Donderdag 50 Augusti 1900 5 centiemen per nummer. 34sle Jaar 5498
De geuzen
HEID VAN DEN SCHOUT
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
DE
Gesticht der Broeders
Onderwijs.
DE DENDERBODE
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week
voor de Stad 5 frank; met de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden; fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwitantiën door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar
Men schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, N. 31,
en in alle Postkantoren des Lands.
Cuique auum.
Per drukregel. Gewone 15 centiemen Reklamem fr. 1,00; Vonnisse op
3' bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk legen den
oijnsdag en vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten Bureele
van dit blad
Aalst, 39 Augusti 1900.
Hunne princiepen. De geuten zijn voor
de vrijheid, 't is geweten en onbetwist
baar.
Maar feitelijk, daar waar zij meester
zijn verdrukken zy iedereen. Hun oorlogs
kreet is en blyft - Weg met de catholie
ken zij moeten verdwijnen, zy Lebben
geen recht op eone plaats onder de zon.
Hunne princiepen ziju even schoon als
hunne handelwijze. Zelfs de grootste ty-
rannen zoeken naar voorwendsels en bren
gen verscbooningen in. Dwingelandij is
immer laf.
De waarheid, zeggen de geuzen, 't is
wij die ze scheppen Revue de Bélgique
15 October 1875.
Re macht ia het recht (ibid).
Als gevolg
- Wij willen de paters en de pastoors
aan de grenzen Metten. Dendergalmdat
wil zeggen in ander woorden wij zullen
ze verbannen.
De armtierige is alleen van dat gedacht
nietbij sprak de zienswijze uit der ge-
heele geuzenparty.
In de reeds aangehaalde Revue lezen
wij Het gevangde hoeten en de ver
banning dijn wettelijke middelen waarom
te niet tegen de catholieken in 'I werk ge
steld. n
Eenige geuzen, mannen die met bunnen
tyd niet meegegaan waren, dachten daar
tegen te moeten verzet aanteekenen. Wat
antwoordt bun M. Pergameni
Die leerstelsels tijn niet nieuw tij
worden eiken dag door een groot getal
liberale schrijvers in Duitschland,
EngelandZwitserlandItalië en el-
ders besproken en verdedigd. - Revue
vue deBelgique 15 December 1875).
Die vranke geus zegt stoutweg zijn ge
dacht bij is rechtzinnig. Ik heb het
besluit genomen, zegt hij, niet af te dalen
op het terrein der kiesbelangen.
In ander woorden hij wil geene eenvou
dige menschen bedriegen, lijk onze arm
tierige, en rukt daarom het masker af.
Dat deed ook de Rèforme over eenige da
gen als zy schreef
Het liberalism moet eene wijsgeerige
partij zijn het moet stout on bond het
rationalism waarvan het eene uiting is,
voorstaan en niet aan kiesberekeningen
dat slachtofferen wat Mijne rede van
bcttaan is, de voorwaarde zelfs van zij-
nen geschiedkundigen rol en van zijn
eeuwig rijk - Ooblog aan het ge-
loof - en aan het dwaalbeeld, eeuwige
vyandeu der vrijheid, der persoonlijk-
heid, van het individu en van het men-
- schelijk geslacht in hunne macht, waar-
digheid en geluk.
Oorlog aan het geloof is de rede van
bestaan der geuzerij wij danken de Rè
forme het zoo stout gezegd te hebben.
Over het rationalism, de wijsbegeerte
der geuzen, meer in een volgend artikel.
E MARLITT.
(NA VERTELD).
47"* VKRVQLG.
Zy sag op den grond en liet de hand van
den deurknop zakken.
Hebt gij geen versaohtend, geen opbeu
rend woord voor mij
Men zag, dat zij in feilen tweestrijd ver
keerde, maar hare lippen bleven gesloten;
het bleeke gelaat werd Btrak en teekende on-
buigzamen tegenstand. Zij trad van de denr
terug.
Het sy zoo, ik aal gaan, maar nooit in
mijn leven ben ik zoo wreed ontnuchterd
geworden, sprak bij, terwijl hij de deur
opende en door het voorhuis op de buiten
deur toetrad.
Hij bad geheel vergeten, dat er een zieke
in het huis lagen daarom zijn vasten vluggen
stap niet gematigd, het geraas van de kra-
k»nde deur en van ay nen voetstap op den
van de «hristelijke Scholen ter
Wereldtentoonstelling van Parijs.
De Wereldtentoonstelling van 1900 zal
niet alleen een groot belang voor de nij
verheid en den koophandel opleveren,
zegden reeds meer dan een jaar geledan
de uitstekende mannen welke het coniiteit
samenstelden voor de deelneming der
catholieke werken aan de Wereldtentoon
stelling, zy zal de gelegenheid zijn van
een algemeen overzicht der verwezenlijkte
pogingen en van de uitslagen bekomen
onder maatschappelijk opzicht gedurende
de XIX® eeuw.
De Fransche catholieken, voegde het
comitoit erbij, mogen niet onverschillig
blijven aan een dergelijk enkwest plech-
tiglijk geopend voor de oogen der gansche
wereld, 't Is plicht voor de zonen der
catholieke Kerk er een bewijs van te leve
ren met de werken te doen kennen door
haron geest verwekt en door het geloof
ondersteund; 'tis hunne plicht jegens het
Fransche Vaderland van aan te toonen
wat zij voor hem hebben gedaan en welke
gedurige en practische toewijding zy aan
zijnen dienst bijbrengen.
Dit programma zoo wijs ontworpen, is
getrouwelijk gevolgd geweest, en wij
mogen heden zeggen met eene wettige
tevredenheid dat de gewenschte uitslagen
verkregen zijn. Om er zich van te over
tuigen, is het voldoende een oogslag te
werpen op de lijst der belooningen zater
dag door het Staatsblad afgekondigd.
Men treft er de bevestiging aan der
krachtige levendigheid van de catholieke
werken en 't welsprekende blyk der
diensten welke zij aan het Land en de
gansche wereld bewijzen.
Wij kunnen heden, zelfs in een vluchtig
overzicht, al de belooningen niet aanwij
zen aan de catholieke werken toegekend,
ten minste zal het ods mogelijk zijn de
goede uitslagen onder 't daglicht te bren
gen op 't terrein van 't onderwijs en der
aanvullende werken der school verkregen
dooreen onzer heldhaftige congregatiën,
deze der Broeders van de christelijke
Scholen.
3 groots prijzen, 13 gulden eer
metalen, 21 zilveren eermetalen.
14 bronzen eermetalen, 6 eervolle
meldingen zij, te samen 57 beloonin
gen, zoo is de uitslag van den schitte
renden pedagogischen kamp in den welken
het Gesticht van J.-B. de la Salie eens te
meer het vertrouwen komt te verrecht-
veerdigen waarmeê het vpreerd is.
Het lagere volksonderwijs, 't deze
waarop de Heilige Jean-Baptiste de la
Salie bijzonderlijk het oog had gevestigd
wanneer hij zijn Gesticht in leven riep,
en dat zijne discipelen in de vijf woreld-
deelen met eenen mildeu overvloed gaan
verspreiden, aldus overal den naam van
Frankrijk doende kennen en zegenen,
dit volksonderwijs, zoggen wy, bekomt
alleen een grooten prijs, 5 gulden eere
metalen. 9 zilveren eeremetalen, 2 bron
zen eeremetalen en 3 eervolle méldingen;
Mij twintig belooningen.
Wanneer wy zullen gezegd hebben dat
do jury dezer klas was voorgezeten door
M. Leo Bourgeois eu dat zij onder hare
leden telde M. Buisson, ecrebestierder
en M. Bayet, tegenwoordige bestierder
van 't lager onderwijs aan 't ministerie
van openbaar onderwijs, zullen wij all#
verdenking van partijdigheid der jurij ten
voordeele der werken van de Broeders
van de hand hebben gewezen.
In de klas van het bijkomend onderwijs,
boodt het Gesticht voor de eerste maal
de werken der meesters en leeringen aan
van zyne twee on dertig moderne byko-
mende kostscholen.
De uitspraak der jury is gansch ter eere
van het Gesticht der Broeders 't welk
zich een gulden eeremetaal ziet toekennen
voor de ernstige inrichting en do geluk
kige uitslagen van een onderwijs waarvan
zijn stichter, volgens getuigenis van M.
Duruy zelf, reeds van in 1705, den grond
vorm had van geschapen ter kostschool
van Sint-Yon teRouen.
Ter klas van landbouwonderwijs, twee
gulden eeremetalen, vier zilveren eereme
talen, negen bronzen eeremetalen en drij
eervolle meldingen.
Klas der voortbrengsels van den wijn
bouw, een gulden eeremetaal.
Klas van 't teknisch onderwys, een gul
den eermetaal en drij zilveren eeremetalen.
Inde klas van aardrijkskunde en van
by zonder kunstonderwijs, getuigen ver
scheidene andere eeremetalen ten voor
deele van het practisch onderwijs gegeven
door 't Gesticht der christene Scholen.
Ter klas 101 voorbehouden aan de wer
ken van professioneele vorming en van
leerlingschap als ook in de klas 108 die
de werken van sociale opvoediDg veree-
Digen, hebben dejurys aan de Broeders
hare hoogste belooniugan toegekend, 't is
te zeggen, twee groole belooningen.
Nu zijn wij ter klas 112 der liefdadig
heid en van den bijstand onder alle vor
men. Daar was bet de verzamelplaats van
al de zelfsopofferingen zoo verscheiden
steenen vloer had den slapende zeker wakker
gemaakt.
Agnes riep eene matte stem nitden
hoek der kamer.
M. Markus zag nog, hoe de jonge dame
over den dorpel der kamer snelde hij zag
ook, hoe zij in hevigen tweestrijd met zich-
zelve in het voorhuis hare stappen inhield en
hem met angstige oogen volgden, tot het hem
gelukte, de huisdeur aan de aanvallen van
den stormwind te ontrukken en ze te sluiten.
XII.
Hij had al zijne, niet onbeduidende
lichaamskracht noodig, om in den storm
Btaande te blijven, die hem bij het verlaten
van den dorpel aanviel. Het zag er boven en
om hem bar uit. Het zwarte wolksgevaarte,
had een grooten voorraad van bliksemflitsen
en missohien ook van hagel in zijnen Bchoot,
en de snuivende wind, die hem schndde en
als eenen bal voor zich nitstiet, kon het ieder
oogenblik in het hoofd krijgen, een der kra
kende hoornen als een bloemstengel te ont
wortelen en op zijn hoofd neer te slingeren.
Binnen de vier roode muren was het zeker
veiliger geweest, en een ander met een koel
hoofd en een gerelden polsslag zou zjjn terug
gekeerd, ha, voor geen geld van de we
zou hij dat doeu Hij wist cu hoe de
ineen zat. Een bster bondgenoot, dan dit
geraas en getier in de lucht kon hij zich niet
wenschen. Een glimlach speelde op zijne lip
pen; men zon gezegd hebben, dat hij in zijne
vuist lachte. Zoo worstelde hij een eind voert
op den rijweg, tot eensklaps een hevig rate
lende, en langdurende donderslag volgde,
zooals men alleen boven een engen dalgrond,
tnsschen bergen hooren kan. Een oogenblik
stond M. Markus als verdoofd, als was de
bliksem nevens hem in den grond geslagen;
de storm zweeg als in een plotselingen schrik
maakte voor eene stilte van eenige secon
den plaats, waarin het solfergele licht van
den bliksem verstierf. Maar na plasten op-
ivr de watermassa's neer en voerden in
hare vaart eene bui van rammelende ijskorrels
mede.
De heer Markus liep dwars de weide over,
de helling op. Daar boven stond, ïooals hij
wist, eene kleine schunr, eene schuilplaats
voor de arbeiders in het boBch, half door het
dicht geboomte verborgen, onder de dennen-
boomen. In weinige oogenblikkea had hij het
verblijf bereikt. De wanden bestouden uit
ruwe bloksteenen, die zonder veel moeite
waren aangebracht; het dak was uit dunne
pijnboomen samengesteld en indien de regen
het ingevulde mos niet uit de voegen spoelde,
dan was hij ten minste eenigszins voor storm
en regen geborgen.
Hij ging achter in de schunr staan en zag,
half bevend naar buiten. Daar was hot nu,
belas I als, de stoffelijke en zedelijke
miseriën der mensebdom het zijn. Oroote
prijzen zijn toegekend aan de Zusters van
liefde van den H. Vincentius de Paula,
aan de Zusterkens der armen, aan de
Broeders van St-Jan de Deo en voorzeker
de jurys hen deze belooningtD gunnende,
hebben strikt rechtveerdig gehandeld. In
die klas, en voor zijne bloeiende huizen
voor doofstommen, ontvangt het Gesticht
der Broeder» een gulden oeremetaal.
In de klas 113, toegekend aan de volks
planting en het inlandsche onderwijs,
stellen de Brooders te zelfdertijd ten toon
in 't paleis van Trocadéro, in de pavilloe-
nen der catholieke Missiën, van het Fran
sche Verbond, van Madagascar en van
Canada. Daar ook hebben gulden en zil
veren eeremetalen hun apostolaat beloond
't welk buiten Frankrijk wordt uitgeoe
fend ter eero en ten profijto van onzen
politieken invloed.
Aldus is het dat, in 1900, Jan-Baptist
do la Salie, na vereerd te zijn geweest in
de heldhaftigheid ziiner deugden door de
plechtige heiligverklaring der Kerk, het
ook is in zijne pedagogieke werken door
do talryke kronen welke de wederland-
sche jurys hem komen toe te kennen. En
dit werk schijnt ons bij den aanvang der
XX* eeuw, meer levendig, meer nieuwer-
wetsch en meer geschikt dan ooit voor de
noodwendigheden der bevolkingen het
heeft dus de toekomst voor hem, voor
zooveel ten minste de toekomst aan do
pogingen van den mensch kan beloofd
worden.
Wy kunnen niet beter deze bedenkin
gen eindigen dan met deze heugelijke
woorden van Loo XIII te herinneren
- Jan-Baptiste de la Salie heeft zich
jegens de Religie en het Vaderland ver-
dienstelijk gemaakt
(Correspondance catholique
hebdomadaire).
Amerikaansche weddingen.
Men is in Amerika volop aan 't wedden
voor den uitslag der kiezing van den pre
sident der republiek, de heer Mac Kinley
staat een punt voor van 4 tegen 3.
De zonderlingste inleggen worden op
het spel gezet. Zoo zal miss Mary John
son, dochter van eenen rijken republi-
keinschen farmer uit Kansas, de bruid
worden van James Howard, demokraat,
indien M. Bryan gekozen wordt. In het
tegenstrijdig geval ziet de jongeling af van
de band van miss Johnson.
Twee kiezers vau Detroit (Michigan)
hebben de eene zijnen muilezel, de andere
zyne schoonmoeder op bet spel gezet. De
eerste zal, indion de demokratische kan
didaat gekozen wordt, de schoonmoeder
wat 's zondags de geestelijken in de gemeen
ten der boschdorpen zoo vmrig van den hemel
gesmeekt hadden, het kostelijke, stroomende
nat, dat de half verdroogde aders der plan
tenwereld zon vullen en de hoop op een voor-
deeligen oogst, op het noodige stuk brood
verlevendigen. Maar onder welken strijd
stond de natuur het af
Het sissend geluid en de zenuwtrekkingen
der vuurslang waren zoo sterk, de snel opeen
volgende donderslagen zoo hevig dat meu had
kunnen vragen, of de ouden Griekschen god
zijn bundel bliksemschichten ontvallen was;
het was alsof de ontzettende losbarstingen de
bergwanden, die sedert eeuwen op korten
afstand van elkander stonden, uiteen zonden
drijven... En de neervallende stroomen waters
veranderden in een oogenblik de weilanden
in een meer ze vulden de uitgedroogde bed
ding van de kleine beek en schoten leemkleu
rig over den bodem, terwijl ze steenen, ont
wortelde planten en eindelijk ook den vonder
meesleepten... Of de brave juffrouw Griebel
deze bui voldoende rekende, om tot de wor
tels door te dringen
Het stokje bosehgroud, dat de drie wanden
omsloot, bleef volkomen droog het water
stroomde aan beide kanten de helling af. Ook
het dak hield wakker stand; de onderste tak
ken der rnischende boomtoppen zweepten wel
het waggelende gebouw, maar ze weerden ook
den eersten aanval van den stortregen af,
van zijne tegenpartij gedurende een jaar
onderhouden.
In het tegenovergestelde geval zal deze
laatste, gedurende drie weken alle dagen
den staart van den muilezel zyner tegen
partij moeten wringen, ten ware, eer die
tijd verloopen i», het dier hem, bij middel
zijner achterpooten, in de onmogelijkheid
stelde die aantrekkelijke oefemag voort
te zetten,
Te Chicago hebben twee inwoners ge
wed dat, indien M. Mac Kiuly gekozen
wordt, de verliezer veertien dagen lang
door de stad zal wandelen, met zijne klee
deren het binnenste buiten gekeerd.
De kiezingen maken de Yankees vroo-
lijk, om niet ie zeggen een beetje zot.
van onderwijs razen in concert groen,
rood en blauw zij zijn hei altijd ge
weest.
Dat de armtierige het volgende eens
smake
De eerste plicht in die studiën is zich
te wachten van eene tamelijk gemeene
onbezonnenheid .- dikwijls, door een ze-
- kcrlijk lofbaron iever verwaarloost men
te waardeeren wat bestaat en men is
genegen, wanneer men zich met voor-
uitgang bezig houdt, zich over alles te
beklagen, honderde zaken te eischen
zonder na te gaan of de grieven nog
- bestaan of de hervormingen ni#t reeds
begonnen zijn.
De Belgische sehoolafdeeling van de
algemeene Tentoonstelling van Parys (van
1878) zet ons onder dat betrek op ons ge
mak: zij verwekte er de bewondering, men
zegt zelfs naijver zij heeft ons de grootste
onderscheiding gebracht. Wie ze zal stu-
deeren en daarna het officieële handboek
dat er uitgedeeld wordt, zal doorloopen
zal verwonderd zijn dat de liberalen
zooveel te verwezenlijken hebben
nagelaten aan hunne opvolgers en
dat een clerikaal ministerie ons het
onderwijs van den Staat zoo in
vooruitgang en bloei weergeeft.
Verder somt de schrijver de verschillige
takken op waar de catholieken van 1870
tot 1878 voorspoed en bloei hebben ge
bracht.
Wat de catholieken van 1870 tot 1878
hebben gedaan dat doen de catholieken
nog van 1884 tot 1900 en zullen zij altyd
doen.
Bovenstaande is getrokken uit eene
geuzen Revue. - Revue de Relgiquz 15
October 1878 bl. 134 en 135. -
Héarmtierige.
N. B. Dezelfde onderscheiding is Bel
gië in 1900 te beurt gevallen.
alleen wanneer het den storm gelakte, de
zware stammen uiteen te rakken, dan kwam
een stortbad zoo klaterend naar beneden,
dat den man in zijne schuilplaats hooren en
zien verging.
Dat was nu een onweer in het bosch. Een
van woede snuivend monster in eene blinde
straat gejaagd. Het kon niet over de bergen
komen en raaade, tot liet buiten adem ge
raakte... Het dunrde lang, verschrikkelijk
lang; de heer Markus liep eindelijk onrustig
eD ongeduldig in de nauwe ruimte op en neer.
Maar nu werd het ook langzamerhand lich
ter; de donder stierf weg en het hield op te
regenen. Langzamerhand waagden andere
geluiden zich te doen hooren; het piepen ea
lokken der vogels, het ritselend voortslnipen
van klein gedierte door de takken, waarvan
de druppels nog altijd neervielen, en zeer
zwak de ontwakende bedrijvigheid der
In de verte hoorde men het krassen der
wielen van een rijtuig; het kwam al nader en
nader op den weg en hield een oogenblik stil,
voor het eenzame roode huis, daarop schokte
de wagen verder op den doorweekten grond
en verscheen eindelijk in eene kromming van
den weg, die de heer Markus overzien kon.
Het was een wagen met daarover gelegd
rek, die waarschijnlijk den boschwachter
onder weg had opgenomen en voor zyne wo
ning afgezet. (Wordt voortgezet).
