Donderdag 5 April 1902 5 centiemen per nummer 569le Jaar 5665
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Schijn en zijn.
Socialistisch
DE DENDERBODE.
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee-
kening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week voor
de Stad 5 frank met den Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden fr. 1-75 voor dry maanden, voorop te betalen. De inschrijving
•indigt met 31 December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont
vangen zyn ten laste van den schuldenaar.
Men schryft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, Nf 31,
•n in alle Postkantoren des Lands.
CCJIQUE SUM.
Per drukregel. Gewone 15 centiemenReklamen fr. 1-00Vonnissen op
3de bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen by accoord.
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Nota
rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dijnsdag en vrijdag
in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen aich te wenden ten bureele van
dit blad.
Aalst, 2 April 1902.
Die twee dingen gaan niet altijd te
gare.
Zoo bij voorbeeld geven de socios, de
groenen en andere liberale volksmannen
zoogezegd altijdzich uit als de ware,
de echte, de wezenlijke vrienden van den
werkman al de andere zijn maar na
maaksels, DES CONTREFACONS, die ge min
achtend moet ter zij schuiven
Die heeren hebben toepet
Laat ons voor heden de grootste
schreeuwers onder hen, de socios, eens
onder handen nemen. Eere wien eere toe
komt zij zijn immers de bazen. De groe
nen en de blauwen moeten ze volgen,
willen of niet.
Wij zijn de vrienden van den werk
man, echt merk roepen de socios
Gauw gezegd, maar aan de vrucht kent
ge den boom aan het werk, den arbei
der.
Een goede vriend der werklieden
mag tegen de belangen van de werk
lieden niet handelen.
Dat valt niet te loochenen.
Dat doen de socios nochtans bij zoo
verre dat we zeggen mogen zulke
VRIENDEN EN EEN ZAK STEEN EN IS DE BOER
ZIJN VRACHT. >1
In de Kamer is kostelijken tijd verspild
door de schuld der socios. Zij willen, per
force, alle tot den laatsten Cavrot toe,
hun voosje over Z. A. S. en dezes won
derlijke gevolgen zingen. Waarom is dat
noodig Waarom moeten zij allen spre
ken en malkander herhalen, want nieuws
wordt en kan niet meer gezegd worden
over A. S. Ondertusschen wachten be
langrijke wetten hunne beurt om bespro
ken en gestemd te worden.
Er gebeuren in ons land jaarlijks dui-
zende ongelukken. Dikwijls is de getrof
fene werkman er het slachtoffer van, zon
der eenige hoop op vergoeding. Tranen
worden er geweend, honger wordt er ge
leden door moeders, vrouwen ouderlingen
en kinders, wanneer de broodwinner uit
het huisgezin wordt weggerukt.
Aan dien pijnlijken en treurigen toe
stand willen de catholieken een einde
stellen. Zij hebben een wetsontwerp aan
geboden.
Doch die socios willen niet dat het te
berde komen. Zij zagen liever over Z.
A. S.zij verspillen liever kostbaren tijd
DE ZOON
mil
naar het Engelech.
68e vervolg.
Zijn gelaat droeg wel is waar eene uit
drukking van smart en zijne wangen
waren bleek, maar niemand, die eenige
menschenkennis bezit of die niet was
vooringenomen, kon zeggen dat de minste
schijn van schuld er uit sprak.
De gezworenen werden gekozen, de
akte van beschuldiging werd gelezen en
het geding begon en toen men de be
schuldigingsakte las, hoorde de rechter
de dagteekening van het vermeende mis
drijf.
Welke was de dagteekening vroeg
de rechter het jaar meen ik
Op het antwoord van den griffier
bemerkte zijn? lordschap Dus acht jaar
geleden en toen den gevangene be
ziende, riep hij uitWel, hij was toen
nog een kind
Geiijk dikwijls het geval is, ant
woordde het openbaar ministerie een
kind in jaren maar niet in schuld, gelijk
wij aanstonds zullen bewijzen.
Daar de voorgebrachte getuigenissen
dezelfde waren, welke wij reeds vroeger
Recht zonderling, niet waar, voor volks
vrienden echtmerk
Dank aan het catholiek bestuur, kan
iedereen zich een fatsoenlijk appeltje voor
den ouden dag terzij leggen. Met eenige
kleine opofferingen is de zaak klaar. De
caiholitken hebben vele, vele spaarbon-
den ingericht.
En de sociosl In geenen deele. Zij heb
ben de pensioenwet doodgezwegen of be
spottelijk gemaakt. Waar zijn de spaar-
bonden die zij ingericht hebben Men
TELT VEEL MEER ROODE COÖPERATIEVEN DAN
MAATSCHAPPIJEN VAN LIJFRENTE IN DE SOCIA
LISTISCHE WERKMANSHUIZEN.
In de coöperatieven nestelen de groote
chefs zich vet, lijk de wormen in een
kaasbol. In de spaarbonden vreezen de
opperbazen bij hunne aanhangers de
liefde tot bijzonderen eigendom wakkc-r
te schudden. Wie die neiging gevoelt
keert de socios den rug, want die jannen
zullen alles binnen palmen,
Waarom, indien zij nu die geijkte
vrienden van het voik zijn, waarom stellen
zij partijbelang boven de intresten van
hunne volgelingen
Dank aan de catholieke cijnskamer.
Wat blieft de heeren socios, green
en rood bestaat er een wet waarbij
de weiklieden, de oppassenden, eigenaar
van hun huis, van hunne haardstede kun
nen worden.
De catholieken doen hun best om aan
de werklieden de voordeelen van die wet
te doen toekomen. Wat doen de socios,
die vrienden van het werkvolk, echt
merk
Niets Juist zooveel als de geuzen ooit
voor de landbouwers hebben gedaan.
Waar is de roode werkman die, op raad
en tusschenkomst eener socialistische
maatschappij, eigenaar is geworden van
zijn huis
Waar is die rare vogel
Niet alleen, zij doen niets, niets, niets
maar zij zijn schaamteloos genoeg die
goede gevolgen van die wet te verhinderen
en te bevechten.
In een socialistisch werk Le socia
lisme communal lezen wij het volgende
Is het noodig te zeggen dat wij
geen partijganger zijn ieder huisgezin
zijn haardstede te bezitten.
Is zulke taal niet recht schandalig
En toch hebben de socios het toepet te
beweren dat zij het monopool der opoffe
ringen hebben voor het werkende volk.
Onze lezers zullen uit het bovenstaande
het wijs besluit trekken dat in woord de
socios groene en roode de vrienden
zijn van den werkman maar dat met der
daad zij zijne ergste vijanden zijn. Zij
werken zijne stoffelijke belangen tegen in
de maat van het mogt-lijke.
Wat leeren ons anders bovenstaande
feiten
HA ZOO Er zijn door talrijke
catholieke vereenigingen van het land ge-
lukwenschen gezonden aan de regeering,
voor de krachtdadigheid, waarmeê zij
weêrstaat aan de laagheid en het geweld
van het monsterverbond, haar tevens aan
zettend, in die houding te volharden.
Le Peuple is daar kwaad om en zegt
dat die vertoogschriften niets beteekenen
en slechts uit gaan van afzonderlijke krin
gen en maatschappijen, die de bevolking
in haar geheel niet omvatten.
Ha zoo, Peuple I Daar hebben wij u
op uw eigen nest.
Want als gij zegt Het land eischt
dit, het volk wilt dat van wie gaan die
besluiten uit Van niemand anders dan
van uwe kleine kapel of zoogezegden lan-
delijken raad, bestaande uit 25 of 3o re
kels, die slechts hunne eigene begeerten
uitdrukken in die besluiten, weiken niet
uitgaan van het land of het volk, maar
die zij willen opdringen aan land en volk.
Volgens uwe eigene redeneering, Peu
ple, beteekenen uwe eischen en besluiten
dus nog min dan niemendalle. Ge hebt
het zoo gewild. (Volk).
partijcongres.
bij het onderzoek over den moord ver
meld hebben, zullen wij ze achterwege
laten, die van Furness, welke niet kon
gevonden worden, werd voorgelezen.
Naarmate het geding voortging en de be
wijzen verplettender werden, begonnen
de aanwezigen den gevangene met min
der medelijden te bezien zij schudden
het hoofd en klemden de lippen opeen.
Zoodra het openbaar ministerie had ge
sproken, stond Mr Trevor op om Jos te
verdedigen. Hij begon met den draak te
steken met het gedacht van een kind van
zoo eene zware misdaad te beschuldigen,
want de gevangene moet nog een kind
geweest zijn ten tijde dat de moord werd
bedreven.
Beziet hem nu, heeren gezworenen,
riep hij uit acht jaren geleden had de
moord van Byres, den marskramer
welnu, oordeelt zei ven of hij nu ouder
kan zijn dan zeventien jaar in dien tijd
kon hij nauwelijks een geweer gedragen
hebben.
De leeftijd van den gevangene staat
niet vermeld in de akte van beschuldiging,
bemerkte de rechter.
Mogen wij hem naar zijnen ouder
dom vragen, 1111 lord vroeg een der ge
zworenen.
De gevangene kan die vraag beant
woorden als hij wilantwoordde de rech
ter, anders nietmog, lijk is hij niet eens
zeventien jaar oud, Wenscht gij den jury
I uwen leeftijd te zeggen, gevangene
Ongeveer 5oo afgevaardigden, Furné-
mont, voorzitter, met Wouters, Defnet,
Volckaert, Delporte, Dewinne, Serwy en
Berragan, vertaler, aan het bureel.
Na eene verwarde beraadslaging wordt
besloten, dat alleen over de middelen tot
bekoming van het A. S. met gesloten
deuren zal beraadslaagd worden.
Op voorstel van VOLCKAERT zal
's anderdags de kw< stie der nationale can-
didatuur van Piet Fabri besproken worj
den.
De verdere besprekingen in de mor-
gendzitting leveren weinig belang op.
NAMIDDAGZITTING.
Algemeen stemrecht der vrouwen
en E. V.
De Winne leest het besluit als volgt
Het congres, gezien de noodzakelijk
heid der samenwerking van alle revisio-.
nistische elementen, enz., besluit
Ik heb er niets op tegen, milord,
antwoordde Jos, zonder te letten op de
teckenen, welke zijn verdediger maakte
ik ben verleden maand twee-en-twintig
jaar geworden.
Mr Trevor beet zich op de lippen bij
deze ontijdige waarheidsliefde van Jos en
bemerkte na een oogenblik dat juist de
oprechtheid van den gevangene met geen
gebruik te maken van zijn jeudig uitzicht
om de jury te bedriegen een groot bewijs
ten zijnen gunste moest zijn.
Daarop ging hij voort met vooral te
wijzen op het onbepaalde en onzekere der
getuigenissen, en zegde
Mijnheeren, zoo deze zaak aan mijn
oordeel onderworpen ware, zou ik, zon
der den gevangene ooit te voren gekend
te hebben, tot het volgende besluit ko
men. Ik zou gezegd hebben (en ongetwij
feld zullen uwe scherpzinnigheid en ge
zond verstand mij hierin gelijk geven),
dat, toegegeven dat de marskramer Byres
gevallen is door de hand van den gevan
gene ik zeg, mijnheeren, toegegeven
dat dit het geval is geweest (want ik ont
ken dat dit bewezen is) dan moet het
gebeurd zijn, omdat bij de onverwachte
ontmoeting van den marskramer, het ge
weer van den gevangene zonder opz-t af
ging en wel met een noodlottig gevolg
ik zou dan verder zeggen dat de gevan
gene, door de daad verschrikt welke hij
zonder opzet bedreven had, in de eerste
ontsteltenis zich had verborgen.
i° Het princiep der E. V. zal inde
grondwet ingeschreven worden, indien
deze inschrijving onontbeerlijk is voor de
zegepraal van het A. S.
i) b) De aanstaande grondwetsherzie
ning zal beperkt blijven tot het stemrecht
der mannen, en indien het vrouwenstem
recht in het debat werd gebracht, om het
mannenstemrecht te belemmeren, rekent
het Congres op de mandatarissen der partij
om die manceuver te doen mislukken.
Vandervelde zet in korte woorden het
congres aan, deze dagorde te stemmen
zonder beraadslaging. (Onderbrekingen).
Destrée bestrijdt levendig de inschiij-
ving der E. V. in de grondwet. Enkel uit
parlijtucht nemen wij de inschrijving in
de grondwet aan, indien ons dat het A. S.
kan geven.
Maar in dit geval, geen dubbelzinnig
heid, heeren liberalen. Het A. S. datw ij
willen is één man, één stem, op 21
jaar, en 6 maanden verblijf.
Ik wil eerlijk handelen welnu de dag
orde is niet duidelijk genoeg in dien zin.
Als wij A. S. willen is het ons A. S.
Voor de liberalen moeten wij ook afzien
van het vrouwenstemrecht. Dit is erger.
Het congres kan het niet, want boven
het Congres staan het program en de sta
tuten. Wij moeten dus de punten op de i
zetten.
Socialistische afgevaardigden hebben
onlangs in de Kamer hun program ver
loochend. (Lawijd).
Vandervelde. Niemand wil het vrou
wenstemrecht laten zakken.
Destrée. Zooveel te beter, maar dan
moet ge 't zeggen. Ik vraag dat het con
gres formeel zijnen eisch van vrouwen
stemrecht zou herhalen.
Ten hoogste kunnen wij toestemmen in
eene verdaging dezer kwestie.
De socialisten kunnen evenmin afzien,
zooals de liberalen het vragen, van alle
revolutionnaire tactiek. De her-ren libera
len zijn zelfs reeds bang als we spreken
van obstructionism in de Kamer. (Gelach).
Wij hebben nog het wapen van de alge-
meene werkstaking. Die is wettig. Zullen
de liberalen ons die ook betwisten
Wij moeten dus de handen vrij hebben,
al onze wapens kunnen houden. Begre
pen (ja ja Goed, maar het diende ge
zegd te worden.
De liberalen moeten ook weten dat de
eerste taak van het A. S. zal zijn rege
ling van den arbeidsdag. Om eerlijk te
zijn moeten wij ook dat aan de liberalen
bekend maken.
De Winne verdedigt de dagorde van
den landelijken raad.
De toegevingen, die wij aan de libera-
Dat is, mijnheeren, geloof ik, de ware
toedracht der zaak wat was natuurlijker
dan dat een kind onder zulke omstandig
heden zou bevreesd zijn geworden en be
proefd hebben het onderzoek te ont
vluchten, dat er uit zou volgen
Gij zegt, dat dit uwe meening is,
Mr Trevor. Moet ik hieruit opmaken dat
de gevangene dit tot zijne verdediging
aanhaalt vroeg de rechter.
Milord, antwoordde Mr Trevor aar
zelend de gevangene heeft verklaard on
schuldig te zijn aan de hem ten laste ge
legde misdaad.
Dit weet ik maar ik verlang te
weten, of de gevangene beweert in het
geheel niets met den dood des marskra
mers te doen gehad te hebben, of wel dat
het geweer bij ongeluk is afgegaan.
Milord, ik ben aan mijn kliënt ver
schuldigd niets toe te geven.
Alle omstandigheden in aanmer
king genomen, zou ik nochtans denken
dat ge veilig genoeg dit laatste kunt toe
geven, bemerkte de rechter welwillend.
Mr Trevor was zeer verlegen hij wist
niet wat te doen. Hij was bevreesd, zoo
hij beweerde dat het geweer bij toeval af
ging, dat Jos hem zou tegenspr. ken
nochtans, zoo hij dit kon zeggen, zou de
uitslag van het geding misschien voor
deel ig zijn.
Het is bijna niet noodig te bemerken,
dat iedereen in de zaal, rechter, proku-
reur, jury en toeschouwers, verwonderd
len doen, kosten ons niemendal aan ons
ideaal.
Nu aan de vrouwen het stemrecht ver-
leenen, ware eene ramp, en voor de
democratie en voor de vrouwenzaak, die
alles te verliezen hebben bij een voort
duren van het clericaal bewind voor
minstens 5o jaar.
Liever nog het meervoudig stemrecht
dan nu het vrouwenstemrecht in te voe
ren.
Wat de revolutionnaire middelen aan
gaat, indien de dagorde er over zwijgt,
juist dit stilzwijgen is welsprekend.
Wat de arbeidsregeling aangaat, ik ben
het eens met destrée.
Destrée verklaart vrede te hebben met
de uitleggingen van Dewinne.
Pepin bestrijdt levendig de inschrijving
der E. V. in de grondwet. In alle geval,
staan wij dat toe, dan moeten de liberalen
ons het A. S. op 21 jaar toestaan.
Geen fopperij. C est a prendre ou a
laisser.
Wergifosse neemt niet aan dat, uit
louter opportunism, de socialistische par
tij afziet van een der nummers van haar
program.
Smeets hangt ook den opportunist
uit. Wij moeten nu veroveren, zegt hij,
wat binnen de palen van het mogelijke
ligt.
Destrée. C'est ja. Alleman wordt
progessist.
Vandervelde protesteert levendig tegen
het sarcasm van Destrée.
Volckaert valt hevig uit tegen de dag
orde van den landelijken raad. Waar gaan
we naar toe met al die toegevingen
Anseele hoopt dat de dagorde van den
landelijken raad bij eenparigheid zal ge
stemd worden.
Pepin. Op voorwaarde dat er in voor-
kome algemeen stemrecht op 21 jaar.
Hij heet het monsterverbond, een on
zedelijk ding en de dagorde een koop.
Terwagne stelt de voorafgaandelijke
kwestie tegen het amendement Pepin.
Pastur. Dat is oprecht jezuietism(! I)
De voorafgaandelijke kwestie van Ter
wagne wordt met groote meerderheid aan
genomen en de dagorde van den lan
delijken raad bijna bij eenparigheid ge
stemd.
Daarmeê is het vrouwenstemrecht af
gescheept en het publiek mag gaan wan
delen, daar het Congres met gesloten deu
ren spreekt over de wegen en de middelen
tot verovering van het A. S.
Wij weten dus niet of de dynamietaan*
slagen van Binche en La Louvière wer
den toegejuicht.
stond over de blijkbare aarzeling van den
advokaat.
Zijt gij van meening te bevestigen
dat het geweer bij ongeluk afging, Mr
Trevor vroeg de rechter.
Ik heb het geweer in het geheel niet
afgeschoten, milord, antwoordde Jos met
klare, duidelijke stem.
De gevangene heeft voor mij geant
woord, hervatte Mr Trevor, zich herstel
lende wij zijn volkomen overtuigd dat,
zoo wij verklaard hadden dat er een on-
viijwilligen moord geschied was, wij den
gevangene veilig aan eene verstandige
jury hadden kunnen overlaten maar,
millörd, de gevangene heeft in het geheel
niet gevuurd en kon derhalve onmogelijk
plichtig zijn aan den moord, van welken
hij beschuldigd wordt.
Toen Jos zijne verklaring aflegde, had
Mr Trevor reeds gevoeld, dat de zaak
verloren was. Niettemin stond hij op om
een krachtig beroep te doen op de jury.
Ongelukkiglijk was het maar eene voor
dracht en geene weerlegging van de be
wijzen. De prokureur wierp alles omver
en bewees duidelijk de schuld van J03
uit de verschillende getuigenissen.
De jury verwijderde zich voor eenige
minuten na de k.irte samenvatting door
den rechter en kwam terug met eene uit
spraak van schuldig, maar beval hem aan
de genade van het Hof.
(Wordt voortgezet).
