Donderdag 6 October 15104 3 centiemen per nummer. 36ste Jaar 5(>78.
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
GODSDIENST, HUISGEZIN. EIGENDOM
VADERLAND, TAAL. VRIJHEID
Wat was het
nu eigenlijk
HET GEHEIM
Stichtende
voorvallen.
Rol der kalk.
DE DENDERBODE
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee-
sning van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week voor
de Stad 5 frank met den Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
iden fr. 1-75 voor dry maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont
vangen zyn ten laste van den schuldenaar.
Men schryft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, Nr 31,
i in alle Postkantoren des Lands.
CUIQUE SUUM.
Per drukregel. Gewone 15 centiemenReklamen fr. 1-00Vonnissen op
3de bladzijde 50 centiemen. Dikwyls te herhalen bekendmakingen by accoord.
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Nota
rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dijnsdag en vrijdog
in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele vat
dit blad.
AALST, 5 OCTOBER 1904.
De Daensisten schreeuwen luidkeels
omdat de catholieke bladen de wenschen
op het groen congres van Brugge uitge
bracht, in volle daglicht stellen. Die wen
schen zijn inderdaad heel karakteristiek en
ran natuur een duidelijk gedacht te geven
van de gevoelens welke die heeren be
zielen.
Zij heeten zich christen en zijn het zoo
innig als gelijk wie ook. Dat beweren zij.
Toch is het zonderling dat de plicht van
gehoorzaamheid bij die zonderlinge chris
ten is onbekend. De geestelijke Overheid,
hoog tot laag, keurt hunne werking
af, wijst op het gevaar dat er uit voor
voor den Godsdienst. Zij luisteren
nieten doen voort.
En nochtans er is in België slechts eene
partij van godsdienstige vrijheid en dat is
de catholieke Partij. Bij geus en socio
heerscht vervolgingswaanzin en men mag
overtuigd zijn dat, in geval zij meerder
heid worden, de vrijheid van geloof en
eeredienst zal besnoeid en ingekrompen
worden. Wij zullen de kerkvervolging
hebben, de hatelijke pastoors- en kloos-
terlingvreterij.
Die ellendige politiek zal scheerdraad
en inslag zijn voor 't ministerie van 't kar
tel.
Dat weten de groene Daensisten heel
goed. En ziet hunne boosheid Zij gaan
niettegenstaande de kerkvervolging aan
den gezichteinder dreigt, voort met de
catholieken te bevechten. Zij roepen luid:
wij willen het catholieke ministerie
zien vallen, hoe eer hoe liever
Die vrome christenen die niet eens
denken hoe kostbaar de vrijheid van ge
loof is en hoe zeer zij door de geuzen en
de socialisten is bedreigd
Die wensch is goed en wel op het con
gres van Brugge uitgedrukt, niettegen
staande de groene daensisten zich thans
alle moeite geven om het te loochenen.
Ziehier wat wij nopens dit punt lezen in
het orgaan van M. A. Daens.
Neen, in ons Congres werd niet
GEZEGD DAT ONS doelwit IS HET HUIDIG
ministerie omver te smijten maar dit
is gezegd te w*ten dat onze Christene
Volkspartij, die eigenlijk geene poli-
tieke Partij uitmaakt, voor doelwit heeft
»de Rcchtvccrdigheid te doen heerschen
VAN DEN
10
O
27* Vervolg.
De toon, waarop deze woorden ge
sproken werden, deed den arme commis
sarishet koud zweet uitbreken. M. Grand
behoorde niet tot de moedigsten. Hij was
zeer aan zijne betrekking gehecht, die hij
jaren lang vervuld had hij wist wat hem
bij 't begaan van eene misgreep boven
bet hoofd kon hangen en als deze man,
die Sinte-Alba.nu eens wezenlijk onschul
schuldig was Hij bezat geenen moed
genoeg om na te denken, wat iemand van
zooveel invloed na zijne invrijheidstelling
met hem, arm slachtoffer, zou kunnen
aanvangen En telkens weer ontsnapte
hem de oude verzuchting Dat die
ellendige moord nu juist hier moest ge
beuren
Onder deze omstandigheden kan men
zich voorstellen, dat zijne twee verleiders,
zooals hij ze begon te noemen,niet weinig
van hem te lijden hadden.
Als wij maar niet den verkeerden
weg gepakt hebben jammerde hij tegen
Brusel. 't Is een ellendige historie. Hoe
zal ik het, God help mij ooit voor den
rechter verantwoorden, als het uitkomt,
in de Maatschappij op alle gebied, en
bijgevolg ook op politiek gebied.
Wij eischen dus eene redelijke, recht-
vaardige en volksgezinde kieswet en
indien het invoeren van eene recht-
vaardige kieswet voor gevolg heeft het
huidig Ministerie te doen vallen, dat is
onze fout niet, dat kunnen wij niet ge-
1» beteren.
Toen Pilatus den zaligmaker veroor
deelde, zegde hij ook tot de Joden Maar,
die man is onschuldig! Gij wilt zijn dood?
welnu, ik kan het niet gebeteren
Zoo ook onze held die om zijr.e -jqoai
aSiuutz uo aSijiequado houding reeds
lang den naam van den Romeinschen la
faard met recht en reden draagt.
Pilatus Daens kan het niet gebeteren 1
och Heere
Hij stelt de val van het catholiek minis
terie dan voor, niet als het voorwerp
van een wensch, maar als het gevolg
van eene kieswet welke op het congres
wierd geeischt.
Dat is heel wat anders. Doch heeft onze
a^iumzjqoai held met de waarheid den
spot niet gedreven Is het niet zeker
dat de val van het ministerie recht
streeks het voorwerp van een
wensch is geweest
De catholieken van Brugge welke op
het congres tegenwoordig waren bevesti
gen het.
Doch wij hebben meer. Wij hebben de
bekentenis van Klokke Roeland en daar
in wordt niet gezegd dat de val van het
catholiek ministerie het gevolg zal zijn
van de groene kieswet, maar dat men er
de aankomst van een zaken ministerie
heeft betracht.
Ziehier de woorden.
Hetgeen men op het congres ge-
wenscht heeft is de aankomst van een
ministerie van zaken dat zich boven de
politiek stellende het voornaamste punt
der volkskwestie zou oplossen.
De beweringen van Priester Daens zijn
niet overeen te brengen met het gezegde
van Klokke Roeland, Een heeft gelogen?
Niemand zal twijfelen wie het is ge
weest.
Er wordt thans wet r veel gesproken
van een tooneelstuk Ces Messieurs geti
teld, dat overvloeit van laster en aanval
len tegen de catholieke Geestelijkheid, en
welks opvoering destijds in een paar ste-
zooals ik maar al te zeer vrees Had ik
mij maar niet laten overhalen, gij weet
hoe ik er tegen ben geweest
Hoor eens, commissaris, antwoordde
Brusel, met de grootste bedaardheid. Dat
hij de man is, die het gedaan heeft, daar
van ben ik volkomen overtuigd. Power
heeft goed gezien,niemand anders dan hij
heeft hel gedaan. Ik heb mijne oogen den
kost gegeven, toen wij hem beetpakten,
dat is zeker en die bedriegen mij niet
gauw. Ik las den moord op zijn gezicht,
zoo duidelijk als ik bij de gerechtszitting
op Powers gezicht las, dat hij meer wist
dan hij zeggen wilde. Die kerel heeft het
gedaan, dat is zeker Maar... en dat is
eene leelijke zaak, hoe zullen wij het be
wijzen Die Sint-Alba is een duivel van
slimheid, dat kan ik u zeggen. Ik heb
zijne kamers onderzocht van naaldje tot
draadje, geen hoekje heb ik overgeslagen
en toch geen drommel gevonden zelfs
geen snipperke papier, geen spatje bloed
niets Dat is leelijk, heel leehjk, dat geef
ik toe.Maar wat zullen wij er aan doen
Wij zitten nu eenmaal in het schuitje en
moeten er nu maar het beste van hopen.
Wij hebben nog een dag tijd, de zitting
begint morgen vroeg, wie weet of zich
zich nog niet wat opdoet
Ook Power troostte zich met dezelfde
hoop. Hij gevoelde, welk eene verant
woording hij op zich genomen had. Zede
lijk was hij overtuigd, den moordenaar
van Madeleine Faure te hebben aange-
den onzes lands geweldige opschudding
verwekte.
De tooneeltroep, welke van stad tot
stad reist om met de vertolking van dit
stuk, de duiten der anticlerikale dweepers
uit den zak te trommelen, heeft in den
laatsten tijd maar weinig geluk gehad.
Inderdaad, beurtelings is de opvoering
verboden geworden te Oudenaarde en in
Den Haag terwijl te Amsterdam de
Beheerraad van den stadsschouwburg,
uit eigen beweging, heeft besloten dat de
vertolking, die op 20 September was
vastgesteld, geene plaats zou hebben.
Van belang is het, de bewoordingen te
doen kennen van het besluit, door den
Burgemeester van Den Haag Baron
Sweerts van Laudas Wyborgh genomen
(i Overwegende, zoo luidt dit be
sluit, dat er werd aangekondigd dat op
den avond van 17 September 1904, in het
Koninklijk Schouwburg van Den Haag,
het stuk Ces Messieurs van Ancey, zal
opgevoerd worden
Overwegende dat dit stuk, in zijne
algemeene opvatting, de roomsch catho
lieken kwetst en diep beleedigt in
hunne godsdienstige gevoelens, en dit
in zulke mate, dat er wanordelijkheden te
vreezen zijn
Gezien de art. enz.
De vertolking in 't openbaar, van het
stuk Ces Messieurs, van Ancey, wordt
in Den Haag verboden.
Men ziet, dat men in 't protestantsche
Holland meer eerbied en voorkomend
heid aan den dag legt tegenover anders
denkenden, dan hier in België, waar de
geuzerij het gemeen stuk van Ancey ge
durig opgehemeld, en de vertolking ervan
begunstigd heeft, In dit opzicht is de vol
gende bemerking van het zeer liberaal
blad van Den Haag De Nieuwe Courant
uiterst kenschetsend
a Te oordeelen naar al hetgeen wij van
dit stuk vernomen hebben, zal niemand
bij het verbod van opvoering iets verlie
zen. Dit stuk heeft niets gemeens met
DE KUNST HET HEEFT SLECHTS ÉÉN DOEL
SCHANDAAL VERWEKKEN.
Zoo is het, inderdaad, en 't is juist daar
om, dat onze geuzen er geweldig reklaam
voor maken, tn moord en brand schreeu
wen omdat de catholieke Burgemeester
van Oudenaarde, die vuiligheid niet op
den schouwburg der stad wilde laten op
voeren.
't Schoonste van al echter is, dat de
geuzen van Oudenaarde het niet eens
hebben durven wagen Ces Messieurs
onder eigen verantwoordelijkheid, in het
lokaal van den liberalen kring te laten
vertolken. Wel schreef de zoetsappige M.
wezen. Het slukske van den brief, het
onbedrieglijke handschrift, de tegenwoor
digheid van dien man in Sandbank voor
en tijdens den moord, zijn hevige schrik
en ontstelde gebaren, tor n hij hem in den
gang van het Marine-hotel onverwachts
onder de oogen trad, dat alles waren
immers onloochenbare bewijzen van zijne
schuld Power twijfelde er niet aan, maar
hoe kon hij anderen deze overtuiging
meêdeelen
Van waar moest hij de feiten halen,
waarde bewijzen vinden, krachten ge
noeg om rechters en gezwoornen te door
dringen van het besef, dat zij inderdaad
den moordenaar voor zich hadder. De
beschikbare tijd was slechts kort, in elk
geval te kort om meer opgaven, omtrent
het verleden der vermoorde vrouw bijeen
te zamelen. De pogingen van Brusel
in die richting hadden niets opgeleverd.
Een photografic, na den dood geno
men, was zooveel mogelijk door het land
verspreid, maar ook dit middel had tot nu
toe geen gevolg gehad. Madeleine Faure,
diem Sandbank een gruwzaam einde had
gevonden, bleef even onbekend, wat hare
herkomst en verleden betrof, als op den
dag harer aankomst. Met spijt dacht Po
wer aan de middelen, die in Parijs en
andere groote steden van Frankrijk der
policic ten dienst staan. Daar had men
de Morgue, eene plaats, waar de drenke
lingen en de lijken van andere personen,
die door een gewelddadiger! dood zijn
Liefmans, liberaal volksvertegenwoordi
ger, aan den bestuurder van den tooneel
troep, die het stuk opvoeren moest
0 Alle Belgische anticlerikalen be
wonderen U EN DRAGEN U EENE EEUWIG
DURENDE genegenheid toe hij deed
hem ook terzelfdertijd verstaan dat de
vertooning van Ces Messieurs in het geu
zen lokaal geene plaats kon hebben, en
trok de reeds gegeven toelating in
M. Liefmans begreep, dat de vertoo
ning van het hatelijk stuk, zijne partij
bij de catholieke bevolking van Oude
naarde alle achting en genegenheid zou
ontnemen.
Uit partijberekening verhinderen zij
hier, wat zij elders aanmoedigen 1
Te veel konijnen. Daar ten gevolge
van den zachten zomer de konijnen op on
rustbarende wijze vermenigvuldigd zijn,
is in het ministerie van landbouw een
maatregel in studie gelegd, om het kwaad,
door deze knaagdieren aangericht te ver
minderen.
Het middel is niet zoo moeilijk, dunkt
ons dat men minder streng zij voor de
stroopers.
Van overouds werd kalk a:s eene heil
zaam werkende meststof aanzien en door
onze voorouders meer dan hedendaags
gebruikt, ofschoon thans de vervoermid
delen en de verkeerwegen veel geschikter
zijn.
Door het invoeren der scheikundige
meststoffen schijnen vele landbouwers te
denken dat kalk overbodig gewoiden is.
Wij meenen dat zij groot ongelijk hebben
cn dat men op onze dagen meer kalk hoeft
te gebruiken dan vroeger.
Immers, alle planten bevatten eene ze
kere hoeveelheid kalk, en die ontnemen
ze aan den grond. Welnu, iedereen weet
dat de gronden nu veel meer opbrengen
dan in vroegere tijden en 't is dus ook
zonneklaar dat de oogsten in dezelfde
evenredigheid meer kalk ontnemen.
't Is ook genoegzaam gekend dat kalk
den grond lichter en losser maakt, dat zij
den voorraad plantenvoedsel spoediger
opneembaar maakt, enz. Daarom stippen
wij zulks hier maar terloops aan doch
wij willen de aandacht onzer lezers op
een ander punt inroepen dat voor velen,
wij zijn er van overtuigd iets nieuws en
iets leerzaams zal zijn.
Wij hebben het reeds gezegd iedereen
weikt thans met scheikundige meststoffen.
getroffen, publiek worden tentoon gesteld,
ten einde iedereen gelegenheid te geven
een vermisten bloedverwant te herkennen
of wel inlichtingen aan de justicic te ver
schaffen, die haar bij het vinden van den
moordenaar dikwijls van onschatbare
weerde blijken te zijn. Maar in Engeland
was zulke nuttige inrichting eene geheel
onbekende zaak. Ja nog erger de Engel-
sche wet maakt het onderzoek dubbel
moeilijk, doordat zij de voorloopige hech
tenis niet kent.
In bijna alle landen van het vasteland,
kan de rechter een beschuldigde zoolang
in voorloopige hechtenis houden als hij
voor het onderzoek van de zaak noodig
oordeelt. Meer dan eens is door de advo-
katen tegen dit stelsel te velde getrokken,
voornamelijk op grond, dat het voor den
onschuldigen verdachte eene vreeselijke
marteling en voor den schuldige eene
onrechtveerdigheid oplevert, aangezien
de in voorloopige hechtenis doorgebrach-
ten tijd, niet van de later opgelegde ge
vangenisstraf wordt afgetrokken, hetgeen
natuurlijk vooral bij kleinere overtredin
gen een aanzienlijke verlenging van den
straftijd ten gevolge heeft.
In Engeland echter, waar de wet den
burger eene groote mate van persoonlijke
vrijheid waarborgt, zooals in bijna geen
ander land van Europa geschiedt, heeft
men van de voorloopige hechtenis tot nu
toe niets willen weten en zeker had Power
in het geval dat hem dag en nacht bezig
Meer en meer ook begint men het belang
te begrijpen der potaschvetten en het ge
bruik dezer neemt langs om meer toe.
Welnu, kalk past hier opperbest bij.
Ten einde de zaak goed te begrijpen
dienen wij in eenige wetenschappelijke
beschouwingen te treden.
In de potaschzouten is de potasch ver
bonden met zwavelzuur (zwavelzure po
tasch) chloorzuur (chloorpotasch) of beide
zuren komen er te gelijk in voor zooals
in kainiet.
Nemen de gewassen ook die zuren op
De scheikunde die leert ons dat er in
zwavelzure potasch op 174 deelen, 94
deelen potasch en 80 deelen zwavelzuur
voorkomen, en in chloorpotasch 3g deelen
potasch op 35 deelen zuur.
Dus in beide meststoffen komt het zuur
omtrent voor den helft voor.
Welnu, in de planten komt het geens
zins in dezelfde evenredigheid voor. Ne
men wij b. v. den aardappel.
In bladeren en stengels zijn er per 1000
kgr. 4,3 kgr. potasch tegen i,3 kg., zwa
velzuur en in de knollen 5,8 kgr. tegen
0,6 zuur. Dus komt er hier gemiddeld 1
deel zuur op 5 deelen potasch. Voor het
chloorzuur is de verhouding nog wijder.
Men ziet dus dat er meer zuur in den
grond komt dan er wel noodig is, en dit
zuur wordt onschadelijk gemaakt door de
kalk, die er zich mede verbindt om zwa
velzure kalk of chloorkalk te vormen.
Nu zal men begrijpen dat de kalk aller
best bij scheikundige meststoffen in 't al
gemeen en bij potaschvetten in 't bijzon
der past.
Daarom raden wij de landbouwers aan,
niet te veel in eens, maar alle 4 of 5 jaar
wat kalk te gebruiken.
Om volledig te zijn dienen wij er ech
ter bij te voegen dat in geval men staal-
slakken gebruikt in plaats van superfos
faat, de vrije kalk der slakken in de meeste
gevallen voldoende is om de zuurheid
der potaschmesten te verontzijdigen.
Lowis.
Mijnen in de Kempen. M. Lam
bert, mijningenieur en hoogleeraar te
Leuven, heeft eene belangwekkende bro-
chuur uitgegeven, in welke hij betoogt,
met cijfers en kaarten ten bewijze, dat de
Limburgsche grond niet alleen steenkool
lagen maar ook rijke ijzerertslagen be
vat.
Peilingen hebben dit bewezen te Lank-
laer.Eysden, Leuth en Sittert(Hollandsch
Limburg.)
hield, geen ongelijk dit te betreuren.
Wat kon hij doen Reeds op den vol
genden dag moest de zitting plaats heb
ben, waarbij Sint-Alba zou worden ge
hoord. Het vonnis moest even noodzake
lijk daarop onmiddellijk volgen en
Power ontveinsde zich niet dat een vol
komen vrijspraak met het oog op de
weinige gegevens, die het onderzoek had
opgeleverd, bezwaarlijk kon uitblijven.
Eene vrijspraak van Sint-Alba betee-
kende voor hem meer dan eene vernede
rende neerlaag
Het eenige wat hij zich te verwijten
had, was, dat hij en zijn bondgenoot, de
detective, dien hij in deze dagen als een
trouw vriend leerde kennen, veel te gauw
te werk waren gegaan zij hadden te veel
op de eerlijkheid hunner zaak vertrouwd.
Andere oogenblikken waren er, waarin
Power aan zijn eigen doorzicht begon te
twijfelen. Zou het mogelijk zijn, dat hij
zich vergist had vroeg hij zich af en
zeker is het, dat de houding van den ge
vangene maar al te zeer tot dergelijke
vragen aanleiding gaf. Van het oogenblik
af aan, dat hij de eerste verrassing was te
boven gekomen was 't verrassing of
schrik geweest bleef hij in al zijn
doen dezelfde fatsoenlijke man, die op
eene ongehoorde manier in zijne eer was
gekrenkt en door een laaghartig komplot,
dat spoedig aan het licht zou komen, in
zijn tegenwoordigen toestana was ge
bracht" (Wordt voortgezet.
