Donderdag 5 Januari 190! 5 centiemen per nummer
Jaar 555 J
Zalig Nieuwjaar
DES MOORDENAARS,
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst
De Chef der geuzen
De eenmaking
der liberale partij.
Waarheid en leugen.
Nieuwjaartvenschen
Het program
der liberalen.
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
agteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week
or de Stad 5 frankmet de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
iaanden; fr. 1-75 voor drij maanden voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwilantiên door de Post ont
vangen lijn ten laste van den schuldenaar
Men schrijftin bij O. Van de Putte-Goossens. Korte Zoutstraat. N.31,
en in alle Postkantoren des Lands
Ciiique «uum.
Per drukregel. Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00; Vonnisse op
H' bladzijde 50 centiemen Dikwijls te herbalen bekendmakingen bij
accoord, Niet opgenomen handschriften word-n iet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
dijnsdag en vrijdag in den voormiddag.
Voor de ad verten tiën uit vreemde lauden zich te wenden ten Bureele
van dit blad
Aalst, 3 Januari 1901.
aan al onze geachte lezers.
of liij, Feron, draaien zou Hij, de geus,
do mau van eer
N. B. Men telegrafeert ons uit Brussel.
Het is beslist. M. Feron hoeft een col
lectie van Het Laatste Nieuws door-
loopeu en daarin bet volgende gelezen
Wij zijn draaiers. Wij tullen altijd den
vinger in den mond steken om te tien van
waar de wind komt. Wij zullen draaien
tot dat wij boven zullen geraken en mees
ter zijn van 't gouvernement, n
M. Féron hetft zich laten meeslepen.
Hij heef» gedraaid en zal lijk al Ie geuzeu
draaien volgens de noodwendigheden van
den oogenblik I Hun ideaal is de politiek
van den natten vinger 1
Er is ernstig sprake, zoo begiot men te
vertellen, dat M Féron zijn ontslag als
Volksvertegenwoordiger gaat nemen en
het politieke leven vaarwel zeggen.
De Dendergalmers zijn als verslagen
»ant zij hebben altijd M. Féron als hun
I jpperhoofd, als hunnen leider aanzien en
jbezongen.
Wat mag dan toch de reden zijn van zoo
een vreemd als plotseling besluit.
Men verliest bet booid in gissingen.
Wij zijn echter gelukkig de ware reden te
kennen en-gaan ze aan onze lezers mee-
deelen
M. Féron beeft zijne redevoeringen
van 1893 herlezen en daarin staat het
volgeude
Hü spreekt over A. S. en herziening
der Grondwet
Wij zijn op den weg der gelijkheid
zoo ver geweest als het ons mogelijk was
te gaan en ik voeg er bij dat wij zoo vei
'.ijn kunnen gaan opdat men het werk dat
•ij vandaag verrichten niet als een kort-
ondig werk dat ons door uwe macht en
>uze zwakheid zou zyn opgedrongen, maar
ils een duurzaam werk van oprechte
ivereenkomst die voor lang het lot van
het Laad zal kunnen regelen.
Wat mij betreft, ik heb reeds gezegd
en herhaal het opnieuw dat do oplossing
die ons aangeboden wordt zoo rechtzin-
ïiig, zoo bepaald, in den meuschelijken
■>n verstandigen zin van 't woord dat
mijn politiek leven geen Dieuwe beweging
voor eene grondwelherzieniug meer moet
1 kennen.
Ik zou heel en al en voor altijd met
de politiek afbreken indien ik mij bedro
gen had in de beoordeeling van de nood
zakelijkheid eener zoo gevaarlijke en zoo
vervaarlijke crisis als deze die mijn
Land zooeven heeft doorgeworsteld. -
Dat beeft de oveituigiug van M. Féron
k doen wankelen. Hy heeft zich afgevraagd
DË ZOOM
naar het Engelsch.
I.
Op eea stormachtigen avond in de eerste
helft van November vau hot jaar 1812, be
vonden zich drie mannen op den grooten
weg, dicht bij het dorpje Grassford, in 't zui
den van Devonshire.
Het was bijna volle maan, doch de wolken
joegen in zulke onstuimige vaart vooruit,
dat slechts bij enkele zeer korte tusschenpoo-
zen het landschap verlicht werd.
De drie bovengenoemde personen schenen
allen te diep in de bierkan gezien te hebben.
Zij hadden juist enne kl-iue herberg verlaten,
eene halve mjjl van het dorp gelegen, en
waar men uitmuntend bier tapte, dat echter
-eer koppig was.
Twee hunner wareu echter nog niet geheel
dronken en hielpen denderden, die ternau
wernood op de boenen kon staan, naar huis.
Zij waggelden over den weg van den eenen
kant naar den anderen, meegesleept door het
gewicht van hunnen dronken makker, dien
zij bijna moesten dragen.
Zoo sukkelden sij voort, tot zij bij eene
't Is eindelijk gelukt.
De eenheid der liberale partij in de
Kamer is, ten minste op het papier, na
langdurige, lnstii!'- en drollige onderhan
delingen, eindelijk eene afgelaue zaak.
Iu eene algemeeue vergadering van de
linkerzijden van Karner en Senaat, op
Donderdak: 20 December laatst gehouden,
door 56 leden op 72 bygewoond, werd
een program-manifest voorgelezen, en na
eenige bespreking gestemd.
Wat erin dit stuk staat, zullen wij niet
ontleden 't is de moeite niet weerd.' Im
mers, 't bevat niet nieuws integendeel
bet munt uit door zijue on bepaald beid en
onduidelijkheid. Men ziet het klaar do
bewoordingen, waarin het is vervat, ziju
met angstvallige berekening uitgekozen
"om geenc enkele groep van het veelkleu
rig auticlerikaal samenraapsel reden tot
aanstoot te geven.
Dit is niet alleen het gevoelen van de
catbolieke orgauen, maar ook dit van
sommige bladen onzer tegenpartij.
Er is wat voor alle goestiugen voor-
behouden in het manifest dat de libe-
x tule linkerzijden met zooveel inipan-
- niug hebben uitgebroeid, - schryft le
Peuple. Voor de eerste maal dat bet
ééugr maakt liberalism tot het laud
x spreekt, door het orgaan zijuer wettige
lasthebbers, viudt het geenszius Let
klare, loyale, heldersprekonde woord,
dat moet aankondigen dat bet uur dor
politieke gelijkheid geslagen is.
Do verklariug, betreffende du kies-
hervorming, laat van alle zijden de
bezorgdheid, bet opportunism door-
schijnen. -
L'Economie, oen liberaal blad vau
Doornik, oordeelt er niet gunstiger over
Het manifest, door de commissie der
acht opgesteld, zegt het, verandert
niets aan den toestand, welke bestond
voor de samenstelling van de liberale
groep. Het zal in geeue deele den nete-
firm toestand verhelpen, waarin onze
Tussehen het goede eo hit kwade be
staat er evenmin een verschil. Wie zal
mij zeggen wat het goede is
Mijo verstand Dus waar, omdat mijn
vei stand het zegt. Maar een andere kan
het tegenoverstelde denken, «lus zou dat
Par'ij verkeert ten gevolge van het ge- ook waarheid, ook bet goede zijn.
- brfk ,,D leiding en eeohrid, wuraui T«ee tegenoverstelde dingon eren waar,
zij ly.lt. In andere woorden, wij ver- evcnBOed
x wachtten tan onze oppei hooflen een T T L r
- ordewoord, dat zou geleid hebben tot 1 'le^ee° b"e,ft helecht te zeggen vol-
- de herin, iebting van bet liberalism op feus Hender galm, dat is waar omdat ik
stevige en duurzame groudvesten in J 'iet "enl£-
- plaats van dat vinden wij de officieel Iedereen zal dus ook bet reebt hebben
x erkende bestendigmnbing tan al de ge- zeggen dat it goed omdat ik het doe
scbilpuoten, die ons verzwakken en
den uitslag der krachtdadigste pogingen
x in gevaar brengen, a
En L'Economie eindigt met bot vol
geude besluit
x Wij zijn overtuigd, dat bet manifest
x der linkerzijde geenen invloed hoeg«;-
naam 1 zal uitoefenen op de toekomst
x der partij, en dat binnen twee «lagen
niemand meer ervan spreken zal.
Dit oordeel is geenszins ovenlrevon.
Immers, waartoe dient een program
ma Om bepaald vast te stelleu wat men
zal eischen en voorstaan om de mi lde
len aan te «luiden, ten einde le bekomen
wat men wil en nastreeft.
Welnu,iu dit opzicht laat bet pro
gramma in sprake oJè'iudig voel te wen-
scben hot is noch bekuopt, noch streng
afgebakend, Doch trapsgewijze geregeld.
Twee punten vooral laat het volkomen
onopgelost de militaire kwestie en het
kiesvraagstuk. De afschaffiag van de
plaatsvervanging zet het vooruit, maar
over al 't overige blijft het sprakeloos.
Zoo keurt het ook bet meervou«iig stem
recht af, doch zonder bepaald vast te
stellen, hoe het dit stelsel vervangeu zal.
De éénm iking der liberale partij is dus
maar een feit van weinig of geeue betre
kenis «ie afkondiging van baar manifest
een slag in 't water.
Waar blijft dan bet goede om h»t
goede
Met zulke leerstelsels mag iedereen in
rechte met Dr Weber schrijver van Drei-
zcbulinden zeggen (10den rang).
- Was wir thuu das ist das Wahre,
Un«l ibrsolltuns nicht bezichten
Will's mit der Moral nicht stimmen
Musst ihr die Moral berichten
brug kwamen, waar zij nummer drie tegen da
leuning legden en stil hielden om te rusten.
De eene schaen hot. meeat uitgeput aa
leunde tegeu den aiuur naast den dronkaard,
die als levenloos aan zijne voeten lag. Hij was
een man van omtrent veertig jaar, lang,
mager, en gekleed mot een versleten frak en
eene broek die hem veel te kort was. Hoe
kaal zijn kleedsel ook was, toch kon men aan
hem zien dat bij betore dagen beleefd had en
vroeger in audere gezelschappen verkeerde
en dat was ook inderdaad liet geval
Eenige jaren te voren stond hij aan hot
hoofd eener middelbare school en genoot een
ruim inkomen maar d«i slechte gewoonte van
drinken was zijn ondergang geweest, en nu
was hij schoolmeester in hot dorp Grassford,
en verdiende den kost, met de dorpsjeugd te
leeren lezen en schrijven voor dsn geringen
prijs van twoe penny's por hoofd in de week.
Zijne ongelukkige neiging tot den drank
had hij echter niet laten varen. Nauwelijks
had hij zijn weekgeld in handen, of hij
spoedde zich naar de herberg, om zijne zor
gen en de herinnering aan vroegere welvaart
te versmoren zijn kameraad was een korte
dikke kerel grof maar stevig gekleed het
was een rondleurder.
Ik vind het aardig, zoo verbrak de mars
kramer het stilzwijgen en zag naar den dron
kaard aan zijne voeteD ik vind het zonder
ling dat bisr een man van de been kan helpen;
Dendergalm neemt als oen princiep,
als een axioma, als een dogma de vrij
heid van denken aaD. Dat is waarheid en
leugen op dezelfde lijn stellen; voor beide
dezelfde rechten eischen. Dus is er geen
objectief verschil tusscben die twee. Alles
wordt waarheid want iedereen mag vrij
aannemen wat bij wil en er is geen man
ter vroreM of liever er is niets iu de we
reld dat hem zeggon mag dat it recht
dat is waarheid.
Wat volgt daaruit op het gebied der
zedeleer Op bet terrein vau handeling,
van daad en wezenlijkheid
U, boerdie werkt met zorg en vlijt,
U wonsch ik nat en droog op tijd
In uwen stal
Geen ongeval,
Een goede:; prijs voor graan en vee,
En dan uw oogsten valleu meê.
U, werkman, die voor vrouw en kin-I
Den kost in 't zweet uws aanschijns wint,
U wensch ik TÜjt
En spaarzaamhei'l
Spaar dagelijks maar éénen cent.
Het maakt voor d'cudea dag een rent.
Voor allen ook een wensch geuit,
Alvoiens ik mijn lijmtjo sluit
Vlecht al te gaar
Iu 't nieuwe jaar,
Veil scboone paarlen aau «ie kroon,
Dio u eens siere in 's Hemels woon.
Geluk op aard
Is weinig waard,
Maar goed geleefd en goed gestorven
Is satans rekening bedorven.
van Doornik. be«iiende gelast met het
middelbaar Staatsonderwijs te bescher
men en, in geval van nood, te verdedigen,
zijn zoon aan de school «Ier Broeders dier
stad toevertrouwde en bet lager onderwijs
van den Slaat zoo verloochende.
Dus dat zomlen de geuzen Diet lijden
en de foDCtionnaris van den Staat zou
zijne kinderen in een vrij gesticht niei
mogen plaatseD.
Ziehier nu bet antwoord van «len minis
ter, den c&tholiek eu zie waar de wezen
lijke vrijheiil en verdraagzaamheid is.
De geopperde kwestie vindt bare op-
lossing iu de volgende beslissing van
eenen ministeriëelen omzendbriel in
date van 25 Juli 1884 (dus heel
kort na de davering der geuzen.)
Als hnisvader hebben de bedienden
van den Staat de vrije keus van de
school voor hunne kinderen. Geen en-
kele hinderpaal, noch rechtstreekscb,
noch onrecbt8treeksch raag aan dit
grondwettelijk recht toegebracht wor-
x den.
- De plicht van het Gouvernement is
geheel en gantch de vrijheid van gewe-
ten van al de Staatsbedienden te be-
schermen.
En toch,niet waar, Dendergalm,)zuwa(>(x
de catboliekeu do grondwettelijke vrijhe
den niet litfheben de geuzen wel I?Ü?
VRAAG EN ANTWOORD.
Beide rollen over de vrijheid van buis-
va«Jer. De pr« fekt van liet Atheneum van
Doornik heeft ziju kindje of kindertjes in
een vrij geslicht geplaatst. Dit kouuen de
vrijheidlievende geuzen van Doornik niet
lijden en M. Cromb< z, hun vertegenwoor
diger, stelde aan M. de Trooz, minister
de vraag of hij hel verdraaglijk vond
dat de studieprr fokt vau het Atheneum
zij «fggen toch dat drank naar het hoofd gaat
en niet naar de voeten.
Ja, antwoordde de schoolmeester, die
verreweg het meeste dronken was van de twee;
daar is veel op te «eggen. Het hoofd wordt
zwaar en de beenen licht, en zoo wordt het
zwaartepunt verplaatst. Zoo kan een mensch
onmogelijk staande blijven. Begrijpt gij deze
uitlegging
Het bier dat wij dronken, was swaar. en j
dan zult gij wel gelijk hebben, denk ik. Maar
toch, men giet den drank niot in het hoofd
of in de voeton, maar in de maag. die in het
midden is hoe zult gy dit nu uitleggen,
meester Furness
Wel, Byres, gij spreekt van de vloeistof.
Daar heb ik niets van gezegd, zoo waar
als ik hier sta.
Mogelijk niet. Zie, Byres, de vloeistof is
datgene, wat er overschiet.
Als dat vloeistof is, zullen wij er maar
van zwijgen. Er was niets overgeschoten want
gij hebt de kau beel geledigd.
Ik zie wel, Byres, dat gij nooit in een
collegia hebt gestuileerd. Luister eens goed.
Wanneer iemand bier drinkt, stijgt het licht
ste gedeelte, de spiritus, hem naar hat hoofd
en maakt het zwaar. Begrijpt gij dit nu
f - Neeu, wat licht is kan iets niet zwaar
i, maken.
j Wel zoo Ge weet er niets van. Ligt daar
j; dam niet het bewijs voor u segde de school
meester, die zoo dronken was dat hij zich
aan de leuning vasthouden moest om niet te
▼allen. Beschouw dien ongelukkige, die zich
heeft tebuiten gegaan.
Dat is allemaal goed on wel. Ik zie dat
hij dronken is, maar ik wil weten, hoe het
komt dat hij zoo is.
Door te veel te drinken.
Dat wist ik wel.
Wel, waarom vraagt gij dan nog meer
Zonden wij niet beter doen voort te gaan en
hem naar huis te brengen bij zijne arme
vrouw Het is een ongelukkig ding dat men
drinkeu wil wat het versland berooft.
Daar is een pint bier voldoende voor bij
Rushbrouk, zegde de leurder. Men zegt dut
hij aan 't hoofd gewond is geweest eu zijne
halve hersenkas is weggeschoten. Daarom is
hij nu gepeusionneerd.
Ja, zeventieu pond sterling in het jaar
en het wordt hem geregeld alle drie maanden
uitbetaald.
Hoe dwaas is toch «le regeering. Die kerel
werkt niet en doet den ga'nscheu dag niets
dan drinkeu en slapen, en ik moet altijd op
de been zyn om het volk te onderwijzen voor
twee penny's per week. Zie, Byrts, het is uiyn
gedacht dat wij dien sukkelaar een grooten
dienst kunnen bewijzen met hem over de brug
te lichten eu in de beek te werpen. Dan was"
hij vau alles af.
Ja, en dan hadden wij de moeite niet
Hel bei ucht manifest der liukerzjj wordt
beschouwd als eene zuivere klucht, 't Is
heropwarming van al den ou«Jen kost die
sedert eene eeuw in al de programma's
▼an het anti-clerikalism voorkomt.
Men wist op voorhand, dat op die pun
ten doctiir.airen en radikalen bet eens
waren, daar beide kweekeliugen z^n van
dezelf'Je veroordeelen.
Eene enkelo kwestie verdeelde ze het
algemeen stemrecht.
Zij hebben vier of vijf vergaderingen
gehouden, zonder er in te gelukken het
eens te worden over dit voorstsl van het
program.
Ten slotte hobbeo zij besloten dat elk
maar bij zijn gclachtzou blijven.
Zoo dat al die onderhandelingen op
een fiasco uitgeloop« n ziju.
Vruchteloos pogen zij met grooto phra-
sen op het publiek indruk te maken.
De menschen, die niet van woorden
leven, hebben aanstonds gezien waar de
schot n nijpt.
De socialisten spotten Diet het minst
met dat holklinkend en ledig manifest.
om hem naar huis te brengen. Welnu, mees.
ter, willen wij
Ik moet een oogsnblik nadenken, zegde
de schoolmeester eo zweeg eenige oogenblik-
ken. Neen vervolgde hij, ik vind het beter van
niet. Hij onthaalt mij altijd op l ier. Is hij
weg, dan krijg ik geen meer, dat is zeker.
Het zou ondankbaar van mij zijn, daarom kan
ik in uw voorstel niet toestemmen. Nog meer,
ik zal hem tot het einde toe tegen a we moord
zucht verdedigen.
W el, gij hebt 't zelf bet oerst gezegd, ik
niet.
Vriend Byres, neem mij niet kwalyk,
maar gij zijt zoo dronken, dat gij niet meer
weet wat gij zegt. Laat ons niaur voortgaan,
anders heb ik nog twee man tehuis te br«D.
gen. Pak den dronkaard by eenen arm, ik
zal hem bij den auderen arm nemen en zoo
zullen wij hem voortslepen. Nog vijf minuten
cn wy zijn er.
Zoo gezegd, zoo gedaan. De dronkaard
scheen zoover gekomen, dit hij werktnigelyk
den eenen voet voor den anderen zette, en
zoowaren zy eindelijk tot aan zijne hut ge
sukkeld. Op het gebons van den schoolmeester
werd de deur geopend en eene groote, schoone
vrouw verschueu op den drempel met eene
lantaarn in de hand.
Wordt voortgezet.
