Donderdag 20 October 1004 3 centiemen per nummer. S0ste Jaar 5082.
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM
VADERLAND, TAAL. VRIJHEID.
Liberale werking.
HET GEHEIM
Eene klacht
van onzen tijd.
M. Em. Olivier
bij Pius X.
DE DENDERBODE
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee-
kening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week voor
de Stad 5 frank met den Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden fr. 1-75 voor dry maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont
vangen zyn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, N' 31,
en in alle Postkantoren des Lands.
CHIQUE 8UUM.
Per drukregel. Gewone 15 centiemenReklamen fr. 1-00 Vonnissen op
3- bladzijde 50 centiemen. - Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij accoord.
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Nota
rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dijnsdag en vrijdag
in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele vac
dit blad.
AALST, 19 OCTOBER 1904.
Hoevele lieden Ireft men heden niet
aan, vooral in de kleine steden en op den
buiten, die, in zake van Geloof catholiek
en in zake van politiek liberaal willen
zijn.
Zij gelooven al wat de R. C. Kerk
voorhoudt, verkiezen voor hunne kinders
een godsdienstige opvoeding, zij ver
vullen hunne christelijke plichten, zij
begeeren als catholiek te sterven en op
een gewijd kerkhof onder de schaduwe
van het kruis,het teeken onzer verlossing,
begraven,te worden.
Nu, van den anderen kant, handelen
zij liberaal ze lezen en steunen de libe
rale drukpers die den R. C. Godsdienst
aanrandt en met helsche woede bevecht
en stemmen geregeld voor de liberalen,
meest al godverloochenaars en gezworne
vijanden van Priesters en Kloosterlingen.
En dan als de Priesters, uit geweten
en plicht, het liberalism op politiek gebied
bevechten, keuren zij ze af en beweren
zij dat ze zich daarmeê niet mogen be
moeien.
Maar dat de liberalen, die slaven zijn
der helsche vrijmetselarij, ophouden de
R. C. Kerk, den Godsdienst te bestrijden
en de Priesters zullen geen reden meer
hebben om 't liberalism te bevechten.
Nu aan die nog geloovende liberalen
bevelen wij ter overweging 't volgende
geknipt uit Le Ralliement en 't welk
M. H. Dumont aan zijne geusche partij
genoten als de doeltreffendste wijzen voor
schrijft om het clericalism te bevechten
en er over te zegepralen.
Denkt niet, zegt hij, dat wij het Catho
licism vooral bij den minderen man,
zullen neérvellen met de geloofspunten
trachten te weêrleggen, neen, alleen moe
ten wij verachting toonen voor de kerke
lijke geboden en wetten.
Toonen wij dat wij de Sacramenten
1 kunnen ontberen, houden wij vette
1 maaltijden zoowel op Goeden Vrijdag
als op al de andere Vrijdagen, laat ons
's Zondags werken dat zal nuttiger en
overtuigender progagaDda zijn dan de
schoonste redevoeringen over priester-
lijke verwaandheid.
Men noodigt ons uit om het clerica-
lism in zijne levenskrachten te treffen
dat is juist wat wij wenschen maar ds
levenskrachten die de clerikale macht
recht houden zijn van verschillenden
aard volgens de verschillende klassen
der samenleving.
Is er spraak van burgers, die wat
geleerdheid hebben en wier verstand
genoeg ontwikkeld is, zulken trekt het
Catholicism tot zich, door den hoog-
moed en het belang indien zij zich in
0 het clerikale leger laten inlijven, zullen
d zij postjes bekomen, bestellingen van
de regeering en honderde andere groo-
te en kleine profijten krijgen. Om van
die zijde het clericalism in zijne levens-
krachten te treffen is de politieke en de
verkiezingswerking noodig eens dat
het overwicht der catbolieke Partij zal
bedreigd zijn en hare meerderheid twij-
felachtig worden, dan zal de overtui-
ging van al die lieden wankelen en een
b groot getal zullen omvallen.
Zou M. Dumont hier soms zijne tegen
strevers naar zijne eigene partijgenooten
niet oordeelen
't Is bij de liberalen al voor 't oordje
en 't profijt.
Wij gaan voort
Maar bij het geringe volk is het
anders geschapen bij het geringe volk
i) liggen de levenskrachten der clericalen
i) in den diepen, instinktmatigen en tra-
ditioneelen eerbied, dien onze boeren
en werklieden voor de Kerk en den
Godsdienst hebben dèèr moeten wij
den godsdienstigen geest bestrijden
n en vernietigen en bij die eenvoudige
menschen zult gij er niet toe geraken
door wijsgeerige rtdeneenngen noch
door over de monsterachtigheden
der heilige boeken te redetwisten. Van
het volk kunt gij de oogen slechts
openen door te toonen dat gij, rijke,
verstandige en geleerde menschen, dat
li gij de geboden der Kerk veracht.
Ziedaar de liberale werking de gods
dienstzin uit het hert van 't volk ver
drijven door verachting, miskenning en
overtreding der kerkelijke geboden en
wetten...
En zij die de liberale drukpers onder
steunen en voor de liberalen stemmen
zijn de medewerkers, de handlangers der
maconnieke vijanden van God en Kerk
Er is geen mensch die niet wenscht
tevreden en gelukkig te leven allen stre
ven zij naar het bezit van geld en goed
met een haast en een ijver die heel duide
lijk doet zien, hoezeer zij aan het aard-
sche hangen.
Maar bij dat al hoort men niet zelden
de klacht Ik kan niet rondkomen.
Ja. het is eene ziekte onzer dagen dat
de menschen met hun geld, met hetgene
ze verdienen niet kunnen rondkomen.
We spreken niet van de ongelukkigen,
wien het met den besten wil niet mogelijk
is, ook slechts het noodzakelijkste te ver
dienen. Zulke menschen wekken ons
medelijden op en we helpen ze en moeten
we bijstaan zooveel wij kunnen.
Maar wij bedoelen diegenen, die veel
grooter in getal, zelf de schuld zijn dat
ze niet rondkomen, omdat ze volgens
hunnen stand niet kunnen leven. En
waarom niet Wel omdat ze alle genoeg-
tens willen genieten, waarvan zij er velen
kunnen ontberen en zonder dewelke, zij
goed leven konden hunnen hoogmoed
willen zij bevredigen en zoo veel mogelijk
in de oogen der wereld schitteren en be
wonderd worden.
Is 't niet schandelijk, dat een werkman
die zijne centen zuur e;i zwaar moet ver
dienen, zijn geld in herberg en elders
verliest en verkwist
Is 't niet belachelijk dat hij rich zeiven
en zijne huisgenoten boven h/.-nen stand
kleedt
Is 't niet bedroevend dat e^n eenvoudige
ambachtsman rijk en deftig leeft en zijne
kinderen later met hun geld niet kunnen
rondkomen. Wie echter is er de schuld
van Alleen de ouders. Leeft gij zelf den
voudig, zooals dat uw stand, uw inkomen
veroorlooft, voedt gij uwe kinderen tot
tevreden, werkzamen menschen op, dan
zult ge later niet moeten zuchten en
klagen.
Eene tweede deugd die u helpt, met de
uwen rond te komen, is de zindelijkheid.
Hoevele uitgave kunt gij sparen, indien
gij steeds op zindelijkheid bedacht zijt.
Indien uwe kleederen rein en in orde ge
houden worden, zullen ze zoo dikwijls
niet door nieuwe moeten vervangen wor
den. Hoe menige flinke huisvrouw be
spaart door zindelijkheid den toegang des
geneesheers niet in het huis Zorgt voor
de zindelijkheid uwer kinderen en zij
zullen gezond blijven de dokter zal ze
zelden moeten bezoeken. Zindelijkheid is
eene der schoonste deugden want zij
siert kinderen, man en vrouw.
Verder moet de mensch zijr.e kracht
inspannen om goed te leeren. Wie een
werk goed verstaat, wordt altijd ruim be
taald, want het loon is afhankelijk van
den arbeid. Ziet toe, hoe anderen doen,
en weest er op bedacht uwe kennis te
vermeerderen. Eenen vlijtigen en wak
keren man hoort men zelden er over
klagen dal hij niet kan rondkomen. Hij
ontziet namelijk geene moeite, geene
wegen, geen werk, als het er op aankomt,
op eerlijke wijze zijn inkomen te ver
meerderen.
Oefent u dus in de deugden van orde,
zindelijkheid, vlijt en werkzaamheid en
dan zullen vele klachten Ik kan niet
rondkomen niet meer gehoord worden.
2ge Vervolg.
Hij begon met te verhalen, hoe hij op
den morgen van den 25° October in de
Rob Roy-villa was gekomen en wat hij
daar gevonden had. Toen hij met zijne
heldere stem, die door de geheele zaal ge
hoord kon worden, over het vinden van
het afgescheurde gedeelte van den brief
sprak en de rechters mededeelde, hoe hij
het zonderlinge handschrift onmiddelijk
herkend en den schrijver van den brief,
den volgenden dag te Sandbank ontmoet
had, liep een gemurmel van schrik en
verbazing onder de toehoorders.
Sint-Alba alleen glimlachte spottend.
Over zijn vroegeren omgang met den
beschuldigde sprak Power vluchtig. Hij
verhaalde alleen, dat zij, hoewel juist niet
vriendschappelijk, toch op goeden voet
met elkander hadden omgegaan en dat er
zelfs eenige brieven tusschen hen beiden
waren gewisseld, die evenwel, helaas I
Vernietigd waren.
Daarentegen bleef hij lang stilstaan bij
de overwegingen, welke er hem toe had
den geleid om aan te nemen, dat de moord
niet door eene vrouw, maar door een man
moest zijn gepleegd.
Toen ook M. Grand dit punt nader
wenschte toe te lichten, werd hij door den
verdediger in de rede gevallen, die tot de
rechters beleefd het verzoek richtte den
commissaris te gelasten zich bij de feiten
te bepalen en alle beschouwingen over
mogelijkheden met rust te laten, waarme
de de rechtbank hoegenaamd niets te ma
ken had.
Power was overigens aan het emu van
zijne verklaring gekomen en wendde zich
thans tot den advokaat, die hem in het
belang der verdediging eenige vragen
wenschtte te stellen.
M Ford maakte zich tot den strijd ge
reed waarnaar het blijkbaar reeds verlan
gend had uitgezien en begon op dien
eigenaardigen, wantrouwigen en achter-
dochtigen toon,welke onder de Engelsche
advocaten niet zeldzaam is en er op be
rekend schijnt, de getuigen schrik aan te
jagen en van de baan te helpen.
Power had zulke kunstgrepen te dik
wijls bijgewoond, om niet zeer op zijne
hoede tc zijn. Het zou echter spoedig
blijken, dat zijn tegenstaander koorden
op zijnen boog had, waarop hij niet had
gerekend.
Gij zijt inspecteur van politie, met
waar luidde de eerste vraag.
Power zag naar zijne uniform, hetwelk
M. Emiel Olivier is een schrandere
staatsman, minister geweest op het laat
ste van Napoleon III en tijdens den
Fransch-Duitschen oorlog. M. Olivier is
zeer oud, maar nog staande en gezond
naar lijf en geest.
Dezer dagen was M. Olivier te Roo-
men, en hij werd door Pius X ten Vati-
kane in verhoor ontvangen. De voorname
Franschman is vol bewondering over den
persoon des Pauzen, en hij zegt erover in
dezen zin
a Ik heb Pius X niet genoeg kunnen
bewonderen, tijdens het verhoor welk
b de Paus mij verleende.
d De Paus is niet alleen de ware herder
der volkeren, maar bovendien een vol-
i) maakt staatsman. Onder een beschei-
den uiterlijke, schuilt eene groote wils-
kracht, en in zijn gesprek is hij duide-
lijk en beslissend.
Zijne taal is bijzonder aangenaam, en
in geheel de doening var. dien man,
dien grijsaard reeds, ligt eene aantrek-
kelijkheid die u treft en aangrijpt.
Niet hij, de Paus, ondergaat den in-
druk zijner omgeving maar zijne om-
geving dien van hem.
b Pius X kent alle zaken. Gedurende
i) ons langdurig onderhoud, hebben wij
van velerlei dingen gesproken. Dadelijk
ondervond ik dat de Paus den juisten
toestand kende van alle Europeesche
landen.
Over alle zaken oordeelt de Paus niet
eene groote scherpzinnigheid en klaar-
b heid doch bovenal schuilt in dien man
eene ijzeren wilskracht.
b Vraagt men hem iets wat niet goed of
b min passend is, zoo is de antwoord
1 Het is onmogelijk. Dat kan net.
b De toon der stern verandert nietde
b uitdrukking van het gelaat blijft de-
b zelfde een glimlach blijft om zijne
.1 iippen spelen het dat is onmogelijk,
b 't wordt met goedhertigheid gezegd
B maar, het blijft ook onveranderd, spijts
al lietgene wat men beproeven mocht.
o Met kalmte dan en zachtmoedigheid,
b doch metonberoerlijke vastberadenheid.
houdt de H. Vader vol en ontwapent hij
zijne tegenstrevers.
Sommige personen in Frankrijk en in
I taliën, houden Pius X voor een hoogst
voortreffelijk man, vol van een groot
b geloof, hertelijk, vaderlijk zelfs doch
n zij mcenen dat hij die verheven hoeda-
nigheden mist, welke rond het hoofd
van zijnen voorganger de kroon der
beroemdheid gevlochten hebben.
Degenen die alzoo over den regee-
renden Paus oordeelen. hebben het
geheel mis op de tijd zal spoedig lee-
n ren dat Pius X de verhevenste hoeda-
b nigheden heeft, en die Paus zal een
breed spoor nalaten in het bestuur der
b Roomsche Kerk.
b In Frankrijk zal men ook wel meer
d van Pius X ondervinden. Ik twijfel er
bovendien aan, of zij bij ons het concor-
>1 caat zullen afschaffen doch komt het
wezenlijk zoo ver. dan zal men met
b Pius X moeten afrekenen, en 't is te
onzent dat men bittere teleurstelling zal
n ondervinden.
a Wanneer het volk ziet dat de kerken
n gesloten zijn. wil ik niet zeggen dat het
in opstand zal komen maar zijne oogen
zullen open gaan, en 't zal zich tegen
kerkvervolgende regeerders keeren.
Bijaldien de Fransche catholieken zich
wilden inrichten en ééns en werkzaam
b worden, zouden zij spoedig macht ge-
b noeg hebben om hunne rechten te doen
n eerbiedigen. Ongelukkiglijk ontbreken
voor nu de mannen nog met het ver-
b eischte gezag en de noodige wilskracht,
om de Fransche catholieken dit nieuw
leven in te storten.
Door zijne houding in de laatste ge-
beurtenissen,heeft Pius X aan de Fran-
i) sche catholieken een feilen stoot gege-
ven. Ik ben overtuigd dat de catholieke
partij in Frankrijk zich dermate zal
n versterken, dat zij weldra eene kracht
zal worden waarmeó gelijk welke regee-
ring goede rekening te houden heeft.
In Frankrijk heeft het bezoek en het
gehoor van M. Emiel Olivier ten Vati-
kane, grooten indruk gemaakt. Alle ga
zetten, catholieke en andere, bespreken
het gebeurde, en 't is juist uit deze alge-
meene bespreking, dat er eene andere
wending en nieuwe kracht ontstaat.
Alwie Pius X kent, getuigt van hem
juist gelijk de Fransche staatsman Olivier
zegt dat hij vaderlijk goed is, ja maar
dat hij, ter betrachting van het goede,
eene ijzeren wilskracht heeft. De Fran-
schen hebben het ondervonden in zake
der bisschoppen van Dijon en Laval.
een dergelijke vraag overbodig maakte
dit begin behoorde nu eenmaal bij de
manier.
Hebt gij niet vroeger, vóór gij 111
uw tegenwoordig beroep zijt getreden, de
geneeskunde uitgeoefend
Ja.
Zijt gij niet in Woolchester gedu
rende eenigen tijd de helper van doktor
Merrit geweest
Ja.
Gij bezat daartoe natuurlijk de be
voegdheid
jk ben aan de Londensche hooge-
school tot dokter in de geneeskunde ge
promoveerd, iets later ook in de heelkun
de, aan de koninklijke academie voor chi-
rUrüCIk dank u, zegde M. Ford plechtig.
Ik heb u die vragen alleen gedaan, omdat
ik de aandacht der rechtbank op het feit
wilde vestigen, dat gij, die u na jaren van
studie en inspanning, dooreen gunstig
gevolg bekroond, eene loopbaan onder de
geleerdste en edelste bedrijven der weten
schap had geopend, op eenmaal uw gan-
sche toekomst in den steek hebt gelaten
om eene betrekking te aanveerden, die
om er niet te veel van te zeggen 1
toch zeker noch zeer voordeelig, noch
zeer eervol kan worden genoemd. Wat
heeft u daartoe gebracht.
Dat was de vraag, die Power had zien
aankomen I Het kostte hem ontzaglijk
veel, die vreeselijke, nimmer opgehelde
omstandigheid in zijn leven, die zijn toe
komst als met een slag had vernietigd, in
het openbaar te moeten mededeelen en
door anderen te hooren bespreken. De
leste vragen van den advocaat hadden
hem echter gewaarschuwd en min of meer
voorbereid.
Ik heb er niets tegen, uw vraag te
beantwoorden, sprak hij bedaard, hoewel
ik niet inzie, wat mijn verleden met het
tegenwoordige geval te maken heeft.
Dat leste verwondert mij niet ant
woordde M. Ford met een spoltenden
lach. Maar ik moet u verzoeken de beoor
deeling daarvan geheel aan mij over te
laten. Gij zijt hier alleen om te antwoor
den. Nog eens dus Wat deed er u toe
besluiten politie-agent te worden en het
beroep te verlaten, waartoe gij waart op
gevoed en waarvoor gij jaren gestudeerd
hebt
M. Kingsford meende Pówer ter hulp
moeten komen.
Wij zijn allen even verlangend, mijn
heer Ford sprak hij op ernstigen toon,
u de metst mogelijke vrijheid tc laten,
waar het de verdedigieg van uwen kliënt
geldt, maar ik kan niet nalaten als mijne
meening uit te spreken, eene meening die
voorzeker door mijne ambtgenooten wordt
gedeeld, dat uwe ondervraging een per
soonlijk karakter aanneemt, hetwelk ik,
zoo het kon, liever vermeden zag.
De belasting op het inkomen. In
Engeland gelijk in andere landen is er
spraak geweest van de belasting op het
inkomen, maar het onderzoek daarover
schijnt geen gunstig verloop te hebben.
Het heeft bewezen dat vooral de midden
stand zou getroffen wordan en dat de
groote fortuinen gemakkelijk zouden
kunnen verborgen worden.
U edel achtbare zal spoedig inzien,
antwoordde M. Ford bedaard, dat mijne
vragen niet ter voldoening eener onge
gronde nieuwsgierigheid aldus gesteld
werden. Zij betreffen integendeel zaken,
die voor mijn kliënt van het hoogste be
lang zijn en ik moet er daarom eerbiedig
op aandringen, dat mijn recht om het
verhoor naar mijn inzicht te leiden, niet
verkort worde.
De gepruikte hoofden der rechters bo«
gen zich een oogenblik tot elkander or,,
een korte fluisterende beraadslaging te
houden, welke blijkbaar in het voordeel
van den verdediger uitviel. De president
zag hem aan.
De rechtbank laat het verhoor ver
der aan u over, sprak hij. Wij wenschten
er aileen bij te voegen, dat wij niet geerne
zouden zien, dat een ieverig en geacht
ambtenaar, zooals de inspecteur Power,
met een onderzoek naar bijzondere om
standigheden werd lastig gevallen, wan
neer zij niet bepaaldelijk bij de zaak be-
hooren.
M. Ford antwoordde met eene beleefde
buiging en herhaalde zijne vraag.
Ik verliet mijn beroep als genees
heer. hernam Power, in een oogenblik
van diepe moedeloosheid cn toen ik geen
hoop meer had er in te zullen gelukken.
(Wordt voortgezet).
