Donderdag iO November 1904 3 centiemen per nummer. S6sle Jaar 3(>88.
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
GODSDIENST, HUISGEZIN. EIGENDOM
VADERLAND. TAAL, VRIJHEID.
Liberale gewetensdwang
veroordeeld.
HET GEHEIM
10 111 Ai iwuirniiï
Bewaren van fruit.
DE DENDERBODE.
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee-
kening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week voor
de Stad 5 frank met den Post verzonden 6 frauk 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar
Men schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, Nr 31.
en in alle Postkantoren des Lands.
CHIQUE 8UUM.
Per drukregel. Gewone 15 centiemenReklamen fr. 1-00Vonnissen »p
3de bladzijde 50 centiemen. Dikwyls te herhalen bekendmakingen bij accoord.
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Hoeren Nota
rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dijnsdag en vrijdag
in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele v«c
dit blad.
AALST, 9 NOVEMBER 1904.
Meer dan eens hebben wij gewezen op
den gewetensdwang die de liberalen in
de groote steden pleg« n hoe zij er in
slagen een groot getal ouders over te
halen, ja, soms te dwingen om hunne
kinders in de officieele lagere scholen van
het bijwonen der les van catechism U ont
slagen
Hier en daar treft men eenige beza
digde liberalen aan welke de hatelijke
taktiek hunner partijgenoten openbaarlijk
afkeuren, en ze maar vlakaf als onverde
digbaar en onwettig uitkrijten.
Zij ieekenen er protest tegen aan dat
van den invloed der Besturen misbruik
wordt gemaakt om de ouders geweld aan
te doen.
Onder het getal rechtzinnige liberalen
telt men M. Albert Fetweis, advocaat en
publicist te Verviers en ziehier wat hij in
een zeer merkweerdigen brief over dit
vraagstuk aan den blauwen Le Petit
Bleu schreef
a Ik ben geenszins voornemens eene
bespreking te openen over hetgeen de
liberale partij doenzal, wanneer zij school
wetten zal te maken hebben in dit op
zicht schijnt gij eene gevestigde meening
te hebben. Wat mij betreft, ik houd het
ervoor, dat de liberalen, zoo zij de wet
tige eischen der huisvaders misken
den en geene openbare scholen stichtten,
die de algemeenheid of minstens de groote
meerderheid dier huisvaders bevredigen,
eene verkeerde baan zouden inslaan.
De betwisting rolt niet over dit punt,
maar over de wettigheid eener propa
ganda, bij de huisvaders uitgeoefend, om
ze, bij de godsdienslige of ongodsdien
stige opleiding hunner kinderen, eene
bepaalde richting te doen inslaan.
Gij verklaart dat zij, die over dit
onderwijs denken zooals gij, de ware libe
ralen zijn, en gij heet wettig en uitmun
tend eene propaganda, die naar mijn
oordeel, elk liberaal dien naam waar
dig, diende af te keuren.
d Een oppervlakkig onderzoek, in den
lande gedaan, zou u overtuigen, dat deze
propaganda het beteekenisvol verzet
zou uitlokken van talrijke liberale
ouders, die, veire van ze bij te treden,
zich eerst zouden dienen te bekeeren,
vooraleer anderen de les te spellen,
't Staat u viij, die ouders te doen door
gaan als de vermolmde overblijfsels van
een vervallen, ziekelijk liberalism, dat
maar goed :s om in de verpleegkamer op
genomen te worden gij zult aldus noch
hun aantal noch hunne belangrijkheid
verminderen.
VAN DEN
O
3a* Vervolg.
Ook dit kan ik niet toegeven. Eene
vergissing in deze zaak komt mij onmo
gelijk voor.
Zeer goed. Het is gelukkig voor
mijn kliënt, dat ik het in mijne macht
heb uw hardnekkige verklaring te logen
straffen. Maar wij zijn nog niet zoo ver.
Wanneer werden de brieven, waarover
wij zooeven spraken, aan u, door den
heer Sint-Alba geschreven
De inspecteur dacht een oogenblik na,
ten einde zijn geheugen te raadplegen.
Ongeveer vijf jaar, als ik mij niet
vergis.
En gij hebt ze vernietigd Wanneer
deedt gij dat
Een paar maanden later, toen ik
Woolchester verliet. Ik verscheurde ze te
gelijk met andere papieren, die ik niet
noodig achtte te bewaren.
Het is dus niet minder dan vier en
een half A vijf jaar geleden, dat gij het
schrift van M. Sint-Alba voor het lest on
der de oogen hadt, en toch beweert gi]
bet onmiddelijk uit een paar enkele woor*
1» De opvoeding zijner kinderen rege
len en richten is dat geene der meest
persoonlijke en meest kiesche uitin
gen van het geweten der huisvaders
Meent gij, dat een liberaal zich 't recht
mag aanmatigen daarin tusschen te
komen? Hoe zoudt gij dezen ontvangen,
die. u in dit opdicht zouden willen bepre-
dike-n? Zoudt gij zulke poging niet hoogst
ongepast oorbelen, en weinig overeen te
brengen roet onzen staat van beschaving,
zoo gansch doordrongen van waren vrij
heidsgeest Acht gij eene deigelijke pro
paganda onmogelijk bij den middenstand?
En mag zij niet als veroordeeld aanzien
worden, wanneer zij wordt uitgeoefend
jegens de ouders van leerlingen der koste-
looze scholen
n Wat wordt er in deze onderne
ming, van de onzijdigheid der liberale
partij inzake geloofswaarheden. Daar
bekommert gij u wellicht met om Doch,
er zijn nog eenige liberalen 'k heb u de
zienswijze aangehaald van Frère-Orban
die daar eenig belang aan hechten.
Op gevaar af opnieuw aan uwe aan
vallen bloot te staan, zult gij mij toelaten
mijne zienswijze staande te houden, en
deze propaganda te aanzien als de
jammerlijke uiting van een verbasterd
liberalism
Zoo men ziet M. Fettweis aarzelt niet
zijne onverdraagzaame parlijgenooten
eens duchtig den bol te wasschen.
Die liberale propaganda bij de huisva
ders tegen het godsdienstig onderwijs
oordeelt hij als misplaatst, ongerijmd,
strijdig aan de wclbegrepene onzijdig
heid en des te hatelijki r omdat men zich
niet wendt tot vermogende lieden, tot
onafhankelijken maar wel tot noodlijden
den, onderhoorigen van Besturen en
werklieden. De armtierige kan daar ook
al een puntje aan zuigen.
De verklikkerij in Frankrijk. In
ditzelfde Frankrijk waar men de priesters
het leven onmogelijk wil maken, ismen
ook bezig het leger te ontredderen.
Twee paiijzer bladen, de Matin en de
Figaro, hebben uitgebracht dat de vrij
metselarij eenen dienst van aanklacht in
het leger had ingericht. En dat wel over
al de garnizoenen van Frankrijk. Ka
pitein Mollin, stafofficier van den minis
ter van oorlog, generaal André, was een
der inrichters van dezen snooden en laffen
dienst van aanklagcrij. En de aange
klaagden waren verloren man, terwijl
de aanklagers avancement kregen.
De feiten uitgebracht door den Matin
en den Figaro waren zoo erg en zoo
wraakroepend, dat velen er nog min of
den herkend te hebben Ik breng u hulde
voor zulk een geheugen besloot Ford,
met een minachtenden lach zijne schou
ders ophalende.
Ik meen u duidelijk genoeg gezegd
te hebben, gaf Power hierop ten ant-
wooid, dat het schrift zeer buitengewoon
en dus gemakkelijk te herkennen was.
Zeker hebt gij dat duidelijk genoeg
gezegd, maar gij zijt de eenige, die het
zegt. Nog eens het is gelukkig voor mijn
kliënt, tegen wien de laaghartigste aan
klacht werd ingediend, waaraan ooit een
fatsoenlijk, hooggeacht man heeft bloot-
gestaan, dat ik uwe geheele verklaring te
schande en u zelf beschaamd kan maken
't Is genoeg, gij kunt heengaan.
Robert Power was op het punt de ge-
tuigenbak te verlaten, toen de advokaat
hem terugriep.
Wacht nog even, sprak hij. Ik bet»
u nog eene vraag te doenW ij hebben nu
duidelijk ger.oeg gehoord wat gij omtrent
het handschrift verklaart. Maar is dat niet
het eenige, waarop gij het gewaagd hebt,
mijn kliënt van dien moord te beschuldi-
8en
Power aarzelde.
Waarom antwoordt gij niet, vroeg
de advokaat dreigend. Als gij mij niet
begrepen hebt, ofschoon ik zeker geloot
duidelijk genoeg gesproken te hebben,
zal ik de vraag anders stellen zoudt gij
er ooit aan gedacht hebben uw vermoe-
meer aan twijfelden. Doch ze zijn maar
al te juist. Trouwens Vrijdag laatst,
28 Oct., is de zaak voor de Fransche
Kamer gekomen, en 't heeft er eene zit
ting geweest gelijk er nog weinige werden
geweien.'t Zijn de afgeveerdigden kolo
nel Rousset rn de heer Guyot de Ville-
neuve, die hebben doen zien dat er in
het ministerie van oorlog een geheele
dienst van aanklagerij was ingericht,
en dat het de vrijmetselaarsloge ge
noemd Groot-Oosten is, welke de
klachten tegen de officiers overal verza
melde.
Wij hebben dit jaar eenen overvloed
van fruit, gelijk wij er zelden of nooit te
zien kregen. Wat meer is, het fruit alhoe
wel liet nu dikwijls klein is om reden van
het groot getal vruchten en van de lang
durige droogte, zal nochtans van aller
beste hoedanigheid zijn, omdat het veel
licht en warmte genoten heeft.
Het zal er dit jaar vooral op aankomen
het laat fruit goed te bewaren, want is het
met den pluktijd goedkoop, het zal onge
twijfeld later, gelijk altoos, veel duurder
wordeh.
De Tuinbode geeft daarom eenige nut
tige wenken welke wij eenigszins volle-
digd laten volgen.
De zorgen om het fruit te bewaren be
ginner, van den dag dat het getrokken
wordt. Eene kleine wonde, eene druk
king, een stoot zijn voldoende om het te
doen bederven. Pluk groot fruit gelijk
peren en appelen met de volle hand en
leg de vruchten een voor een bij lagen,in
manden welker bodem en binnenzijden
zorgvuldig met hooi zijn gedekt gewor
den. Vervoer het te bewaren fruit zoo
weinig mogelijk met kruiwagens of an
ders, maar draag het van den boom naar
de verdampplaats. Alvorens het weg te
leggen, laat de vruchten een tiental dagen
zweeten in een goed verluchte berg
plaats, zooals een schuurvloer.een wagen
huis of eene luchtige kamer. Nadien moet
ge ze opsluiten, 't is te zeggen ze weg
leggen in een dicht gestopt eng en donker
lokaal.
Er mag noch vocht, noch lucht, noch
licht toegang hebben en de warmtege-
steldheid moet zooveel doenlijk tusschen
8 graden Celsius en het vriespunt blijven.
Vochtigheid brengt schimmels en ook
de rotschimmels teweeg ze moet dan
kost wat kost vermeden worden overi
gens, de vruchten welke ook altijd wat
verdampen, zenden nog al eene groote
hoeveelheid vocht in de omgevende lucht.
Om dit laatste te doen verdwijnen, plaatst
men in de fruitkamer de eene of de andere
den op M. Sint-Alba te laten vallen, wan
neer gij dat briefje niet gevonden hadt
Natuurlijk niet, antwoordde Ro
bert, het was alleen het briefje, dat mij
aan hem deed denken.
Dank u, dat is alles wat ik weten
wilde riep de verdediger met een triom
fantelijk gebaar uit. Nu kunnen wij de
andere getuigen hooren
XVI
De belangstelling in de zaak was onder
het publiek zoo mogelijk nog toegeno
men. De Sandbanksche rechtsgeleerde,
M. Ford, scheen zeer te vreden over den
uitslag van het leste verhoor en bukte
zich tot M. Sint-Alba over, om een dezer
paar woorden toe tc fluisteren.
Mev. Sint-Alba dankte hem met een
flauw glimlachje en een dankbaren blik
uit de kleurlooze oogen. Ook het publiek
in de zaal maakte evenals de rechters van
de korte tnsschenpauze gebruik om onder
elkander van meening te wisselen. Het
gonzend geluid van vele fluisterende
stemmen steeg van alle kanten op, terwijl
Power met ernstig, bleek gelaat, naar
zijne plaats terugkeerde en de hand vatte,
die de onverstoorbare detectieve wiens
voorkomen hoop noch vrees verraadde,
hem toestak.
Juffrouw Gregory, de eerstvolgende
getuige, gaf de duidelijkste blijken dat
waterslorpende stof zooals levende kalk,
droge kleiaarde of kloorkalk.
De lucht is de bijzonderste voortbren
ger der gistingen 't is de lucht die deze
onderhoudt en voedt.
Welnu het lijpen der vruchten is het
gevolg eener gisting het uitwerksel van
een verschijnsel waardoor de celgeweef-
sels der peren, appelen, enz., onder den
invloed eener bepaalde warmte, zich
zuurstof toeëigenen. De lucht eener fruit
kamer vernieuwen is dus de rijpwording
bespoedigen.
Daarom moeten de fruitkamers zelden
of nooit verlucht worden.
Door dergelijke redeneering zou men
insgelijks de zwarigheid van het lichten
van eene hooge warmte bewijzen.
Gevolgenlijk moet de fruitplaats donker
zijn en is het noodig de appelen op den
zolder, al ware het maar met papier, met
zakken of met een zeil te dekken, om ze
van het licht te berooven.
Wanneer men groote hoeveelheden ap<
pel te bewaren heeft kan men ze in den
grond, juist zooals de aardappelen, in
kuilen.
De bewaringswijze is dezelfde voor alle
appel- of peersoorten, maar de eene be
waren zich veel gemakkelijker tn veel
langer dan de andere,
De lil)ci*ule belooging zon
dag 11., te Brussel had zwierig van den
manken hennen, en nochtans ze zou de
voorbode wezen van den genadeklop die,
in 1906, aan't catholick ministerie, zal
gegeven worden. Volgens de liberale
gazetten waren er 20,000 manifestanten
bijeengetrommeld. En 't waren dan nog
voor een overgroot deel mannen die voor
de negen een plezierreis naar de hoofd
stad deden. Volgens Le Patriote wa
ren er 75 muziekkorpsen, 't Was mager
tjes 20,00c liberale manifestanten uit
gansch 'tland, na weken en weken, op
alle toonen uitgebazuind te hebben. Naar
Brussel I Naar Brussel En dat noe
men de heeren geuzen eene ontwaking
van 't Liberalism f
De manifestanten waren gegroepeerd
per Provincie en men bemerkte eenige
Volksvertegenwoordigers en Senateurs
aan 't hoofd.
Waren er geene geruchtmakende stu
denten en schoolbonden bij geweest,'t zou
aan eene begrafenis hebben geleken.
Op den doortocht weinig volk en ook
bitter weinig huizen bevlagd geen enkele
blauwe vlag. Er was totaal gemis aan
geestdrift. Ware het niet geweest dat de
liberale jonge wachten gedurig herhaalde
A bas la calotte geen enkele kreet
zij, hoewel zeer zenuwachtig en ontsteld,
hare gewone spraakzaamheid niet verlo
ren had en wist het publiek niet weinig
met hare zonderlinge uitdrukkingen en
manieren te vermaken.
M. Ford, had, als vanzelf spreekt, ook
haar eenige viagen te doen.
Hij stonddezen keer met een gemoe
delijken, opgeruimden glimlach om de
lippen langzaam van zijne zitplaats
op. Hij had met eene vrouw te doen en
de groote advocaat van Sandbank liet zich
niet weinig voorstaan op zijn talent om
met het schoone geslacht om te gaan.
Wel, weerde juffrouw Gregory, be
gon hij, gij bezit zulk een paar heldere
schrandere oogen, dat ik zeker geloof,
dat gij ze ook goed den kost geeft Ver
tel mij daarom eens zoudt gij niet op
het eerste gezicht een man van eene vrouw
kunnen onderscheiden
Wel, mijnheer! antwoordde juffrouw
Gregory giechelend, wat eene rare vraag!
Natuurlijk kan ik een man van eene vrouw
onderscheiden.
Wel zeker I dat wist ik ook wel
hernam de advocaat, die door dit aardig
begin een algemeen gelach in de zaal deed
ontstaan. Dat wist ik wel. En nuals
ik u verzoeken mag zie nu dien heer,
die daarover u zit eens goed aan, en hij
wees naar den gevangene, en zeg mij eens
of gij dien heer ooit voor eene vrouw
zoudt aanzien.
zou gehoord geweest zijn. De omstaan-
ders haalden vol misprijzen de schouders
op al wilden ze zeggen Onnoozelaars
trekt er van onder
Om half een moest ter verkoopzaal
S* Machiel een adres overhandigd
worden aan de nieuw gekozenen. Immers
de manifestatie had plaats om de groote
liberale zegepraal van Mei 11., te vieren.
In plaats van om 1 ure lijk was bepaald
kwamen daar om 2 uren een tiental nieuw
liberale gekozenen de zaal was zoo goed
als ledig. De Voorzitter der liberale jonge
wacht las het adres voor en M. Rens (van
Geeraardsbergen) antwoordde. Op 10 mi
nuten was 't geklonken.
De grrrooote meeting om 3 */t uren
werd door een duizendtal aanhoorders
bijgewoond, de meesten waren eene pint
gaan koopen. Men moet niet vragen wat
er al werd uitgekraamd altijd 't zelfde
liedje dat de catholieken te lang aan 't be
wind blijven naar hun goesting, dat ze
hierdoor verdrukt worden, enz. enz.
Eindelijk had een banket plaats. Om
9 uren was alles afgeloopen. Van in den
namiddag bemerkte men in de straten
talrijke manifestanten zoo diep aangedaan
door de loi-wet als de groene held die zijn
sleutelgat niet vondt. Velen kregen logist
in den amigo...
De schatting van 't getal manifestanten
door de liberale dagbladen is curieus om
na te gaan.
Volgens Le Peuple waren er i5 A
20,000 volgens La Gazette 35,000;
volgens u Le Petit Bleu 40,000 vol
gens <1 La Réforme 5o,ooo. Geen klein
verschil tusschen de schattingen van L*
Peuple en La Réforme.... 3o duizend
maar Door welken bril heeft a La
Réforme gekeken
Ook een senateur.M. Eibers, soci
alistische schepene van St-Jans-Molen-
bet-k, de tweede gekozene van de socialis
tische lijst voor den Senaat, had van M.
den voorzitter des Senaats verzoek ont
vangen, hem het juiste cijfer van zijne
kadastrale inkomsten te laten weten.
En hij heeft geantwoord met eenen
brief, in welken hij zegt, geen kadastraal
inkomsten, en dus natuurlijk ook noch
fortuin, noch onroerend goed te bezitten.
Mijne candidatuur, voegt hij er bij,
was eene betooging ten voordeele van het
algemeen stemrecht, eene protestatie tegen
het huidige kiesstelsel en 't bestaan van
den Senaat, die door de volksklas be
schouwd wordt als een hinder voor de
volkswetten, die de Kamer zou kunnen
stemmen.
Sint Alba's gewoonlijk zorgvuldig glad
geschoren gezicht, was thans met een
driedaagschen, stoppeligen baard be
groeid, welke hem, zooals hij nu met een
vroolijken glimlach, die zijne wit:e tan
den liet zien, dc zaal rondzag, geen vrou
welijk voorkomen gaf.
Wel zeker niet, mijnheer 1 ant
woordde juffrouw Gregory dan ook vol
mondig. Die mijnheer ziet er net zoo
flink uit als mijn eigen man zaliger, voor
hij die leelijke kwaal kreeg.
En toch kunt gij zoo even gehoord
hebben, dat de commissaris het er voor
houdt, dat deze heer de persoon is ge
weest, die op den avond van den moord
in vrouwskleeren bij u aan huis kwam.
Maar zooals gij zegt, vervolgde de advo
kaat, gij .".eet zeer goed, dat dit eene on
mogelijkheid is. Gij zijt zoo gemakkelijk
niet beet te nemen, dat zag ik al dadelijkl
Vertel ons daarom liever eens, hoe die
vrouw er uit zag. Laat de heeren rechters
eens hooren, welkeen indruk gij van haar
hebt gekregen.
Ja, mijnheer, daar kan ik juist zoo
weinig van zeggen I antwoordde juffrouw
Gregory met een bedenkelijk gezicht. Zij
had haar gezicht achter een dichten sluier
verborgen, hare kin en haar mond waren
geheel in een zwart sjaaltje gestopt en er
brandde daarenboven niet eens licht in
den gang,
(Wordt voortgezet).