Donderdag 27 December 1900 5 centiemen per nummer 55*e Jaar 5352
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
STAP voor STAP.
M. Max Nordan 'cbriift
De Brugsche zotten.
DE DENDERBODE.
Dit blad venchijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal Ier week
voor de Stad 5 frank; met de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden; fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwitantien door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar
Men schrijft in bij O. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat. N. 31,
en in alle Postkantoren des Lands
Guiqiie ennm.
Per drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00 Vonnisse op
3* bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord, Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Deeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen dsn
dijnsdag en vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten Bureele
van dit blad
Aalst, 26 December 1900.
Eeu zonder
linge christen
is wel de groene advocaat Raphaèl
Simons.
Om het aanstootelijk gedrag van M.
Daens te wettigen maakt bij eene verge
lijking, of liever, verbaalt hij bet loven van
Mg'TbomasBecket, Primaat van Engeland
geboren in 1117 en vermoord in 1170.
Priester Daens vergelijken met een
primaat, het kan er nog al door Die
groote advocaat, wellicht kleine letter
kundige, heeft voorzeker zijnon Vergiliui
vergeten hij schijnt die treffende verzen
zich niet te herinneren
Stultus ergo....
sic parvis componere magna sole-
bam I
Wij vertalen dat vrij. Zoo had ik, on-
noozcle, de gewoonte aangenomen kleine
dingen met groote te vergelijken I
De groote orthodoxe man heeft in zijn
Land vau 9 12 1909 gezegd dat
alle middelen goed zijn. M. Raphael Si
mons, advocaat te Luik, is ook vau dat
gedacht.
Met het verhevene christene doel
de H. Kerk in minachting te brengen
ichrijft by in Klokke Roeland 2 9 - 1900.
- Bij het uitgaan van den tempel werd
ik (Thomas Becket) door moordenaars,
door den Koning EN DE HOOGE
GEESTELIJKHEID betaald,
aangevallen en viel ik doodelijk getroffeu
op don dorpel mijner hoofdkerk neêr.
Dat is eene laffe beschuldiging. Do
Geestelijkheid heeft geene schuld, geene,
geene, geene, aan den moord van den
Thomas Becket.
Hendrik den Tweede draagt er alleen
de verantwoordelijkheid van. Ziehier de
woorden die da Koning uitsprak en vier
zyner hovelingen bewoog den moord te
voltrekken Wat een ellendelingdie
aan mijn hof op een mank paard is
gekomen, die mijn brood heeft geëten
durft mij eoo tortsen zal niemand
mij van hem verlossen P
Vijf dagen nadien viel de aartsbisschop
aan den voet van het altaar vermoord.
Geeft die hatelijke beschuldiging, M.
Simons de maat van uwe christene ge
voelens van onderdanigheid aan uwe wet
tige, geestelijke Overheid
Dat is u niet genoeg. Gij eindigt uw
artikel met de volgende woorden En
ik nam afscheid van mijn spreker op
die woorden die mij eensklaps het
ware begrip der onfaalbaarheid
van de Kerk deden kennen.
Wy kuunen ons van het gedacht Diet
ontdoen dat daarin een dogma, dat van
de onfeilbaarheid des Pauzen, wordt ge-
EEN VERHAAL
HAAR
L. A C II O A IA'
7* Vervolg.
Na eene korte poos ging Frans weêr h
Zoodra hij weg was, wierp de molenaar een
onden mantel over do schouders en sloop
behoedzaam den vluchteling na, die, zoodra
hij het bosch bereikt had, den weg naar zijn
schuilhoek insloeg, zonder de gebukte ge
daante te bemerken, die hem spookachtig
volgde van boom tot boom.
VI.
In de grot aan den Kreuzbuhl brandde
klein vuur, waarbij twee mannen zaten,Hans
en lange Stepp. Hans was verdrietigbij
vreesde dat zijn vriend gepakt was en dat
loochf nd Men durft voorzeker het nog
niet publiek uitspreken men gaat nog
achteruit voor den ophef, voor het gerucht
dat zulke verklariug maken zou.
Men ploft niet op eens in den afgrond.
De val wordt langzamerhand voorbe
reid.
Wij hebben dat schoon aan M. Daens
en De Backer bespeurd. Toen in het be
gin het gedacht wierd geopperd eener mo
gelijke verstandhouding met de socialisten
wat hebben zij Diet geprotesteerd 1
Ea wat later waren zij officieel bondge-
nooten.
Wij mogen ons dus vandaag of morgen
aan liet droevige nieuws verwachten dat
M. Simons de voetstappen van zijnen
Vervierscbe collegazijn naam komt mij
niet te binnen heeft gevolgd.
Rampzalig einde maar te voorzien.
De samenwerking
op den buiten.
't Is waarlijk verheugend te bestatigen,
welke uitbreiding de samenwerking iu
de laatste jaren op den buiteo genomou
heeft. Om er een gedacht van te geven,
zulleu wij eenige cijfers aanhalen uit de
officieöle tabels, die in het begin van
1899 afgekondigd zijn en dus reeds zeer
volledig mogen boeten.
Toen vond men reeds op den buiten
152 Landbouwcomicr;"! met 25.745 le
den en een budjet van 248.484 fr.
607 Vrije syndikaton met 49.284 loden
en een budjet van 62 230 fr.
84 Erkende syndikaton
509 Veeverzekoringen, met 49.578 le
den en een verzekerd capitaal van om trent
46 millioen
12 Peerdenverzekeringen, mot 380 le
den en verzekerd capitaal van 459.000 fr.;
187 Sydikaten voor Veeteelt met 5694
leden ee 15000 ingeschreven dieren
8 Banken voor laodbouwleeningen, die
4 1/2 millioen hebben voorschoten
199 Raiffeisenkassen met 7812 loden,
en 2 millioen iubewaargeriDgea ea 1 mil
lioen leeningen
602 Kantoren vau aan- en verkoop,
met 48 747 leden, die 12 millioen 's jaars
koopen
237 Samenwerkende melkerijen, met
24.519 leden, die 13 millioen 's jaars ver-
koopeu
43 Landbouwstokerijen, met 800leden,
die 7005 hectaren uitbaten en 1 millioen
iugeschreven capitaal bezitten
8 Maatschappijen van verzekering tegen
brand
3 Maatschappijen vau verzekering togen
hagelslag
227 Biekringen
29 Bonden van boeuderkweek
juist heden, nu hij eene kostbare lading had
over te brengen. Beiden zaten zwijgend en
staarden in den gloed, die zij telkens met
nieuw, dor rijs voedden.
Daar echter op eens stond de vermiste in
den lichtkring van het vuur en beide mannen
staken hem blij verrast de hand toe, Frans
ging by het vuur zitten en vertelde zijn avon
tuur liet verraad van den mulder dwoDg
Hans een vloek af. Hierop begon de smofeko-
laar over het werk van dien nacht te spreken.
Het moest eene onderneming van belaog zijn,
want toen de spreker zijn plan uitvoerig mee
gedeeld had, bleven allen nog lang stom ea
nadenkend in het vuur staren. Zij hadden ook
niet bemerkt hoe eeue donkere gedaaute hen
behoedzaam achter struiken genaderd was en
elk woord van het gesprokene had opgevat.
Nu was zij weir in het dichte bosch ver
dwenen.
En wy met ons drieën alleen moeten
dat doen vroeg Frans eindelijk.
Dat zon slecht gaan. Nog vijf mannen,
op wie te rekenen valt, gaaD met ons. Geluk-
k.-n moet het, want geen sterveling vermoedt
er iets van, en het weer is ook guustiï.
Mem zweeg weêr. 't Was doodstil in het
2 Samenwerkende verzekeringen tegen
ongevallen.
Bovendien verzekeringen voor geiten,
verkens syndikateu voor beetplauters
^enootscii .ppen van werkliedeu, die in
Frankrijk werken brouwerijen, maalde
rijen, samenwerkende bakkerijen, maat
schappijen vau onderliugen bijstand tegen
ziekten, enz.
Uit het voorgaande hlykt genoegzaam
dat inen langen tijd ten onrechte onze
buitenbevolking beschuldigd heeft wars
te zijn vau allen vooruitgang en ver
slaafd aan den ouden slenter. Ouze stede
lingen zoudeu thans best bij hen eene les
vau krachtdadigheid en onderliuge samen
werking kunnen gaan halen.
Nu past het ook te doen uitschijnen dat
die heerlijke uitslag grootendeels, om
niet te zeggen uitsluiteud, te danken is
aan de bemoeiïog van rechtschapen catbo-
Iieken. Leden der Geestelijkheid eu wel-
meenendc grondbezitters, evenals ioverige
vrienden vau den landbouwer, hebben de
handen ineongelegd om de belangen der
buitenlieden te verdedigen.
Onze tegenstrevers die, zooniet mach
teloos, dan toch ouledig gebleven zijn op
dit gebied, zieu met leede oogen den bloei
eu du oulwikkeliug dier heilzame iustel-
liugen aan. Zij willen ze doen doorgaan
als zijnde enkel pólilieKc vcreenigingen,
die mooten dienen om den invloed ouzer
partij op de landbouwersbevolkiug te ver
zekeren.
Wij storen ons daar echter niet aan
't is immers maar de afgunst, die aldus
spreekt! Iniusscben kan do landbouwer
bij ondervinding leereu wie het met hem
wel meent, en wie hem enkel kent wan
neer hy een politieken dienst van hem te
vragen hoeft.
Le plicht van eenen
cathoheken huisvader.
't Is eene der voornaamste plichten van
den christen huisvader, dat bij de voor
schriften der catholiekc leer als grond
slag nemo bij de inrichting eu regeling
van zijn huishouden.
De Waarheid, die eene gunst des Hee-
ren hem heeft leeren kennen, dient by,
met de grootste zorg, lond zich te bohoo'
den eu to verspreiden. De godsdienst zal
de eereplaats bekleeden aan zijnen haard;
de eerste opvoeding zijner kinderen zal
ervaD doordrongen ziju en, waar hunne
studiejaren ben later ook breDgen mo
gen, bij zal zorg dragen dat ds geest vau
geloof ben overal vergezelle.
Voor den catholieken huisvader kan
er geeno spraak zijn van onverschillig
heid of toegevend beid tegenover zakeu of
personen, die afbreuk zouden kuuuou
doen aau deu godsdienstzin, waarin hij
zijue huisgenooten wenscht te zieu leven.
Tegenover do drukpers vooral dient liij
zich streng te toonen slechte boeken cu
bosch en men hoorde niets, dan het zachte
knetteren van de vlam.
De molenaar waa onderwijl met den groot
sten spoed het bosch door naar den naasten
grenspost gegaan; hij had zijn vijand in zijne
hand, thans zou die hem niet ontsnappen. Ilij
berichtte deu kommaudaut wat hij had afge
luisterd.
Het vierde van wat het opbrengt zult
gij hebben als alles waar is. Dat zon eeue
vangst zijn, zooals wij nog nooit eeoe zouden
gedaan hebben. En die drie alleen Dat weet
gij zeker
Stellig zeker.
Kostelyk zegde de kommandant en
liet den onde gaan.
Een kwartier later kwamen vier manschap
pen, ten volle gewapend uit het greushuis,
en sloegen een pad naar het gebergte in. De
plaats, waar zij zyn moesten, scheen hun
nauwkeurig aangewezen, want zonder dat
een van hen iets zegde, bleven zij op een be
paald punt staan. Het was eene wilde streek.
Dichte struiken en varens woekerden tusscben
de zware stammen, waarachter de mannen
post vatteden. Hunne oogen waren naar een
pnnt gericht, waar eenige hoornen stonden
slechte dagbladen brengen op korton tijd
de huisgezinnen, waar zij vrijeu toegang
hebben, tot het verderf.
Wie zich iubeeldt dat hij straffeloos,
zichzelven eu zijne kindereu dagelijks met
de dwaliug eu de ondeugd in aanraking
brengen kan, zonder dat hij te vreezen
hebbe voor besmetting, bedriegt zich
grootelij ks.
Niet alleen in zijn binnenste, maar by
al zijn docu en laten, in zijue betrekkiu-
gen met zyue omgeving evenals ia den
huiselijken omgaug, moet eeu christen
huisvader catholiek wezen.
Zooniet is zijne handelwijze niet in
overeenstemming met zijne grondbegin-
Zes mensonges
conventionnels. -
Do liberalen, de ontvoogde burgors,
liegen wanneer zy eerbied toonen aan
den priester, wanneer zij hunne kinde-
ren laten doopen.
Wat zou die geus zeggen moest hij eeus
de bokkesprougen, de kroukelingwn vau
onzen armtierige zien. Hij zou wis uit
ziju vel springen en uitroepen Dat is
onweer dig van ontvoogde menschen. Tot
tulke laagheden afdalen om een eenvoudig
stemmeken te stelen 't Is schande.
Goe.i, zal misschien de armtierige zeg
gen Gij wilt geen volksvertegenwoordi
ger worden maar bij ons zitten er mannen
■lie op een zetelkeu willen klefferen, kost
wat kost. Om tot daar te geraken zyn alle
middels goed I
Dat inderdaad de hooge wijsbegeerte
van onzen poveren artist en dat legt ons
zyn gedrag uit en zijn gedaante verande
ringen volgens de vereischte vau den
oogenblik.
Verheven is dat, inderdaad. Dat is
wellicht het goede dat men uit liefde voor
het goede doen moet. Wij welen het niet
stellig want Dendergalm <iui fc ons niot
zeggen wat het goede - is.
Zou hij het wellicht zelf weten
Men schrijft uit Brugge
Ik overdrijf niet als ik zeg dat de naam
van Brugsche zotten waarmee de
Bruggelingen gedoopt zyD, wereldbe
roemd is.
Reeds veel is er geschreven over den
oorsprong van dezen spotuaam, die wei
nig vereorend is, doch waarmeê de inwo
ners van Brugge eerder zelf den gek
scheren.
Een Brusselsch blad geeft over dezon
oorsprong drie redenen, die niet juist
zijn
en een weinig betreden voetpad Toorbij liep.
Een lange, pijnlijke tijd verstreek, zonder
dat zij iets bemerkten. Eindelyk liet zich uit
bet bosch achter hen eenig gerucht hooren.
Allen keerden zich om liet was zoo hrlder
dat zij eenige pei sonen konden onderschei
den, dieniets kwaads vermoedend,met zware
pakken beladen door de struiken braken.
Een krachtig halt klonk. De smokke
laars stonden stil zij kouden hunne ryke
lading niet zoo dadelijk verlaten. Een oogen
blik was voldoende om hnn het gering aantal
der tegenpartij te verraden zij hielden Btand
en trokken de pistolen nit den gordel. Er
knalden schoten.De grensjagers. die gemeend
hadden slechts drie smokkelaars te zullen
ontmoeten, zagen met schrik de overmacht.
Die schurkachtige mulder heeft gelo
gen riep een hunner, zij namen de vlucht
nadat eenige schoten gewisseld waren.
De jagers hadden slechts wsinigs schoten
gedaan, maar een had goed getroffen. Op het
mos lag Frans, de hand op het hart gedrukt,
met bloed overstroomd. Hans knielde bij hem
en stennde hem het hoofd. Do gekwetate kon
moeilijk meer spreken zijn oog viel^op zijn
hoed, die naast hem lag. Haastig taste hij
1* In 1560 deed het magistraat van
Brngge al de gilden, neringen, scholen,
enz. in de H. Bloedprocessie gaan men
bemerkte er onder andere al de kostgan
gers van het zinneloozengesticht St-Hui-
brecht ten dulle de stoet werd op ganscb
zijnen doortocht gestoord door de buiten
sporige manieren van deze arme zotten.
Door deze omstandigheid verwierven de
Bruggelingen den lapnaam van Brugsche
zotteu.
2° Volgens eene aodere overlevering
gaf Karei de Groote aan het magistraat
van Brugge te kiezen tusschen do opricb-
tiug van twoe gebouwen het eene moest
de stad glorie en rijkom bybrengen, het
andere zoo slechts dienen om de stad te
verfraaien. De Bruggelingen kozen dit
laatste, waarop de keizer antwoordde
Gij zijt zotten I
Eindelijk 3* de Bruggelingen vroegeu
aan denzelfden vorst de toelating een zot
huis te mogeD bouwou. De prins gaf hen
voor antwoojd Sluit de deuren van
uwe stad, en uw zothuis is seffens ge
maakt!
Deze verschillende legenden zijn niet
ernstig. De volgende uitlegging, waarvan
een deel in do archieven vau Brugge go-
hoekt staan, heeft daarentegen een zeke
ren schyu van waarheid
Eertyds hadden de gilden van handboog
en scherpschutters van Brugge, evenals
in vele streken de redorykkamers, elk
eeneu kluchtigaard, die men de zot van
de gilde noemde. Deze persoon mocht
zelfs met zijne koddige kostuum in de
H. Bloedprocessie gaan. (Verscheidene
maatschappijen hebben heden nog hun
nen zot
Deze zot was oeu sterke kerel het
tegendeel van de misvormde en ziekach-
tige zotten die aau de prinselijke hovcu
gehecht waren. Hij moest somwijlen de
verste en moeilijkste reizen afleggen met
zijne gilde, die zich dikwijls voor ver-
scboidcno dagen of weken uit de stad ver
wijderde. Zulke reizen moesten veel tyd
kosten, daar toen oog de rjzerenwgen en
dikwijls zelfs de steenwegen ontbraken.
Hut waren incest schuttersgilden die
alzoo op reis gingen, om deel te nemen
aan prijskampen te Gent, te Brussel, te
Rijssel, enz., terwijl de schutters bezig
waren, hadden er prijskampen plaats tus
schen de zotton vau «le vorscbillige deel-
demende maatschappijen.
De prijzen werden toegekend aan dege
nen, die de koddigste en eigenaardigste
kluchten speelden, en het waren gewoon-
lyk de zotten der Brugsche gilden die de
prijzen weghaaMen.
De Brugsche zotten hadden in deze
spelen eene groote vermaardheid gewon
nen... vermits hun naam door de eeuwen
heeD overgeleverd werd aan eene gansche
bevolking
Dit schijnt wel de eenige ware beteeke-
nis te zyu van de geschiedenis der
- Brugsche zotten -.
daarnaar, en rukte er een boscbje verwelkte
bloemen van los, die vast tussohen het lint
zaten ingestoken.
Breng dit aan het meisje, van wie ik n
zegde... zeg haar... ik... liet haar groeten...
Hier volgde eene stuiptrekkende beweging
zijne liukerhand greep krampachtig in het
moB hij strekte zich lang uit, en. was niet
meer.
De mannon stonden met ontdekte hoofden
rond hem eu deden in stilte een gebed, en de
maan scheen door do boomen op het bleeke,
rustige gezicht.
Den volgenden dag begroeven zij hem
hoog, boven aan den Kreuzbiihl, den armen
gejaagden mensch, die veel geleden, dien de
liefde tot zijne moeder tot den eersten mis-
Btap aangedreven had, die op de gevaarlijke
baan voortgegaan was, stap voor stap, en
met wien het hier nu zulk een treurig eiude
moest nemen.
Eenigeu tyd later vond meu den mnlder in
zijn kamerken vermoord. Van den dader is
niets bekend geworden. Liug-Uane is sedert
niet weêr in den omtrek gezien ge .veest.
EINDE.