk kende. Ja, ik geloof n maar waartoe deze sombere gedachten, die u overvallen Twij felt gy aan mijne liefde Neen, o neen Lijdt gij soms aan eene kwaal Kom, gy moet mij alles zeggen 1 Gy weet, dat ik eene voortreffelijke gezondheid genieten onze zaken staan ook goed. Zy schudde ongeloovig het hoofd en zeide k Iets is er toch wat n kwelt. Wees toch niet zoo dwaas myne lieve, nw geest met dergelijke vermoedens te pla gen. Ik herhaal n nog eens, dat mij niets scheelt. Doch zy zette haar verhoor voort en her nam Zooals gy zegt, ontbreekt het onB niet aan fortuin, wij bezitten meer dan wij noodig hebben en onze zoon gebruiken kan. Wy zyn jong, gij zjjt beroemd enjgeacht de ongelukkige gebeurtenis, die de zon mjjns levens deed tanen, ligt reeds ver in het ver leden en wat n betreft Hy viel haar opnieuw in de rede en zei<fe in de Revue de Relgique van 15 sep tember 1878. bi. 15. Ik zeg dat de catholieken de eenvoudigste begrippen niet kun nen van reoht 't zij natuurlijk, 'tzij burgerlijk. Zij roepen de macht in van den huisvader en in wezen lijkheid de huisvader heeft geen enkel recht n (tegenover de opvoeding van zijn kind). Dat schrijft M. Laurent. Welke ver waandheid de heeren geuzen toch durven aan deD dag leggen 1 De catholieken zijn dom, aartsdom de geuzen alleen zijn verstandig. Gij moet inderdaad veel verstand heb ben om theoriën uit te kraaiën lyk onze armtierige het doet. Gij moet inderdaad ook veel verstand hebben om aan de dwaasheden der ziels verhuizing geloof te hechten. Was M. Lau rent daar niet van overtuigd Was hij het niet die geloofde dat de ziel zijner overledene dochter naar eene plant van zijnen hof was verhuisd Tot daar voert het rationalism, zoo zeer gekoesterd en getroeteld door onzen poveren Dendergalm. Hy zal misschien antwoorden dat de vraag der zielsverhui zing niet opgelost is, evenals hij eens zegde dat de lezingen van slechte boeken op het gemoed geen indruk hebben. Ja, zij hebben alle verstand in pacht. weert Dendergalm. Er is geen hemel. Dus is er ook geen ziel en de mensch is een bloot stoffelijk wezen. Als de mensch enkel bestaat uit een sterfelijk lichaam kan hij onmogelijk vrij zijn en vrij handelen. Indien de vrijheid niet bestaat is er ook geene verantwoordelijkheid, geen recht, geen plicht, geen wet, geen zede- lykhheid, noch goed, noch kwaad. «Indien de vryheid niet bestaat is de wroeging eene geesteszwakheid en het dwaaste van alle bijgeloof de toekomst behoort aan het verstompend rijk van eene algemeene verlaging. Op deze aarde zijn er Dog slechts kleinen en zwakken, slachtoffers zonder verdienste en zonder hoop en de sterken en de gelukkigen die ze zonder dralen en zonder meèdoogen kunnen verpletteren onder den wagen van hun beheer. (Mgr. Turinaz. De ziel bl. 101). Al de instellingen van het maatschap pelijke en burgerlyke leven berusten op do vrijheid. Indien de mensch niet vrij handelt zijn onze tribunalen een weten- lijk anachronism. Hebben de schrandere pbilosophen van Dendergalm op de gevolgtrekkingen van hunne leerstelsels wel gedacht Wat denkt er de heilige man van Chipka van, bij die eens sebryven dorstde libe- BALENSIJN GOEDE CHBI3TBNBN. Zullen zijue oogen nu open gaan Zal bij inzien dat bij op een dwaalspoor is of kan zijn Christen-zijn misschien samengaan met het loochenen van het bestaan vaa God? Heilige man, gij moet uw woord her roepen. 1 fji - Van geus tot so- i li D cio, van socio tpt anarchist komt men gemakkelijk als men maar consequent met zijn eigen blijft. Nochtans do geus verloochent dea socio ca de socio den anarchist als door een afschuwclijko moord dc wereld in op schudding gebracht is. Op de gewone tydon erkent de vader don zoon en deze den kleinzoon. De geus loopt samen met den socio en de roode Mariaune'szoou draagt den rouw om een gehangen of ver oordeelden anarchist, (b. v. Vooruit). Het kartel ligt nag in ieders geheugen en gaat voor Z. A. S. wéér in 't Teven ge roepen worden. Weêr komt den naam van den anar chist Moineau voor den dag en dezen man wilden de socios in de Kamer brengen. Wat al tooneelen zyn er niet gespeeld voor den bommenman Do Volkskamer is er meer dan eens vol van geweest. Ziehier wat er gebeurde op het sociali stisch congres van Antworpen van 14 April 1895, morgendzitting. Citoyen Serwy, secrotaria, stelt voor een bewijs van genegenheid te zenden aan den jeugdigen anarchist Victor Ernest onlaugs door het Assisenhof van Brussel tot 6 maanden gevang veroordeeld en die thans zyne straf ondergaat in bet celge vang te Gent. Bewijzen van genegenheid zenden dat is wel dat men ae gepleegde daden goed keurt lijk het onder vrienden betaamt. Wat belieft er a, lezers? Mogen de socios dan wel protesteeron tegen de daad van Bresci? op opgewonden toon Waarom dat her halen Ja, het is zoo maar ik wilde uwe kwaal kennen en de bron er van ontdekken want, mijn vriend, wanneer eene vrouw, die haren man lief heeft, zyne kwaal kent, vindt zy licht het geneesmiddel. Het geneesmiddel Wat zegt gij Er is geen. Plaag u zelve toch niet,want my scheelt niets moet ik het n honderdmaal herhalen Ik verzoek u mij niet meer daarover te spre. ken, dat verdriet my I n Dea anderendaags het was een Vrijdag kwam hij later dan gewoonlyk van de recht bank thuis, at haastig en vroeg niet eens naar zyn kind, dat sliep. Neen, zoo heb ik hem nooit gezien, zeide Gabriëlle, die be zorgd begon te worden. Zaterdag verliep ongeveer op dezelfde wijze en Zondag kwam. Lachenal werkte den geheelen morgen en verscheen eerst 's mid. daga in den familiekring. Aan het eten sprak hy geen woord,daarna nam hy een boek over rechtswetenschap en begon er in te bla deren. U Wat doen wy de2en namiddag vroeg Gabriëlle. Wat gij wilt. Zonden wij uitgaan Gij weet, uitgaan of hier blijven is mij om het even. Wel wat een lief antwoord van mijn man. Zy lachte en wilde schertsen; maar hij lachte niet en tnnrde gedachteloos in zijn boek. - Dan zal ik my aankleeden om uit te gaau, zeide zij. Ja, hernam hy op onverschilligen toon, maak u gereed. Maar waar gaan wij heen Als gij wilt, zullen wij mevrouw Dnfre- noi bezoeken wy zyn lang niet daar ge weest. Neen, niet daarheen dit hnis bevalt my niet. Wilt gy liever Largerre een bezoek brengen Neen, ik ben vermoeid en heb rust noodig ik was deze week met werk laden het verkeer met dezen man zou my afmatten. Wel, waarom zegt gij dat niet dadelyk Dan gaan wij eenvoudig naar het museum. Waarom niet liever naar buiton, in de vrye natuur Deze eenzame, sombere stad drukt my maar het boscb, de vrye natuur lacht mij aan. Goed mijn vriend, zeide Gabriëlle zacht jes maar wy kunnen niet zeer ver gaan. Waarom Wij zouden niet terug zyn voor het avondeten. Des te beter, dan eten wij buiten dat zou aangenaam zyn. Lichtstralen. Wie in alles lee ring vindt, is wijs wie zyne hartstochten overwint, is sterk wie geen overvloed begeert is rijk wie zichzelf kan eereu is eere waardig. 't Is oven moeiëlyk groote dingen tot stand brengen zonder opofferingen, als dure zaken te koopen met weinig geldt. Klaagt niet, dat het werk u al te moei lijk valt. Na de grootste inspanning is de rust het aangenaamst na den moeilijk- sten slryd de overwinning het zoetst. De drie bekwaamste geneesheeren zyn: Matigheid, arbeid en vroomheid. Vele vrouwen hebben genoeg verstand om te spreken weinige om te zwijgen. Spreken is zilver, zwijgen is goud, maar een goed weord op den juisten tijd is een diamant van het zuiverste water. Te vlugge hoofden, te vlugge tongen. Die hebben saam veel kwaads gezon- in. De waarheid spreekt vergeefs voor die ze niet verslaat. Bildebdijx. - Gij vergeet, dat wy mevrouw de Fai- ricres heden ten eten hebben. Een oogenblik was het aagezicht van La chenal opgehelderd hy droomde van de vrye natuur, hy meende verre te zijn van 't ge woel der menschen in het frissche bosch maar de laatste woorden hadden hem wéér in onaangename stemming gebracht. Dan ga ik niet uit, zeide hy. Zooale gij wilt maar gy begrypt, dat we tegenover mevrouw de Fairióres niet zoo onbeleefd kunnen zyn. Daarvan is ook geen sprake. Maar het schijnt dat haar bezoek u niet welkom is. Het is mij welkom, maar komt onge legen. Ik zeide u zoo even, dat ik na znlken arbeid slechtajbehoefte gevoelde aan eenzaam heid. Wel, er is een uitweg. Mevrouw da Fairióres woont niet ver van hier ik zal tot haar gaan en haar verzoeken ons te verge zellen. Zij ons vergezellen, riep Lachenal. O, neen, dat niet Het is genoeg, dat wy haar ten eten en den ganschen avond hier hebben.» Ik ben verbaasd, u zoo te hooren spre ken, zeido Gabriëlle treurig, ik herinner my dat gij over korten tyd geheel anders over mevrouw de Farièrea spraakt. Het kan zijn. (Wordt voortgezet.)

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Denderbode | 1900 | | pagina 1