m
Zondag 9 Augusti 1905
centiemen per nummer
56"16 Jaar 5828.
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst
GODSDIENST HUISGEZIN. EIGENDOM
VADERLAND. TAAL VRIJHEID
Z. H. CARDINAAL SARTO
w
Paus gekozen
ONDER DEN NAAM VAN
DP I TT S X
Eene kaaksmeet.
DE DENDER
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee-
kening van den volgenden dag. - De prjjs ervan is tweemaal ter week voor
de Stad 5 frank met den Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. - De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont-
vangen zyn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zontstraat. N' 31.
en in alle Postkantoren des Lands.
CUIQUE 8UUM.
Per drukregel. Gewone 16 centiemenReklamen fr. 1-00Vonnissen op
3" bladzijde 50 centiemen. - Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij accoord.
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Nota
rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegon den dijnsdag en vrijdag
in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele van
dit blad.
AALST, 8 AUGUSTI igo3.
iu
Z. A. Cardinaal Macchi, eerste Cardinaal-Diaken, Dijnsdag
heeft van op het buitenbalcon der basiliek van Sint Pieter, aan
het volk verkondigd dat Z. H. Cardinaal Sarto, tot Paus was ver
kozen, en dat hij den naam van Pius X had aangenomen
Z H. Guiseppe Sarto, Cardinaal-priester der H. R. C. Kerk van
den titel des H. Bernardus, alle Therme werd geboren te Riese,
in Venitiaansch Lombardië, den 2 Juni i835 en is bijgevolg 68
jaar oud.
Sedert verscheidene jaren staat hij aan 't hoofd van 't Patriarkaat
van Venetië.
De naam van Z. H. Cardinaal Sarto werd een der minst ge
noemd gedurende 't conclaaf
Om 12 uren 10 m. verscheen Z. H. Paus Pius X, op het binnen-
balcon der basiliek en zegende de menigte welke in luide geestdriftige
toejuichingen losbarstte.
Eene onbeschrijfelijke vreugde vervult de gansche wereld en
wij, Catholieken mogen opnieuw het oog naar Rome richten
waar de lichtbaak schittert die ons den weg naar 't opperste heil
afbakent.
Als Stedehouder van O, H. Jesus-Christus, als onze H. Vader,
brengen wij hem onze kinderlijke hulde, onze vereering, onze
liefde, onze onverganglijke gehechtheid aan ons voorvaderlijk H.
Geloof, aan de leering der H. Kerk en aan het Pausdom.
Vereenigen wij ons met de vreugdekreten die over de gansche
wereld opstijgen uit de borsten van millioenen en millioenen
zijner kinderen
Leve de II. Kerk van Christus!
Leve Zijne Heiligheid Paus Pius X
Z. H. werd te Riese in het diocees
Treviso, den 2*B Juni i835, geboren en
begon zijn studiën in zijne geboorte streek.
Vervolgens werd hij gezonden naar het
collegie van Castel-franco, in Venetië,
waar hij in alle takken van onderwijs bui
tengewone talenten ten toon spreidde.
Na schitterende studies, trok hij het
geestelijk gewaad aan en kwam aan het
groot-seminarie van Padua. Zijne priester
wijding ontving hij in de kathedraal van
Castel-franco, uit de handen van Mgr
Antonio Farina, Bisschop van Treviso.
Hoe jeugdig ook, werd hem reeds aan
stonds de zielezorg voor Tombolo toever
trouwd. In 1867 werd hij benoemd tot
Pastoor te Salzano,in welke hoedanigheid
hij zooveel apostolischen iever ontwik
kelde, dat de Bisschop van Treviso hem
tot de waardigheid van Kanunnik van het
kapittel verhief.
Proost van het kapittel, vervolgens Kan
selier en Vicaris-generaal van den Bisschop
vond hij te midden van zijne drukke be
zigheden nog altijd tijd voor de recht-
streeksche uitoefening van de zielezorg,
vooral aan het seminarie van het diocees,
Welks geestelijke bestuurder hij was. De
uitstekende vorming der geestelijkheid j
wegen en de diepzinnigste geesten bezig
houden.
Ook muntte hij uit door zijne groote
administratieve bekwaamheid en rijke
kennis van canoniek-en volkenrecht.
Van den zielenijver en den geest van
werkzaamheid, waarmee hij zijne geeste
lijkheid wist te bezielen, gaf de luister
waarvan de viering der eeuwfeesten van
den H. Anselmus en den H. Aloysius van
Gonzaga in het diocees Mantua is verge
zeld gegaan, voor geheel de wereld de
schitterendste blijken.
Toen Z. H. Leo XIII Mgr Sarto den
11 Juni 1893, de onderscheiding van het
cardinaalspurper toekende, heeft de H.
Vader in den Bisschop van Mantua eer
willen geven aan de meest verlichte tn
diepste wetenschap met den onvermoei-
baarsten apostolischen ijver gepaard.
Den i5 Juni van hetzelfde jaar werd
hij verheven tot de hooge waardigheid
van Patriarch van Venetië.
Men heeft gesproken van dennederigen
oorsprong van den H. Vader. Inderdaad,
zijn vader was wel niet werkman, maar
huissier van 't gemeentehuis te Riese.
Zijne moeder is over tien jaren gestorven.
Een broer van den Paus, oud carabinero
der Pauselijke Staten, is koopman in wijn
te Mantua. Twee zijner zusters, Maria en
Rosa Sarto, ongehuwd, woonden bij hem
m het paleis van den Patriark le Venetië.
ferewne V ",^ter is getrouwd met dan
is geweest, en zijne jongste znsterTs'ge
trouwd met den eigenaar eener osteria
of heiberg te Riese, geboortestad van den
H. Vader.
Nooit schaamde de voormalige Patriark
van Venetië zich over zijnen nederjgen
oorsprong zeer rijk geworden, pleegde
hij liefdadigheid met kwistige hand hij
was rotsvast van beginselen, doch breed
van opvatting, en reeds, toen hij Pastoor
was, bemind, ook door andersdenkenden.
Geen wonder dat men hem te Venetië
op de handen droeg. Zijne eenvoudigheid
en vriendelijkheid wonnen hem ieders
hart. Als zijne gondool zweefde overhel
Canale grande te Venetië, had Z. H.
maar werk öm den zegen te geven aan de
voorbijvarende gondolieren, die hem eer
biedig groetten en plachten te zeggen
Als hij Paus wordt, is hij in staat ons
allen in den hemel te roepen, om ons
hiernamaals nog te zien.
Ook is het nieuws te Venetë met eene
uitbersting van geestdrift vernomen. Al de
dagbladen verschenen met bijzondere uit
gaven, met het portret en de levensbe
schrijving van den Paus. Aan al de
winkels werden portretten van den H.
Vader uitgesteld en de klokken op alle
kerken luidden.
Iets over de Pauzen.
Z. H. Leo XIII was de 263® Paus
60 Pauzen zijn heilig verklaard. De
laatste was Paulus I, overleden in 757.
10 Pauzen hebben minsten 20 jaar ge
regeerd. Deze zijn
St-Pieter van 't jaar 34 tot 66, dus 32 jaar
In de Nunciatuur te Brussel.
Het Vaticaan heeft de vertegenwoordi
gers van den Heiligen Stoel in den
vreemde, de kiezing van den nieuwen
Paus aangekondigd in de volgende be
woordingen
Zijne Eminencie Cardinaal Jozef
Sarto, Patriarch van Venetië, is den 4
Augusti tot Paus gekozen en heeft den
naam van PiusX aangenomen, geboren
te Riese, bisdom Trevisa (Italië), den 2
n-Junr i835.
(H«t officieele telegram geeft 1 &3SS
op ais geboortejaar des Pausen.)
Dd depeche van het Vaticaan is Mgr
Granito di Belmonte, den Nuncius te
Brussel toegekomen rond 2 ure na den
middag. De pauselijke vlag werd onmid
dellijk geheeschen aan het hotel van den
Waverscben steenweg en een register werd
neergelegd voor de personen, die wensch-
ten in'te schrijven.
Het eerste officieel bezoek was dat van
graaf John d'Oultremont, groot-maar-
schalk van het hof, die den Nuncius de
gelukwenschingen des Konings kwam
overbrengen. De Koning heeft overigens
persoonlijk uit Bad Gastein een telegram
aan h«t nieuwe Opperhoofd der cathoiieke
Kerk gezonden
Van den anderen kant heeft baron de
Favei^u, Minister van buitenlandsche
zaken rond half 2 de depeche ontvangen
van..'!T.o «rfèzmg varTCafdinaai 'baréo aa'n-
kondigend.
Na het nieuws aan de koninklijke pa
leizen en aan de andere Ministers te heb
ben meegedeeld, heeft baron de Favereau
den gezant baron d'Erp per telegram
gelast, den nieuwen Kerkvorst de geluk-
wenschen van de Belgische regeering over
te brengen.
Eindelijk heeft de Minister na de zitting
van den Senaat,zich, vergezeld van zijnen
cabinetsoverste, ridder Van der Eist, naar
de nunciatuur begeven om Mgr Granito
di Belmonte de gelukwenschen der Belgi
sche regeering uit te drukken.
Hoe de Paus er uitziet.
De Gbrmania van Berlijn silhouëtteert
als volgt den Paus
Hij is van middelmatige grootte, in
drukwekkend van voorkomen, van hou
ding iets gebogen. De trekken zijn niet
scherp afgeteekend, doch dragen denstem
pel van rustige vastberadenheid. De kleur
van 't gelaat is gezond en de gansche ver
schijning is die van een kloek en gezond
man.
lijkheid terzij stelde, is de federale wet
Ju'' nopens de verantwoor
delijkheid der ijzerenwegen.
Artikel 1 dier wet stelt vast dat alle
onderneming van ijzerenwegen verant
woordelijk is voor de schade veroorzaakt
door ongevallen overgekomen tijdens
het bouwen der wegen en die of men-
schendood of lichamelijke kwetsuren
hebben meegebracht, indien die onge
vallen het gevolg zijn van eene welk-
danige fout van de vergunde onder
neming.
Artikel 2 gaat verder. Niet alleen de
ongevallen overgekomen bij het leggen
der wegenmaar tijdens het vervoer, bij
de uitbating tnoeten door de onderneming
vergoed worden:
Het luide als volgt
Alle onderneming van ijzerenwegen
?f.van stoomschepen, is verantwooide-
lijk voor de schade voortkomende uit
ongevallen gebeurd in de uitbating en
die mehschendood of lichamelijke
kwetsingen hebben veroorzaakt, tenzij
de uitbating bewijst dat het ongeval
te wijten is, 't zij aan overmacht, 't zij
aan onachtzaamheid of aan de schuld
der reizigers of andere personen, niet
door het vervoer gebruikt zonder dat er
eenige schuld aan de onderneming kan
te laste gelegd worden, of eindelijk dat
het ongeval bijgebracht is door de fout
van degene die gedood of gekwetst is.»
was inderdaad het bijzonder resultaat van
zijn bemceiïngen.
Een zoo brandende iever bewees vol
doende, dat Mgr Sarto de ziel van een
bisschop bezat. De geheele Geestelijkheid
van Treviso, hoe diep het dan ook be
treurende hem te verliezen, juichte daar
om, toen zij vernam dat de Kanselier van
het bisdom in het Consistorie van 1884
was gepreconiseerd tot Bisschop van
Mantua.
Z. Emin. Cardinaal Parocchi wilde aan
de stad Mantua, waar hij geboren werd,
en eveneens aan Mgr Sarto, wiens uit
muntende hoedanigheden hij had leeren
kennen, een bijzonder blijk van zijne ge
hechtheid en vereering geven, toen hij in
persoon den nieuwen Bisschop wijdde.
Nauwelijks in zijn bisdom gevestigd,
hield Mgr Sarto zich ieverig bezig met
het versterken van den priesterlijken geest
zijner onderhoorige geestelijkheid en met
de verheffing van het peil harer studiën.
In de openbare vergaderingen, op de
congressen, met name dat van Piactnza,
voelde hij de bewondering en won het
vertrouwen der geheele Kerk van Italië
door zijne diepe kennis der vraagstukken,
die in onzen tijd het openbare leven be
St-Silvester I
3i4
335,
21
Adrianus I,
782
795,
23
Leo III,
795
816,
21
Alexander III, 1159
1181,
22
Clemens XI,
1700
1721,
21
Pius VI,
1775
1800,
25
Pius VII,
1800
1823.
23
Pius IX,
1846
1878,
32
Leo XIII,
1878
1903,
25
Zooals men
weet, kiest elke
Paus
zielt
een naam. De meest gebruikte namen
zijn
Joannes, 23 maal.
Gregorius, 16
Benedictu514
Clemens, 14
Innocent», i3
Leo, i3
Bonifacius 9
Pius, O 9
Alexander, 8 maal.
Urbanus, 8
Adrianus. 6
Celestinus, 5
Martinus, 5
Nicolaas, 5
Paulus, 5
Sixtus, 5
Ds Pauzen, die tot hiertoe in de jaren
3 gekozen werden, leefden niet lang.
Leo, V, gekozen in go3, stierf in go3
Joannes XVIII, id. ioo3, id. ioo3
Benedictus XI, id. i3o3, id. i3o5
Pius III, id. i5o3, id. i5o3
Moge dit met Pius X het geval niet
zijn. (De Banier.)
De nieuwe Faus niet meegerekend.
De Romeir.sche dagbladen zijn tevre
den ov^r den keus des Pauzen. Zelfs de
Avanti i) het socialistenblad, schrijft dat
de Cardinalen geen betere keus hadden
kunnen deen.
De groote Engelsche, Duitsche en
Fransche dagbladen juichen den nieuwen
Paus toe en verheugen zich over den
keuze van een vroom, godvruchtig en
breeddenkend geestelijke. De protestant
se^ Duitsche organen verheugeij en zich
over dat Cardinaal Rampola niet gekozen
De wetgeving over
arbeidsongevallen
1 iiKi iiiwn.
Wij moeten thans, na de gegevene in
leiding, de verantwoordelijkheid in zake
van arbeidsongevallen in Zwitserland van
dichter bij beschouwen. De federale wet
geving draagt het karakter niet der wet
ten welke wij in andere landen ontmoe
ten. Als grondsteen vinden wij er de over
eenkomstige schikking niet, noch een
bepaald stelsel volgens hetwelk de scha
devergoedingen worden berekend. Men
heeft zich tevreden gehouden de verant
woordelijkheid af te kondigen en de re
geling ervan over te laten aan het vrije
oordeel der gewone rechtbanken. Onze
lezers moeten zich herinneren dat de
federale wet welke de Zwitsersche wetge
ving op de hoogte van die der andere
landen wilde brengen door eene volks
stemming met eene groote meerderheid is
verworpen. Gaan wij in onze uiteeznettin-
gen methodiek te werk.
De eerste wet welke de gewone prin
ciepen over de burgerlijke verantwoorde-
In de processen die het gevolg zijn van
een a.r.bei<1songeval is het dikwijls uiterst
moeilijk, om niet te zeggen onmogelijk
het bewijs te leveren. Te recht mochten
de Romeinen in hun latijn spreken van
een onus probandi, het is een ware,
zware last te moeten bewijzen voor de
rechtbanken.
Ten onzent weten vele werklieden,
slachtoffers van ongevallen, er van te
spreken. Onder het regiem van ons bur
gerlijk Stelsel is het aan het slachtoffer
te bewijzen dat het ongeluk te wijten
aan de schuld van den patroon. De
onmogelijkheid dit bewijs te leveren heeft
voor gevolg de vrij spraak van den werk
baas. Vandaar de tegenstand die onze
verouderde wetgeving ontmoet en de
sympathie waarmede onze ongevallenwet
door ons werkvolk wordt tegemoet gezien.
Is de herstelling niet volledig, zij is zeker
en strekt zich over al de gevallen uit,
opzet alleen uitgenomen. Dat is het nood
lottig en onafscheidbaar gevolg der over
eenkomstige regeling.
Art. 6. De vergoeding voor onder-
houd of voor toekomende daghuur
wordt door het Gerecht bepaald onder
vorm van een kapitaal of van eene iaar-
hjksche rente.
Kunnen de gevolgen van lichamelijke
kwetsuren op het oogenblik der uit-
spraak van het vonnis nog niet juist
geschat worden, dan kan de Vrederech-
ter eene toekomstige herziening van
het vonnis voorbehouden.
De schadevergoedingen verjaren met
twee jaar zegt art. 10.
Geven wij ten slotte art. 11 dat aan'de
Rechtbank eene zeer wijdloopende be-
voegdheid toekent.
In alle gerechterlijke betwisting no"
pens de vragen gedaan krachtens de
tegenwoordige wet, doet de Rechtbank
uitspraak over de hoeveelheid der scha-
devergoed.ngen en over de feiten die
zij als bewezen aanneemt vrij beschik-
kende nopens het geheele der zaak,
zonder gebonden te zijn door de regels
bewijzen P g"lgSWe"en 2ake 2a"
De Zwitsersche rechter handelt dus
naar willekeur.
In een volgend artikel moeten wij
breedvoerig handelen over de veranb
woordelijkheid der nijveraars, bepaald
door de weiten van ,5 Juni |g8l
iootdh bK 7' waa,rvan w'i reeds een
woord hebben gezegd.
Dat uit die afwijking zij zij ons toe
gelaten onze lezers niet opmaken dat
in Zwitserland de arbeider het bewijs der
schuld van den patroon der onderneming
leveren moet neen, het zou eene dwa
ling zijn, artikel 2 heeft het te laste gelegd
der onderneming en juist bepaald welke
reden deze kon inroepen om van de ver
antwoordelijkheid ontlast te worden,
schuld van het slachioffer, schuld van
derde personen, vreemd aan de uitbating,
of overmacht. Wij zeggen vreemd aan
de uitbating, want artikel 3 bepaalt dat
de onderneming instaat voor hare be
dienden. Tegenover het slachtoffer is zij
verantwoordelijk doch heeft een verhaal
tegen den plichtigen.
Lijk wij reeds zegden, er bestaat geen
wettelijken tarief volgens den welken de
schadevergoedingen moeten geregeld wor
den. De schatting wordt overgelaten aan
de bevoegde Tribunalen. Doen wij de ar
tikelen kennen die er over handelen.
Art. 5. In geval van dood, moet de
vergoeding de onkosten voor genees-
kundige behandeling begrijpen alsook
de geldelijke schade dat de onbekwaam-
heid tot den aibeid, geheel of gedeel-
telijk, aan den overledene gedurende
zijne ziekte had veroorzaakt.
Degene wiens onderhoud ten laste was
van het slachtoffer op het oogenblik van
het overlijden, kan eene vergoeding vra
gen, indien ten gevolge der dood de on
derstand hem is ontnomen.
In geval van lichamelijke kwetsing
moet de schadevergoeding de onkosten
voor genezing en de stoffelijke schade be
vatten dat de ongeschiktheid tot werken,
geheel of gedeeltelijk, bestendig of tijde
lijk, aan den gekwetsten persoon heeft
veroorzaakt.
f*e* Beschermoo mi ei t
der Werkmanswoningen en van onder-
hngen Bijstand van 't Arrondissement van
Aalst heeft, in zijne zitting van Donderdag
6 Augustus II., den heer Romias
Moyersoen, met eenparige stemmen der
aanwezige leden, tot Voorzitter verkozen
in vervanging van den betreurden heer
Frans Monfils. De heer Moyersoen heeft
tot hiertoe het ambt van Secretaris waar
genomen.
Onze geachte lezers zullen zich herin
neren dat Pilatus Daens, de gekende
laffe lasteraar, in zitting der Volkskamer
van 26 Mei jl., het Beschermcomiteit der
Weikmanswoningen enz. onzes Arrondis-
sements, beschuldigde van partijdigheid
in het toekennen der ouderdomspen
sioenen van 65 fr.
Het Beschermcomiteit protesteerde
krachtdadighjk tegen deze laffe beschul
digingen bij brief toegezonden aan al de
Kamerleden. (Zie Denderbodey juni igo3).
Bovendien werd den heer Minister van
Ai beid eerbiedighjk verzocht dc 8554 dos
siers van pensioen ter beschikking t*
stellen van Pilatus de lasteraar, ten
einde hen de taak te vergemakkelijken tot
het leveren van 't bewijs dat het Bescherm
comiteit met partijdigheid is te werk
gegaan.
De heer Minister van Arbeid heeft het
verzoek van 't Beschermcomiteit inge-
wiligd en in dato4 Augusti den volgenden
bnel aan den heer Secretaris toegezonden
Mijnheer de Secretaris,
Gevolg gevende aan uw verzoek vau
4 juni igo3, heb ik de eer ter uwer kennis
te brengen, dat ik ter beschikking houd
van Mden Volksvertegenwoordiger Daens
al de dossiers der inwoners van 't Arron
dissement van Aalst die, voor de jaren
1901 en 1902, de toelage van 65 francs
hebben gevraagd, gegund door de wet
van 10 Mei 1900.
Ik oordeel dat het overbodig zijn zou
een enkwest te openen over dc handel
wijze van uw Comiteit het onderzoek
der dossiers en het totale ontbreken van
bepaalde reclamen van wege de belang
hebbenden, bewijzen genoegzaam, mijns
inziens, dat uwe onpartijdigheid niet kan
in verdenking gebracht worden.
Aanveerd, Mijnbeer de Secretaris, de
verzekering mijner gedislingueerde hoog-
achting.
De Minister,
(Geteekend) J. FRANCOTTE.
't Woord is nu aan Pilatus Daens.
De dossiers liggen te zijner beschikking.
Ja, dat hij ze nu onderzoeke, zijne be
schuldigingen stave en dc leden van
t Beschermcomiteit beschame, zoo niet
zal het nogmaals bewezen zijn dat hij een
dnjdubbeie zoo getneine en laffe laste
raar is en blijft I