Donderdag 10 Juni
1002 5 centiemen per nummer 56ste Jaar 5685
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst
GODSDIENST HUISGEZIN, EIGENDOM
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID
Het vrijdenkers-
congres.
HET PORTRET
Nog een liberaal die
zijne vrienden afkeurt.
Vroege aardappelziekte
18 jaar bewind.
EEN EN ANDER.
DE DENDERBODE.
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee-
kening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week voor
de Stad 5 frank met den Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving'
eindigt met 31 December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, Nr 31,
cn in alle Postkantoren des Lands.
CLIQUE SLUM.
Per drukregel. Gewone 15 centiemenReklamen fr. 1-00 Vonnissen op
3de bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij accoord.
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Nota
rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dijnsdag en vrijdag
in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele van
dit blad.
Aalst, 18 Juni 1902.
Over weinige dagen heeft de bond der
Belgische vrijdenkers of godverlooche
naars zijn jaarlijksche Congres te Brussel
gehouden.
Een zestigtal afgeveerdigden waren
aanwezig. Men bemerkte de tegenwoor
digheid van MM. Denis, Furnémont,
Demblon, des Essarts, al socialistische
leiders en Mej. Gatti de Gamond, gewe-
zenn bestierster eener normaalschool tot
het opvoeden van god verloochenende
onderwijzeressen en opleidster der socia
listische vrouwen te Brussel.
Verschillige beslissingen werden ge
nomen en onder andere, zonder de min
derheid der leden die van eene andere
denkwijze zijn uit te sluiten, dat de vrij
denkerij onafscheidbaar is van het
socialism.
Dus wanneer de roode redenaars en
schrijvelaars beweren dat de leerstelsels
van het socialism zuiver economisch zijn
en alleenlijk de verbetering van den stof-
felijken toestand der arbeiders najagen,
spelen zij den schijnheilige.
Ja, schijnheiligen zijn de roode rede
naars die uitkramen en schrijven dat lie
den van alle godsdienstige en wijsgeerige
overtuiging catholieken, protestanten,
joden zoowel als vrijdenkers zich bij 't so
cialism kunnen aansluiten met verzeke
ring dat hunne overtuiging zal geëerbie
digd worden.
De liberale vrijdenker die verklaart dat
hij en zijne partijgenooten het socialism
bevechten is een ellendige logenaar
Want HET SOCIALISM IS ONAFSCHEIDBAAR
VAN DE VRIJDENKERIJ.
Maar waarop steunt men zich om die
dubbele onafscheidbaarheed te bevesti
gen Men leidt ze af uit de volgende ver
klaringen gedaan door zekeren Smet,
volgens het verslag van Le Peuple
een socialistisch orgaan
Het is onmogelijk, zegde Smet,
anticatholieke propaganda te maken
zonderden eigendom der kloosters,
den eigendom der catholieke hee-
ren, de rijkdommen der Kerk,
welke aan de armen ontnomen zijn,
aan te randen.
Doch, als men raakt aan den
catholieken eigendom, dan moet
men ook raken aan den eigendom
der burgersvrijmetselaars. Ge kunt
geene antigodsdienstige propaganda
DOOR
STRANIERO.
4® vervolg.
Mijn oom ging naar de keuken en riep
Marian, i Nu zal de vertooning begin
nen dacht ik en wachtte met een soort
kluchtigen schrik het uitwerksel, dat hare
verschijning zoude teweeg brengen op
zijne excellentie maar tot mijne groote
geruststelling, kwam zij niet tevoorschijn.
Babelon trad binnen, dragende op een
groot blad eene flesch ouden wijn, sui
ker, een heerlijken korf vruchten en een
bord vol kleine gele perziken.
Ik vroeg mijn oom fluisterend, of hij
mij eenige aan wijzigingen te geven had,
en verliet toen bescheidenheidshalve de
kamer. Een weinig voor etenstijd kwam
Babelon met ontsteld gelaat naar mij toe
inde eetzaal met den uitroep
De hemel helpe ons, mijnheer,
wat gaan wij beginnen Marian heeft
gisteren zoo hard gewerkt, dat zij nu ziek
geworden is en zoo even genoodzaakt was
naar bed te gaan.
Ik moet bekennen, dat ik mij onvrij
willig verlicht gevoelde.
Nu, dan moet gij bij het diner be
dienen, sprak ik tot het meisje. Ga
uw beste pak aantrekken en een schoonen
voorschoot voordoen. Zeg aan Marian,
maken zonder de politieke en maat-
i schappelijke vraagstukken aan te
raken.
Verslaat gij het, liberale heeren Oh
wij begrijpen het, dit zal u niet bevallen.
Wel mag men den eigendom der kloos
ters, de rijkdommen der Kerk en den
eigendom der catholieke heeren aanran
den, wat rooven en stelen beteekent, maar
uwe eigendom, rijke liberale heeren, dat
ware een gruwel...
Maar liberale heeren, vergeet het niet
ge oogst wat ge gezaaid hebt en ge hebt u
dus niet te beklagen.
De liberale drukpers durft geen ver
slag meèdeeien van dit vrijdenkerscon
gres.
Zij vreest de oogen te doen openen aan
de deftige lieden en huisvaders, die uit
tradie liberaal zijn gebleven.
Ja, zij vieezen dat zij er zullen uit be
sluiten, dat de vrijdenkerij wil
Afschaffing van den Godsdienst
Roof der eigendommen van Kerk
en Kloosters
Roof der eigendommen van allen of
ze catholiek of ze liberaal zijn.
M. Van Nieuwenhuyse, oud-voorzitter
der Liberale Associatie van Brugge en
voorzitter der Brugsche Zeevaartinstel-
lingen, heeft zijn ontslag gegeven als lid
der Associatie en aan M. Meynne, voor
zitter, eenen brief gericht waarin hij zegt
Ik heb de verwaandheid niet, den
uitslag (der kiezing) toe te schrijven aan
mijne tusschenkomst in de laatste dagen
van den kiesstrijd. Neen, de onbehen-
dige en PLICHTIGE houding der
candidaten van de Liberale Vereeni-
ging in de laatste gewichtige omstan-
digheden. ZOOWEL IN DE KAMER
DER VOLKSVERTEGEN WOORDI-
GERS ALS IN DEN GEMEENTE-
RAAD EN OP DE KIESMEE-
TINGS, is voldoende om dat uit te
leggen,
Verder verklaart M. Van Nieuwen
huyse dat hij niet verzaakt aan de over
tuiging van gansch zijn politiek en be
stuurlijk leven, om al de eischen in te
willigen van eene partij (de catholieke)
welke hij altijd bestreden heeft. Doch
hij verklaart zich voldaan over het in
stand houden der grondwettelijke instel
lingen en de ontwikkeling van den stof-
felijken voorspoed, verschuldigd aan
het krachtdadig handhaven der orde
door de catholieke regeering.
dat zij rustig in bed moet blijven ik zal
mijn oom ervan verwittigen.
De twee vrienden waren uit de biblio
theek naar den tuin gegaan en mijn oom
toonde met trots zijne bloemen en gewas
sen aan mijnheer de Champanbert, die
opgetogen scheen bij alles wat hij zag, in
goedhartige verrukking geraakte over de
fraaie angelieren en de groote kropsalade
en, verder gaande langs het latwerk, de
druiven afplukte en opat met hetzelfde
genot als van een schooljongen. Ik fluis
terde mijn oom het nieuws van Marians
ziekte in het oor, De goede man ging da
delijk weg om zijne oude meid te bezoe-
keu en ik bleef alleen met mijnheer de
Champanbert, die na nog eens den tuin
te hebben rondgeloopen, sprak
o Wellicht deden wij beter eens te
gaan zien of het diner klaar is.
De eetzaal had een venster tot aan den
grond. Ik opende de buitenluiken, en
ging ter zijde om zijn Excellentie het
eerst binnen te laten. De gordijnen waren
opgetrokken en een schitterend licht
scheen in de kamer het verguldsel der
oude lijsten kwam beter uit in de stralen
der ondergaande zon. Als mijnheer de
Champanbert binnentrad en naar den
schoorsteen liep, viel zijn oog op de schil
derij over den spiegel. Hij keerde zich
naar mij en vroeg met vuur
Weet gij, waar dat portret van
daan komt
Ik kleurde tot achter de ooren en sta
melde
De vroege regen der laatste dagen heb
ben het uitbreken der aardappelziekte be
gunstigd. Ook heeft men van nu af reeds
hare verschijning op verscheidene plaat
sen vastgesteld, en het ministerie van
landbouw heeft zich dan ook verhaast
aan de landbouwkundigen van den Staat
onderrichtingen te zenden, om onver
wijld de buitenlieden op de hoogte te
stellen van de middelen die ze kunnen
aanwenden om de ziekte te bestrijden.
Tot heden zijn nog alleen de bladeren
en het groen der aardappels aangetast,
maar weldra zal het de beurt zijn der
knollen. Een dagelijksche aanwending
van bordeleesche pap zal gelukkiglijk de
voortgang der ziekte beletten.
Het belangrijk nieuws dat wij hierbo
ven mededeelen, is reeds sedert drie
weken in talrijke nieuwsbladen versche
nen, dus op een tijdstip waarop de aard
appels op vele akkers nog zelfs niet uit
stonden of zich nauwelijks begonnen
boven den grond te vertoonen 't Is waar
lijk nog gelukkig dat alleen de bladeren
en het ander groen der aardappels toen
ziek waren, want men huivert bij de ge
dachte wat er ons te wachten zou gestaan
hebben, hadden de nieuwe knollen ook
reeds van de ziekte geleden... toen ze zich
zelfs nog niet begonnen te vormen
't Is waar, men kan de ziekte bestrijden,
door alle dagen met bordeleesche pap
te sproeien, maar hoe zou men dat werk
nu gaan verrichten op zieke aardappels,
die eerst beginnen uit te komen, gelijk
dit het geval was, wanneer rond 20 Mei
die verrassende ontdekking door de dag
bladpers aan de verblufde lezers van den
buiten werd medegedeeld
En dan die gejaagdheid van 't ministe
rie van landbouw om dadelijk de land
bouwkundigen last te geven de buiten
lieden met de bordeleesche pap en haar
gebruik bekend te maken Alsof er niet
sedert tien jaren, door die ambtenaren
gansch het land door proeven ingericht
werden, om de behandeling der aardap
pels tegen de ziekte overal te doen ken
nen en iedereen in staat te stellen de bor
deleesche pap doelmatig te bereiden en
toe te passen, gelijk men dit overigens
alle jaren bij landbouwers kan vaststellen?
Men zou haast zijne oogen niet geloo-
ven wanneer men dergelijlcen onzin als
ernstig nieuws ziet verspreiden. Intus-
schen meenen wij goed te weten dat de
staatslandbouwkundigen zich geenszins
over die onrustbare ontdekking bekom
meren. Tot heden hebben ze nergens de
aardappels met bordeleesche pap doen be
handelen en wij gelooven waarachtig dat
Ja, Monseigneur, mijn oom heeft
het te D. in een ouden uitdragerswinkel
gekocht.
Met dien spiegel en die twee kop
jes
Ik geloof van ja, Monseigneur.
Op dat oogenblilc kwam Dom Gérusac
terug met de woorden
Gij moet het niet kwalijk nemen,
waarde Max, als de bediening wat te wen-
schen overlaat. Maar ik heb de beste helft
van mijn huishouden verloren. Mijneoude
dienstmeid is plotseling ziek geworden.
Volstrekt niet, gaf mijnheer de
Champanbert ten antwoord. Wij zullen
wel voor ons zeiven zorgen, gelijk ik trou
wens dikwijls genoeg gedaan heb in de
dagen dat ik was uitgeweken, n
Gelukkig was Marian in staat geweest
om tot het laatste oogenblik voor de keu
ken zorg te dragen en hare aanwijzigingen
te doen aan hare helpster, Babelon. De
tafel was diensvolgens volmaakt op orde
en het diner voortreffelijk. Ik had uit den
hoek van den kelder eenige flcsschen wijn
opgedolven werkelijk geschikt om een
koning te worden voorgezet. Mijnheer de
Champanbert at weinig en vlug, terwijl
hij al den tijd aan 't praten was, dat mijn
oom zijn middagmaal vervolgde met zijne
gewone kalmte en gestadigen eetlust, die
alleen nog verhoogd werd door het ge
noegen zoo'n welkomen gast tegenover
zich te hebben.
Wat mij aangaat, ik kon geen mondvol
doorkrijgen. Mijne inwendige onrust was
ze niet van zin zijn er spoedig mede te
beginnen Wie weet of ze nu niet durven
beweren dat de uitvinder van de aardap
pelziekte rond half Mei, wellicht eenvou
dig de bladeren van vroege soorten, die
toen wat van nachtvorst geleden hebben,
voor door ziekte aangetaste bladeren heeft
genomen... ten ware het hem te doen ge
weest is om eens te toonen hoe gemakke
lijk de ongerijmdste nieuwsjes, zelfs op
landbouwgebied, door de nieuwsbladen
verspreid worden. R. D. V.
Vrijdenkers-edelmoedigheid. De
XXC Siècle verhaalt dat de vrijdenkers,
op hun congres van Zondag, na geweldig
uitgevallen te hebben tegen de Kerk, den
Paus de Bisschoppen en de Pastoors,
onder hen eene omhaling hebben gedaan
voor eene soort van vrijdenkersweezen-
huis, dat zij in den omtrek van Brussel
hebben opgericht.
Ondanks de aanwezigheid van een aan
tal rijke hoofdmannen, zooals gezellen
Denis, Furnémont en anderen, heeft de
omhaling onder de zestig afgevaardigden
volgens le Peuple de ontzaglijke
som zan 8,83 fr. (zegge acht frank, drie
en tachtig centiemen) opgebracht, hetgeen'
gemiddeld komt op veertien centienen en
71 'ft honderdsten van eenen centiem
per afgevaardigde.
Dat heet ware en rechtzinnige men-
schenliefde en dat moet de catholieke
liefdadigheid overtreffen
Maandag, 16 Juni, kon de catholieke
regeering haar 18-jarig bestaan herden
ken.
Zes cabinetshoofden volgden malkaar
in dit tijdsverloop op MM. Malou, Beer-
naert, de Smet de Naeyer, de Burlet, Van-
denpeereboom en de Smet de Naeyer.
In 't geheel maakten 28 politieke man
nen deel dezer zes ministeries.
7 hunner zijn dood MM. Malou,
Thonissen, Victor Jacobs, prins de Chi-
may. de Burlet, generaal Brassine en Nys-
sens.
6 hunner zijn Staatsministers MM.
Beernaert, Vandenpeereboom, de Smet
de Naeyer, De Volder, Woeste en Le
Jeune.
Toen op 10 Juni 1884, het ministerie
Malou het bestuur in handen nam, voor
zegden de liberalen dat het een kortston
dig bestaan hebben zou zij zouden het
weldra onder de verontwaardiging der
bevolking doen bezwijken. Ze waren
slechte profeten
buitensporig. De vragen van den Markies
toonden klaarblijkelijk, dat hij het minne
lijk gelaat had erkend, op hetwelk ik ge
durende de laatste zes weken met zooveel
verrukking gestaard had. Hij wist, wie
deze vrouw was, wier naam ik gewan
hoopt had ooit te zullen ontdekken. Hij
kon mij juist die zaak vertellen, daar
was geen twijfel aan, die ik het vurigste
verlangde te kennen Doch hoe zou ik
het ooit durven wagen hem dienaan
gaande eene vraag te stellen Hoe het
aan te leggen op dat onderwerp terug te
komen Deze gedachten doorwoelden
mijnen geest, als eensklaps, in het mid
den van een gesprek, waarin de politiek
vermengd werd met herinneringen uit
het schoolleven, mijn oom tot zijn vriend
zeide
Openbare aangelegenheden schij
nen uw geheel leven te hebben ingeno
men. Gij hebt, naar ik veronderstel, er
nooit aan gedacht te trouwen
«Ik vraag verschooning, was het
antwoord. En de Markies, opziende naar
de schilderij tegenover den schoorsteen,
voegde er bij Ik heb op het punt ge
staan te trouwen met het schoone meisje,
wier portret daar hangt.
Dat meent gij toch niet n riep
mijn oom uit. Dat naamlooze portret
Dat is wel heel toevallig.
a Ik verwachtte stellig niet n sprak
mijnheer de Champanbert, hier het
beeld aan te treffen mijner eerste liefde. 1
Gij moet ons alles daarvan vertel-
Wie matig is in drank en spijs.
Blijft frisch en kloek en handelt wijs.
G. Gezelle.
Huwelijk en echtscheiding. De
gevolmachtigden van Nederland Duitsch-
land, Oostenrijk-Hongarië, België, Frank
rijk, Italië, Luxemburg, Portugal, Zwe
den en Zwitserland hebben de overeen
komst geteekend, regelend de verschillen,
in zake der wetten van het huwelijk, de
echtscheiding, de scheiding van lijf en
goed, de voogdijschap der minderjarigen,
voorbereid in de algemeene conferencie
van privaat recht, gehouden in 1900 te
's Gravenhage.
De aanstaande conferencie zal denke
lijk gehouden worden in igo3.
Lastige landverhuizers. 'De Ham-
btirgsche stoomboot Albessinia heeft te
New-York eene gausche lading vreemde
dieren ontscheept. Er waren er genoeg
om verscheidene dierengaarden vol te
zetten. Ziehier de passagiers 12 olifanten,
207 apen, 4 kameelen, 2 dromedarissen,
5 tigers, 4 panters, 2 lamas, 3 luipaards,
4 condors, 2 antilopen, 1 witte beer, 2
zèbras, 3 paarden, 4 marabouts, 8 Boas
(slangen), 3ooo vogelen en eenige drij-
zende kruipdieren.
Deze passagiers hebben de bemanning
veel spel geleverd, schier geen enkele
hunner was te vreden. Bij de aankomst
ontbraken een twaalftal giftige slangen.
Het logieschandaal. Vooruit zal
zonder twijfel met genoegen vernemen
dat er toch een catholiek betrokken is in
de zaak-Humbert-Cwawford, die het rood
orgaan, met zijne welgekende eerlijkheid,
zoo dikwijls reeds door de rechtbank in
hare vonnissen voor laster gebrandmerkt,
nog altijd het klerikaal schandaal 1
noemt.
Die catholiek is de notaris Lanquest,
maar nu wil het juist gebeuren dat die
notaris handelt gelijk een volkomen eer
lijkman, gelijk het ec-n echten catholiek
betaamt alhoewel hij verklaart volstrekt
onschuldig te zijn, en de kamer der nota
rissen verzocht heeft een onderzoek over
zijn gedrag in te stellen, heeft hij niette
min verscheidene millioenen gestort om
het tekort der Rente Viagère te dekken
en de slachtoffers dier zaak van den onder
gang te redden. Maar daar zal Vooruit
natuurlijk niets van zeggen. De logie-
broeders Humbert en Daurignae doen
doorgaan voor klerikalen, dat, jazoo ver
staan het de socialisten I 1 I Arme lezers
len, zeide Dom Gérusac. «Nu wij
toch al onze oude herinneringen aan 't op
diepen zijn, ben ik blijde, dat gij hier dit
aandenken aan het verledene hebt weér-
gevonden. 3
De Markies glimlachte eenigszins bit
ter en sprak
«Ik kan nu zonder ontroering dat
onderwerp aanraken en, daar gij het ver
langt, zal ik u de geschiedenisverhalen
van dat tijdperk mijns levens, niet zoozeer
tot uwe stichting, als ter wille van uwen
neef, die daar met zooveel aandacht mijne
vroegere verloofde zit aan te staren, dat
het cr haast den schijn van heeft, als
hadden haar noodlottig schoone oogen
in zijne ziel reeds iets van hun venijn ge
stort. a
Deze woorden in scherts gezegd, of in
ernst, brachten mij geheel van streek. Ik
kreeg een gevoel als hadde spreker mijne
meest innerlijke gedachten gelezen en kon
op dit soort van toespraak slechts ant
woorden door eene zenuwachtige poging
om te hoesten.
Mijn oom legde, na zijn glas in één
teug te hebben geledigd, beide handen
op het tafelken neder wat bij hem een
teeken was van de grootste oplettendheid
en zette zich tot luisteren.
Laat de koflie hier brengen en
zend Babelon weg, n zeide mijnheer de
Champanbert. Ik moet u mijne ge
schiedenis verhalen met die schilderij
voor oogen.
(Wordt voortgezet).
