Zondag 3 September
56ste Jaar 3392
i]
S eentiemen per nummer.
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van da Stad en t Arrondissement van Aalst.
GODSDIENST, HUISGEZIN. EIGENDOM
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Hoe zij te werk
zullen gaan
DE
Zwarte Bedelaar.
De Daensen en Luther.
De getuigenis van
een tegenstrever.
Zondagrust.
DE DENDERBODE
Pit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee-
kening van den volgendon dag. De prijs ervan is tweemaal ter week voor
de Stad 5 frank met den Post verzonden 6 frank 'b jaars, fr. 3-26 voor zes
maanden fr. 1-76 voor dry maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, Nr 31,
en in alle Postkantoren des Lands.
CHIQUE ®UUM.
Per drukregel. Gewone 15 centiemenReklamen fr. 1-00Vonnissen op
3«* bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen by acccord.
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Nota
rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dijnsdag en vrijdag
in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele v«n
dit blad.
AALST, 2 SEPTEMBER ioo5
Toekomende jaar komen def geuzen
aan 't roer, zeggen zy maar 't is de
eerste maal niet dat zij liegen. Het zal
dus goed zijn eens te zien wat zij zoo al
in hun schild voeren, wat zij zullen
verrichten, welke nieuwigheden invoe
ren.
Iets waarover zy meest schrijven en
die hun dus het nauwst aan 't kerte
ligt, is de hernieuwing van den ramp
zaligen schooloorlog onzaliger memo
rie. Hij zal opgeluisterd worden met
allerhande plagerijen, vermeerderd en
herzien, welke wy van 1879 tot 1884
hebben gekend.
In 1879 hebben zij de onzydige school
ingevoerd, 't is te zeggen, eene school
waar God en zijn gebod moesten dood
gezwegen worden, daar waar de onder
wijzer christen was gebleven, doch
waar er met den godsdienst zou gespot
worden, waar de onderwijzer zoogezegd
ontvoogd was. In den grond een godde
loos onderwijs in twee graden.
Diezelfde hervorming zullen de Jaco-
bijnen een tweede maal beproeven. Op
nieuw zal de onzijdige school ingevoerd
worden. Al de openbare onderwijsge
stichten zullen stipt onzijdig zijn. Zoo
beweren de geuzen, doch er zitten in
ons staatsonderwijs zooveel Gustaaf
Hervès dat het onderricht opeengansch
anderen leest zal geschoeid worden
het zal goddeloos zijn, volkomen god
deloos en daarbij eene sociaal republi-
keinsche tint hebben. De goddelooze
.onderwijzers zullen vrijen toom aan
hunnen godsdiensthaat mogen geven.
Dat zal zelfs een reden zijn tot warme
aanbeveling, een goede nota tot ver
hooging. Godsdiensthaat, anticlerikale
razernij zal de plaats houden van be
voegdheid, van bekwaamheid
Wij maken hier nopens de onderwijs
kwestie geene veronderstellingen. Zie
hier wat de,Chronique van Zaterdag 26
Oogst aan hare lezers opdischte.
Nochtans veronderstellend dat de
liberalen eens de catholieken in de
Wetstraat vervangen, zullen er waar-
schijnelijk eenige veranderingen
plaatsgrijpen in de politiek van het
land.
Wij zullen voortgaan te verdruk ken
met aan de Wetgeving te vragen eene
wet te stemmen welke de vrijheid
van onderwijs zou inkrimpen om
bette verbeteren.
Iedere Belg zal eene school mo-
s gen openen maar de leeraars en
de onderwijzers zullen een bewys
van bekwaamheid moeten hebben
De grondwet roept de vrijheid van
onderwijs uit.
Wat zullen de Jacobijnen doen
Ieder Belg zal eene school mogen ope
nen, zegt de Chronique, maar onder
wijzen niet, tenzij hij gediplomeerd is.
Het gebouw mag hij hebben, maar de
leerlingen slechts als eene voorwaarde
is vervuld.
Gij ziet hoe de geuzen de vrijheid lief
hebben En zij zijn niet beschaamd te
durven zeggen dat hunne partij de
partij is van de vrijheid
Kolossaal bedrog Zij is de partij
van den godsdiensthaat, de partij van
de goddeloosheid, van het ongeloof
In de bewering van de Chronique
steekt er meer venijn in dan men wel
denken zou.
Waar zou men dat bewijs van be
kwaamheid verkrijgen welke de geu
zen vereischen om zelf in eene vrije
school altijd volgens de Chronique,
a. u. b. (dit blad bekommert zich niet
om de grondwet) te onderwijzen
De vrije Normaalscholen neemt de
Chronique niet aan alleen dus de Nor
maalscholen van den Staat zullen diplo
mas mogen afleveren.
Al de onderwijzers zullen dus in eene
onzijdige school gevormd worden. Zij
zullen allen goddeloos zijn en hun on
derwijs zal ook met goddeloosheid door
spekt worden.
Zulke onderwijzer, zulk onderwijs
Het is waar, voor zooveel het 't vrij
onderwijs betreft, is de grondwet tegen
het stelsel van de Chronique. Doch
vooral de openbare scholen, voor al de
gemeentescholen zou het kunnen toege
past worden.
Bijgevolg zouden al de onderwijzers
van al de gemeentescholen van het land
in eene normaalschool -van den Staat
hunne opleiding moeten genoten heb
ben.
Dat is de vrijheid van de geuzen.
Het ware nochtans zoo schoon en
rechtveerdig aan ieder huisvader de
school te geven welke hij verkiest.
Nu zijn er slechts scholen open
bare, niet waar voor de geuzen en
de socialisten de catholieken hebben
er geene. Willen zij scholen hebben
volgens hun herten ziel, zij moeten die
een tweede maal uit eigen zak betalen.
Hoe zonderling het toch gaat in de
wereld De geuzen zijn te gierig om
hunne goddelooze scholen met eigen
geld te onderhouden. Doch die gierige
mannen hebben het zoowel weten aan
boord te leggen dat zij scholen hebben
die hen passen met het geld van ieder
een betaald, ter uitsluiting van de catho-
Fieken die de meerderheid vormen in
het land
Waarom toch hebben de catholieken
zooveel recht niet als de geuzen
Waarom moeten de Jacobynen voor
rechten genieten Waarom moeten zij
meer geteld worden als anderen
Aan die onrechtveerdigheid zou een
einde moeten komen. Aan iedereen
evenveel rechtHoort gij dat, geuzen
ae vervolg.
Gij hebt een doodsvijand, Xavier,
waarschuwde hij, een machtigen, geduch-
ten vijand, die u nimmer zal vergeven.
Vraag mij niet naar zijn naam, ik zou u
dien niet kunnen noemen
Een doodsvijand herhaalde de
jonkman een vijand, die mij niet zal
vergeven Hoe ik mij ook bezin, ik
kon mij niet herinneren ooit iemand be-
leedigd te hebben. Gij wilt mij voor de
aardigheid vrees aanjagen, Carral
Het berouwde den mulat ongetwijfeld
reeds zoo gesproken te hebben, want hij
hernam dadelijk, een opgeruimden toon
aanslaande
Ik ben te ver gegaan, mijn waarde,
veel te ver Gij hebt u welhaast moeten
verbeelden, dat het voor het minste een
bloedverwant gold... Neen er is iemand
op de wereld, die u niet gaarne lijden
mag, ziedaar alles.
En die iemand is....
t^,,Waarlijk, ik mag het u zeggen. Maar
komt er dat ook op aan Komaan, een
weinig hulp kan soms veel goed uit
werken wilt gij mijne diensten aan
nemen
GROENE PIE PILATUS ver
heerlijken Luther, en zingen zijn lof.
In Het Land van Aelst van zondag
27 Oogst en in De Werkman van gister
Vrijdag 1 September leest men
Luther was als deftige klooster-
ling Augustijner opgekomen tegen
grove misbruiken welke in de
christenheid bestonden.
De Daensen verheerlijken dus Luther
de monsterachtigste apostaat die ooit de
wereld bewandelde.
Zij zingen den lof van een monster
van ondeugden dat de geleerdeDuitschë
protestanten zei ven niet meer verdedi
gen durven.
Luthér leert immers
Weest zondaar en zondigt maar
krachtdadig door, maar dat uw geloot
grooter weze dan uwe zonden. Wij
hebben het Lam Gods dat de zonden
der wereld wegneemt. De zonde kan
het rijk van 't Lam in ons niet ver-
nietigen, al moesten wij honderd
maaf daags hoereeren en moorden
De vrijheid een verdichtsel het
is de noodzakelijkheid die ons hande-
len doet De mensch kan niet anders
dan zondigen ik heb het bewezen
Gegroet Satan Het is de waar-
hcid
Luther maakte dus misbruik van
Gods bermhertigheid en van 't lijden
van O. H. Jesus-Christus om den Aller
hoogste te beleedigen, om met meer
vrijheid en verwaandheid onzen Godde-
lijken Verlosser te lasteren.
Is zulke helsche leering in 't brein
van Luther ontstaan of is zij 'hem inge
blazen door een nog monsterachtiger
wezen, wiens onderrichtingen hij na
leefde, gelijk hij het meer dan eens in
zijne schriften getuigt
En die rampzalige apostaat, is vol
gens de Daensen, een deftig klooster
ling
Waar zijt ge gevaren
Zijne helsche leeringen bracht Lutber
persoonlijk in uitvoering. Gansch zijn
leven was hij bezeten door den duivel
der hooveerdij en van daar zijn diepen
afval.
Sedert zijn apostaatschap hield hij
nimmer op van vloeken van zijn 45"
jaar tot den dag zijner dood, leefde hij
in hoererij meteen walgelijk schepsel,
In eene zaak van zulk een kieschen
aard, hernam Xavier aarzelende, zie ik
niet in...
Waarin ik u van dienst zou kunnen
wezen viel Carral hem in de rede, ik
eigenlijk gezegd ook nog niet. Maar, ge
lijk gij weet, ben ik in het hotel de Rum-
bruye nog al goed gezien. Als ik er sinds
eenigen tijd niet meer kom, ligt...
Carral hield even op, en voleindigde
daarop met een zekere verlegenheid.
De schuld daarvan geheel aan mijne
wispelturigheid, maar ik voorzie het
oogenblik, dat ik verplicht zal zijn er
weer heen te gaan. Als men nu werkelijk
den wensch koestert iemand nuttig te
zijn, vindt men altijd een of andere ge
legenheid...
Xavier greep de hand van zijn kame
raad en drukte die hartelijk.
Gij zijt ccn goede vriend, Carral,
zeide hij, ik dank u en neem uw aanbod
aan maar om iemand van dienst te zijn,
gelijk gij het bedoelt, moet men hem dooi
en door kennen en gij kent mij nog niet.
Wel zeker, wel zeker riep Carral,
zijn snijdenden toon vreder aannemende
ik ken uwe geschiedenis van het begin
tot het einde, of liever gezegd, ik raad
die. Het is die van eene menigte roman
helden. Wil ik ze u verhalen Uwe
ouders zijn u onbekend een mannelijke
of een vrouwelijke bloedverwant, of bij
gebreke daarvan, of een of andere ban
kier, of wel notaris, doet u elke maand
zijne heiligste plichten en kloosterge
loften in den wind slagende. Dagelijks
moest men hem dronken lijk een Polak
naar zijn bed slepen.
Lutber schreef een boek om alle
priesters en kloosterlingen op te wek
ken zijn voorbeeld na te leven en be
weerde dat het toegelaten was menig
vuldige vrouwen te hebben.
En dat zwijn, was volgens Groene
Pie een deftig kloosterling die
tegen grove misbruiken opkwam.
Na als verworpeling geleefd te heb
ben, is Luther als verworpeling gestor
ven. Dr Jansen, de roemrijkste histori
cus misschien onzer tijden, beeft met
bescheiden in de hand, bewezen dat het
zwijn Luther, door de Daensen verheer
lijkt, als een ander Judas zich met een
strop heeft verhangen, na den avond en
een deel van den nacht in hrassorij en
hoererij overgebracht te hebben. En dit
is onbetwistbaar bewezen door Dr
Jansen.... Lutber streek ook den Judas
penning op waarmeê de Vrijmetselaars
hem ondersteunden.
Hooger zeggen wij De Daensen ver
heerlijken dus Luther en inderdaad dat
is zoo. Niet alleen Groene Pie maar ook
Pilatus zong den lof van Luther. Op
eene meeting te Hal zegde Pilatus.
In vroegere tijden wierd het volk
insgelijks verdrukt, en wel bijzon-
der lijk door de edelen groote mis-
bruiken bestonden alsdan onder de
geestelijkheid en zelfs in de kloosters,
maar tóen ook stond een man daar-
tegen op, een geleerde monnik, een
vernuftige geest uit de 16e eeuw
met name Luther.
Luther, de apostaat, de verworpeling
die zich lijk Judas verhing, dus een
geleerde monnik, een vernuftige geest,
die tegen de misbruiken opkwam Hf!...
Waarlijk, Daensen,. waar zijt ge
gevaren om aldus schipbreuk te lijden
en te verzinken in de liberale afgron
den Wij hebben medelijden met u
Ten slotte, doen wij bemerken dat de
Daensen met de liberalen 't accoord
zijn zij ook verheerlijken en zingen
den lof van Luther en noemen hem
voorbeeldige monnik
Met welke hardnekkigheid ook de
liberalen de beste inzichten der catho
lieken miskennen hoe schaamteloos
zij ook stelselmatig al het doen en laten
der catholieke Regeering beknibbelen
en afkeuren, toch gebeurt het hun soms,
dat zij zich door de overweldigende
bewijskracht der feilen laten overrom
pelen, en prijzen tegen wil en tegen
dank.
geregeld eene zekere som gelds toe
komen...
Neen, zoo is het niet, onderbrak
hem Xavier.
Niet? dan is het toch iets dergelijks.
Volstrekt niet, Carral, het is iets
veel pijnlijker hernam Xavier langzaam,
mijmï afkomst is mij inderdaad onbe
kend, ik ken geen enkelen bloedverwant I
Terwijl ik het collegie bezocht, betaalde
men mijn kostgeld met bankpapier in een
briefsinds ik het collegie verlaten heb
ontvang ik elke maand 5oo franks.
Wat heb ik gezegd
Wie geeft mij die 500 franks
Wat komt er dat op aan
Zal men ze mij altijd geven
Dat is van meer gewicht, maar het
is toch wel te veronderstellen. Door wiens
tusschenkomst ontvangt gij de 5oo fr.,
Xavier
Dat weet ik niet.
Oho dat is toch al zeer geheimzin
nig Gjj moet toch iemand zien als u het
geld gebracht wordt.
Ik zie niemand,
Dat is zonderling.
En zeer vernederend ook, Carral
O geloof mij op mijn woord, als ik niet
de slaaf was van een ijdeje hoop, zou ik
die gift weigeren, want zij heeft veel van
eene aalmoes ik zou met de wereld af
breken, waar ik in een zekeren zin eene
onberechtigde plaats inneem, ik zou
arbeiden om te leven, ik...
Aldus kondigde de medewerker van
een Brusselsch geuzenblad, in een
Parijzer vrijdenkersorgaan, onlangs
eene studie af over de catholieke partij,
waarin hij, zijns ondanks, hulde bren
gen moest aan dezer werking.
Der geuzenpartij spaart hij anderzijds
de waarheid niet. Hij verwijt haal
bare vroegere heerschzucht, die tot
dwingelandij ontaard was haal
verzet tegen alle maatschappelijke her
vormingswetten, haren onbehendigen
klassengeest.
Daarentegen looft hij de richting;
aan het streven der catholieke partiJ
gegeven de volkomen verknochtheid
der catholieken aan de grondweten
eindelijk hunne talrijke en bloeiende
maatschappelijke werken.
Hij schrijft onder andere
«Ja, 't strekt der catholieke partij
en hare behendigheid tot eer, dat zij,
op 't geschikte oogenblik, zich hoeft
weten te bekommeren om het lijden
van den werkman, dat door het indivi
dualism der liberalen, maar altijd voort
wordt over 't hoofd gezien... Nooit heeft
het geringe volk der steden en van den
buiten bij de liberalen de vaderlijke en
bestendige ondersteuning genoten, dio
het van wege de catholieke kringen
heeft ontvangen.
Vervolgens maakt de liberale schrij
ver een overzicht van de werken en
instellingen door de catholieke partij
tot stand gebracht tot verbetering van
's werkmans lot. en besluit als volgt
Ziedaar de machtige reserve, de
innerlijke kracht der catholieke partij;
ziedaar waar zij de kern vindt harer
kiezers. Wat vermogen op hen, dio door
zulke banden aan eene partij gebonden
zijn, de redevoeringen over de welda
den van het onderwijs over de tegen
strijdigheid tusschen geloofsleer en
wetenschap, en over de gevaren van
een clerikaal bestuur
Welnu, daarin bestaat heel de pole
miek der linkerzij en harer drukpers!»
Ziedaar de getuigenis van een libe
raal, die de waarheid ziet, en ze verkla
ren durft.
De keus dei- scholen.
De tijd komt aan, ouders, om de keus
van eene school te doen. Daarom is het
goed eens na te denken waar uwe kin
deren heen te sturen.
Het bijzonderste dat de ouders moeten
in 't zicht houden is de opvoeding die
de kinderen in eene school ontvangen.
De kinderen moeten er goede grond
beginselen of princiepen krijgen, die er
goede mannen van maken, mannen van
zeden, mannen van plicht, goede bur
gers.
Het is alleen de godsdienst die het
kind oprecht goede grondbeginselen
kan inprenten.
Kom, kom mallepraat 1 viel Carral
hem in «le rede, men vindt zoo gemakke
lijk geen arbeid, die goed betaald wordt
Luister eens, als gij een - aal een be
roemd advokaat zult zijn, met tien of vijf
tien jaar, bij voorbeelddan zal het tijd
zijn om dat geschenk van de hand te
wijzen, ga voor het oogenblik voort met
het aan te nemen... Maar nog eens, hoe
krijgt gij het
Ik durf het niet te zeggen gij zoudt
mij niet gelooven.
Zeg maar gerust.
Welnu 1 iedere maand, tusschen
den in en den 5", vind ik een zorgvuldig
toegelakt pakje, dat 25 gouden Louis bevat.
Waar vindt gij dat
Hier op de plaats waar wij staan,
op dit balkon.
Dat is inderdaaJ zonderling mom
pelde Carral. En hebt gij niet gepoogd
te ontdekken wie de bi enger was Ik
zou op de wacht hebben gaan staan.
Dat heb ik gedaan. Menigmaal heb
ik den gebeelen nacht achter mijne gor
dijnen verscholen doorgebracht. Ik wacht
te, ik gluurde...
En hebt gij nooit iets gezien
Nooit.
Carral krabde zich nadenkend het
voorhoofd.
Hel is nog altijd een raadsel voor
mij, wie de schenker is maar het is een
man, die dat goud op het balkon werpt.
I Daar ben ik zeker van,,.
Vanwaar hebt gij die zekerheid
Op zekeren nacht, het kan zoo wat
een jaar geleden zijn, had ik tot het grau
wen van den dageraad cp den uitkijk
gestaan. Tege.n vier uren hoorde ik een
zacht gerucht op mijn balkon... ik spring
te voorschijn en zag eene gedaante hard
loopende om den hoek der kerk verdwij
nen 't was een man.
In de duisternis kan men zich ge
makkelijk vei gissen.
Zoo redeneerde ik ook bij mij zei ven.
Destijds was men aan het herstellen van
de straat. Het plaveisel verdween onder
eene dikke laag zand, welke een in dien
nacht gevallen regenbui geheel door
weekt had. Ik haastte mij eene kaars aan
tc steken en naar beneden te gaan onder
mijn raam waren slechts de indrukken
van twee voeten zichtbaar. De voeten
waren die van een man, die groote schoe
nen met een driedubbele rij spijkers
droeg.
Schoenen van een Auvergnaat
riep Carral uit. Men zond u een commis-
sionnair.
Denkt gij dat
Dat is zonneklaar.
Xavier stond een oogenblik nadenkend
voor zich te zien.
Antv/oord mij oprecht, Carral, zeide
hij eensklaps vindt gij dat ik er uitzie
als een mulat
Carral ontroerde en' keek den jongman
«•dreigend aan. Deze vraag scheen hem
De godsdienst leert stellig dat het
goede zal beloond en het kwade gestraft
worden. Hij schrijft ons plichten voor,
die niets dan den mensch veredelen en
beschaven en er eenen mensch van
maken die lioven de anderen staat.
Gelooft de mensch niet aan God, dan zal
hij zich weinig bekreunen om het goede
te doen en zal hij dit nog enkel doen
voor liet oog der menschen en niet in
het hijzonder leven.
Daarom is het van het grootate ge
wicht datde kinderen aan God gelooven
en godsdienstig wezen, omdat zij an
ders later ongelukkig worden en het
ongeluk hunner ouders uitmaken.
In de onzijdige school is het onder
wijs ongodsdienstig. Geen cathechismus
wordt er onderwezen, vóór de klassen
wordt er niet gebeden al wat op God
betrekking heeft wordt zorgvuldig van
kant gelaten of zelfs bespot.
Zoo dal de studenten, zelfs die bij hen
eene christelijke opvoedig genoten heb
ben, tenminste onverschillig aan den
godsdienst wordën, als zij geene gods
diensthaters worden.
De meesters zelfs gaan naar kerk noch
kluis. En de studenten hebben er voor
gezellen ongodsdienstige en godliatende
kinderen.
En wat helpt liet dat de ouders ton
hunnent dien verderfelijken invloed
tegengaan Niets. Het voorbeeld
en de leeringen hunner meesters wer
ken te zeer op hunne jeugdige zielen.
De slechte voorbeelden en de spotter
nijen hunner gezellen trekken hen van
het goede af. En zat er soms nog wat
godsdienst in liet kind. liet menschelijk
opzicht zal heter weldra uit verdrijven.
Daaruit ziet gij genoég, ouders, dat
de onzijdige school eigenlijk eene door
en door ongodsdienstige school is.
Ziet maar naar de vruchten van der
gelijk onderwijs beziel maar de gods
diensthaters die er worden gekweekt.
Aan de vruchten kent men immers den
boom.
Iloevele ouders hebben er geene bit"
tere tranen gestort, omdat zij dezen,
hunnen voornaamsten plicht, deze waar
lieid niet vroeger begrepen hebben.
Maar dan was het te laat
Weet wel, ouders, dat gij niet alleen
te zorgen hebt voor het tijdelijk, maar
ook voor het eeuwig geluk uwer kin
deren.
Denkt daar wel aan, en zendt uwe
lievelingen naar scholen waar zij, met
een degelijk onderwijs, bovenal eene
christelijk© opvoeding genieten.
Van 's middags tot middernacht eenige
dienstdoende Apotheker, op Zondag 3
September 1905, M. De Waele, Kerk
straat.
eene zijdelingsche beleediging toe. Maar
de zachte openhartige uitdrukking van
Xavier's gelaat stelde hem spoedig gerust.
Hij onderdrukte zijne ontroering zoó
goed mogelijk en antwoordde
Van mulaten heb ik in het geheel
geen verstand, maar eenieder vormt zich
een denkbeeld van de zaken, die hij niet
kent en gij zijt geheel en al het tegenover
gestelde van het denkbeeld, dat ik mij van
een kleurling vorm.
Xavier loosde een diepen zucht van
verlichting.
Iedereen zegt mij hetzelfde, prevel
de hij en toch...
Waarom hebt gij die vraag tot mij
gericht vroeg Carral.
Om niets... Er komen soms zulke
pijnigende gedachten bij mij op. Maar
deze is al te dwaas en ik wil ze u dus niet
mededeelen.
Komaan opgebiecht, mijn waarde,
zeg mij alles
Neen... als ik het geraden had, zou
ik mij al te rampzalig gevoelen...
Xavier zou er misschien meer van ge
zegd hebben; maar juist op dat oogenblik
draaide een rijtuig met twee vurige paar
den bespannen den hoek van de rue
Saint-Germain-des-prés om en hield on
der de ramen van het hotel stil.
De avond was nog niet geheel gevallen;
maar de voorwerpen vertoonden zich
reeds in een twijfclachtigen half donker.
(Wordt voortgezet.
