Donderdag 6 December
5 centiemen
3826
nunnner
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Opgelet
Alwie zich voor een
jaar aan DEN DEN-
DERBODE abonneert,
zal hem van nu tot
Nieuwjaar gratis ont
vangen. Men kan ons
blad vragen in het Post
kantoor waardoor men
bediend wordt, aan den
Postbode die de brieven
brengt, of met naar ons
Bureel te komen of te
schrijven.
De Zondagrust.
STAP voor STAP.
Liberale eensgezindheid.
Politiek eerst en vooral.
Margarine
of Kunstboter.
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week
voor de Stad 5 frank; met de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden; fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwitantiën door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar
Men schrijftin bijC. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat. N. 31.
en in alle Postkantoren des Lands
Culque Miium.
Per drukregel. Gewone 15 centiemen lieklamen fr. 1,00 Vonnisse t p
bladzijde 50 centiemen Dikwijls te herbalen bekendmakingen fcg
iccoord. Niet opgenomen handschriften wordrn niet. teruggestuurd.
Ueeren notarissen moeten hunne inzendingen doen. uiterlijk tejien den
dijnsöag en vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiên uit vreemde landen zich te «enden len Bureele
van dit blad
Aalst, 5 December 1900.
De verledene maand werd er te Parijs
een Congres gt houden om de middelen te
beramen ten einde de zondagrust die zoo
zeer wordt betracht iu alle beschaafde
landen zoo algemeen mogelijk te maken.
In de eerste zitting hield men zich on
ledig met bet overzicht van den vooruit
gang dank zij de ijveraars verwzentlijkt
sedert het laatste Congres in 1889 gehou
den.
Duitsckland geeft het voorbeeld in
geen land is er meer van officieele en
wetgevende zijde gedaan geweest ten voor-
deele der zondagrust. To Francfort treft
men 1600 handelshuizen aan die de sta
king van allen arbeid willen, te beginnen
van 9 1/2 uren 's voormiddags.
Geene dagbladen worden des zondags
meer gedrukt in Oostenrijk. H' t getal der
treinen op de ijzerenwegeu is verminderd.
In HoDgarie beantwoordt de wet aan al
wat van haar wordt verwacht. Geene dag
bladen verschijnen des zondags en de
dienst des vervoers van 't klein gepak is
voor de koopwaren afgeschaft.
België geeft een goed voorbeeld in zake
van zondagrust. De dienst van spoorwe
gen, posten- en telegrafen is des zondags
merkelijk verminderd. Het wederlaüdsch
Congres van 1897 oefende een heilzamen
EEN VERHAAL
L. A. CIIOAN.
4* Vervolg.
Te vluchten waa hem tot hiertoe nog niet
in den zin gekomen, en wijl men hem ver
trouwde, had men hem licht ook in deze wei
nig vaBte cel gebracht. Nog eens trok hij aan
de staven de drooge kalk brokkelde los,
licht dat wel iemand voor hem daar zijne
krachten aan besteed had. Maar met dat
schudden en trekken alleen, kon hij de tralies
niet uit den muur krijgen. Hij zag naar een
werktuig om. Daar stond in den hoek een
kleine ijzeren kachel, aan wier bovenstuk
spitse ijzeren handvatsels waren. Als hij daar
een van loskrijgen kon
Hij beproefde dit aan den kant van de
kachel, die naar den muur gekeerd was, op
dat men niets zou bemerken een forsche
ruk, hij hield het ijzer in zijne hand. Hij had
het willen toejuichen en toch was hiermee
nog niets gewonnen. Vol verlangen wachtte
hij den nacht af en eerst toen alles in diepe
rust was, begon hij met het ijzer te arbeiden,
invloed uit op de openbare denkwijze.
Algemeen bijDa, ter uitzondering der geu
zen, wordt de zondagrust geëischt.
Id Denemark trad de bijzondere propa
ganda krachtdadig op. Een verzoekschrift
aan de regeeri: g lokte de eerste wet op
de zondagrust uit. Deze voordeelige uitsla;;
blijft te danken aan de onverpoosde wer
king der vereeniging tot het vieren van
den zondag iu 1804 gesticht.
In Engeland is bet zomlagwerk groote
lij k.s verminderd. Dc nieuwsbladen ver-
schijeu er maar 6 maal ter week. Er be
staan 10 vereenigingeu voor do zondag
rust. De Eogelsche en Sciiotsehe Comi-
teiten verdedigen te gelijker tyde de
godsdienstige, zedelijke en stoffelijke
strekking van 't vieren van d«-n Zondag.
In Holland is 't min goed. De wet van
1815 gesteund op godsdienstige en maat
schappelijke beweegreden is er in verval
geraakt ter oorzake van hare te scherp
afgeteekende godsdienstige strekking.
Het Eutopeesch land waar de zondag-
mst 't meest in eere is, is Noorwegen.
Op aanvraag van 't volk worden er de
drankhuizen gesloten van den zaterdag
avond 6 uren tot den maandag 8 'uren
's morgens. De openbare zedelijkheid,
i U3t cn vrede en het familieleven heb
ben er ook machtig bij aangewonnen. De
bakkers werken er des zondags niet.
Geene dagbladen verschijnen er des zon
dags sedert 1892.
Iu Rumenië zijn de koopwarentreineu
des zondags afgeschaft. Geene dagbladen
verscbijnen des zondags.
Allen arbeid niet dringend noodza
kelijk, is in Zweden streug verboden door
de wet. De bedienden der Posterijeu heb
ben een zondag vrij op twee.
Iu Spanje, Porugal en Italië geen voor
uitgang bijna alhoewel men zich geneigd
toont de zondagrust in te voeren.
In Rusland beslissen de Gemeentebe
sturen over 't sluiten der winkels. Offi
cieele matigheidscomiteiten treft men
alleen aan in de groote centrums.
Sedert 1 Januari 1891 hebben in Zwit
serland de 50,000 werklieden in dienst bij
de vcrschillige vervoermiddelen 52 rust
dagen iu 'tjaar waaronder 17 zondagen.
Eene briefbestelling heeft, sedert 1895,
des zondags plaats. Belangrijke veemark
ten die des zondags werden gehouden zijn
afgesckaft sedert 5 jaren.
De Vereenigde-Staten van America
hebben burgerlijke wetteu op do zondag
rust. Men telt er 11 zeer bloeiënde ver-
eenigiugen tot bevordoiing van 't eeren
des zondags of wekt-lijkscben rustdag.
De eigenaar van een der grootste maga
zijnen to Parijs, wiens bedienden sedert
De tralies waren aan den binnenmuur aange.
bracht de kalk liet al meer los hij schudde
eene staaf, om die uit te rukken, het ging
niet.
Hij trachtte enkele steenen uit te lichten
al zijne spieren spanden zich bij het aanwen
den vau al zijne kracht. Weldra echter voelde
hij zijne krachten afnemen, t Koude zweet
kwam op 't voorhoofd, als 'them niet ge-
lukte Hij dacht aan zijne moeder eu opnieuw
x lang boorde hij zijn ijzer in deu wand.
Langzaam week de steen nog een ruk en
dof dreuend viel hij op den grond. Frans hield
den adem iu alles bleef rustig. En nu begon
hij opuieuw te wroeten eu te wrikken. Het
sloeg buiten een uur na middernacht. Hij
schrikte hij had niet veel tijd meer. En
andermaal hij aan zijne moeder dacht, eu met
eene soort van woede greep hij zijne ijzeren
tralies, neen hij vergiste zich niet, zij weken
uit de voegen. Nog een laatste krachtige ruk
eu hij hield ze in de huuden. Behoedzaam
legde hij ze in zijne legerstede.
Nu zag hij op uaar den hemel, die zwart eu
zwaar boven het land hing, en geen ster
straalde door de wolken. Vervolgens zag bij
naar beneden hij kou de diepte niet meten,
daar was het te donker toe. Voor een sprong
was het zeker te hoog een reddend touw
bezat hij niet, eu had hij een gehad, hij zag
geen middel, om het boven vast te maken. Hij
tastte met de haDd buiten het venster hy
voelde daar koud yzer.
1891, volkomene rust genieten, verklaarde
op 't CoDgres 't volgende
De zondagrust verre van eene oorzaak
van vermindering van verkoop te wezen,
is voonleelig voor den vooruitgang der
zaken. Men zegt van een magaziju-be-
dieude die vol ievor is en goed verkoopt
dat bij verkoopvaardig is. Welnu des
maandags zijn de bedienden die's zondags
hebben gerust allen verkoopvaardig.
Laat ous hopen 'lat het CoDgres van
Parijs de beste uitslagen opleveren zal
on de zondagrust overal zal ingevoerd
worden.
De liberalen hebben aan bet tegen
woordig kabinet verweten, het niet eens
te zijn in zake van militaire inrichting.
Het verwijt is waarlijk meer dan zonder
ling, komende van eene partij die onder
mijnd is door de ergste oneenigheden
over hare eigene politieke richting.
Zien wij niet reeds sedert drie weken
de radikale linkerzijde en de doctrinaire
linkerzijde onderhandelen, zonder er iu
te gelukken, het eens te worden over hun
program.
Na elke vergadering, in 't diepste ge
heim gehouden, word er eene meedeeliug
gestuurd aan de liberale gazetten, waarin
onveranderlijk gemeld wordt, dat men op
't punt staat het volkomen eens te wor
den.
Eene nieuwe vergadering heeft plaats
en men is verplicht te bekennen dat de
overeenkomst, altijd op haDdeD, nog en
kel eene zoete hoop is.
Naar 't schijnt is 't A. S. de twistappel
sommige liberale voelen voor dezen eiscb
der socialisten een onoverwinnelijkeu
afkeer.
J Een van ben zou gezegd hebben Het
algemeen stemrecht stemmen voor de-
gemeente, staat gelijk met een bevel tot
heengaan aan de burgemeesters onzer
groote steden.
En hij voegde erbij Men moet ons Diet
komen vragen dat wij zelf de koord zou
den vlechten, welke moet dienen om ons
op te hangen. (Handelsblad).
Duurte der steenkolen. De re-
geeiing vraagt aan de Kamers eene cre-
dietvrrhooeiug van ruim 20 millioen,
waarbij 10 miilioen om te voorzien ia het
tekort op het krediet, bestemd voor het
kolenverbruik op de spoorwegen.
De liberalen zijn en blijven overal de
zelfden.
In de militaire Commissie zijn de leden
dier partij weeral begonnc-u met politiek
to maken. De minister bad hen schoon
uit te noodigen, bij de opening der werk
zaamheden, alle partijbekommeriug terzij
te schuiven, om enkel de hoogere belan
gen des legers en des lands te behartigen
een geus kent geene andere betrachting
dan strikken spauneu voor de Regeering,
om te trachten deze ten val te brengen.
'tis M. Ilymans, doctrinair afgeveer-
digde vau Brussel, die den stok in 't wiel
heeft gestoken. Hij heeft namelijk goed
gevonden een voorstel te doen om de
orde der te onderzoeken puuten, aan do
commissie ouderworpen, te wijzigen. De
kwestie van de aanwerving des legers
wilde hij vooraau stellen, hopemle nopens
dit netelig punt, tusschcn de meerderheid
en het ministerie eon conflikt to doen
ontstaan. Op welke beweegredenen M.
Hymans zijn vaorstel gesteund heeft, we
ten wij niet'l schijnt ous nochtans vol
strekt redelijk, dat men de wijze van
aanwerving des legers eerst bcspreke,
wanneer men zal vastgesteld hebben wat
dit leger zijn zal, hoe bet zal samengesteld
zyu, welke de duur van den diensttijd zal
wezen, enz.
Een zaak verwondert ons dan ook
'tls dat het dwaas voorstel van den doc-
trinairen politieker met geeao sterkere
meerderheid (16 tegen 14) werd verwor
pen.
Daar het verbruik van margarine im
mer cn immer toeneemt en zoo de natuur
lijke boter verdringt, meenen wij onzen
lezers aaugenaam te zijn voor eenmaal
nader over de Kunstboter Lo spreken eu
in 't bijzouder over de bekende marga-
riuefabriek van den heer Van den Bergh,
Limited, te Brussel.
De margarineboter dagteekent van
1868. Het was Napoleou III die uit hoofde
der boterduurte, een zijner scheikundi
gen aanzette een mengsel te zoekeu dat,
uit voedzame stoffen bestaande, de boter
zou kuuuen vervangen. De pogingen van
den geleerde slaagden en het volk ge
bruikte van dit oogoublik af do kunst
boter.
Een jaar nadien werd de eorste mar-
gariuefabriek gesticht te Osch bij 's Her
togenbosch. Siuds is der Kunstboter eeDe
voorname plaats voorbehouden in de ny-
verheid.
Wat nu eigenlijk margarine is blijkt
uit onderstaande regelen, door eenen be
zoeker van een grool margarinefabriek
van Brussel geschreven.
Laat ons vooreerst aanstippen, dat deze
fabriek (in 1895 gesticht, juist toon onzj
Regeering den invoer van margarine met
20°/o kilo belastte) als een toonbeeld va i
inrichtingen dezer soort mag doorgaan
zij is ruim, luchtig en wel verlicht. Alles
wordt er met de laatst uitgevonden ma-
chienen vervaardigd. Eiken morgen bren
gen de buitenlieden uit den omtrek van
Brussel de melk aan, gemiddeld 6 t\ 700 1
liters per dag. Die molk wordt geproefd,
gepegeld,scheikundig onderzochten daar
na ontdaan van alle microbeu met toe
passing van de methode Pasteur. Daarn.;
wordt ze in ecu zwiermacbien gegoten dat
300 toeren per minuut doet en waarna zo
in koelbakken overvloeit, waar zc ont-
roomd wordt.
Dezo bewerkingen geschieden in dn
eerste plaats der fabriek in de tweede-
zijn de groote ijzeren bakken aangebracht
met dubbele waudeD, waarin bet vet ge
smolten wordt. Dit vet is van de besto
hoedanigheid, bet is Amerikaansch osseu-
vet en gereinigd ruggevot van zwijnen,
eerst ontdaau van alle stearino of talk-
stof, dus het gedeelte dat geen voedende
stoffen bevat eu waarmee men kaarsen
vervaardigt.
Beide vetten worden afzonderlijk ge
smolten door damp die tusschen de holle
wanden der bakken gclateu wordt-
Bij middel van kranen en pompen wordt
het gesmolten vet in kernen gebracht en
- met eene zekere hoeveelheid mclkroom
gemcugd terwijl zeer snel draaiende vleu-
gelplaten het dooreenslaan.
Bij dit mengsel wordt eene kleine hoe
veelheid olie van aardnooten gedaan.
Deze bewerking dientom de boterkleur te
geven.
Opeens laat men een straal ijskoud
water iu de koelbakken daarna de vloei
bare boterbrei «lie langs onder uit de kern
insgelijks iu den koelbak vloeit, zoodat
deze, stijf wordend boven op het water
drijft. Zoodra dit mengsel nu opgesteven
is, wordt het water afgelateu dat even
helder, als toeu bet in de bakken kwam,
wegspoelt. Deze boterklompen worden
dau hij middel van houten scbuppen in
wagentjes geladen, die naar deu koelkel
der rijden, waar de boter gedroogd worut
en zóó meer vastheid verkrijgt.
Dat is de eigculijke kunstboter of mar-
gariue
In dien toestand zal ze nochtans niet
naar de markt gebracht worden. Andere
Dat is een bliksemafleider Onwillekeu
rig rouwde hij de handen waB het bede, dat
het gelukken mocht, was het dank Vast
omklemde hy met zijne rechterhand de ijze
ren staug met de linker lichtte hij zich door
de opening en ij beval zijne ziel nan God.
Een oogenblik zweefde hij tusschen hemel en
aarde. Zijne hand omklemde krampachtig de
leer, waarbij hij langzaam neêrgleed.
Daar stond hy op vasten grond, sidderend
van opgewondenheid, en kon bijna geen
voorwerp in Je donkerheid onderscheiden, jj
Ilij tastte vooruit, tot hij in den gung gestuit
werd hij stond voor een muur. Zijne handen
bloedden, zijne borat hijgde maar vast
boorde hij zijne vingers in de gapende reten
den ouden muur, hij dacht aan zyne moe
der, en weldra was hij boven een sprong
en... hij was vry.
Een oogenblik stond hij stil, om adem te
scheppen, en toen... op, naar het verre ge-
bergto Toen de morgen aanbrak, zog hij den
grauwen windmolen reeds voor zich en na
derde het kleine dorp, waar zijne moeder
woonde. In zes weken had hij haar niet ge
zien. Met een angstig hart snelde hij op het
kleine huis toe. Hij klopte de deur werd
geopend en de mulder stond voor hem.
Verschrikt week hij achteruit en kon in het
eerste oogenblik geen woord uitbrengen. De
molenaar ook, die hem in de gevangenis ge
loofde, zag hem verbaasd aan. Het was eene
pijnlyke stilte.
Waar is mijne moeder, vroeg eindelijk
Frans, met moeite naar woorden zoekende.
De molenaar had zijne bedaardheid terug.
Hij wees met de hand uaar rechts en ant
woordde
Die woont nu in het bovendorp.
Had Frans den man in zijn gezicht gezien,
dau zou hem een spotachtige tx-ek om zijne
lippen niet ontgaan zijn doch hij lette daar
met op. Met wilde drift stoot hij bij den
heuvel neêr, het dorp door, naar de laatste
batten. Ling-Uuus moest het weten. Toen hy
daar in huis trad, sprong de smokkelaar ver
schrikt op.
Zijt gy 't V lloo kouxt gij hier?
Frans antwoordde daar niet op.
Waar is mijne arme moeder Zy woont
in 't bovendorp, zegde mij de mulder.
Hans zag hem een oogenblik zwijgend aau.
Ja, hij heeft gelijk, zij woont daar in
het bovendorp. En hij wees door het lage
venster uaar buiten. Daar lag de kleine kerk,
rondom welke de doodeu van het dorp slie
pen. FraDB liet zich als verpletterd op eenen
stoel neérvallen.
Dood, weg, en ik ben schuldig daaraan 1
Hij berstte in snikken uit. De smokkelaar
durfde hem in zijne droefheid niet storen,
inaarzag hem met medelijden aan.
Frans sprong eindelijk weêr op.
lireng my bij haar gruf
Op bet kleine dorpskerkhof was het dood
stil. Op de meest ingezakte graven, stond een
vermolmd houten kruis slechts hier en daar
zag men eeneu steenen zerk, want menschen,
die bij hun leven reeds grooter aanzien geno
ten en den zoeten last van een of ander ambt,
of dien des rijkdoms droegen, moeten zich
o»k na hunue dood de zwaardere drukking
van eenen steen laten welgevallen.
Zwijgend bracht llaus den jongen man in
eeuon hoek van het kerkhof, bij een eenvou
dig graf, zonder kruis en versieriug, met uit
zondering van een half verwelkten krans, die
op de opgehoopte aarde log. Daar rustte zy,
die zoo vast op hem gebouwd, en voor wie hy
alles gedaan had, het lievo, trouwe moeder
hart, dat alleen voor hem had goslagen. Hy
wierp er zich bij neêr eu zijne nagels boorden
in de losse aarde. Huns stond duarby en de
dikke tranen rolden hem over zyu gebruind
gezicht. Na de eerste uitbersting van smart
werd Frans rustiger, en eindelijk liet hij zich
lijdelijk door den slniker naar diens woning
mede nemen.
Vertel mij van mijne arme moedor, van
hare laatste dagen. Heeft zij mij niet gevloekt,
die al dat onheil over haar bracht.
Zij stierf met een zegen voor n op de
lippen hier op dit bed stierf zij ik zelf heb
haar de oogen toegedrukt.
Frans drukte den sluiker stom de hand.
Deze ging voort
De mulder heeft haar drie dagen nadat
men u weghaalde nit haar Luiske gezet....
(Wordt voortgezet).
