Zondag 4 September 1904 5 centiemen per nummer. 56sle Jaar 3(109. Ih' Zondagrusl. Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst. GODSDIENST, HUISGEZIN. EIGENDOM VADERLAND, TAAL. VRIJHEID. IDE IM.A TsT met den Witten Baard. Woorden maar geen daden In 't zelfde spoor DE DENDERBODE Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee- kening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week voor de Stad 5 frankmet den Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes maanden fr. 1-75 voor drg maanden, voorop te betalen. De inschrijving eindigt met 31 December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont vangen zijn ten laste van den scknldenaar. Men schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, N' si, en in alle Postkantoren des Lands. CHIQUE 8UUM. Per drukregel. Gewone 15 centiemenReklamen fr. i-00Vonnissen op 3de bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij accoord. Niet opgenomen bandschriften worden niet teruggestuurd. Ileeren Nota rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dijnsdag en vrijdag in den voormiddag. Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele vMc dit blad. AALST, 3 SEPTEMBER 1904. Wij hebben, beweertDendergalm,op zyn verslag betreffende den redetwist in onzen Gemeenteraad nopens de Zondag- rust, if een heel stuk leugens en dwaasheden schering en inslag ge weven. Dat is gauw gezegd, maar daarom niet bewezen. Zou hij aan zijne lezers die leugens niet willen aanduiden en die dwaasheden doen kennen Zoo iets zegt men van zijnen tegenstrever niet, zonder de puntjes op d'i's te zetten, de bewijsvoering bij de beschuldiging te voegen Weten de Dendergalmers nog niet dat beleedigingen en grove woorden geene bewijsstukken zijn, ten minste toch niet in de oogen van welopgevoede raenschen Ware dat zoo dau zouden straatleiren altijd gelijk hebben. Is liet niet zoo, Dendergalm Wij wachten die leugens en die dwaasheden gerust af, want wij hebben in ons artikel van 14 Augusti geen woord geschreven dat wy niet goed kunnen maken. Hij gaat voort M. De Blieck heeft gelijk gehad namens de minderheid de voorbe- houding te maken,welke hij gemaakt heeftwant de wet zal vele werk- lieden verhinderen wekelijks een dag rust te genieten omdat die wet zegt, dat de rustdag, de Zondag moet zijn en er niet bij bepaalt,dat in de nijver- heden waar het zondagwerk onver- mijdelijk is, de werklieden toen hun- nen dag rust zullen hebben. Die opvatting kunnen wij niet aan nemen. Die wet, zegt Dendergalm, zal vele werklieden verhinderen wekelijks een dag rust te genieten. Verhinderen Hoe dat Hoe zou de wet beletten dat een wekelijksche rust dag worde toegestaan aan de werk lieden In de nijverheden waarop de ver plichte zondagrust niet toepasselijk is, zal de toestand op zijn minst zijn wat hij heden is. Als wij zeggen op zyn minst, is dat niet volkomen juist, want er zullen maatregelen genomen worden om een rustdag te verzekeren. Dat staat uit drukkelijk in artikel 3. Onze lezers oordeelen Art. 3. Een koninklijk besluit kan de voorwaarden van het wekelijksch verlot anders regelen1° Voor de onder nemingen die, hetzij door haren aard hetzij om redenen van openbaar nut, gewoonlijk een gedeeltelijken of onaf gebroken arbeid op Zondag vorderen 2° Indien plaatselijke of andbre omstan digheden het eisclien. Voor de onder- O i5e vervolg. Tot de kleinste huizen toe hebben daar voornaamklinkende namen. Hadde ik zulks vroeger geweten, dan zou ik te jRainham een onderzoek hebben inge steld. Nu is het duidelijk, dat het arme meisje reeds dood was, toen zij Willming- ton bereikte, anders was zij daar uitge stapt. De trein had drie uren noodig om van York naar Willmington te komen, maar hij stopte aan elke statie. M. Brister nam afscheid en gaf zich naar Lane-House, om Taak Ford te spre ken. Deze was veel mededeelzamer dan den graaf van Chatterly. Hij verklaarde dat hij onmogelijk aa.i eenen zelfmoord kon gelooven, want het meisje zag er veel te onschuldig en kin derlijk uit. Bovendien is dokter Bardon van meening, ging hij voort, dat zij gedood werd door het vergif dat de bonbons in hielden, die wij in haar mandje hebben gevonden. Overigens, eene vrouw, die zelfmoord wilt plegen, neemt het vergif nemingen, die vallen onder toepassing der wet van 15 Juni 1896, bepaalt liet werkplaatsreglement de voorwaarden van dat verlof. Anders reeeion, zegt ons Art. 3. Anders dan wat Natuurlijk danden vaslgestelden dag, den Zondag Het wekelijkscii verlof zal dan op een anderen dag mogen geno men worden. Die dag zal niet meer vastgesteld worden volgens den wilkeur van den patroon, maar geregeld door andere, zekere bepalingen. Voor de onderne mingen vallende onder toepassing der wet van 15 Juni 1896 zal die dag be paald zijn door liet werk huisreglement; voor de andere nijverheden door ko ninklijk besluit. Bijgevolg, de rustdag is, als alge- meene regel, de Zondag bij uitzon dering hebben wij, in alle geval, den wekelijkschen rustdag, als de Zondag niet past. Dus is het valsch van 't begin tot 't einde wat Dendergalm zegtwant de wet zal vele werklieden verhinderen wekelijks een dag rust te genieten, omdat die wet zegt dat de rustdag de Zondag moet zijn, en er niet by bepaalt dat in de nijverheden waar het zon dagwerk onvermijdelijk is. de werk lieden toch hunnen dag rust zullen hebben Wij kunnen ons niet uitleggen hoe men in Dendergalm de wetten leest Zij hebben in da wal niet jzezien dat in geval van onmogelijke zondagrust, de wekelijksche rustdag wordt ingevoerd! Is het met het ontwerp op de zondag- rust gegaan lijk met de ariikels van de Revue de Belgique, die uitgelegd kon den worden zonder dat dit tijdschrift was gelezen of gezien Wij moeten het gelooven. Er blijft eene uitzondering voor het geval van overmacht of nooddwang. Men zie Art. 2. Het luidt als volgt c Art. 2. Dit verbod is niet van toe passing op dringende werkzaamheden, vereischt door een geval van overmacht of nooddwang, welke de gewone gang der onderneming niet deed voorzien, indien het hoofd der onderneming daar van, binnen vier-en-twintig uren, ken nis geeft aan den inspecteur van den arbeid of aan den burgemeester, d Hier wordt de wekelijksche rustdag niet voorzien maar zou van de over macht of nooddwang Dendergalm geen rekening houden Zou hij er kost wat kost zijn wekelijkschen rustdag willen invoeren Wij zullen hem doen opmerken dat overmacht slechts tijdelijk is en ook een gedeeltelijke rust niet uitsluit. niet op zulk eene wijze in zij zal eerder eene sterke dosis laudanum nemen Ik houdt mij vast overtuigd, dat iemand het arme kind uit den weg heeft willen rui men en vooraf al zijne maatregelen heeft genomen om zijne misdaad te verbergen. M. Brister kwam op eene gelukkige ge dachte. Hij telegrafeerde het volgende aan den postbestuurder van Rainham Bestaat in uw distrikt een huis The Firs d Wie woont daar Het antwoord kwam per omgaande post en luidde Huis 0 The Firs bestaat, doch is sedert maanden onbewoond. Daarop reden M. Brister, Jaak Ford en dokter Bardon naar het hotel de Blau we Leeuw, waar de gerechtelijke schou wing zou plaats hebben en proces-veibaal moest worden opgemaakt. De zaal, waar deze gerechtelijke forma liteiten moesten plaats hebben, was over- vol. De jury bestond voor het meerendeel uit boeren en winkeliers, die zeer oplet tend waren, daar dit geval hunne belang stelling buitengewoon had gaande ge maakt. Het droevig einde van de jonge vreem delinge ging hun zeer ter harte, want de meeste onder hen hadden ook dochters, die elders op de eene of andere wijze hun brood verdienden. Wat met die onbekende gebeurd was, Die bepaling zal, meenen wij, van toepassing zijn bij voorbeeld op den landbouw, bij hooi- en oogsttijd, wan neer onweders dreigen aanzienlijke schade te veroorzaken. Wij moeten," in zulk geval reeds van nu af de aandacht roepen op de voorwaarde die er gesteld wordt. De belanghebbende moet van dit werk, binnen de 24 uren, kennis geven aan den inspecteur van den ar beid of aan den burgemeester. Het is ook in geenen deele uitge sloten dat dit hooi- en oogstwerk vallo onder nr2 van arlikel3: indien plaat selijke of andere omstandigheden het vereischen. In ditgeval zou deland- bouwer aan zijne werklieden, andere dan zijne huisgenooten of dienstboden bij hem inwonende, een andere rustdag moeten verzekeren. Natuurlijk is zulks niet vereischt voor werklieden die slechts nu en dan voor hem tijdelijk in daghuur zijn. Wat er ook van zij, dit punt zal door de besprekingen in de Kamers in 't klare gelrokken worden, en onze catholieke Regeering zal de belangen van de land bouwers met die der land bouw werk lieden weten overeen te brengen. Bij het eindigen moeten wij nog maals deaandacht roepen op het. ondoel treffende van den wekelijkschen rust dag, als regel, lijk de liberalen hetwil- die verplichte wekelijksche rustdag is schier onmogelijk te verzekeren als de patroons van kwaden wil zijn. Moest echter de verplichte rustdag het gevolg bobben dat Dendergalm voorziet, liet getal noodige werklieden te vermeer deren. en bijgevolg de lasten der voort- brengst te vermeerderen, dan zou het niet onwaarschijnelijk zijn dat de patroons tegenpreutelen en zioh kwé- willig toonen. De werkman, niet één. zal de inbreu ken op de wet durven aanklagen uit vrees zijn werk te verliezen en de Staat kan toch in ieder werkhuis geen be diende aanstellen om te zien of iederen dag de belanghebbende werkman of werklieden zijn of hun rustdag ge nieten. Dat is onmogelijk en dat zal Dender galm moeten bekennen, indien hij ern stig en oprecht is. De wekelijksche rustdag als regel zou dus den schandnaam van facade- wet verdienen, omdat die hervorming onpraktisch is maar niet liet ontwerp dat onze catholieke Regeering aan de catholieke Regeering aan de Kamers aanbiedt. De zondagrust,met hare nood zakelijke uitzonderingen is een degelijk werk, waarvoor de arbeiders de catho lieke Partij zullen dankbaar zijn. zou ook met hunne dochters kunnen ge beuren. De vreemdelinge had in de eerste klas gereden, hunne dochters maakten slechts gebruik van de derde, dat was het eenige onderscheid en daarom had dit voorval de gemoederen der eenvoudige dorpsbewo ners meer in opstand gebracht dan de meest opzienbarende inbraak of rooverij zou gedaan hebben, want ieder lid van de jury dacht aan zijne eigene dochter, wanneer hij dat lieftallige bleeke gelaat bezag, waarvan de schoonheid zelfs door den dood was gespaard gebleven. De gravin van Chatterly trad op als eerste getuige. Zij was zeer tegen de begeerte van ha ren echtgenoot gedagvaard, maar de voor zitter van het gerechtshof had niets an ders kunnen doen, omdat zij de eerste was geveest, die de doode in de spoor wegcoupé gevonden had. Zij beantwoordde de vragen op zeer eenvoudigen toon. Eerst had zij gedacht, dat het meisje was ingeslapen en zelfs toen men haar in de wachtkamer had gebracht, vermoed de Gertruda niets anders dan eene bewus teloosheid. De statieoverste, dc treinwachter en Jaak Ford konden niet veel meer doen dan de verklaring van Mevr. Chatterly bevestigen. Dokter Bardon alleen kon verder gaan en verklaren, dat de oorzaak van den Wij lezen in Dendergalm van 28 Augusti het volgende Te Amsterdam op 't Congres der socialisten zegde Anseele We zou- den zinncloozen en misdadigers zijn indien we weigerden een goeverne- ment te ondersteunen dat liet alge- meen stemrecht, 't verplicht onder- wijs, de gelijkheid der krijgslasten 0 en eene degelijke hervorming van het belastingsstelsel zou verwezen- u lijken. Dat is wel gesproken. Alle op rechte volksmannen moeien zeggen, dat het programma der liberale partij dat daarenboven nog bevat het pensioen voor de oude werklieden (een frank daags) wat meer beteekent, dan het platonisch collectivism van socios gelijk Furnèmont, Picard enz. enz. die kastee- len bewonen en in weelde en niet anders zijn dan parade proletariërs. Wij roepen eerst en vooral, deaan dacht, op de voorwaarden waarop de socios een burgerministerie. lees, niet waar, een geuzenrainisteriezul len steunen Wij zullen die voorwaarden een voor een bespreken, doch over eene enkele zouden wij graageenige woorden uit leg willen hebben, namelijk hoe wij begrijpen moeten en eene degelyke hervorming van het belastingstelsel». vvcniv^ uoi rvrimng i.uc.m c; h i Anseele eene degelijke Draagt, zi j de goedkeuring weg, de onvoorwaarde lijke goedkeuring, van Dendergalm, vermits hij zegt Dat is goed gespro ken Zie dat zouden wij graag willen weten en aan onze lezers uiteenzetten. Doch, wij zijn er zeker van, de-uitlegging zal niet komen. Dendergalm spreekt verder van het pensioen der oude werklieden en hij wenscht liet te brengen op een frank daags. Als het met wenschen alleen om doen is, dau wenschen wij meer. Doch wat baten woorden het zijn daden die volgen moeten. De groote kwestie is altijd Kan men? 1 En zou op die vraag Dender galm eens nagedacht hebben Hij wil dus een frank per dag, op welken ouderdom Op 60 of 65 of zelfs 55 jarigen ouderdom. Het is jam mer dat het blad de Geuzen het ons niet gezegd heeft. De keus van liet jaar moet immers op de kosten der uitvoering een grooten invloed uitoefenen. Of meent men zoo maar een pensioen te kunnen invoeren zonder dat het eenigen last veroorzaakt Dat is eene eerste vraag er is eene dood het vergif was geweest ''at men had gevonden in de bonbons, die het meisje bij zich had. Er waren er nog drie in haar mandje, toen dit geopend werd. Twee daarvan- bevatten genoeg vergift om een gezonden, sterken man te dooden, de derde was on schadelijk. Dokter Bardon en de ambte lijke scheikundige hadden de ontleding gemaakt. Vervolgens kwam de Graaf van Chat- terfy, die nauwkeurig verklaarde, wat hij reeds aan den voorzitter had medege deeld. Een tweede treinwachter was nog ge roepen, een tamelijk onnoozelc jongeling, die meedeelde dat hij de dame te Will mington in den coupé had zien zitten. Hij meende dat zij sliep en naar Sal ton moest, daarom had hij haar niet ge wekt. De commissaris van policie verklaarde, dat het linnengoed van de overledene niet gemerkt was. Het was nieuw, van zeer geringe kwaliteit, maar goed ge maakt. Aan alles had men kunnen merken dat het meisje alhoewel zij in eerste klas reisde, tot den burgerstand hoorde. Haar spoorwegkaartje, dat men in den coupé had gevonden, was te Kings-Cros geno men en de commissaris van policie merkte nog op, dat voorname menschen hunne dochter niet alleen op zulk eene verre reis zenden. tweede. Zal voor dit pensioen van een frank daags iets moeten gestort worden? Of zal de Staat, uit zijne kas, zonder voorafgaande stortingen dit pensioen toestaan Indien er stortingen moeten gebeu ren, op welken voet zullen zij geschie den Zullen zij verplichtend zijn of vrij Met afgestaan of voorbehouden kapitaal Of denkt Dendergalm aan hetDuitsch stelsel Derde vraag. Hoeveel zal eene pen- sioeneeriug lyk ons geuzenorgaan het voorstelt wel kosten en van waar zal het geld komen waarmede men die lasten zal bestrijden Het is gemakkelijk een pensioen te vragen en op anderen den last te schui ven liet in te voeren en te verwezen lijken. Het is een gemakkelijk middel 0111 de volksgunst te verkrijgen, maar het is niet eerlijk dingen te vragen wier ver antwoordelijkheid men niet op zich durft nemen. Wij dagen den gekozene van Aalst, den geus wel te verstaan, uit, in de Kamers die kwestie aan te vatten en een wetsvoorstel in dien zin neer te leggen. Datzoueeu begin zijn van ver antwoordelijkheid. Ehwel, de geus van Aalst zal het niet doen, want de Dendergalmers waren niet ernstig toen zij schreven over liet pensioen van een frank per dag. geu4y?lfdo vra8eu' l'° Daonsen, zeg- Ilebben zij al ietsin dien zin voorge steld Wat hebben zij er voor gedaan Al dat gewamel is maar bluf, bedrog een good middel om de menschen te bedriegen. De geuzen van Aalst, gaan reeds, in zake van pensioeneering, een stap ver der dan de Daensen. Deze zouden zich te vreden stellen mei 0.50 of 0.75 fr. per dag soms hebben zij ook al een frank gevraagd, doch bij uitzondering. Welnu bestatigende dat vragen niet moeilijk was hebben wij hen vroeger spottend gezegd Mannen, vraagt 2 frank, zelfs 5 fr.; gij moet vreezen voor de concurrentie L)e concurrentie wordt moeilijk aan 2 fr.; met 5 zijt gij er boven op gij daagt alle concurrentie uit. Wat wij voorzagen, gebeurt. De geu zen beginnen, met een frank en zullen den inzet nog verhoogen. Dat alles bewijst dat het armtierige politiekers zijn, zonder schaamte of eergevoel, voor wie beloven niet ver plicht is en met dwaze beloften trachten zij ons volk mee te sleepen. 't Staat boog het peil hunner heerlijk heid Overigens had zij niels van de gerief- flijkheden bij zich, die welgestelde dames op reis meestal medenemen. M. Brister stelde dc verdere behande ling voor eene week uit, om een onder zoek toe te laten, maar hij vreesde wel dat dit uitstel weinig zonde baten. Jaak Ford ging naar huis om aan zijne mceder mede te deelen, dat er uit het on derzoek nog zoo goed als niets gebleken was. Ook M. Cart stelde veel belang in deze zaak, doch Edith Ford gaf eene aanwijzing, die van veel gewicht kon zijn. Gij weet, J.-.ak zegde zij. dat ik vroeger dikwijls te Rainham ben geweest, nu meen ik mij te herinneren dat er daar een huis was, 1 The Firs a genaamd en waarin eene kostschool voor jonge dames werd gehouden. Misschien is het jonge meisje daar opgevoed en heeft zij door het een of ander ongeluk, hel besluit op gevat, bij hare gewezen leermeesteres, raad of bescherming te vragen. Jaak zag peinzend voor zich uit en zegde Ik zou zelf wel eens naar Rainham willen gaan. Wel is waar heb ik eigeulijk met die zaak niets tc maken, maar ik denk toch voortdurend an dat arme meisje en haar treurig lot. Hare familie zal het geheele verhaal van dit voorval wel in de dagbladen le zen, zegde Jim Cart, maar daarom zou 't En is niet vandaag of gisteren, dat liet liberalism met do kerkvervolgers heult't heeft dat altijd gedaan Wanneer de ijzeren kanselier Bis- mark, in Duitschland den Cullurkampf ontketende, werd hij door onze geuzen niet min geestdriftig toegejuicht en op gehemeld, als nu apostaat Combes. Te dien tijde verklaarden de antiklerikale organen met eenparigheid, dat er in Duitschland navol gen sweerdige voor beelden gegeven werden. Natuurlijk, vermits er de vrije uitoefening van den godsdienst belemmerd, de vrijheid der catholieken aan banden gelegd werd. Uit zijnen aard is hel liberalism geneigd immer als eene liberale zegepraal te aanzien, elke inbreuk, die gemaakt wordt op de rechten der chrislenen. De liberalen zullen slechts dan erken nen, dat zij waarlijk ten volle vrij zijn, wanneer zij alle andersdenkenden onder hunnen dwang kunnen verplet teren. Schreef een hoogleeraar, M. Perga- meni, van de^vrije Universiteit van Brussel, in 1875, naar aanleiding der kerkvervolging in Duitschland, niet het volgende Het gevang, de boeten en de verban ning zijn wettelijke wapenen waarom er zich niet van bedienen Willen wij ernstig werk verrichten, dan moeten wij de leerstelsels van JS30 vergeten en onze sc/ioone vrijheidsdroomen op zijde zetten. men ziei uei, um iiuiiue z.ucut uaau- overheersching te voldoen, waren toen reeds de liberalen bereidde grondwet telijke vrijheden op te offeren. Op die baanjieeft de geuzerij nooit stilgestaan. I111879schreef een barer hoofdorganen. La Flandrc libérale De hervorming van het onderwijs in wereldlijken zin, de afschaffing van het kloosterleven, zullen tusschen de eerste daden van liet nieuw bestuurstelsel moeten gerekend worden. Welnu, dat ziju brandende kwestiën, in België zoo wel als in Frankrijk. De oplossing, welke zij bij onze naburen zullen beko men, zullen onze taak merkelijk verge makkelijken; noodzakelijkerwijs zullen wij gedwongen zijn te doen zooals zij... Men zal den Belgischen bodem moeten zuiveren van den kanker der kloosters, die hem verknaagt, wil men onze nationaliteit en onze onafhanke lijkheid niet in gevaar brengen. De ongelukswet van 1879 was eene eerste poging om het liberaal ideaal te verwezentlijken. Is zij deerlijk mislukt, dit neemt niet weg, dat onze geuzen nog immer dezelfde betrachtingen, dezelfde plannen vinden. Is het dan te verwonderen, dat onze tegenstrevers thans den kerk vervolger Combes prijzen en verheerlijken. Die man baant een weg, dien zij sedert jaren doodgeerne zouden bewandelen het toch niet slecht zyn, Taak. indien het u niet te veel moeite is, dat Rainham ging. dat gij eens naar Jaak liet zich door geene moeite af- schrikkcu wanneer eene zaak hem ter herte ging. Den volgenden morgen vertrok hij per spoor naar Rainham en begaf zich daar naar den postbestuurder, ten einde dezen om inlichtingen te vragen. Toen Jaak hem, behalve het doel van zijne komst nog het een en ander omtrent het onderzoek had medegedeeld, zegde de postbestuurder Ik kan slecht aannemen, dat de jonge dame naar t The Firs wilde gaan, alhoewel de voorzitter van het gerechtshof dat schijnt te veronderstellen. Maar, merkte Jaak Ford aan, het eenige stukje papier, dat wij bij haar gevonden hebben, bevatte de woorden The Firs 1 en zij had een reiskaartje naar Rainham. Om haar kaartje bekommer ik mij weinig, bromde de postbestuurder. Er is hier maar een huis dat The Firs heet en dat kan het doel van hare reis niet ge weest zijn. De dochters van den ouden predikant van Rainham hebben het huis destijds gehuurd, het laten verbouwen en tot schooi inrichten. Wordt voortgezet.

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Denderbode | 1904 | | pagina 1