Donderdag J Januari 1906 3centiemen per mimitiev
37sle Jaar 3807
COMMISSARIS VAi\ POLITIE
(905-1906.
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en Arrondissement van Aalst.
GODSDIENST, HUISGEZIN. EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Bekennen
verloochenen.
HET GEHEIM
Schandalige
Kerstnacht.
HHM LTV AM DHR.
DE DENDERBODE
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee-
kening van den volgendon dag. De prys ervan is tweemaal ter week voor
de Stad 5 frank met den Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden fr. 1-75 voor dry maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in by O. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, Nr 31,
on in alle Postkantoren des Lands.
CUIQUB BUUU.
Per drukregel. Gewone 15 centiemen; Reklamen fr. 1-00; Vonnissen o^
3d* bladzijde 50 centiemen. Dikwyls te herhalen bekendmakingen bij accrorc.
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Nota
rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dynsdag en vrijdag
in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele van
dit blad.
AALST, 3 JANUARI 1906.
E M
Een hoofdman der socialisten ter Vólks-
kamer, gezel Vandervelde, komt een
weik uit tege^en, getiteld Essais ao-
cialistes (in 't Vlaamsch Socialistische
studiën en beschouwingen) in 't welk hij
onder andere, de verhouding of betrek
king van 't socialism met den Godsdienst
onderzoekt en over vrijheid van onder
wijs handelt.
Voor het socialism, verklaart hij. moet
de Godsdienst eene gansch persoonlijke
zaak zijn, doch hij moet bekennen dat
het wezenlijk zoo niet is en dat, namelijk
in Frankrijk, het socialism de overdre-
vendste uitdrukking van het anti Catholi
cism is geworden. Nu hij mocht er bij
voegen dat de Belgische liberalen en
socialisten branden van begeerte om
hunne Fransche broeders na te volgen.
Nu Jat boezemt schrik in aan den roo-
den chef en hij schrijft
Is het niet te vreezen dat de socialisti-
sche democratie, door hare anti-clerikale
bekommeringen meégesleept, een be-
langrijk deel van den werkersstand van
zich zal verwijderen Moet men, daar»
boven, niet vreezen dat het, in het
gemeen anti-clerikalism vervallend,
zich van zijn werk afkeerend en de
«prooi verlatende voor de schaduwe,
weldra niets anders meer zijn zal dan
i eene navolging van het burgerlijk
s radicalism
Iloe dikwijls zien wij, in grof be-
s leedigende anti-godsdienstige betoogin-
gen de socialisten de eerste rol niet
spelen Hoe dikwijls zijn het, in de
i wetgevende Kamers geen socialisten die
i met meer geweld dan de radikalen zel-
ven, de tusschenkomst van den Staat
eischen om de gewetens te verdruk-
i ken
Over het monopool van 't onderwijs
sprekende dat de anti-clcrikalen aan den
Staat willen opdragen, schrijft de roode
chef
c Als wij er aan denken wat het mono-
pool van 't onderwijs zou kunnen wor-
den, in de handen eener zorgelooze
regeering, vijandig aan zekere strekkin-
gen of inwendig bevreesd de werklie-
den een vollediger onderwijs te zien
ontvangen, weigeren wij aan anderen
te ontnemen of voor ons zei ven af te
schaffen het recht scholen te. openen
ten einde te ontsnappen aan een offi-
89* Vervolg.
De voorlezing van het stuk had Sint-
Alba intusschen tijd gegeven om zich te
herstellen, wij hebben reeds gelegenheid
gehad op te merken, welk een zeldzame
macht hij over zijne zenuwen bezat. Die
weinige minuten waren ook thans weder
voldoende vcor hem geweest, om zijn ge
woon hooghartig uiterlijk van voorname
zelf bewuztbeid te hernemen.
Het is een complot, zie ik, spak hij
met sijn eigenaardiger, spottender glim
lach, men heeft mij een strik gespannen.
Een alleraardigste vereeniging van fa
milie en vrienden, dat moet ik zeggen,
er ontbreekt niemand aan Zelfs mijn
oude, hooggeachte vrieud, M. John Hun-
ter, en mijn neg oudere vriend, de kapi
tein van de schutterij 't Is waarlijk al
lerliefst Maar, veronderstel eens. ver
volgde hij, zich plotseling tot Brussel
wendende, veronderstel eens, mijn knap
pe inspecteur, dat ik u een lesje in de
wetgeving van uw dierbaar vaderland
kon geven. Wat zoudt gij er van denken,
ciel onderwijs dat onze gewetens zou
s krenken of aan onze betrachtingen
ni'-t zou beantwoordt n.
En, indien men ons mocht tegenwer-
p. dat, in praktijk, het recht schob n
te openen, behalv- misschim boogere
scholen, alleen ten bate komt van «ie
Ki rk. de eenige macht die tegen den
Staat of tegen de gemeenten op kan,
antwoorden wij dat zulks geene reden
i) is om de catholieken. of de protestan-
1» ten. of de joden te beletten te doen wat
wij, in het voorkomend geval, zei ven
zouden willen doen.
Overigens, zonder te rekenen dat het
van belang is de toekomst voor te be-
houden, is het niet twijfelachtig dat van
nu af modelscholen, zelfs klein in getal,
een hoogst gunstigen invloed kunnen
1) uitoefenen op de methoden die in de
openbare scholen gevolgd worden.
Dus naar zijn schrijven te oordeelen
zou de roode gezel gunstig gestemd zijn
zoowel voor de Godsdienst als voor de
ond( rwijsvrijheid, uit vrees dat het be
vechten dier beide vrijheden tegen de
vrijheid der socialisten zouden gebruikt
kunnen worden.
Maar men zou de roode chef kunnen
gelooven ware het niet dat de daden zij
ner partij en zijne eigene daden met zijn
schrijven volkomen in strijd zijn.
Nu,het zonderlingste in deze kwestie 't is
dat gezel Vandervelde de kortvleugelmg
der socialistische vrijheid niet vreest van
wege de catholieken maar wel van wege
de liberalen met de welke zij, socialisten,
een verbond of cartel tegen de catholie
ken hebben gesloten. Zij weten de rooilen,
dat zij van de catholieken niets te vreezen
hebben omdat zij te veel houden aan
hunne eigene vrijheid om deze van hunne
tegenstrevers niet te eerbiedigen.
Wij houden die verklaringen van den
rooden leider als belangwekkend, niet
omdat zij als een vingerwijzing zijn be
trekkelijk de politiek der roode partij, die
er gansch tegenstrijdig aan is, maar in
derdaad omdat zij ons de veroordeeling
en de verloochening der socialistische
politiek verkonden.
Zoo zijn 01* velen. Een
goddeloos mensch was met eene brave
christene dochter getrouwd.
Pas wel op, had hij menigen keer
gezeid, al vloekende, pas wel op van
met geenen priester af te komen als ik
ziek wordt of gij en de priester vliegt
buiten.
En hij werd ziek, de arme dompelaar,
gevaarlijk, doodejijk ziek. De arme
als ik eens vertelde, dat het bevel tot in
hechtenisneming, dat gij daar in de hand
houdt, van nul en geener waarde is
Sint-Alba's zelfbeheersching was zoo
groot, dat zelfs Brusel een oogenblik van
zijn stuk geraakte en verwarde.
Hoe zoo stamelde hij.
Hoe zoo antwoordde Sint-Alba,
die den indruk zijner houding zeer goed
had opgemerkt. Hoe zoo Wel, dat is
nog al duidelijk, denkt mij. De beschul
diging, waarmeê gij nu voor de tweede
maal bij mij komt, betreft eene zaak, die
voor eene wettige rechtbank in Engeland
is onderzocht en behandeld. Ik ben daar
van vrijgesproken en kan daarvoor niet
voor den tweeden keer worden terechtge
steld. Dat is eene wet, niet alleen in En
geland, maar in alle beschaafde landen.
Ik tart u mij iets te doen
Maar thans had ook Tom Brusel zich
hersteld. Hij haalde even de schouders
op.
Is het dat vroeg hij. Ik dacht
waarlijk, dat gij heel wat anders hadl I
Laat mij u een ander lesje geven 1 Gij
ziji niet vrijgesproken, maar alleen uit
gebr<_k van bewijs o tslagen. De rechters
van Sandb >nk konden u zoo min vrijspre
ken als veroordeclen, zij konden u alleen
ontslaan of naar het hof verwijzen
Het is niet waar 1 viel Sint-Alba
hem in de rede, voor een oogenblik zijne
bedaardheid verliezende. Ik werd vrijge
sproken, zonder blaam of smet op mijn
1 fn weende bitter
er nu w zat aan zijn
lijk.
Eens di-t zij dasr, als eei e droeve
Magenlena zat, nam de zieke man hare
twee handen vast, zeggende
Vrouw, ik verschi -t van u.
En waarom, liefsteman
Waarom Gij die geloof hebt, gij
die bidden kunt, gij ziet mij lijden de
dood kan elk; 11 oogenblik kernen, en gij
spreekt mij niet van den godsdienst noch
van verzoening met God, welke ik zoo
dikwijls heb brleedigd.
Maar, man lief, weet gij niet, dat
gij mij dit verboden hebt
O gij sukkel, riep hy uit. Als
men gezond is, zegt men veel dat men
niet zeggen moes! de ziekte geeft andere
gedachten ik wil het zekerste kiezen
roep eenen griester, ik wil biechten...
De priester kwam en de zieke spral
zijne biechi.
Hij genas, maar bleef zijn geloof be
houden alle zondagen is hij nu in de
kerk,
Zoo is in rustelooze vaart
Dan wederom een jaar vervlogen.
Bij d'aanvang spelde 't velen vreugd
Wier blij vooruitzicht werd bedrogen.
Aan andrt-n scheer, het in zijn schoot
Slechts kwelling en verdriet te brengen,
Die heden met een dankbaar hart
De wisseling van hun lot gedenken.
Wat kan er zoo al op een jaar
Ontstaan, vergaan, dat aan ons leven
Een onverwachten ommekeer
Van weedom of van heil komt geven.
Zoo broos toch is 't geluk op aard
Zoo weinig k- n het plots vernielen
En, hoe bestendig 't schijnen moog.
De smart zit altijd op de hielen.
Maar ook de tranen drogen op.
Hoe diep zij uit het harte stegen,
Na tegenspoed keert voorspoed weer
Lijk zonneschijn na regen.
Beloven we ons dus niet te veel,
Noch laten we ons door angsten kwellen.
De mensch die wikt, maar God beschikt
't Is 't best ons in Zijn Hand te stellen.
PI ad de ik de toekomst in mijn macht
Geen ramp of onheil kwamen u schaden
't Jaar zes, en menig volgend nog,
Strooide enkel rozen op uw paden.
Maar, wilt gij wijzen raad, gedenk
In alle wisselvalligheden
't Aanbidden 's Heeren heil'gen wil,
Zoo treedt ge eens in 't hemelsch Eden.
persoon. Gij waait er bij tegenwoordig,
toen de rechters mij voor uwe lompheid
en onhandigheid verschooning vroegen
Zeker was ik erbij, antwoordde
Brusel koeltjes, en het speet mij genoeg
dat de heeren tot zulk eer;e dwaasheid
lieten verleiden Waart gij toen maar
zoo slim geweest gij en uw advokaat,
om de zaak voor het hof te brengen en 11
zooals het behoort, voor eene rechtbank
van gezworenen te laten vrijspreken
Dan zoudt gij gelijk hebben, dan kon ik
u inderdaad voor die zaak niet aanhou
den, zooals ik nu zoo vrij zal zijn dit te
doen 1
Op dit oogenblik trad Robert Power
vooruit.
Ik ffèloof niet eens, dat het noodig
isr zegde Lij, Sint-Aiba's hooghartig; 11
spottenden toon nabootsende, dezen heer
met die zaak verder lastig te vallen. Er is
nog eene andere beschuldiging, die even
goed nan dat dot 1 zal beantwoorden...
Wat bedoelt gij Wat hebt gij cr
meé te maken riep Sint-Alba woedend
uit.
Dat zal u weldra duidelijk worden,
ging Power even bedaard voort. Gij
spraakt zooeven van eer. komplot, dat ik
11 iets vragen wilde. Herinnert gij u niets
van een komplot, waardoor een zekere M,
Gillo, in Woolchtster plotseling overleed
Weet gij niets omtrent het gebruik van
fijn geetampt glas Weet gij niet, dat
eene comissie van dokters op dit oogen-
Wij lezen in t De Gazet van Diest
Krrs'nacht is dit jaar door de liberalen
op tclit goddc-loöze manier gevierd ge
worden.
Dien heiligen nacht, die van ouds be
steed werd om in stille vreugd de ge
boorte van or zen Verlosser te virren,
hadden d-ï liberalen uitgekozen o n door
te brengen in dans- eri braspartij.
De Koninklijke Harmonie, die 5oo fr.
subsidie van de stad trekt, en de Con
cordia hadden dien nacht gekozen vcor
het geven van een bal.
Ziedaar, inwoners van Diest, waartoe
de 5oo fr., geld dat van al de inwoners
komt, moeten dienen.
Den heelen nacht door weid er gebalkt
en geschreeuwd. En rond het uur dat (ie
Keisimis aanving, begonnen ecnige vrij-
heidsminnende liberalen de Ceremoniën
van dien heiligen nacht godslasterend na
te bootsen en Onze Lieve Vrouw te be
schimpen.
Wij hebben nen grO(p uit de Halie
zien k"inen spottend zingend op de wijze
van Ave 11 en begeleid en afgewis cld
van gevloek.
Een andere groep bejegende, rond
4 uren, de priesters met het huilen van
het ongediert der papen ondtr de
vensters der sacristij van St.-Sulpitius.
Eenigen zelfs, d-* slimstbn, namen de
vrijpostigheid d' n schendei den voet in «je
kerk te zetten, om daar, onder den nacht
dienst, te komen lachen en spotten.
's Morgends met de klaarte liepen er
nog groepen liberale heerkens rond, wal
gelijk zat, schreeuwend en tierend en God
en Onze Lieve Vrouw verwt nschend.
Maar is dat nu te vc-rwonderen
Neen, volstrekt niet. De liberale jeugd
heeft van jongs af de schoonste lessen van
goddeloosheid van ouders en meesters
geleerd. En door dit liberale jeugd wor
den er zoovele jongelingen bedorven, die
nochtans van hunne ouders eene goede
opvoeding ontvingen.
De liberalen worden dus al godde-
loozer en goddeloozer en de openbare
schending van dien heiligen dag, de
schoonste van 't jaar voor de christenen,
toont eens te meer dat de liberalen wel
degelijk <ie aartsvijanden van den Gods-
diensi zyn I
De liberalen zijn overal de zelfde gods
diensthaters en papenvreters.
blik bezig is die zaak in Woolchtster te
onderzoeken Niet Dan zal ik 11 wat
zeggen Jacob Stanley en zijne vrouw
he bl ii gesproken en hunne verklaring
is in handen van bet gerecht
Die slag trof Sint-Alba's olijfkleu
rig gelaat nam een akelig lijkgrauwe tint
aan. Zijne ongelukkige vrouw wierp zich
met ctn gil achterover in hartn stoel, aan
al hare leden bevende, een beeld der
wanhoop Maar de moordenaar had geen
oogen voor haar, met woeste blikken zag
l ij om zich heen, alle uitgangen waren
bezet waarheen zijne blikken zich ook
wendden, zij ontmoeten overal slechts
mer.schen, die hem vol afschuw aanzagen
gereed zich op hem te werpen bij de ge
ringstc poging tot ontsnapping. Geen
spoor van medelijden was op al die ge
laatstrekken te lezen. Mevr. Ferron, die
het dichts bij hem stond, zag hem met
vlammende blikken aan
Moordenaar, rit p zij uit gcmcene,
laaghartige moordenaar Uw .ijd is ein
delijk gekomen 1
Hare driftige woorden schenen hem tot
bezinning te brengen.
De kansen zijn tc-gcn mij sprak
hij, zijn vorige onbeschaamde houding
wedi-r aannemende. Ik ge t inij over,
Alcide vervolgde hij, zich tot den ver
slagen Ferron wendende, het spijt mij
voor u gij verliest uwe vooruiizichten
op foituin. Ons plan was inderdaad goed
beraamd nu zult gij moeite hebben het
A I_ NU A IV A K
Vraagt ten onze Bureele, in d' Abdij
Affligem en bij alle IJveraars en IJveraar-
sicrs den alomvermaarden Almanak van
Affligi m, prijs fr. o,3o, franco t' huis
fr. o,36 en den Franschen Aluanacm
National prijs'fr. o,Sp, franco t'hui j
fr. o,56. Va-< de Fransche uitgave bestaat
een prachtexemplaar, prijs fr. 1,00, frano
t' huis fr. 1,20 De prachtuitgave 0| 1
slechts too exemplaren gedrukt, is ajleei
in Affligem te bekomen.
EeneRcchtbank te Aalat.
Onze achtbare Volksvertegenwoordi
ger M. Woeste, stelt een amendement
voor aan 't wetsontwerp betrekkelijk dn
vermeerdering van 't personeel van 't Be
roepshof te Brussel en der Rechtbankei
van Antwerpen, A idenaarde. Luik ei.
Bergen.
M. Woeste stelt voor in plaats van het
personeel der Rechtbank van AuJenaardf
te vermeerderen eene nieuwe Rechtbank
te .Aalst te stichten 't gen deze van Aude-
naarde zou ontlasten. Hét rechtsgebied
dezer nieuwe Rechtbank zou zich uit
strekken over de Cantons Aalst, Herzele,
Nii ove, Geefaardsbergen en Sottégein.
Het zou prnctischer zijn voor de rechts-
plichtigen. Nu heden zijn er inwoners
van Erembodegem wier woning slechts
van 20 tot 3o minuten van de kuip der
Stad Aalst verwijderd zijn en rcchtsplich-
tig zijn te Auder.aarde en dus van den
zetel der Rechtbank 7 a 8 uren verwijderd
zijn.
Den neus voorbij. Toen decatho-
lieke bladen het schandaal aanklaagden
van het Zondagwerk dat werd opgelegd
aan de werklieden die aan den Zegeboog,
te Brussel werkten, dreef de liberale druk
pers daar den spot meê. Nu echter mel
den de EToiLE^je Gazette en de Chro-
NrguE, met verontwaardiging, dat er des
Zondags gewerkt werkt wordt aan de
nieuwe kerk van Heyssel.
Welnu, daar is niets van. Het lastko-
hier verbiedt des Zondags aan die kerk te
werken cr. dal verbod wordt streng in
acht genomen. Maar, nevens die kerk
wordt er 's Zondogs gewerkt voor reke
ning van de burgerlijke lijst des Konings.
Is het nu de Koning die dat zoo wil of
zijn het zijne ambtenaars
In alle geval h.;bben de drie hooger ge
noemde liberale bladen eens te meer
duchtig hunnen neus voorbij gepraat.
wreischte kapitaal te vinden I Welnu,
denk maar zooals ik, tegen het noodlot
zijn wij niet opgewassen I Neem nog
eenen raad van mij aan doe het niet
alleen het zou mislukken en op uw
ongeluk uitloopen... En nu gij nog
lief iijke bondgenoote mijner misdaden I
ging hij voort, zich tot zijne vrouw wen
dende, die met krampachtig vertrokken
ledematen half bewusteloos in haren stoel
lag. Uw teeder beminde echtvriend gaat
11 verlaten... hoe vreeselijk, niet waar
Gij weent Welk een troost zijn die
tranen voor mijn gewond hart Kom
aan, heerc-n, genoeg van de comedie, laat
ens er een eind aan maken ik ben tot
uwen dienst. Gij kunt uwe handboeien
't huis houden ik beloof u op mijn
woord van eer, dat ik zonder tegenstand
met u zal méégaan 1
Het was klaar en du'delijk, dat Sint-
Alba om een zeemansterm te gebrui
ken eindelijk zijne vlag had gestre
ken.
Tom Brusel gaf het afgesproken Deken
aan den brigadier en de groote financier,
de hoog verheven mensch nvriend het
toekomstig lid der Engelsche volksverte
genwoordiging schaarde zich in hun mid
den, om naar de gevangenis van Tours te
worden overgebracht.
(Wordt voortgezet).