Donderdag 20 December 1900 5 centiemen per nummer .>5,!0 Jaar 5530
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst
STAP voor STAP.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Opgelet
Alwie zich voor een
jaar aan DEN DEN-
DERRODE abonneert,
zal hem van nu tot
Nieuwjaar gratis ont
vangen. Men kan ons
blad vragen in het Post
kantoor waardoor men
bediend wordt, aan den
Postbode die de brieven
brengt, of met naar ons
Bureel te komen of te
schrijven
Geloof en Wetenschap.
Wat de liberale partij is.
Twee gedachten
I De fruithandel van België in
gevaar.
VLAS.
WAAROM
DE DENDE
Dit blad. verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week
voor de Stad 5 frank; met de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden; fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwitantie» door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar
Men schrijft in bij O. Van de Putte-Goossens. Korte Zoutstraat. N. 31,
en in alle Postkantoren des bands
Culque ttuum.
P«r drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen fr 1,00; Vonnisse op
P bladzijde 50 centiemen Dikwijls te herbalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeien hunne inzendingen doen, uiterlijk legen den
•njnsdag en vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten Bureele
van dit blad
Aalst, 19 December 1900.
Met hartelijk genoegen gaan de geuzen
en socios voort dit zoo afgezaagd als leu
genachtig deuntje te zingen dat geloof en
wetenschap saam niet kunnen gaan.
Die heeren zouden gaarne zoo eene
dubbelzinnigheid in 't leven roepen waar
mede zij voor de oogen vau 't volk, op de
foor van 't politiek zouden kunueu scher
men cn de meuigte bluf slaan.
Maar al dat lawijd is ketelmuziek en
dat schreeuwt het hoofd te dul om lang
te kunnen bcstaau.
Wetenschap en geloof kunnen niet
samengaan, tieren zij luid. Dat is valsch.
Gij neemt uwe weuscbeu voor wezeulijk-
heid.
God is de Schepper der waarheid. Om
deze te kennen heeft hij ons het verstand
gegeven en zelfs zekere waarheden ver
openbaard. Daar zy denzelfJcn oorsprong
hebben, kan er geen tegenstrijd bestaan
tuaschen de waarheden door het verstand
gekend en deze door het Geloofd geleerd.
Van den anderen kant tellen wij in onze
raDgen zulke schitterende geleerden, ge
niën terzelvertijd ootmoedige geioovigen
dat men te kwade trouw zijn moet om dit
feit, die historische daadzaak to looche
nen.
Wy nemen uit die menigte slechts ee»
enkelen den grooten Pasteur, de wel
doener der menscbheid. Pasteur was een
groote geleerde, een schitterende natuur-
vorscher en een man van geloof, van oot
moedig geloof.
Dat alleen zou do groote schreeuwers
moeten doen zwijgeu over eene onmoge
lijke vereeniging van geloof en weten
schap. Zij liegen moedwillig uit baat of
om, ik weet niet wat. Ernstig zijn ze niet.
Dat maakt misschien bun rekening niet
uit, want zij worden betaald door de vrij-
metselaarslogien wie weet Let? Alles
gaat daar zoo geheim, in die donkere
krochten waar rnen 't licht schuwt.
Een dezer dagen viel mij in de handen
een aartsgeusche Revue, geheeteu La
Revue bleue - (17 November) en vond
daarin een artikel vau M. Sautenoise.
Wij vertaleu daaruit eenige lijnen die
wij aanbevelen aan de welwillende over
weging van betaalde schreeuwers over de
moderne wetenschap en geloof.
Het volgende jaai gaf ous onze lee-
raar van histologie zijne eerste les over
de cel verder sprak bij ons over de
ontwikkeling der cel, daarna over de
ontwikkeling der gesUehten, darwinis-
me en wij hoorden hom bevestigen dat
men al die theorien zeer goed aanne-
mon|ikan, zonder daarom iets of wat
van zyne gods dienstige geloofspunten te
laten varen dat niets, in die begrippen,
tegenstrijdig was aan den geest, zelfs
niet aan de letter vau de Geuesis. Die
- professordie een strijdend catholiek is
bij heeft er sedert blijken van gegc
- ven Lij heeft zich als candi laat
republikein-katholiek aangegeven in
do laatste wetgevende kiezingen.
is ook een harde werker en een wesen-
lijkeman van wetenschap.
Wat besluit trekt tcgr'n wil en dank M.
Sautenoise uit die woorden
Het is dus onbetwistbaar, zegt hij,
dal men ter zelf der tijd geleerde en ge-
loovige zijn kan.
Wij hebben gezegd tegen wil en dank,
want M. Sautenoise is een geus van 't zui
verste water en 't is, gedwongen door ie
duidelijkheid der daadzaken, dat hij die
bekentenis neèrschreef.
nairen en radikah-u. Het eenige punt, dat
ons allen gemeen is, is de vaste wil om
ons uit al onze krachten te verzetten
tegen de overweldigende heerschzucht
der Kerk. Op dit terrein stappen wij eens
gezind hand in hand «lit is «Je band, die
ons verceuigt, en de eeuigo reden van zijn
onzer partij,en de ou«ler.schoi«Jeue elemen
ten, «iie ze samenstellen, voeren t« gen
elkamicr eencn h«vjgcn strijd. Wij kun
tien niet in vrede leven, zelfs tijdelijk,
met de Kerk, dan op voorwaarde dat wij
malkander onderling verscheuren.
Wanneer wij ons de gebeurtenissen
herinneren, die plaatsgrepen seilert het
verschynen van bovenstaando regelen,
dau moeten wij bekennen, dat zij eeue
waarheid bevatten, die niet opgehouden
heeft door de feiten bevestig 1 te worden.
Heden nog is zij zoo vol werkelykh i«i
als voor 20 jaren.
In de Joodsche school.
Welke fout beginuen de broeders van
Jozef als ze hem verkochten
Al do leerlingen te gelijk
Zij verkochten hem to goedkoop.
Wij vonden dezer dagen in een dagblad
oene bepaling van wat de liberale partij
is, bepaling, die, hoe oud zij ook wezo,
toch nog altijd volkomen juist is.
't Is een geuzenblad, La Flandrc Libé
rale, die ze in Oogst 1875 afkondigde.
Ziehier
Dc liberale partij, 'tis een barer
gebrekeD, is eeDO uitsluitend negatie
ve partij. Zij bevat verschillende, onge
lijksoortige bestanddeelea, die enkel met
elkander verhonden zyn door een gemeen
gevoelen van haat.
Zij begrijpt niet alleen oDgeduldigen en
bloodaards, zooals elke partij, maar ook
eigcnpersoonlijkcD, wilsopdringers, l>e-
houdsgezinden en vooruitstrevers, doctri-
EEN VERHAAL
NAAR
L. A. CHOARI.
6* Vervolg.
Frans had nog altijd een harden strijd,
maar was de wilddieveiij een beter bedrijf,
of eigenlijk een niet veel slechter Hij gaf
eindelijk toe. Als de storoi de sneeuwvlokken
wild deed dwarlen, als de wegen diep onder
de sneeuw lagen, dan gingen de mannen over
't gebergte en schoon men dikwijls jacht op
hen maakte, Ling-Hans was slim en ervaren,
en zij werden daarbij nooit betrapt. Na ge
lukkigen toebt lagen zij in de kleine hut bij
het bovendorp, en niemand vermoedde ben
daar.
Allengs verstreek de winter. De bergwa
ters begonneu te vloeieD.dat is, voerden het
sneeuwwater van de bergen mee. De dalen
groenden, en zelfs de hooge dennen in 't
bergte, boven hadden het sneeuwdek reeds
M. R 'tikic, ecu ex-riaeosistDe
bewaariiers beioepon zich bijzonder op
de bijzoudere vooi h uiduerniug op de
weldadigheid. Dc democraten doen eeu
oproep tot de vcieeuiging eu tot de
tusschcnkoinst van den Staat, gelast de
- rechiveerdigheid en den vooruitgang te
bevorderen.
Mgr Korum, de volksgezinde Bisschop
van Trier, zegde te Namen den 11 Fe
bruari 1900
Moet men op de wetgeving rekenen
men moet het nog meer op de vervor-
- ming der zeden om de maatschappij te
n verbeteren. Men moet onder andere
rekenen op de uitbreiding der christe-
lijke rechiveerdigheid.
Men eischt bedeudaagsch in name
»>der reclitveerdigbei'l wat men vroeg' r
door de lief«ladigheid wilde bework-
stelligen. Waarom de zachtheid der
- liefdadigheid vervangen door de streng-
hoid der rechtvaardigheid Waarom
't bewonderenswaardig domein der lief-
de, «Ier zelfsopofferiug voor de lijdenden,
die GoJ ons iugegeven beeft, onuitge-
baat laten De werkman zal zich niet
schamen de gifte der weldadigheiil te
ontvangen. De ii< fde die geeft eu zij «Iie
ontvangt zijn wederzijds erkentenis ver-
schuldigd. Zij ontvlammen bij de we-
derzijdsche aanraking.
Ouze groenen beroepen zich dikwijls op
de wijze Bisschop vau Trier. Men ziet
met welk recht en zoo is het altijd.
Ieder volksvriend zal «le verzoenende
taal van Mgr Korum toejuichen.
Emi dubbel gevaar bedreigt de Belgi
sche fruitteelt en den belangrijken haudel,
waartoe hare proilucten aanleiding geven.
Was de opbrengst van deu boomgaard
den landbouwer eeue merkelijke verlich
ting, vooral in dc jaren, d it graanbouw
en veeteelt verre bleven van de rcsulta'en
van vroegere tij«len, ook deze reddings
plank schijnt hem te rullen ontglippen.
Am de eene zijde de wisselvalligheid
dor Eugelsche markten eu de vermomdo
piotectiemaatregelen, welke daar omler
«Je nietigste voorwendsels dit jaar geno
men worden, waardoor ganscbe .scheeps
ladingen, wegens de lange reis in minder
frisschen toestaud aaukomen, afgekeurd
eu in zee geworpen werden. De aauvoer
van Amerikaansch verscb eu gedroogd
fruit heeft eeuigszins de mai kteu aldaar
voor onze appels en pereu afgesloten.
Een ander gevaar komt uit Duitsch-
land opzetten. De woelige Agrariërsgroep,
iu regeeriugskringen een machtigen in
vloed uitoefende, laat het niet bij «io
reeds op allerlei buitenlandsche produc
ten drukkende invoerrechten, maar werkt
en drijft, om ook ons fruit, aan bovenma
tige iuvoerrechten onderworpen to zien,
die feitelijk de grenzou vau het Deut
sche Vaderland voor ous fruit en andere
producten dreigen te sluiten.
Dezen zomer verspreidde een Wurtora-
burgsch Handelshuis eene circulaire,
waarin op «lit gevaar gewezen werd. Wij
oulleeueu daaraau het volgeude
Hel jongste besluit vau de Duitscbc
Landhuishoudkundige Commissie, om do
Regeering voor te staan op levensmidde
len belangrijke invoerrechten te heffen,
bv. vau cider en gewono appels 3 mark
per 100 kilos, vau tafclappuls 15maik,
wijst op eeu groot gevaar voor deu handel
in buiienlandsch fruit. Ook van aardap
pels, bloemkool enz., zullen invoerrechten
geheven en de bestaaude voor eieren ver
hoogd worden. (Men spreekt vau 200
mark per waggon ajuin, bloemkool of
andere groenten.)
Te hopou is 'i, dat het niet zoo ver
kome, eu wanneer iuvoerrechten mochten
geheven worden, dan niet zoo hoog, dat
invoer byua onmogelijk gemaakt wordt.
Getuigenissen wegens het vlas
Wittebloem. M. R njamiu Véret in
zijn buKiound werk Lc linet sa culture
zegtHet vlas met witie bloemen is min
gevoelig aan koude en droogte iu de
leute dan het vlas Rigazaad zijn bast is
kloeker en bij geeft sterker draad en lyn-
waad. Maar zijn berel groeit niet langer
dan 75 ceutimeters, tenzij iu jaren vau
buitougewtmo vruchtbaarheid. Het lijn
zaad vau vlas Wittebloem heeft oenen
groenen weerschijn eu is dikker dau het
Rigazaad.
afgeschud. In het kleine huisken vnn deu
smokkelaar zat Frans, en zijn blik dwaalde j,
door het kleine veuster naar den kant van 1
het kerkhof af. Treurige gedachten vervulden
zijnen geest. Hij zag op zijn vervlogen leven j,
terug, het was eene lange aaneenschakeling n
▼an bitter leed.
Die daar ginder lagen waren gelukkig
hij wilke daar wel naast zijne moeder rusten.
Zoo peinzende, was hij nader bij bot venster
getreden. Hij dacht er niet aan dat zijn ver
blijf in het dorp verborgen moest blyven.Ook
had hij niet bemerkt dat een mager gezicht
honeud een oogslag naar binnen wierp en
toen dadelijk verdween. Hij stond dicht bij
het veuster, had de handen gevouwen, en
zegde een gebed voor baar, die ginder rustte
i voor zijne eigene zondige ziel.
Vervolgens bleef hij eene poos het kamer-
ken op en neêr stappen en wachtte op llaus,
die uitgegaan was om eenige iukoopon te
doen hij zag eens naar hem uit, twee gen-
darmeu kwamen op de hut toe. Dat kon
alleen voor hem zijn, maar hoe wist men dat
hij hier was Om -t even, hij moest weg.
Snel beraden grendelde hij de voordeur en
wachtte nog een oogenblik in den gang. Zoo
dra zij vóór aanklopten, wilde hij de achter
deur uitsluipen eu zich in net boeh redden.
Reeds bonsde de eeiste kolfstoot op de
gesloten voordeur haastig wilde hij den
grendel van de achterdeur wegschuiven; doch
dat ging niet. Een oogenblik stond hij rade
loos, doch weg moest hij, mocht kosten wat
bet wilde. Met alle geweld trok bij nog oeus
aan hut sluitend ijzer, tot het luid knarsend
toegaf. De beide mannen moesten het gerucht
vernomen hebben, zij luisterden eeu oogen
blik, toen deed de vereenigde zwaarte hun
ner lichamen de deur open springen. Zij tra»
den binnen en hun oog viel op de open ach
terdeur.
Langs dien kant is hij gevlncht riep
de een, eu beiden besloten dadelijk hem te
vervolgen.
Ja, daar liep bij, gejaagd als een wild dier,
en zocht deu hoschkunt te bereiken doch
hij had in der ijl den slechtsten weg gekozen,
bergop, in wee kan loemachtigen grond, waar
in de voet telkons bleef steken. De eene gen
darm begreep dat er kans was, om de vlucht
naar het boBch af te snijden, 't Was oen wed
loop om een monsch. Fransch stond een
oogenblik hijgend stil maar hy moest ver
der. Reeds waa hij dicht by het bosch daar
gleed zyn voet uit de gendarm kwam hem
M. Theoil. Mareau, in zyn verslag aan
den minister van koophandel en land
bouw van Frankrijk, zegt (bladz. 167 oa
168).
Vraag. Welke redeneu bestaan er om
vlas Wittebloem te zaaien?
Antwoord. Mea zaait het byzonderlyk
in gronden waar het vlas blauwebloem
weiuig kans heeft van lukken. Dit slach
van lijnzaad is kloeker en vraagt zooveel
voorzorren niet nopens de keus van don
«rond. Men heeft het zien lukken daar
waar de andere soort kwijnde en verging.
Vr. Weikeu uitslag geeft het vlas
Wittebloem
Antw. Wat den bast of spinstof betreft,
het geeft 8 meer dao dit met blauwe
bloemen: «Ie opbrcngsl van het lijnzaad is
meer dan verdubbeld; men bekomt er tot
18 hectoliters per hectaar en zelfs som-
tij.is meer.
Het is voor«leelig zulk lijnzaad te zaaien
in gronden die te nat of te droog zouden
zijn voor vlas met blauwe bloemen.
Wordt voortgezet.
Ja, waarom antwoordt de armtierige op
het volgende niet
Dendergalm schreef deu 15 Juli
Het bovennatuurlijke bestaat niet,
kan niet bestaan, want dan zou er geene
- n-ituur sneer wezen.
Dat is' het bc-staau vau God loochenen.
Inderdaad.
Iüilicn God is, is Hij Almachtig. Daar
kunt gij Diet uit, armtierige huichelaar.
Als God Almachtig is, kan het bovenna
tuurlijke bestaan, 't is te zeggen, kan Hy
mirakelen doen.
Nu gij zegtmirakels zyu onmogelyk.
Dus zegt gij terzelfder!yd God bestaat
niet. Wie bet bestaan van God loochent
is goddeloos. Dus is de armtierige Den-
dergalm goddeloos.
Eu hij beeft het tocpet to protesteeren
als wij zeggen dat hij god«leloos is.
Wij hecten dat huichelen en brandmer
ken dat als eene laffe handelwijze. Hy
durft uict rechtzinnig zyn, want er komen
soms kiezingen en zij moeten eenige een
voudige m< uschen bedriegen.
De Dendergalmers mogen kronkelen
lijk do paling op de visebpau wij laten
niet los. Hij moot die woorden herroepen
en zeigeu wij weten niet of mirakels
mogelijk siju. Dat is ziju systeem.
Want
hij weet niet of er een G >d is
hij weet niet of er een hemel is
hij weet niet of de meuscb een ziel heeft.
O soepiikor I
Deokt gij misschi'.'n het iünige wezen
der stof te kenneu Herinnert u hot ver
maarde woord Nous ne connaistons
1'essence de rien.
Weet hij het
vooruit, de weg der hoogte op was bein afge
sneden bij moest terug naar bet dorp. Iu
vliegende haast, met jagende borst stoof hij
voortde vervolgers hem ua. Hy wist nauwe
lijks meer wat koers hy nam, toeu hij ccus-
klaps voor de puiuen vau den afgebrauden
wiudiuolon Btond. Hij kou uiet verder, er
bleef geen andere keus met inspanuing vnn
al zijne krachten beurde bij zich over bet
laag muurwerk, eu nu zag hij naar een uit
weg om. Iu den windmolen was een klciu
vertrek, dat vroeger nooit bewoond werd,
want bet was vochtig en koud, en dieode
slechts tot bewariDg van oud gereedschap.
Thans schemerde licht door een oud venster
luik. FrauB trad binnen zonder aan te klop
pen, hij stond voorden mulder,die verschrikt
was opgesprongen.
Mulder, gij moet ray helpen, zogde
bijgeud de jonge man.
Een grimmige lach was het antwoord.
Ik u helpen, den brandstichter, die my
tot een bedelaar beeft gemuakt
Frans stoof op
Wie beeft my gemaakt wat ik nu beu
Wie heeft mij gedwongen het onzalige pak
op den rug te nemen, dat ik op deu grens-
jager schoot, dat ik rnyne moeder onder den
grond bracht, dat ik in do gevangenis kwam,
dat ik een strooper werd en uu vervolgd
wordt Gij, gij alleen Gij moet mij ver.
bergen, of anders stoot ik u ueer als een
bor.d,
Eeu mes blonk in de baud van don rade-
looze de oude sidderde.
Als zij komen, zult gij zeggen, dat ik
niet hier beu, u zullen zy wel gelooven.
En reeds werd op de deur iu den muur ge-
bousd.
Doe open, mulder, de smokkelaar, dien
gij verklapt hebt, most hier zyn.
De rechterhand des vluchteliugs omklemde
den arm vau den oude met ijzereu greep de
liuker hield hem het mee op de borst.
Hij my, zijn allerergsten vijand, zal hij
zijn geluk uiet zoeken. Ik heb hem niet
gezien, riep de ou<le met bevende stem.
Dut is ook zoo, zegde een der geudar-
meu. l)au is by deu kaut naar het dorp op.
De beide mannen verwyderden zich haas
tig. Frans baalde weêr adem. lly liet deu arm
vau deu grijsaard los.
Ik dank u, mulder maar ouze rekening
is nog niet vereffend. Gy hebt alleen uw
eigen verraad weêr goed gemaakt.
(Wordt voortgezet.)
