Zondag 21 October 1900 5 centiemen per nummer. Jaar 5313 O logiek Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM. VADERLAND, TAAL, VRIJHEID. vW DE GIFTMENGSTER. Vlamingen, opgepast HOE VER! VRIJHEID! Schandalige comediant.- LIEGEN! De aap uit de mouw. De appelen. M DE DENDERBODE Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week voor de Stad 5 frankmet de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes maanden; fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving eindigt met 31 December. De onkosten der kwitantiën door de Post ont vangen zijn ten laste van den schuldenaar Men schrijft in bij O. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat. N. 31. en in alle Postkantoren des bands Cuique Muum. Per drukregel. Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00; Vonnisse op 3' bladzijde 50 centiemen Dikwijls te herhalen bekendmakiugen bij accoord, Niet opgenomen handschriften wordeu niet teruggestuurd. Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiteriijk legen den dijnsdag en vrijdag in den voormiddag. Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten Bureele van dit blad Aalst, 20 October 1900. Wij hebben de groote vernuften van den armtierige naar het spel met de knikkers verwezen. Daar immers zouden ze beter t'huis in zijn, dan in artikelen schrijven over wysgeerige kwestiën. Zij zyn daarmeê niet te vreden zij teekenen protest aan tegen onze woorden. O menscbelijke hoogmoed 1 Welnu wij houden de juistheid van ons gezegde staan. Onze lezers zullen oor- deelen of ze met Denderbóde t'ak koord zyn. Wy hebben de woorden van Bender- galm aangehaald en bij durft ons weêr toeroepen Bat is log en laf gelogen. Laat zien I - De klerikalen, zegt hij, goochelen met den eeuwigen hemel waarvan zij - niets weten en waarover zy niet be- schikken. Eeuwigen hemel, zegt hij, dus is de hemel der geuzen niet eeuwig. Dat is wel klaar en duidelijk. Voegt daarbij het staartje van zyn artikel waar in by zegt, dat de geuzen beloven wat zij kunnen doen, 't is te zeggen maat- schappelijke hervormingen - en dan wordt hun gedacht onloochenbaar en komt hierop uit dat alles zich bij het tegenwoordige leven bepaalt. Dus loochenen zij den hemel. Wy hebben volgens eene geuzenrevue aangeduid welke de noodlottige gevolgen zyn van zulke leerstelsels. Herhalen wy die woorden Het loochenen van het spiritualism der ziel neemt de wijselijke reden weg - rechtveerdig en eerlijk te zijn. Indien ik my verrijken kan en my aan het strafwetboek onttrekken, waarom zou ik het niet doen Weet gij hoe de groote vernuften die woorden uitleggen Weet gy welken zin zy daaraan geven Staat in bewondering voor dat groot genie. De Revue zegtWie geen geweten meerheeft, bezit niets meer dat hem tot het goede noopt of van bet kwaad verwydert. Bendergalm 23 Sept. 1900.) Wat felle uitleggers 1 Sedert wanneer is de spiritualiteit der ziel nu hetzelfde als het geweten Wie de eerste letter over wijsbegeerte kent, zal zulke ezelarij niet uitkramen. Hy weet niet wat spiritualiteit der ziel is hy weet uiet wat geweten is I Hij verwart het een met het ander. Hij heeft het artikel der REVUE DE BELGIQUE niet gelezen en wil nu het gedacht der REVUE gaan uitleggen 1 Is dat nu geen comble u De dood van Gabriëlle, waaraan zij een oogenblik gedacht had, zoo haar geen voor deel gebracht hebben, en het vermogen zou aan vreemden gekomen zyn. Zij zag mijne liefde voor hare stiefdochter, en eene verbin tenis met deze zou het groote vermogen in myne handen gebracht hebben. Ik was haar zoon. Zy zon by ons blijven en niet te vreezen hebben, uit het huiB verdreven te worden. Zoo wreekte zy zich met eenen slag op den man, dien zij haatte en op de familie, die zij met verachting bejegende. Ik verschafte het gift, zy gaf het in. Spreek slechts van u zeide de monnik. Denkt gij, dat God my vergeeft Ga voort Ja, en een meisje werd in plaats van n vervolgd. Zij heeft geene straf ondergaan en is gevlncht. En wanneer zy weer terug komt en aangehsudenwordt?.... a Indien, zegt hij verder, de schrijver hij kan hem niet noemenwant wij heb ben zelf zijnen naam niet aangeduid) indien de schrijver van het artikel der Revue nu eens met Benderbode t'akkoord was, wat zou zulks bewijzen Wel, heeren, dat de geuzeD, wanneer ze nu eens rechtzinnig de waarheid dur ven schrijven, zij 't akkoord zijn met de catholiekcn over de noodlottige gevolgen van zekere leerstelsels, onder andere van de uwe. Dat bewijst dat. En nu zijne kinderachtige vraag Welke godsdienst moet men belijden Jongen Hefden Catbolieken Godsdienst. Hy geeft den stevigsten, den zekersten grondslag van eene goede zedeleer. Als gij hem volgt, zijt gij altijd zeker met een recht geweten overeen te ko men. Hij zal u leeren het goed te doen en het kwaad te schuwen uit liefde tot God. Op die wijze verkrijgt gij de eeuwige be looning die God beloofd heeft aan hen die zijne geboden onderhouden. God is de looncr van het good en de straffer van het kwaad. Gij zegt Men moet het goede doen uit liefde tot het goede I Dat is schoon, heel schoon, te schoon, te verbeven, te volmaakt om menschelijk te zijn, Hebt gij zelf Diet gezegd dat de Rede nog te zwak is om alle onrecht te vermijden En nu stellen wij ook eene vraag '.Wat is het goede Als gij de priesters wildet verbanneD was dat het goede Wij verwachten uwe bepaling, eene algemeene bepaling (een princiep), van het goede en zullen den armtierige verder te woord staan. Algemeene volkstelling. Het ministerieel besluit, waardoor de modellen van de kaarteD, enz. voor de volkstelling zijn bepaald, werd verleden dinsdag in het Staatsblad opgenomen. Daaruit blijkt dat de Vlaamscbe minister de Trooz de VlamiQgen eenvoudig heeft wandelen gezonden, evenals zyn voorgan ger, de waalsche minister Mélotin 1890 deed. Wat werd er inderdaad door de Vla mingen gevraagd Enkel dat men by de volkstelling op nauwkeurige wyze zou vaststellen in welke mate de drie lands talen, Vlaamscb, Fransch en Duitscb, in België gesproken worden. Daartoe zou, in de officiëele formulieren, een onder scheid gemaakt en aangeduid zijn tusscben de moedertaal en de andere talen, dooi de belanghebbenden gesproken. Door dit onderscheid was cr geene ver warring meer mogelijklouter, echt Vlaamscbe gemeenten zou men Diet meer kunnen aanstellen tot Waalsche gemeen ten de verhouding tusschen Vlamingen en Walen zou nauwkeurig, zonder tegen spraak, bepaald worden. Ook in weten schappelijk opzicht diende men den hier boven gemelden regel toe te passen dit Lachenal liet het hoofd zinken. Ik zal alles doen wat gij van my vordert. Ga voort met uwe bekentenis. Hebt gy geen ander kwaad in uw leven gedaan Is er geene handeling in uw verleden, die uw ge weten bezwaart O neen, zeker niet, ik zweer het u I Stil, zweer nietNiet alleen hy is Rchuldig, die zijnen naaste doodtmaar ook hij, die hem besteelt of bedriegt. Gij weet het stamelde Lachenal be vende en waagde het nauwelijks den prieBter aan te zien. Hoe zou ik het weten Bedenk nu of gij over niets anders vergiffenis te vragen hebt. Ja, luister dan, zeide Lachenal. Myne bekentenis is kort. Ik ben vyfen dertig jaar oud en in Versailles geboren. Myn vader was officier en werd wegens slecht gedrag wegge zonden. Zoodoende werd mijne moeder onge lukkig, zij hadden een ellendig huishouden en twistten dikwijls. Op zekeren avond kwam hy dronken in huis, werd driftig en bracht myne moeder om. Dit werd bekend en men kwam om hem aan te honden. Maar hij sloeg de hand aan sich zelf en joeg zioh een kogel door het hoofd. Ik stond alleen in de wereld. Men zond mij in een gesticht, waar zich allerlei slag van kinderen bevonden. Hier wies ik op en heeft de XX® Siècle den 19 September laatst in een flink hoofdartikel volkomen en grondig bewezen. De gevraagdo wijziging in de formulie ren was zoo eenvoudig en zoo redelijk, dat men terecht mocht hopen dat eeu minister, die reeds meermaals zijue ver kleefdheid aan de Vlaamscbe belangen heeft bewezen, ze inderdaad zou iuvoe- ren Welnu, Waalsche bureaucratie en Gentsche vulgarisateurs hebben wellicht den minister misleid, want alles blyft nu wel zooals het vroeger gelegen was. Alwie bet ODgeluk beeft de Franscbe taal min of meer te sprekeD, en uit in de daartoe bestemde formule verklaart, zal als Waal beschouwd en bij de Walen in gelijfd worden. Dat werd in 1890 gedaan dat zal men in 1900 opnieuw doen. Tegenover den onwil der bureaucratie moeten de Vlamingen hunne koppigheid stellen. Daarom hoeft er van nu af ge werkt door alle Vlaamscbe kringen en maatschappijen, opdat alwie Vlaming is en zyne taal, zijaen stam liof heeft, in de kolom 8 der formulie die bij moet invul len niets anders schrijve dan dit VLAAMSCH Vlamingen, opgepast I Hoe ver zijn ze reeds gedaald onze groenen l Zy moeten het ordewoord aan de socios gaan afbedelen 1 Alles voor een zetelken I 't Land van Aélst, zondag 23 Sept. 1900, schryft(Ook priester Daens in Klokke Roeland). - Het meervoudig stemrecht moet ver dwijnen en niemand kan het redden, (sic) Be datum zijner verdwijning zal vastgesteld worden op 't aanstaande con gres der socialisten. Zij moeten dus de socios afwachten en dan heel blijde zullen zij aan 't staartje komen 1 Zij zijn zelfs bereid zich onder de banier van Anseele te rangschikken volgens eene verklaring van Klokke Roeland. De christene volkspartij wenscht niets beters dan dat er een man bome - die over de kleine vlaggen der parlijeu de groote banier van het werkende volk ontrolt. Klokke Roeland 9 Sep tember 1900). Zy hebben do verwaandheid het volk van het socialism te vrijwaren. Waarlijk vieze wijze dat op heel iets anders moet en zal uitloopen. Welke zware verantwoordelijkheid zij zich op de schouders laden I Welwel er». De Fransch* gezinde bladen Ghronique en Soir schrij ven dat de Vlaamscbe dieDst in de Wetgevende Kamers te duur kost die alwetende bladen weten niet dat ook de Ylaamsche dieost belast is met bet her zien en verbeteren van de Franscbe rede neringen van sommige volksvertegen woordigers, die Fransch spreken... met baar op ik leerde iets. Een geestelijke, Dnrienx genaamd, die vaak het gesticht bezocht, nam my tot zich om mij eene goede opvoeding te geven. u Wij zullen trachten iets van u te maken, zeide hij myhy nam de taak van opvoer- der op zich en desanderendaaga begonnen de lessen. Zijn doel was, zooals ik later hoorde mij tot geestelijke op te leiden. Ik maakte goede vorderingen, muar had ongelukkiger wyze geen aanleg voor een goed geestelijke en de grysaard zag spoedig in, dat hij zyn voorno men moest opgeven. Hy liet mij in de rechten stndeeren, doch eensklaps stierf hij en ik stond weer alleen in de wereld. Bah, zeide ik tot my zeiven, ik ben nn groot genoeg om alleen vooruit te komen. Durieux bezat geen ver mogen en liet mij slechts eenige boeken die ik verkookt om mij het noodige to kunnen verschaffen. Toen ik weder zonder hulpbron nen was, ging ik naar een notaris en daBk de kleine som, die ik verdiende, kon ik myne studiën voortzetten. Vier jaren later was ik advokaat en kwam naar Caën. Lachenal zwoog plotseling. Is dat alles «Ja, vader, n Ik matig my niet het recht aan, zeide de priester, uit te vorschea hetgeen ik niet noo- De monsch is toch zoo gaarne vrij en geen gevoel is er dat zoo zeer zijn gemoed streelt dan het gevoel der vrijheid. Allen hebben nochtans over de vrijheid dezelfde gedachten niet. Die der catbo lieken zijn daarover heel breed; 4ie der geuzerij en der socios daartegen heel eng en bekrompen. Die twee rare vogels willen slechts de vrijheid voor hunne partijgangers maar Diet voor bunDe tegenstrevers. Een geus verstond door vrijheid Boet, gevang, verbanning zijn wette lijke middelen, waarom ze niet tegen de - cathólieken toegepast. Ge zoudt denken onze armtierige zal die woorden afkeuren, gij zyt er wel meè. Hij is daarmeê heel goed in zijn schik. Wy weten reeds boe hij ook de vryheid verstond; de verbanning byzonder lagen ligt hem nauw ter harte. Hij zal zich echter niet veel moeite geven om Pergameui's-woorden tegen te spreken. Hij is gansch met hem t'akkoord. Zie liever wat bij schrijft in zijn num mer van 28 Augusti 1898 1® bl. 4® kol. Zachtjesaan, dompers, zacbjesaan, schreeuwt u geen bult, dat staat te leelijkl Pergameni is er zoo zeer niet ne ven als ge denkt. Wat blieft Wat besluit zullen wij daaruit afleiden? Namelijk de catholiekcn hebben de zaak, de geuzen bet woord. Waarmeê, lezers, zijn wij 't beste De afgestrafte priester Daens, schreef aan Le Peuple 't Is blijkbaar voor ieder beredend menscb dat een catholiok priester niet vrijwilliglijk het voorzitterschap bao aanveerden van een persoon die als lasteraar onzer godsdienstige belijde nissen optreedt. De afgestrafte bedoelde gezel Demblon, devrydeDker, de gekende lasteraar van onzen Godsdienst en beleediger der H Moeder Gods. Gezel Demblon antwoordde dat Daens een schandalige comediant is en of hij gelyk heeft zullen wij nu gaan zieo. De afaestrafte wil dus van geene mee ting te Herstal onder voorzitterschap van den luikschen vrijdenker Demblon, maar bij heeft aangenomen het woord te voeren in 't volksbuis te Flémalle bij Luik, onder bescherming van den rooden protestant Samuel Don nay. En wie en wat is die Samuel Donnay Samuel Donnay is een gekeude protes- tantsche vrydenker hij richt de civiele begrafenissen in hij is lid eener maat schappij van solidairen, die schriftelijk de verbintenis aangaan van op bun sterf bed de laatste H. Sacramenten te verstoo- ten en als solidair begraven te worden. Samuel DonDay is de opsteller van eene kleine gazet waarvan al de nummers krioelen van aanvallen tegen het catho- liek geloofin 't laatste nummer 't welk de voordracht van den afgestrafte aankon digt treft men lasteringen aan tegen het dogma van het H. Sacrament des Autaars. Onder zijn hestuur werkt het Volkshuis van Flémalle onverpoosd om de bevol- kiogen te ontchristeneu an te demorali- seeren en raadt de ouders aan van hunne kiDders vrij te stellen van de catechimus- ies ter school. Nu, indien de afgestrafte niet weigert in die voorwaarden te Flémalle ia 't Volkshuis, onder voorzitterschap van een gekenden protestant en vrijdenker, als ledenaar op te treden dan voorzeker zal gezel Dembloa het recht hebben te roe pen Dien dubbelen schandaligen co mediant dig heb te weten. Maar een punt is mij nog duiBter, gij zeidet, nw moeder was door nw vader vermoord geworden n. Ja, dat is zoo. n Hoe komt het dan, dat gij mevrouw de Fairières uwe moeder noemdet Heb ik u dit niet gezegd Gij hebt wel gezegd, dat dit eene vergis sing was, maar gy hebt niets verklaard. Daar komt gij aan mijnen eersten mis' slag. n Spreek, God aal uwe bekentenis aan- hooren Lachenal ging voortIk ben bij twee verschillende notarissen in betrekking ge weest, by den eersten bleef ik zes maanden, bij den laatste dry jaren. De laatsto schonk my zijn geheele vertrouwen ik kende aijne cliënten en zijne zaken beter dan hy aelf, Hoe heette die notariB llerbelet. De monnik verschrikte, doch zweeg. Op zekeren dag stierf die notaris. By na plotseling voegde de geestelijke erbij. Inderdaad, hernam hy, ofschoon de man lang ziek was en den dood voor oogen had.Eenige dagen van te voren ontbood hij my n zijne laaDkamer en gaf my aauwyzingen over een hoop akten, die ik nooit gezien had. Schaamteloozer leugenaar ilau de so cialen zijn er nu toch Diet te vinden. Is het niet te sterk wat we in een rood or gaan lezon De werklieden zijn niet gedwongen bij onze sumenwerkingen aan te slui- ten, dat doen zij alleeu uit vrijen wil. a Dat is te kras, zoo iets (schrijven na de bloedige tooneelen van Gent. Wat is de oorzaak van die samenschol- lingen geweest De onverdraagzaamheid der socialisten. Zij wildon de werklieden uit wrok tegen een patroon beletten, een schip te lossen. Het kwam tot botsingen. Te Antwerpen is hetzelfde gebeurd. Het gerecht is er meê bemoeid geweest en gezel Fabri is zijne straf onlloopen in Frankrijk. Iu 't Waleuland zelfde spel zij hebben daar zelfs liet werk gestaakt omdat vrye werklieden or naast hen werkten. Zij kuuneu de kiuderen nog niet met vreê laten. Te Gent wierd gedurende vcrschillige dagen bet koffiekauuctje van een jongen stuk gesmeten omdat hij weigerde zich bij die bravo socios in te lijven. Dat ge beurde in de werkhuizen van M. Van Kcrckhoven. Een der belhamels zegde hem. Zoolang gij u bij de socialisten niet zult aansluiteu zal uw koffiekruik platge- klopt en verpletterd worden. En zulke dwingelanden durven van vryheid spreken Een socialist van Leu ven riep eens uit (De vrij stem 25 De cember 1897). O dwaze, gekke, fanatieke partij 1 De werkliedenpartij is een verplette- ringstuig gewordeu, nooit kan zij ver broedering noch vrede brengen. s Zy zal fataler wijze aan stukken vliegeu Verloving. H. M. Wilhelmina, kouiugiu der Nederlanden is verloofd aan Z. K. hertog Hendrik van Mecklemburg- Schwerin, geboren te Scbweriu 1876, jongste zoon uit het 3® huwelijk van den groothertog Frauz II. Deze gebeurtenis is bij proclamalio aan hot Nederlansche volk bekend gemaakt geworden. Wij hobben altyd gejogd dat de Daen- sisteu slechts van A. S. wareu omdat zy dachten dat or daar voor hun partij wat voordeel lag. Hebben zy in den tijd het huizeken- stelsel niet verdedigd Hebben zij de E. V. niet veroordeeld zoodra zij zagen dat zo hen zoo bittor wei nig voordeel aanbracht Nu verdedigen zij A. S. niet omdat het eeu recht is, niet omdat het voor do werk lieden beter zoo zijn tot het bekomen van maatschappelijke wetten. Zij willen A. S. voor hun eigen. Klókke Roeland heeft zijn tong verklapt. Mel A. S. zal het gotal der gekozene liberalen op eene nietigheid inkrimpen. Van 't geen dezen verliezen zullen er de socialisten er drij of vier misschien ten hoogste winnen. De christens demokreten die op go-Jsdieustig gebied het volkomen eeDS zijn met do behoudsgeziudeu zullen - de grootste aanwinst doen. Met ander woorden de afgestrafte priester Daeus, Lebon, Pie Daens, Duca- tillou, Planquaert, priester Fonteyoe moeten in de Kamer komen of eer zal het niet deugeu. En wat zullen de mannen er doen Och heoro wat deed den afgestraften, do comediant er van 94 tot 98 Niets, niets; geen enkel eindje wet heeft hy er door gekregen. Zijne rol bepaalde zich by zeeveren en do socios to doen lachen met op do cathólieken te schelden. dat, na do graangewassen, bijna geene vrucht der aarde zoo eeu voedsel oplevert als do appelen. Deze edele vrucht is niet enkel aangenaam van smaak, zij bevat er ruim zooveel als de aardappel. Heel deerlyk klaagt men overal wan neer de aardappel mislukt is, turwyl men er nauwelijks hoort van gewagen, wan neer de appelopbrengst niet goed is ge weest. Dit bewyst hoe weinig men die vrucht naar waarde weet te schatten. Do appel bevat daarenboven heilzamo zuren, die eeu voordeeligen invloed op 't lichaam uitoefenen. Wie zich met appelen voedt, zal altyd vry zijn van slechte spysverteriogen, keel en halspij u. De appel bezit versterkende hoedanigheden en houdt meer fosfoor in dau eenig ander gewas. Hy is ecDC uitmuntende spys voor al deguuen, die meor met den goest dan met lichaam werken of voor wie het lichamelijk werk onmogelyk is. Hij voedt de hersenen en wekt de iever op, wat juist bij een zittend leven vereischt wordt. De appel verversebt en versterkt dea feest, evenals het lichaam. Hy is waar- ijk de geliefde vrucht iu het huishouden, rijk, schooD, versterkend, en die ons met zyne blozende wangen toelacht, zoo als geene andere vrucht doet. Indien ik plotseling zou sterven, n sprak hy, voordat ik myne zaken in orde kon brengen, zie deze papieren dan ineen handel, zooals er in voorgeschreven wordt. De dominikaner luisterde opmerkzaam, maar niets verried de groote ontroering, waaraan hij inwendig ten prooi was. Lachenal ging voort Herbelet voegde nog aenige woorden er bij, en beloofde op deze zaak terug te komen en liet mij vertrek ken. Wat hy vooruit gezien had, gebeurde eenige dagen later stierf hij. Ik zag de papie ren in en ik was in 't bezit van een geheim dat mij ontdekte dat ergens in de wereld eene rjjk gehuwde dame leefde, welke reeds een kind had uit een vorig huwelijk. Het eerste huwelijk was kort na de geboorte van 't kind ontbonden geworden. Het kind echter behield de vader, deze reisde in 't buitenland en stierf. Toch had hij voor zijn kind gezorgd, en groote sommen gelds ter beschikking ge steld van den notaris llerbelet voor zijne opvoeding. Ik begreep geheel de geechiede- nis. Geen mensch kende het geheim, zelfs niet zjjne vrouw. Ik stond alleen in de we reld, verlaten zonder hulpbronnen, en ik vatte het afschuwelijke besluit, de som gelds en de papieren, die mij eene machtige be- schermster konden verschaffen, ten eigen nutte te gebruiken. Alle verdere verklaring is overbodig, n zeide de Dominikaner, die moeite had, zyne aandoening te onderdrukken ik begrjjp alles. Dat was mijne eerste misdaad, zeide Lachenal. Wat mij verwondert, hernam de gees- telijke, is niet zoo zeer de misdaad zelf, dan wel do hnicbel&rij en de geelepenheid, waar mede gy alles dreeft. Konde ik afwjjken van den eens be treden weg Werd ook niet eon prooea gevoerd wegens de som geld Ja, maar ik zweeg, n Toen gy het geld staalt, dat de heele bezitting van eenen man nitmaakte, wiens geboorte even ongelukkig was als de uwe, hebt gij zeer slecht gohandeld, zeide de pries ter toen gy de papieren vervrooindet, die hem de toekomst openden, volbracht gij nog een veel gevloekter daad. s Lachenal wendde het aangezicht af. «Ja, ik weet het, n zuchtte hy. «En daar gy u, met die papieren voor zien aan die vrouw voorsteldet on haar zeidet, dat gij haar zoon waart en jaren lang iu dit gedrag volharddet, zyt gij zeer schuldig. n Wordt voortgezet.

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Denderbode | 1900 | | pagina 1