londerdag II Augusti I1K)4 3 centiemen per nummer. 56ste Jaar
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM
VADERLAND, TAAL. VRIJHEID.
e onderwijskwestie
HET GEHEIM
Kiesreclamatiën.
■J- LANDBOUW.
DE DENDERBODE
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee-
tüing van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week voor
5 frank met den Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
aaidenfr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
:digt met 31 December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont-
Bgen zün ten taste van den schuldenaar.
Men schrijft in by C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, Nr 31,
alle Postkantoren des Lands.
CLIQUE SLUM.
Per drukregel. Gewone 15 centiemenReklamen fr. 1-00 Vonnissen op
3de bladzijde 50 centiemen. Dikwyls te herhalen bekendmakingen bij accoord.
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Nota
rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dijnsdag en vrijdag
in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele van
dit blad.
AALST, io AUGUSTI 1904.
M. Arthur Verhaegen, catholiek afge-
«erdigde van het Arrondissement van
Gmt-Eecloo, heeft vóór eenige dagen, in
sa artikel, aan La Métropole, van Ant-
repen, gezonden, de kwestie van het
roiksonderwijs, zooals zij zich tegen-
roordig voordoet, uiteengezet en in haar
raar daglicht gesteld.
Wij vatten zoo bondig mogelijk, in
cgen bewoordingen, zijne redeneering
ïen
1 Volgens de liberalen mag de onzij-
age school alleen met de openbare gelden
raderhouden worden. De godsdienstige
ichool ondersteunen, dat heeten zij eene
cpalming.
1 En zij, die zulke monsterachtigheid
rooruitzetten, beweren vrienden en voor
sanders der vrijheid te zijn. Bewijzen wij
kt tegendeel
1 Welk verschil bestaat er tusschen de
onzijdige en de godsdienstige school
Hoofdzakelijk deesdat in eerstgenoemde
de zedelijke opvoeding heelemaal onaf
hankelijk is van den Godsdienst men
spreekt er noch van God, noch van de
plichten, die de mensch jegens God te
Ttrvullen heeft. In de godsdienstige school
sdezedelijke opleidinggansch gesteund
cp den godsdienst. Men spreekt er dik-
rijls van God en van onze plichten jegens
God.
1 Beide soorten van scholen tellen aan
hangers in ons land*: de godsdienstige
school echter telt er ver uit de meeste; dat
zal niemand ontkennen.
1 Welnu, is het waar of niet dat, krach-
!tns de vrijheid van geweten, de vrijheid
ran denkwijze, de vrijheid van godsdienst,
de aanhangers van't godsdienstig onder
wijs het recht moeten bezitten hunne kin
deren zulk onderwijs te verstrekken, zoo-
de aanhangers van 't onzijdig onder-
*it dit laatste aan hunne kinderen
sten kunnen verzekeren
Daar de opvoeding hunner kinderen
rde ouders tevens het heiligste der
en de zwaarste der plichten uit
moet hunne vrijheid op dit gebied
omen gewaarborgd zijn de school,
r zij hunne kinderen heenzenden, moet
ui volle vertrouwen bezitten. Kunnen
uj dit niet, dan worden zij verongelijkt,
rerdrukt. Waar is dan de vrijheid 't En
is niet genoeg, om te bewijzen dat die
ffijheid bestaat, te zeggen Niemand
belet aan de ouders, die een godsdien-
o
20* Vervolg.
Er is niets verder, maar het is ge-
Ik zeg u die moord is niet door
vrouw, maar door een man ge-
-gd
Indien er plotseling een bom in het bu
reel van den kommissaris gevallen en uit-
eengesprongen ware, hadden de twee toe
hoorders Power met geen grooter schrik
tn verwarring kunnen aanstaren. M.
Grand beloofde dat zijn ondergeschikte
het verstand had verloten, terwijl de de
tective zijne verbazing slechts door een
lang gerekt gefluit lucht gaf.
Groote genade riep de commissa
ris uit, zoodra hij weer spreken kon, hoe
komt gij daar op Zijt gij totaal vergeten,
dat juffrouw Gregory de vrouw met haar
eigen oogen gezien heeft
Met uw verlof, antwoordde Power
bedaard. Juffrouw Gregory heeft vrcu-
wenkleêren gezien, maar geen vrouw, zij
heeft zelfs hare stem niet gehoord. Ik heb
geen bewijzen, maar luister even, hoe ik
op het denkbeeld gekomen ben. Laat
ons beginnen met de misdaad zelf. Wat
stig onderwijs willen, dit in te richten
met hunne centen te betalen. Im
mers, hoevele catholieke ouders bezitten
de middelen niet om dit onderwijs te be
talen En zij, die ze bezitten, zullen dus
verplicht zijn tweemaal te betalen ééns
voor de onzijdige scholen, die met de
gelden van den Staat onderhouden wor
den, en ééns voor hunne godsdienstige
scholen. Waar blijft dan de vrijheid, de
gelijkheid voor de wet En wat zal er van
die vrijheid en die gelijkheid geworden,
wanneer de geuzen, zooals zij van ?in
zijn, van alle openbare ambten zullen uit
sluiten, diegenen, welke niet in de Staats-
dat is onzijdige scholen zijn opgeleid
Voor de liberalen bestaat dus de
vrijheid van onderwijs hierin, dat de
jeugd door allerlei middelen, en vooral
door 't vooruitzicht op 't bekomen van
openbare ambten, naar de onzijdige scho
len gelokt wordt dat de geloovigen, die
arm zijn, van 't godsdienstig onderwijs
beroofd worden dat zij, die welstellend
zijn, tweemaal betalen, eens voor de onzij
dige school, die zij verafschuwen, en eens
voor de godsdienstige school, die hun
vertrouwen bezit.
En wij, catholieken, die vragen dat
Staat, Provincie en Stad alle Belgische
huisvaders in staat zouden stellen, aan
hunne kinderen liet onderwijs te bezor
gen, dat zij verkiezen, wij worden door
diezelfde liberalen voor vrijheidroovers,
•oor dweepzuchtigen gescholden. Is dat
niet het record de schaamteloosheid
Wij erkennen, dat de Staat, om wille
der ondersteuning, die de Openbare be
sturen aan de scholen verleenen, een recht
van toezicht moet bezitten op die scholen.
Dit toezicht zal voor doel hebben vast te
stellen, of er een voldoende onderwijs
gegeven wordt in de ondersteunde scho
en of er de natuurlijke zedeleer niet ge
krenkt is en de vaderlandsche instellingen
niet aangerand worden. Dat is alles.
Maar of het onderwijs er een gods
dienstig, een onzijdig of een goddeloos
karakter heeft, daar zal de Staat niets in
te zien hebben wanneer cene school het
vereischte aantal leerlingen telt, is het
ook bewezen dat zij het vertrouwen der
ouders bezit. En dit is voldoende om on
dersteund te worden.
Is dit onderwijsstelsel niet het stelsel
der ware vrijheid
Wij willen hier een staaltje verhalen
n het zonderling begrip, dat de Fran-
sche regeering zich vormt over het eigen
domsrecht
Wanneer de eerw. paters Jesuiten te
Marseille bevel kregen hun klooster te
verlaten, besloten pater Rouvier en broe
der Daicci, eenige kerkelijke voorwerpen,
ciboren, kelken, enz. welke de paters
Jesuiten gekocht en met hunne eigen cen
ten betaald hadden en bijgevolg volkomen
hun eigendom waren, in verzekerde be
waring te brengen.
Zij droegen die gewijde vaten bij Dr
Gauch en mevrouwen Correa en Peteste,
die gezegde voorwerpen in bewaring ont
vingen.
Het gerecht vernam het gebeurde en
eene vervolging werd ingespannen tegen
den pater, den broeder, een dokter en
mevrouwen Corea en Peteste.
Vrijdag heeft de rechtbank uitspraak
gedaan en het volgende ongehoord vonnis
uitgesproken.
Pater Rouvier werd veroordeeld tot 3
maanden gevang en broeder Daicci tot
éen maand gevang, beiden uit hoofde van
gepleegden diefstal
Dr Gauch tot 5oo fr. boet en mevrou
wen Corea en Peteste elk tot 100 fr. uit
hoofde van verheeling
Ziedaar hoe zekere rechters de wet in
Frankrijk toepassen.
Van gerechtsdienaars die zulke begrip
pen hebben over recht, rechtvaardigheid
en eigendom, mag men zich aan alles
verwachten
En dat is de vrijheid, welke onze libe
ralen wenschen voor de Belgen.
Alle jaren dienen de liberale kiesdrij-
vers honderde en honderde meestal onge
gronde kiesreclamatiën in tegen het
stemrecht van catholieke kiezers. Die
reclamatie werd aan den belanghebbende
beteekend per aanbevolen brief door
eenen deurwaarder.
Iedere reclamatie kost
Origineel fr. 0,75
Kopij fr. 0,60
Kopij voor bet rekwest fr. 0,40
Kost aanbeveling fr. o,35
fr. 2,10
De uitgaven van den deurwaarder
daarmede belast beloopen tot fr. o.35,
zijne eereloonen bedragen fr. 1,75. Maar
het is eigenlijk de deurwaarder niet die
deze fr. 1,75 inpalmt, zeer dikwijls ge
beurt het dat de kiesdravers met hunnen
deurwaarder deelen. Deze onkosten zijn
ten laste van den kiezer, welke men aan-
geklagen heeft, indien de klacht gegrond
is. Maar indien de klacht der liberale
kiesdravers volstrekt ongegrond is, dan is
het de kiesdraver niet die de gebroken
potjes betaalt de Staat moet alles be
talen.
vinden wij Wij vinden een jonge vrouw
met afgesneden, neen tweemaal afge
sneden hals, beide wonden zoo vast, zoo
zeker toegebracht, alsof een chirurgijn
het bij manier van operatie had gedaan.
Kan iemand zich zulke vaste vrouwen
hand voorstellen Ik niet. En verder,
zou eene vrouw moed en bedaardheid
genoeg bezitten om, na zulk een moord
te hebben gepleegd, hare handen te was-
schen, het lijk op het bed te leggen, de
koffers te onderzoeken, tot zij gevonden
heeft wat zij zocht, daarop zich nog eens
bedenken en dat herkenningsteeken on
der den arm van haar slachtoffer netjes
en voorzichtig wegsnijden en eindelijk de
kamer zoo kalm verlaten langs een weg,
die zeer ver van gemakkelijk is Nog
eens, kan eene vrouw zoo iets doen
Hm, antwoordde Brusel op den
vragenden blik waarmeê Pover hem aan
staarde. Daar kan ik nu zoo| dadelijk geen
neen op zeggen Het spijt mij voor het
teere geslacht, dat ik het zeggen moet,
maar ik heb in mijn leven vrouwen ge
noeg gezien, die er wel toe in staat wa
ren.
Dat kan zijn, hernam Power, zon
der zich uit het \eld te laten slaan, maar
dan was het misschien een ander geval.
En bovendien het is nog niet alles. Ik ga
verder en vraag Wie heeft die vrouw
gezien Niemand. Juffrouw Gregory zelf
weet niet anders, dan dat zij slank en
donker was. Zij was van top tot teen in
Dus de kiesdraver kan er nooit bij ver
liezen elke reclamatie hoe ongegrond zij
ockmoge wezen, brengt aan den deur
waarder en kiesdraver te samen fr. 1,75
op. 't Is eene manier gelijk een andere
van riemen te snijden uit iemand anders
leer. Hij heeft er dus belang bij zoovele
klachten gegrond of te niet in te dienen
't is al profijt voor zijnen zak. En zoo
komt het dat zekere personen daar een
stielke van maken en dat er zelfs gevon
den worden die jaarlijks meer dan 2000
frankskes opstrijken.
Iedereen zal bekennen dat zulk stelsel
aanleiding geeft tot talrijke misbruiken
dat het toelaat van zonder recht noch
reden centen uit den zak der kiezers te
kloppen.
Er moet daar dus een middel in ge
schaft worden.
Dat het Hof van Beroep eens voor
goed het princiep aanneme van de aan
klagers tot de kosten te veroordeelen
iedere maal dat de klacht ongegrond is
en kon vermeden worden door het nazien
der documenten aan de gemeentebesturen
opgelegd.
Zoo Zou de kiuchtspeelderij der liberale
kiesdravers die met stortekarren onge
gronde reclamatiën indienen een einde
nemen, zoo ook zouden de burgers niet
meer getergd worden door domme aan
klachten. (Land van Oudenaarde.)
De Lar.dhuur of de Pachten.
Niemand zal het betwisten, dat het heden
geene van de slechtste boerenjaren zijn
dat al de vooruitstrevende landbouwers
goed hun brood winnen en stillekens
vooruitkomen. Men zou nochtans zeggen
dat het velen moeilijk valt eenen goeden
tijd te verdragen, want er begint weer
jacht op land gemaakt te gaan worden.
0 Meer en meer land schijnt bij ver
schillende de leus te worden, waarvan
slecht bewerken en bemesten het gevolg
is, daar men gewoonlijk de middelen niet
heeft om dagloonen te betalen of mest
stoffen aan te koopen. Twee hectaren
slecht bewerkt en bemest brengen noch
tans veel minder op dan eene, die men
wel verzorgt. Zoo men in Juli door onze
korenvelden wandelt, kan men gemakke
lijk bestatigen, hoe verschillend de oogst
zich bij elk stuk land voordoet. Hier hoort
men zeggen Die aren zullen schieten,
die halmen zullen schooren. Ginder
schijnen de halmen te roepen Bezitten
wij geene graankorrels genoeg, het is aan
onzen meester te wijten.Verder vindt men
de middelmatige velden, waar het graan
een langen regenmantel geborggen en
droeg daarover nog een sjaaltje of een
doek en een dichten sluier om en voor
haar gezicht, allemaal blijken dat zij er
zorgvuldig voor waakte, niet gezien te
worden. Zij klimt den trap op en zegt
nog geen enkel woord.
Dat bewijst alleen hoe door en door
geslepen zij was, viel de commissaris hem
in de rede. Zij kwam met hel plan een
moord te begaan, en het is dus niet te
verwonderen, dat zij zoo weinig van haar
gezicht liet zien als maar mogelijk was.
Ik begrijp niet, Power, hoe die gedachte
u in het hoofd is gekomen Mij zult gij
zoo gauw niet overtuigen, dat is zeker.
Laat hem toch zeggen, wat hij te
zeggen heeft, commissaris, hernam Bru
sel ongeduldig. Ik ben er van overtuigd,
dat wij nog niet alles gehoord hebben.
Dat is het juist antwoordde Power
ernstig, en ik geloof, dat de commissaris
niet langer zoo ongeloovig en spottend
zal glimlachen, als hij alles gehoord heeft.
De uitdrukking op het gelaat van M.
Grand had den jongen inspecteur name
lijk al lang gehinderd en hij nam zich
voor, zijnen chef plotseling van den ernst
zijner onderzoekingen te overtuigen.
Herinnert gij u, vervolgde hij. den
commissaris scherp in het oog houdende,
dat ik u een stukje papier heb laten, het
welk ik in den schrijflessenaar van de
vermoorde Madeleine Faure gevonden
heb
Ja zekerantwoordde M. Grand,
min of meer van zijn stuk gebracht. Ik
heb het nog in mijn portefeuille.
Welnu, ik heb het toen voor u ver
taald, niet waar Maar wat ik u niet
gezegd heb, omdat ik het op dit oogen-
blik niet noodig vond, is, dat ik het hand
schrift onmiddellijk herkende. Ik wist,
wie het geschreven had 1
Wat duivel zegt gij nu riep de
commissaris verschrikt uit, haastig het
bewuste stukske papier uit zijn porte
feuille te voorschijn halende.
De man, die deze woorden geschre
ven heeft, ging Power voort, Brusel na
derbij wenkende, om het fragment van
den brief te beschouwen, heb ik jaren
geleden gekend, lang voor ik policiagent
werd. Die man kende Madeleine Faure,
die man was hier in Sandbank in den
nacht van de moord, wat meer zegt die
man is nog hier... en zoo waar als ik hier
voor u sta hij is het geweest, die als
vrouw verkleed, zijn ongelukkig slacht
offer in de Rob-Roy-Villa opgezocht en
vermoord heeft
XII.
Als door een veer bewogen, richtten de
commissaris en de detective zich bij het
hooren dezer woorden overeind.
Wat heb ik gezegd, riep Tom Brusel
triomfantelijk uit, zoodra hij zich van den
eersten schok had hersteld. Wat heb ik
zich redelijk wel vertoont, maar toch
geene winst belooft.
Deden vele landbouwers niet beter zich
te vergenoegen met de helft van hun land
en dit wel te bewerken en te bemesten
door gf-paste hulpvetten. Het fosfoorzuur
dient overal aangewend te worden, want
onze grond is er tamelijk arm aan. De
stikstofmesten, doelmatig toegepast vol
gens de teelt en de rijkheid van den grond
in potasch en fosfoorzuur, leveren veel
profijt op. De potaschzouten zijn op bee-
ten en andere wortel- en knolplanten
zeer winstgevend. Op weiden en klaver
velden bewijzen zij den landman veel
voordeel, doch op vele gronden, arm in
dit voedend bestanddeel is hun gebruik
bij de graangewassen ook zeer aan te be
velen. Op eenige teelten hebben wij door
eene bij bemesting berekend aan 100 fr.
de volgende winsten bekomen.
Sodanitraat alleen gebruikt geeft 5o fr.
winst. Sodanitraat en fosfoorzuur geven
60 fr. winst. Sodanitraat, fosfoorzuur en
potasch geven 100 fr. winst.
De bijvoeging van potasch doet de
planten ook meer de andere voedstoffen
benuttigen en verhoogt alzoo veel meer
de opbrengst dan men het vermoeden
zou. Tracht dus te zorgen dat uwe akkers
zooveel mogelijk opbrengen eer gij land
bij neemt. Hierdoor zullen de pachten
niet opslaan. Gij spaart pachten, wer
ken en lasten en bekomt toch dezelfde
opbrengst, maar met meer proflft.
Fr. Brems.
De duiven. Het baart in de
duivenmelkerswereld nog al de verwon
dering dat het meest altijd duiven van
den buiten zijn, welke op groote vluchten
de eerste prijzen behalen.
Dat springt voornamelijk in het oog,
als de duiven op eenen dag niet kunnen
thuis komen.
Een gekend duivenliefhebber verklaar
de daarover het volgende
De duiven van den buiten zijn ge
wend des zomers hun voedsel op het land
te gaan zoeken en te drinken uit de
grachten.
Duiven uit de stad zullen nooit op de
boomen gaan rusten, doch nemen plaats
in eene dakgoot, of trekken bij andere
dieren binnen.
a Duiven van den buiten, alhoewel er
velen zijn die insgelijks nooit op boomen
gaan zitten, durven toch des avonds erop
gaan rusten.
's Morgens, bij het krieken van den
dag, zetten zij hunnen weg voort.
Dat schijnt nog al aannemelijk.
gezegd, commissaris Ik las het op zijn
gezicht, dat hij meer wist dan hij den
gezworenen vertellen wou 1 Dat wordt
een schoone historie
De detective herhaalde de leste woor
den zoo dikwijls en zijne opwinding was
blijkbaar zoo groot, dat Power begon te
vreezen al te voorbarig te zijn geweest.
Vergeet toch in 's hemelsnaam niet,
haastte hij er zich bij te voegen, dat ik
voor dat alles niet de minste bewijzen
heb. Ik herkende het handschrift op dit
stukske papier, dat de commissaris daar
in handen heeft, als dat van eên man,
dien ik in vroeger jaren gekend heb en
tot mijn groote ontzetting mag ik wel
zeggen ontdekte ik gisterenmiddag,
dat die man zich sedert eenigen tijd in
Sandbank ophoudt. Ziedaar alles, maar
ik laat het aan u beiden over, er eene
andere gevolgtrekking uit af te leiden als
die welke ik gemaakt heb I
Hoe heet hij vroegen de commis
saris en de detective als uit een mond.
Zijn naam is Sint-Albaantwoordde
Robert Power.
Sint-Alba riep Brusel uit, Alle
heiligen uit den almanak, dat wordt wat
schoons. Lieve vriend, weet gij wel, dat
die Sint-Alba want het moet dezelfde
zijn een van de rijkste groote kerels is
onder de Londensche financiers Zijn
handteekening is zoo goed als de Bank
die man staat voor geen tonnen op I
Wordt voortgezet,
