Donderdag 6 Augusti 1VI03
Jaar 38-27
centiemen per nummer
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst
GODSDIENSTHUISGEZIN. EIGENDOM
VADERLAND. TAAL. VRIJHEID
Z. H. CARDINAAL SARTO
Paus gekozen
ONDER DEN NAAM VAN
PITJS
Kartelvrienden
DeMenschenhatep.
Eene waarschuwing
van hoogerhand.
Dit blad verschynt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee-
kemng van den volgenden dag. De prijs ervan is. tweemaal ter week voor
de Stad 6 irank met den Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden fr. i-76 voor dry maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont-
vangen zijn ten laste van den schuldenaar
Men schrijft in by C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat. N' 31.
en in alle Postkantoren des Lands.
CUIQUE 81XM.
Per drukregel. Gewone 15 centiemenReklamen fr. 1-00Vonnissen op
3d# bladzijde 50 centiemen. - Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij accoord.
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Nota
rissen moeten hunne inzendingen doen. uiterlijk tegen den dinsdag en vrüda»
in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele van
dit blad.
AALST, 5 AUGUSTI i9o3.
Rome 4 Augusti.
Z. A. Cardinaai Macchi, eerste Cardinaal-Diaken, heeft van op
het buitenbalcon der basiliek van Sint Pieter, aan het volk ver
kondigd dat Z H. Cardinaal Sarto, tot Paus was verkozen, en dat
hij den naam van Pius X had aangenomen
Z H. Guiseppe Sarto, Cardinaal-priester der H. R. C. Kerk van
den titel des H. Bernardus, alle Therme werd geboren te Riese
in Venitiaansch Lombardië, den 2 Juni i838 en is bijgevolg 65
jaar oud. D
Sedert verscheidene jaren staat hij aan 't hoofd van 't Palriarkaat
>an Venetië.
De naam van Z. H. Cardinaal Sarto werd een der minst ge
noemd gedurende 't conclaaf
Om 12 uren 10 m. verscheen Z. H. Paus Pius X, op het binnen-
balcon der basiliek en zegende de menigte welke in luide geestdriftige
toejuichingen losbarstte.
Lev© tie H. Kerk van Christus!
Leve Zijne Heiligheid JPaus Pius X
Wij moeten ons, uit hoofde van plaatsgebrek, bij 't bovenstaande
bepalen er meer over zondag aanstaande.
In vele plaatselijkheden zijn de libera
len en socialisten, roode en groene, met
het oog op de aanst. gemeentekiezingen,
boezem vrienden geworden.
Zij drukken elkander de hand, onder-
{scdelen op vriendelijken voet, vliegen
melkanders armen en geven zich einde
lijk den vredekus.
Wat moeten de liberalen daar diep ge
tallen zijn om aldus hunne vroegere fier
heid, hunne onafhankelijkheid, hunne
princiepen op te offeren
En men denke niet dat de socialisten
gematigd zijn in hunne eischen neen,
ajeischen meer dan waartoe zij, in evc-n-
redigheid hunner getalsterkte recht heb-
j<n, wetende dat de liberalen het hoofd in
den schoof moeten leggen willen zij niet
•siaal verpletterd worden.
3ÖC305
Romantisch verhaal uit het
overgangstijdstip van de Fransche tot
«Hollandsche Regeeringonzes lands
door Cam. De Waegenaere.
«OOCOB
4* Vervolg.
En als ik nu verklaar, dat ik het punt
Mom hetwelk al de haat van dien man
samentrekt, dat ik de oorzaak was
de rampen welke dien vroegeren
WMoener der menschheid getroffen en
den hardvochtige, den onmensch
>1,5. e™aak' hebben, dat ik de
«Md draag dat zoovelen aan onheelbare
5»aten bezweken zal mijne hopeloosheid
■mijnen toestand gewts niemand be-
J»mden of medelijden voor mij stem-
Saffik'v sPronerecht- Zij" gelaat was
J verwrongen... Verschillige aan-
er zich te gelijk
Hier te Aalst, alhoewel de
liberalen en de helden van
Chipka hebben laten weten dat ze
geen kartel willen vormen dat iedere
partij voor eigen rekening zal moeten
strijden, schrijven de rooden in hun
orgaantje dat ze bereid zijn een kartel
aan te gaan op voorwaarde dat de
liberalen en daensisten hun de eersten
schriftelijke voorstellen doen en er
rekening van houden dat ze nu heden
sterker in getal zijn dan over 4 jaren.
Dit wil in andere woorden zeggen
Uwe voorstellen moeten ons voordee-
liger zijn dan vroeger.
Wat ons, catholieken, betreft, 't raakt
ons weinig of onze tegenstrevers afzon
derlijk of te samen ten strijde trekken
wij zijn overtuigd dat, wanneer de Aalster-
sche catholieken getrouw blijven en moe-
diglijk handelen lijk hunne plichten het
hun opleggen,onze zegepraal verzekerd is.
v—Mn. verwrongen
doeningen teekenden
°Paf...
be<i"egt u, mijn meester f sprak
Jgejaagd, eèn mensch toch, zal zich
kerinr^Êt dankbaarheid de goedheid
en welke 6'J hem betoond hebt,
in ïan het medelijden schaden dat
eevaln aanvang "wer ziekte voor u
d heeft... Ik oordeel nimmer men-
schen, dit is roekeloos... Wierden alle
stervelingen in de omstandigheden ge
plaatst waarin de meeste misdadigers ver
keerden, God weet hoevelen, wier deugd
rechtschapenheid heden geroemd worden,
niet reeds aan de galg hun leven hadden
geëindigd... Een onverwachte toestand
oefent dikwijls meer invloed uit op de
lotsbestemming van den mensch, dan de
best doordachte ontwerpen en berekenin
gen. Heden walgt men van de minste on
eerlijkheid, en morgen is men dief, boos
wicht Nopens dit punt drukt de Keik
zich het best uit Indien gij de onge
rechtigheden opmerkt, Heer, wie zal be
staan...! O. ik bid u, mijn meester, gelief
mijne gehechtheid aan u op de proef te
stellen. Laat mij namelijk, u op staanden
voet den dienst bewijzen dien gij van mij
verlangt... Ik heb hem geraden... Zeg,
mijnheer, zal ik Nulf verzoeken, mij
eenige uren bij u te vervangen...? Zal ik
onmiddelijk laten inspannen...
Verrast, wilde de zieke zich oprichten.
IToe, mijn vriend! riep hij, gij zoudt
mij reeds begrepen hebben
Gabriël vloog naar de deur... In drie,
vier sprongen was hij ber.eden. Hij zond
de meid eenige haastige bevelen aan den
hovenier dragen, en was weldra bij zijnen
meester terug.
Nog een rond uur bleven heer en knecht
vertrouwelijk bijeen. De laatste kende I
thans de voornaamste bijzonderheden uit j
Onze liberalen boffen gedurig op hunne
vaderlandsliefde, op hunne verkleefdheid
aan onze Koninklijke Familie en aan onze
nationale instellingen nu dat moeten
slechts woorden zijn want hunne daden
zijn gansch tegenstrijding.
En inderdaad zij sluiten verbonden
met de vijanden van ons vaderland, van
't koningdom, die onze nationale instel
lingen bevechten welke sedert 72 jaren
onze onafhankelijkheid verzekeren, Bel-
giës grootheid uitmaken en dc welvaart
des volks altijd meer en meer bevestigen.
Onze liberale traden altijd op als de
apostels der vrijheid in alles en overal en
sluiten zich aan bij lieden die den staats-
dwang tot ec-ne strenge almacht willen
verheffen, die iedereen onder hunne
roede zoeken te dwingen, die iedereen
naar hunne wet willen doen buigen of
bersten, die met 't geweld der wapenen
aan iedereen hunne leerstelsels willen op
dringen, die de vrijheid van geweten,
van denken, van spreken en van schrijven
willen vernietigen....
Waarlijk, wij herhalen hetHoe diep
moet de liberale partij verzonken liggen
om zoo vrijwillig haar eigenaardig be
staan op te offeren
Wat zal er 't onvermijdelijk gevolg
van wezen
Eindelijk gansch opgeslorpt door de
roode partij zal er van de eens zoo fiere
en machtige liberale partij niets meer over
blijven dan een onbeduidend kliekje dat
door den lijd van jaren ook zal verdwij
nen, bij zoo verre dat ons nog alleen den
naam en de droevige herinneringen er
aan verbonden, zullen nablijven.
Arme liberale partij waar zijt ge toch
gevaren door uwe eigene schuld
Reeds meermaals wezen wij, sprekende
over de meststoffen en de teelt van som
mige planten, op het groot belang der
potaschmesten, diedoor vele landbouwers
te weinig gekend en gebruikt worden.
Dat onze zienswijze gegrond is, blijkt
uit het volgende stukje, dat wij letterlijk
vertalen uit Le Patriote van 3 Juli
1903.
w Het nut der potaschmesten.
Het bestuur der landbouwlaborato-
riums van den Staat heeft de aandacht
n der hoogere Overheid geroepen op het
groot nut der potaschmesten.
Zich steunende op de uitslagen van
het leven van dezen die volgens de ver
klaring van Nulf den tuinman, op dit
oogenblik het loon ontving dat hem vol
gens de hoogste rechtvaardigheid toe
kwam...
Aan het einde van zijn verhaal had
Nestor gezegd
Dus, mijn vriend, gij wilt reeds
oogenblikkelijk vertrekken...
Daar brengt de hovenier reeds den
vos met rijtuig voor... binnen vijf minu
ten ben ik weg
Arme jongen zuchtte de kranke, ik
verbeeld mij, u voor eenen muur te zien
staan, te hoog om te overklimmen en te
dik om te doorbreken.
Dan kruip ik er onderwas het
luchtige wederwoord
Brave knecht... trouw hart...I dankte
de zieke, bewogen. Ga, vriend, vervolgde
hij, en dat God met u weze...!
V.
In den tijd waarin dit verhaal ons
terugplaatst, bezat voornamelijk 't Vlaam-
sche gedeelte van België, nog dat gemak
van verkeer diet, waarin wij ons heden
daags mogen verheugen.
De gemcenschapswegen over 't alge
meen, waren slecht, langen tijd van het
jaar onbruikbaar en zeer dikwijls door
struikroovers en ander geboelte onveilig
gemaakt. Men ging soms uren achtereen
plaatselijke proeven, heeft de Belgische
landbouw tot hiertoe aan de potasch
mesten de plaats niet toegekend die hun
rechtmatig toekomt. Genoemd Bestuur
beveelt de bevoegde Overheden aan,
door tusschenkomst der landbouwco-
micen, eene zekere propaganda te ma
ken, ten einde het gebruik der schei-
i) kundige potaschmesten uit te breiden.
Onze landbouw zal hierbij veel winnen
en eenen nieuwen stap doen op den
weg des vooruitgangs en de potaschnij-
verheid zal eenen grooten belangrijken
uitweg vinden.»
Die nota van aanbeveling verdient
eenige oogenblikken overweging. Inder
daad. 't is een gekend feit dat de potasch
door den grond aan de plant moet gele
verd worden. Bevat hij dien niet in ge
noegzame hoeveelheid, dan zal hij ze
slechts in geringe mate aan de plant kun
nen afstaan en de geheele opbrengst zal
er door lijden.
Veronderstellen wij eens, om ons ge
dacht klaarder te maken, dat eene partij
land stikstof fosfoorzuur genoeg bevatte
om 3,ooo kgr. tarwe per hectare op te
brengen, doch dat er slechts potasch ge
noeg zij om 2,000 kgr. te laten groeiën
t is zonneklaar dat de landbouwer in dit
geval maar 2000 kgr. zal oogsten, immers,
voor die 1000 andere kgr., het stroo er bij
gerekend, zijn volgens Wolff i5 kgr. po
tasch noodig, en die ontbreken, 't Gaat
hier immers niet zooals in de kiezingen
waar de meerderheid de wet geeft, 't Is
bij de bemesting het element dat in den
grond minst aanwezig is hetwelk de op
brengst regelt en zegt Tot hier en
niet verder. Dit heet men de wet van
het minimum.
Eene vergelijking zal dit gemakkelijker
doen begrijpen een ondernemer heeft
steen en zand genoeg om een gebouw
volledig op te trekken, doch op de drie
vierden der hoogte ontbreekt de kalk
welnu hij moet staken en wachten totdat
de ontbrekende kalk daar is.
Evenzoo gaat hel bij de bemesting on
zer planten.
Zien wij nu eens welke de noodwen
digheden zijn der voornaamste landbouw
gewassen aan voedende bestanddeelen
Op 1000 deelen bevatten
Stikstof Fosfoorzuur Potasch
algemeen in hooger mate aan den grond
ontnomen wordt dan een der andere be
standdeelen, en dat hij dus in ruime mate
dient teruggegeven te worden.
Houden de landbouwers daarvan reke
ning Wij aarzelen niet op die vraag ont
kennend te antwoorden. Inderdaad, de
mededeeling van het Bestuur der Staats-
laboratoriums is er het bewijs van.
Anderzijds hoeven wij maar de statistie
ken te raadplegen over den invoer en het
verbruik der scheikundige meststoffen
om ons daarvan persoonlijk te overtui
gen. Doch laten wij dit alles nog ter zijde
en geven wij eenige cijfers getrokken uit
de registers van een naburig verbruiksee-
nootschap.
Die maatschappij deed de volgende aan-
koopen voor zijne leden gedurende het
laatste vijfjarig tijdperk
Stikstof- Fosfoorzuur-
houd.
I35»8oo kgr.
143,120
137,585
Potasch-
houd.
3,675 kgr.
9,30o
6,050
4,150
6,150
29.335 kgr.
houdende
1898 76,550 kgr
1899 91,968
1900 94,165
1901 101,225
1903 95-295
Tot. 456,303 kgr. 716,530 kgr.
De cijfers hebben geenen verderen uit
leg noodig. Zij bewijzen zonneklaar dat
de grond, hij hebbe nog eenen zekeren
voorraad potasch in reserve, op korten lijd
zaï uitgeput zijn aan dit element en dat
de opbrengst er zal door lijden.
Wat hier gebeurt, ziet men ook elders;
en daarom hebben wij het noodzakelijk
geacht de bijzondere aandacht der land
bouwers op dit punt te trekken en hun te
waarschuwen aan de oordeelkundige te
ruggave van potasch te denken, zooals ze
doen voor stikstof en fosfoorzuur.
6>3
5,8
16,0
Tarwe graan
Tarwe stroo 4,0 3,2
Suiberbeeten 1,6 0,9
Vlas 4,8 4,2
Rapen 1,8 0,8
Wortelen 2,3 1,1
Aardappelen 3,4 1,6
Grashooi 15,5 4,3
Klaver in bloei 4,8 13
Tabakbladeren 34,8 6,6
Hopbellen 32,2 n, x
Uit deze enkele voorbeelden blijkt
reeds genoegzaam dat de potasch in het
zonder eenen steenweg aan te treffen. Het
groot vervoer heschiedde uitsluitelijk
langs het water.
Schroomwekkende bosschen, overblijf
selen van de verschansingen der Mena-
pieren, overdekten grootendeels ons land
en dienden nog tot schuilplaats aan de
afstammelingen der De Lichten en Bae-
kelandts. Heden zijn zij nagenoeg allen
uitgeroeid, doch hebben aan den grond
waar zij opnzen, hunne namen en tal
van overleveringen gelaten.
Zoo treft men bijna in elke VJaander-
sche gemeente vlakken stukken veld aan,
die den toegevoegden naam van bosch
diagen,als Boudeloobosch, Houtjesbosch,
Ponleboscli enz...
Deze laatste benaming wordt gegeven
aan eene uitgestrektheid gronds te Got-
them, aan de Lei, niet verre van de oude
veerplaats Van den Borre.
Tusschen dit veld en de rivier ligt een
stuk land dat onder de zonderlinge aan
duiding van kabaan bekend staat.
De oudste bewoner der dorps (1) herin
neren zich dat, tijdens de fransche heer
schappij en later nog, alhier eene woning
stond, die al zoo bouwvallig was als slecht
befaamd.
Welk onooglijk voorkomen dit verblijf
(1) Toen wij deze regelen schreven, hadden
wij het geluk, eenen Gotthcmnaar te kunnen
raadplegen, die 98 jaren telde en nooit dc streek
verlaten had.
Te Vilvoorde. Men herinnert zich
dat het liberale gemeentebestuur van Vil
voorde over eenigen tijd eene onderwijze
res afzette, die in plaats van de vrijden
kersbegrafenis van eenen schepenen bij te
wonen, in hare klas bleef om de kinderen
te onderwijzen.
De bestendige deputatie van Brabant
heeft het besluit van den gemeenteraad
vernietigd als zijnde onwettig en de on
derwijzeres in haren post hersteld. Toch
geeft de deputatie in zake van beweegre
denen den gemeenteraad gelijk, zeggend
in haar besluit dat er van wegc de on-
derwijzeres bewijzen waren van verzet
legende gebruiken en de welvoegelijk-
hcid, voortspruitende uit eene betreu-
renswaardige sectarische onverdraag-
zaamheid.
Had dus die logedeputatie maar een
schijntje van wettigheid gevonden, de
straf zou stellig wel in standgehouden
zijn geweest.
ook had, toch droeg het de uiterlijke ken-
teekens der herbergen.
Vlak voor de deur en den voetweg langs
die naar het veer leidde, lag eene frisch
beschaduwde rolbaan, en op eene ruwe,
scheel en scheef getrokken plank die boven
de lage deur bevestigd was, had de Sint-
Lucasdiscipel van het dorp eene proef
zijner bekwaamheid willen leveren. Tus
schen kleinere teekeningen, in welker
omtrekken alleen men misschien de vor
men van kannen en glazen had kunnen
ontdekken, was eene figuur afgebeeld
welke men, zonder behulp van het ge
schrift vergeefs zou gepoogd hebben te
ontleden. Overigens, op den buiten geven
de opschriften nog altijd den doorslag
aan de voorstellingen welke op de drank
huizen prijken...
In den fransen dragonders, las men
in grove letters, op het uithangbord der
herberg aan het Pontebosch.
Fransche soldaten, die eenmaal in het
dorp vernachtten, hadden deze ellendige
stulp a cabane gedoopt en sinds dien
had zij dezen naam behouden. Na hare
verdwijning liet zij hem over aan den
brok gronds waar zij gestaan had.
Het spreekt van zelfs, dat het alhier
niet was, dat de dorpsnotabelen van Got-
them hunne staminépijp kwamen
hangen... liet zou zelfs wel eens gebeurd
zijn, dat zij er nog slechts de stukken van
terugvonden.... Wordt voortgezet.