Donderdag 29 November 1900 5 centiemen per nummer 55s,e Jaar 3524
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst
Opgelet
ENCYCLIEK.
STAP voor STAP.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
vaderland, taal, vrijheid.
Roode en blauwe
Alwie zich voor een
]aar aan DEN DEN
DERBODE abonneert,
zal hem van nu tot
Nieuwjaar gratis ont
vangen. Men kan ons
blad vragen in het Post
kantoor waardoor men
bediend wordt, aan den
Postbode die de brieven
brengt, of met naar ons
Bureel te komen of te
schrijven.
eerlijkheid
LANDBOUW.
De speelkwaal.
Wat onzijdig onderwijs is
DE DENDERBODE
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week
voor de Stad 5 frank; met de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden; fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwitantiën door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij O. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat. N. 31,
en in alle Postkantoren des Lands
Gnique «uum.
Per drukregel, Gewone 15 centiemen Rek la men fr. 1,00; Vonnisse op
;p bladzijde 50 centiemen Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
tteeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk legen den
dijnsdag en vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten Bureele
van dit, blad
Aalst, 28 November 1900.
De Politische Gorrespondentz te Wee-
nen deelt den inhoud meê van de weldra
te verwachten Pauselijke Encycliek over
de christelijke demokratie.
Het eerste deel, aldus wordt gemeld,
geeft antwoord op de vraag, wat men
onder den naam christelijke democratie
niet te verstaan heeft, en verklaart dat zij
met politieke strekkingen uiets uitstaande
heeft. De christelijke democratie is ook
eerbied verschuldigd jegens niet-demo-
eratische regeeringen, en moet elk sa
mengaan met het revolutionaire socialism
vermijden en, wat het bijzonder bezit en
de maatschappelijke instellingen betreft,
streng vasthouden aan de beginselen,
neèrgelegd in de Encycliek Rerum
Novarum.
Het tweede gedeelte, dat handelt over
de vraag, wat de christelijke democratie
wel moet zijn, verlangt dat de catholieke
partijen zich in betrekking stellen met
het volk en betrekkingen in het leven roe
pen tot verheffing en ondersteuning der
volksklassen. De H. Vader vaardigt dat
schrijven uit als een vervolg en voltooiing
van de Eücycliek Rerum Novarumen
waarschuwt verder de verschillende so
ciale partijen voor overdrijving en buiten
sporigheden.
Aldus de Politische Correspondente.
Dat zou wat anders zijn dan de groene
zotten beweren.
Dees dagen viel ons ec-n oude gazet in
de haoden en wij lazen daarin het vol
gende getrokken uit de Godsdienstige
Week van Mende in Fankrijk.
Altijd dat land, lezer, waar Z. A. S-
bestaat die ons de algemeene deugd
volgens den afgestrafte brengen moet.
Dees week hebben de priesters van
Mende den grondslag geworpen eener
vereeniging voor doelwit hebbende de
vereeniging der Geestelijkheid tegen de
beleedigende en lasterlijke aanvallen der
slechte drukpers. De standregels zijn
onderzocht geworden eu reeds goedge
keurd.
De bond blijft open aan al de priesters
van het bisdom die er deel van zouden
willen maken.
Dat is een teeken van den tyd 1
Brave menschen zijn verplicht oen
bond te sluiten tegen de naamlooze be
schuldigingen van wege schavuiten die
laf genoeg het masker nooit durven ver
laten.
In ons laud is het niet beter. Hier ook
hebben de geuzen en hunne afstamme
lingen de socios de gewoonte hunne lezers
op uitgedachte schandalen tcvergasten.
Zij worden hun opgodischt in algemeene
woorden, het feit gebeurt in de Walen, in
een zeker fanatiek deel vau Vlaanderen,
in de omstreken van A. en B. enz. Na
men worden nooit genoemd.
Dat is te gevaariyk.
Dat komt alles over met de schoone,
hooge zedeleer der geuzen en des socios
De priesters belasteren, hunne eer
rooven dat is het goede doen om het
goede want de priesters volgens de
groote apostels der geuzen hebben geen
recht op bestaan, geen recht op vryheid.
Met vergete de woorden vac Pergatneni
niet, van Dendergalm—dea droevigen
niet en van zoo vele anderen.
Rampzalige huichelaars
Wij overdryven niets. Over eenige
dagen had een geuzenblad - L'Express
geloof ik,een priester van rond Lnik aan
gerand.
Men vroeg hem wien hij bedoelde.
Men vroeg hem de feiten te bepalen.
Niets 1 niets
Men beloofde hem het blad niet te ver
volgen, als by maar de puntjes op de i's
wilde zetten.
Niets te doen Alles was verzonnen I
Dat is zeer eerlijk, volgens de prin
ciepen der geuzen, want zij herbeginnen
alle dagen.
Onze armtierige huichelende Dender-
galm zelf heeft menig zonde op zijn ge
weten.
Inderdaad.
Was het eerlijk van zijnen 't woge
broeder Flamidiaan plichtig te verklaren
aan kindermoord eu ziju hoofd te vragen.
Broeder Flamidiaan was plichtig, zegde
hij, aan zijn schuld was niet te twijfelen.
De onschuld vau dien diepbeproefden
kloosterling komt aau 't licht. De vrij
metselaars moeten hunne prooi loslaten.
En wat doet Dendergalm Ilij zwygt, hij
zwijgt immer en zijue lezers denken nog
dat broeder Flamidiaan een kindermoord
beeft gepleegd.
Dat is, denkt hij weêr, het goede doen
uit liefde voor het goede I
Nooit hebben wij gehoord dat ooit een
bond lijk die van Mende voor de geuzen
noodig was. Dat zegt alles.
EEN VERHAAL
L. A CHOAN.
3° Vervolg.
De arme meid bedekte het gezicht met de
handen en viel op een stoel neer. Frans had
boven alles gehoord. Zijn hart klopte. Hij
zag naar eenen uitweg om hij mocht zich
niet laten vatten wat zou dan van zijne
arme moeder geworden. Hij kroop zoo zacht
jes mogelijk naar het dakluik en zag uit. Het
was niet zoo hoog, maar toch zag hij tegen
den sprong op. Daar kraakte de leer onder
den voetstap van den jager het moest zijn,
Hij waagde den sprong en kwam op het grat
neêr. Terstond sproDg hij op en liep over de
vlakte, om het bosch te bereiken, doch de
jager die beneden was gebleven, had hem
gezien.
Daar loopt hij 1 Kom gauw beneden
riep hij zijnen makkor toe, die nog op de leer
Blond.
Beiden grepen hunne buksen en snelden de
deur uit, zonder zich verder om het meisje
VLAS. Het vlas, de bron van
voorspoed en welvaart onzer streek, ver
keert in groot gevaar I
Al de groeiten vlas sedert 1895, in onze
Vlaamsche en Waalscbo gewesten, zyn
slecht geweest.
De handel kwijnt en de wereldberoem
de Kortrijksche vlassen, deze van eenige
weerde, worden uitgebuit door de Eugel-
sche syndicaten.
De toestand is treurig
Maar is er in de toekomst geene hoop
meer voor onze schoone nijverheid en
voor den vlaskweek onzer ttreken? Wij
gelooven van ja.
Vooreerst de vlasteelt.
Hoe gaat men te werk Men zaait,
volgens oude gewoonte, ofwel Rigazaad
ofwel oudtonnezaad.
Wat is Riga- of tonnezaad Het is zaad
dat voortkomt uit Rusland (indien bet
maar eeht is) van vlas dat beter gelijkt
aan pottebezemstrooi dan aan vlas zelve.
't Is waar dit lijnzaad heeft vroeger
goed vlas gegeven, ja zelfs het beste.
Maar nu, sedert verschillige jaren, is dit
bet slechtste geworden eu heeft verre
moeten onderdoen voor het Hollandsch
en Normandisch zaad.
Welk lijnwaad dus gezaaid dezen na-
winter
Het Normandisch zaad is slecht en
heeft niet wel gerijpt dezen zomer het
mag dus niet aangeraden worden.
Het zaad uit de Hollandsche provincie
Groningen integendeel, is schoon en wel
gerijpt en komt in 't algemeen van goed
vlasstrooi voort. Dit zaad mag aangepre
zen worden.
Nochtans benevens deze soort bestaat
er een ander zaailijnzaad, winig gekend
en nog minder gewaardeerd, maar dat
Diettemiu al onze belangslelliDg verdient;
ik wil spreken van het zaad d;.t vlas geeft
met witte bloemen.
Landbouwers, bezaait dus uwe vlas-
gaarden, ten deele met Groninger zaad
en ten anderen deele met lijnzaad Witte-
bloem.
In een naaste artikel zal ik dc beweeg-
tedenen opgeven ten gunste van dit
laatste.
Mochten er nog landbouwers of vlas-
nijveraars gevonden worden die hotRiga-
zaad voren staan, zij worden vriendelijk
uitgenoodigd dit te willen doen in deze
kolonnen. Sai/t.
(Gazette van Kortrijk).
Do kwestie der kansspolen zal dus
kortelings opgelost wordeu. Onze Volks
kamer, op voorstel van M. Woeste,
heeft besloten het wetsontwerp dat haar
door den Senaat is overgemaakt te be
spreken nadat de menigvuldige onder
vragingen zullen afgoloopen zijn.
Er bestaat een wetsontwerp, zoo sprak
onze heer Woeste, sedert 1896 door
door den Senaat gestemd en aau dc V-clhs-
kamer overgemaakt, sedert 9 Maart 1897.
Het verslag der midden-sectie is aan de
leden uitgedeeld sedert 1 April 1998. Nu,
tot hiertoe heeft de Volkskamer dit wets
voorstel nog aan haar dagorde niet ge
bracht. Hij stelde voor dat het ann 't hoofd
der dagorde zou gebracht worden, dat het
eerste ontwerp ter beraadslagingen zou
wezen, en dit bijzondei lijk, omdat de
speelkwaal zich meer eu meer uitspreidt
eu altyd nieuwe slachtoffers doet vallen
in alle standen der samenleving.
De Rechterzijde on de uiterste Lioker-
zyde waren't accoord om de onmiddeiij-
ke bespreking te vragen.
Een meerderheid is dus aan 't wetsont
werp verzekerd.
Wat twijfelachtig blijft, 't is de beslis
sing door 'i Senaat genomen ten voordeele
der Badsteden Oostende en Spa, zullen
tlio Steden hunne speelkriugen mogen
behouden Vele kamerleden schynen
genegen de uitzondering voor die tweo
Steden af te schaffen.
Het mag dus als zeker beschouwd wor
den dat de speelplaag weldra uit België
zal verdreven zijn.
De groene zotten die vroeger zoo hevig
tegen de plaag der speelholen uitvaarden
raken die kwestie nu maar zydelings meer
aan. Ze zwijgen er over om zoo te zeg
gen...
Waarom?... 't Duimkruid van Namen
heeft zijn effect gemaakt
te bekommeren, dat met kloppend hart aan
het venster trad om den vervolgde na te zien.
Frans vloog als een gejaagd wild voort,
uoch zijne krachten waren zwak hij voelde,
dat hij den vervolgers niet kon ontkomen
hij zag dat de tusschenruimte minder werd
hij wist niet wat hij deed. Snel greep hij de
pistool, die hem nog in den gordel stak, span
de in het loopen den haan, keerde zich toen
om het schot viel, hij zag den eenen tui
melen, den andere bij den gevallene neerknie
len verder zag hij niets meer. Dood moede en
uitgeput kwam bij tegen morgend by zijn
eigen huisken aan.
Vol angst zag de moeder in het bleeke ge
zicht van den zoon, wien het bloed van de
hand neerliep, want het verband was losge
raakt.
Om Gods wil, Frans, gy waart met de
smokkelaars uit God, mijn God
Wees bedaard, moeder, 't is maar eene
vleeschwond.
Kind, mijn eenig kind, waarom hebt ge
dat gedaan Waarom gezegd dat gij om geld
uitgingt God dank dat ik u terug heb
Hij wierp zich aau de borst zijner moeder
zijn hart kromp ineen, hij wist dat bij niet
veilig was men zou hem spoedig nit hare
armen komen rukken, want had hij misschien
niet eeue moord op het geweten De oude
vrouw haalde alles aan om hem te verkwik-
In Fraukrijk zijn de vooruitstrevende
antiklerikalen aan 't bewind. Daar
kunnen dus de godsdiensthaters naar har
telust lucht geven aan hunne dweepzuch
tige gevoelens; daar voelen zij niet, zoo
als hier, da noodzakelijkheid hunne plan-
neu en inzichten onder een schijnheilig
masker te verbergen.
Men ondervindt hot genoeg als men
hunne propagaudebladen leest.
Wat dunkt u, b. v., van het volgende
artikeltje, onder den titel Het klerikaal
gevaar in de school in een schoolblad,
L'Action scolaire, nummer van October,
verschenen
De taak (do invloed van den priester
vernietigen) is zeer gemakkelijk
Een onderhoud van eenige minuten
met de kinderen, die uit de kerk terug
komen, zal voldoeude zijn om de ver
woestingen te herstellen, in hunnen geest
teweeggebracht door de les van catechis
mus. Met ze behendig te ondervragen,zou
de meester telkenmaal weten welke soort
van vergif de priester zijno slachtoffers
komt in te enten, en dan zal het hem ge
makkelijk zijn het geneesmiddel toe te
passen dit zou bestaan in een klein
onderhoud met gansch de klas, betrek
/hebbende, zonder het te lalou blijken, op
de les van den pastoor, en waardoor dui
delijk zou bewezen worden dat deze een
onbeschaamde leugenaar is
Men ziet het, iu Frankryk gaat men
er -niet voor om, om vlakaf den gods
dienstleeraar voor leugenaar te schelden
en den cateabismus een vergif te heeton,
dat vreeselyke verwoestingen aanricht in
den geest der kinderen.
Meent gy dat onze vooruitstrevers hier
te lande or anders over denken? Volstrekt
niet, sommige zinsneden, die bun in do
polemiek ontsnappen, bewyzen het ge
noegzaam.
Zij vinden het echter, uit politieke be
rekening, nog geraadzaam, hunne godde-
looze deukwyze niet to veel ten blakke te
brengen. Er zijn wellicht nog eenige libe
rale kiezers, ziet ge, die er zouden kun
nen door afgeschrikt worden.
Daaarom is het, dat onze geuzen nog
altijd schermen met hun onzijdig onder
wijs, hoewel zij in den grond een ongods
dienstig onderwijs wenschen en betrach
ten.
Wy zien wel, aan hetgeen in Frankrijk
gebeurt, hoe onzijdig hun onderwijs is.
ken en te versterken hij moest haar beloven
nooit meer den weg in te gaan. Hij deed dat
gewillig.
Tegen den avond volgde de wondkoorts. De
trouwe moeder week niet van zijne zijde zij
verkoelde zijn brandend hoofd zij bad voor
hem, haren laatsten, eenigen steun. De vol
gende dag verstreek en de patiënt werd rusti
ger. Ook de volgende nacht ging voorbij de
koorts was geweken, en zijne anders gezonde
natuur hield hem niet lang op het ziekbed.
Er verliepen weêr twee dagen. Frans voelde
zich beter bij ademde ruimermisschien
had men hem niet herkend.
Zoo zat hy tegen den avond bij zyne oude
moeder, en besprak met haar, hoe en waar
zij leven zouden, als de burger zyn harde be
dreigingen vervulde de zoon nog altijd on-
rUBtig en gejaagd, maar het moederhart vol
geloovig Godsvertrouwen.
Houdt uw geweten zuiver, Frans, zegde
zij, dan zytgij rijk genoeg voor al het ver
dere zal onze goede God wel zorgen. Hy die
zelfs de dieren des voids niet verlaat en nog
veel minder, die tot Hem bidden.
Daar werd geklopt. Frans schrikte. Op
hetu Binnen I der moeder traden twee
grensjagers in huis.
Zyt gij Frans Starke, wever
Die ben ik.
Zijne stem beefde.
Gij zijt verleden Woensdag met smok
kelaars betrapt en hebt op de vlucht op een
onzer kameraden geschoten. Gy zijt onze ge
vangene.
De oude vrouw stond roerloos met gevou-
wen hauden en zag haar zoon aan.
Is hy dood bracht deze met veel i
moeite uit.
Neen, hy is er met eeno wonde in den
schouder afgekomen.
God zij geloofd moeder, vergiffenis,
moeder O, dat gij beloven moet
Hy wierp zich snikkend als een kind
aan de borst der vrouw, die hem vast om
klemd hield doch geen traan kwam uit haar
oog, geen zucht van hare lippen. Zij zegde
niets dan
Ga met God, FranB ik wil voor u
bidden.
De zoon werd weggeleidde moeder bleef
alleen achter. Dit had haar den doodsteek
gegeven.
Overmorgen vervel de termjjn, dien de
mulder geBteld had.
III.
Wij vinden Frans in de gevangenis terug.
Daar vele verzachtende omstandigheden, zijn
vroeger onberispelijk leven, de dryfveer tot
zyne daad, dat de door hem toegebrachte
Landbouwoptelling. M. de Mi
nister van landbouw heeft aan de ge
meentebesturen ecne lange reeks inlich
tingen gezonden "met het oog op de
landbouwoptelliDg, die door een onlangs
verschenen koninklijk besluit bevolen ii.
wond niet doodelijk was, en hij alles bekende,
voor hem pleittenwerd hij tot vijftien maan
den gevangenis veroordeeld.
Toen men hem dat vonnis voorlas, sloeg hy
de banden voor het gezicht
O mijne arme moeder.
Nu drukte hij zijn gloeiend voorhoofd tegen
het kleine tralievenster. Hij zag uit in de rich
ting van de lieve blauwe bergen, waarachter
een trouw moederhart voor hem sloeg als
het nog sloeg en hij voelde een steen op
zijne borst. Hoe zon het moeder nn gaan
Dat was de spil, waarom al zijne geduchten
draaiden. Dat de mulder haar in haar ond
huisken gelaten zou bebbon, durfde hij niet
aannemen wie zou voor haar voeden, de
oude zwakke vrouw
I)e tranen sprongen hem de oogen uit by
i gedachte, dat zy niet meer in leven kon
zijn, en hij, haar eenige zoon, van wien zy
vast vertrouwde, dat hij braaf en recht
schapen was, dat hy eens baar steun zyn
zou hy had haar bedrogen, had haar hart
eene wonde toegebracht, die zij misschien
nimmer zon te hoven komen. Hij verkeerde
vreeselyke spanning mot woeste drift sloeg
hij de handen aan de tralies van zijn venster.
Dat waggelde. Daar rees de gedachte aan
de vryheid, aan de moeder op eens levendig
in hem op.
Wordt voortgezst
