Zondag 13 Mei 1906 centiemen per nummer. Jaar 3844 Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst. GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM. VADERLAND, TAAL, VRIJHEID. De legerkwestie. zonderlinge verdwijning Weg met de pastoors. Zondagrust. Het sparen in België. De Windhanen. Ditjes en datjes. DENDERBODE I>it blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee- kening van den volgendon dag. De prijs ervan is tweemaal ter week voor de Stad 5 frank met den Post verzonden 6 frank '8 jaars, fr. 3-25 voor zes maanden fr. i-76 voor dry maanden, voorop te betalen. De inschrijving eindigt met 31 December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont vangen zyn ten laste van den schuldenaar. Men schrijft in bij O. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, Nr 31, en in alle Postkantoren des Lands. CIIIQIIE BUUM. Per drukregel. Gewone 15 centiemenReklamen fr. 1-00Vonnissen tp 34* bladzijde 50 oentiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen by accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Nota rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dynsdag en vrijdag in den voormiddag. Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureel# dit blad. AALST. 12 MEI 1906. In een vorig nummer hebben wij de verklaringen van M. Hymans, in naam der driekleurige cartelisten ter Volks kamer gedaan, in zake van volkson derwijs besproken. Uit die onbewimpelde verklaringen blykt dat, zoo de driekleurige blok ze gepraalt, het vrije catholiek onderwijs zoo niet afgeschaft, toch dusdanig zal getroffen of vervolgd worden dat het onmogelijk zal kunnen blijven beslaan in meest al de steden en gemeenten. En dan zullen de catholieke huisvaders, op straf van boet en gevang, gedwongen worden hunne kinders naar de ongods dienstige school te zenden waar duivels in menschenvleesch hun den haat tegen God, tegen de R. G. Kerk, tegen Pries ters en Kloosterlingen zullen inblazen. Onderzoeken wy nu eens wat het liberaal programma is in militaire za ken. M. Hymans. de liberale hoofdman, zegde als volgt De getalsterkte van het leger is, nu dat nieuwe forten rondom Antwerpen werden besloten, blijkbaar niet meer voldoende. De houding der liberale partij was, in deze zaak, uiterst logisch wij be- grijpen niet dat men de forten wil bouwen als men geen voldoende getal soldaten heeft om ze te verdedigen en dat men nog het stelsel van plaatsver- vanging behoude, waardoor men zich van zijne plichten jegens het land kan vrijkoopen. Zeer wellinks.) Dus verzwaring der militaire las ten, en afschaffing van de plaatsvervan ging- Maar hoe zullen de liberalen te werk gaan om deze twee punten van hun programma ten uitvoer te brengen?.. Wat zal de getalsterkte des legers moe ten zijn en wat aanwervingstelsel zal men invoeren Die beide vragen worden doorM. Hy mans in dezer voege beantwoord Al de militaire bevoegde mannen, generaal Langlois evenals generaal Zurlinden, zijn het eens om te zeggen, dat België een leger van 300,000 man moet hebben, 't Is niet met de vrij- willige dienstneming of den beperk- ten dienst, dat men die manschappen zal vindenalleen de persoonlijke dienst, in den vorm van algemeenen dienst met korten diensttijd, kan ons daartoe brengen. Over diensttijd moet men trachten het eens te worden het volk zouden dienst op zijn Pruisisch niet aannemen er dient dus iets an- ders gevouden, en ik zie niets dan den algemeenen dienstplicht, maar het antwoord op die vraag moet niet van ons komen. 3* vervolg. Ik zal nog eenen detective laten ha len, zegde ik daarop liep ik naar het venster en gaf dadelijk een teeken aan Harris om Grijce te halen. Hem, dien wij aan het hoofdbureel gezien hebben Ik knik?e toestemmend. Haar gelaat werd kalmer. O, dit verheugt mij hij zal ons helpen. Ik onderdrukte mijne ontevredenheid over het weinige vertrouwen, dat zij in mij scheen te stellen, en begon thans nauwkeurig mijne aandacht te wijden aan aller kleinigheden, waarop ik eerst min der had gelet. De geopende schrijfkas, waarin ik ech ter geen brieven of geschreven documen ten vond, doch slechte een paar blaéren Sapier, pen, inkt, enz., de haarspelden, ie over de tafel verspreid lagen, alsof het meisje overvallen was, terwijl zij be zig was het hair op te maken (als zij over vallen was) dcch geen stapel werk, zoo als men dit zou verwachten in eene ka mer, die uitsluitelijk voor naaiwerk bestemd was. Hier komt de aap uit de mouw. Onze liberalen willen een leger van 300,000 manschappen en om die getalsterkte te verkrijgen is er geen ander middel dan den persoonlijken dienst, in vorm van algemeenen dienstplicht, i. a. w. het alleman soldaat, alle weerbare man nen in ouderdom van 19 jaren, 't geweer op de schouder en den ransel op den rug. En wat zullen de gevolgen hiervan zijn Niet te schatten verzwaring der mili taire lasten niet alleen in manschappen maar ook in geld.. Honderden milloe- nen franks zullen jaarlijks door den militairen slokop verslonden worden Landgenooten, gij die op 27 Mei ter stembus moet gaan, wat zegt ge van dit liberaal programma in militaire zaken? Herinnert u ook dat de roode socialis ten, de bondgenooten der liberalen, de gewapende natie willen. Overweegt dus De liberale gazet La Chronique gehee- ten, die gewoonlijk opgevuld staat met lasternieuics tegen priesters en klooster lingen, die dagelijks gal en venijn spuwt op den catholieken Godsdienst, heeft het volgende geschreven over den E. H. Guypers, aalmoesenier van het schoolschip Hij is heldhaftig gestor ven, zijnen plicht van calholiehen priester vervullend... Een martelaardat teas hij, een martelaar van den plichtdien hij op zich genomen had en dien hij tot het einde vervuld heeft... Spijtig dat de papenvretersgazet zoo zelden de waarheid durft zeggen. Immers 't is de E. H. Guypers alleen niet die zijn leven ten beste gegeven heeft, en een edele menschenvriend mag genoemd worden. Daar zijn duizenden andere catholieke priesters en kloosterlingen, die dage lijks in de missiën, bij besmettelijke ziekten en andere omstandigheden hun leven ten pande stellen en zich slachtof feren voor hunnen evenmensch. Maar daar spreken de liberale gazet ten niet van, tenzij om ze te belasteren, 't Is nog maar korten tijd geleden, dat de Missionnarissen van den Congo schandig beschuldigd wierden door den Chronique en Cle van de zwarten uit te buiten en over hen een wreede dwin gelandij uit te oefenen. De Chronique heeft eens hare leelijke gewoonte achtergelaten, maar morgen zal het wederom dezelfde historie zijn A ba la calotte. Doch hare rimram is versleten gelijk de straat. Van 's middags tot middernacht eenige dienstdoende Apotheker, op Zondag i3 Mei 1906. M. Van Caelenbergh, Leo- poldstraat. Dit alles zou ons niet veel helpen in eene zaak, die, naar ik begon te vermoe den, hoogst ernstig zou blijken te zijn. Met de komst van M. Grijce, namen de zaken spoedig een beteren vorm aan. Hij kwam aan de achterdeur, werd door mij binnengelaten, in een oogenbhk was hij op de hoogte van de zaak en zelfs reeds boven in de kamer, alvorens ik, dien men, zooals gij allen weet, den vlugsten man van het geheele korps noemt, de tijd had om na te gaan van welke gelde lijke gevolgen zijne tegenwoordigheid voor mij zou zijn, indien Mev. Daniëls hare belofte hield. Hij bleef er niet lang doch toen hij terugkwam, zag ik dat zijne belangstelling volstrekt niet was vermin derd. Hoe zag dat meisje er uit vroeg hij aan Mevrouw Daniëls, die intusschen naar beneden was gegaan. Beschrijf haar oogen, hair enz.. Ik weet niet of ik dat wel kan, sta melde zij met een hoogroode kleur. Ik ben eene zeer slechte opmerkster, ik zal een van de meisjes roepen, ik... En op hetzelde oogenbhk, alvorens uitgesproken te hebben was zij verdwe nen. Grijce kuchte en deed alsof hij al zijne aandacht wijdde aan eene vaas, die dicht bij hem in den hoek stond. Ik waagde het niet een woord te zeg gen. Toen Mevrouw Daniëls terugkwam, Een der voornaamste weldaden van onze regeering is de groote gemakke lijkheid, met welke de arbeidende stand zich tegenwoordig een appeltje voor den dorst kan besparen. E11 hoewel de zucht naar sparen toch nog niet algemeen genoeg is, mag men toch met vreugde op eenen toestand wyzen, die met recht tot voldoening en fierheid stemt. Dit blijkt vooral uit het verslag van M. Vergauwen, Maandag in het Ver bond der Pensioenkassen van Oost-Vlaan- deren voorgedragen. Daaruit bleek dat, na de wet op de spaarkas, in 1865 gestemd, dat jaar 800 spaarboekjes werden genomen nu zijn er twee millieen; twee honderd duizend. Het is verheugend om vast te stellen dat van het gespaarde kapitaal 650 mil- lioen toebehooren aan menschen die min dan 2000 frank op hun boekje hebben dus aan werklieden, ambachtslid, kleine bedienden, kleine burgers en kleine landbouwers. Op 3 Belgen is er een, die een spaar boekje heeft. Het sparen ontwikkelt den familiegeest en het zedelijk gevoel. Hier in België, groeien de gestorte spaarpenningen aan met 7 fr. per inwo ner en per jaar. De lijfrentkas gaat insgelijks den weg van den vooruitgang met rasse schreden op. In 1901 telde men 133,984 lijfrent- boekjes in 1902 waren er 90,597 bijge komen en in 1903 nog 78,861. Alle jaren werden niet min dan 10 millioen frank in de lijfrentkas gestort. Die prachtige uitslag is vooral te dan ken aan de premiën, die het gouverne ment toekent op de stortingen in de lijfrentkas gedaan en aan de propagan da, welke de bestuurders der maat schappijen van onderlingen bijstand maken onder hunne leden. Hel getal mutualiteiten in België wa» 232 in 1896. In 1897, 1898 en 1899 kwamen er 978, 571 en 930 bij. De wet van 10 Mei 1900 gaf echter den grooten doorslag in 1900 werden er 1681 nieuwe gesticht en in 1901 nog 1046. Bijna elke gemeente heeft hare maat schappij van onderlingen bijstand. In Oost-Vlaanderen bestaat er ten minste eene in elke gemeentein 't ge heel zijn er 777. Henegouw alleen overtreft het met 945 maatschappijen. Er bestaan enkel 160 pensioenkassen door patroons gesticht met een ledental van 46,383, op 1,600,000 werklieden die België telt. In 1904 werden 12,036 soldaten aan gesloten. De militaire kring Prins Albert, van bad zij een aardig meisje met vriendelijk voorkomen bij zich. Dit is Fanny zegde zij, zij kent Emily zeer goed, zij zal u zeggen wat gij weten wilt. Ik heb haar gezegd, vervolgde zij, met een wenk aan M. Grijce, dat gij naar uwe nicht zoekt, die eenigen tijd ge leden uw huis heeft verlaten om ergens in betrokking te gaan. Ik dank u, mevrouw, zegde deze met eene buiging, er. nu deed hij Fanny, die met een wrijfdoek in de hand was binnengekomen, dezelfde vraag, die hij mevrouw Daniëls gedaan had. Het meisje schudde even met het hoofd en antwoordde O, zij zag er heel goed uit, name lijk voor hen, die geerne een meisje zien met wangen, zoo wit als deze doek was, voor ik er de lepels meé poetste. En wat hare oogen betreft, die waren donkerder dan haar hair, dat zwarter was dan ik ooit heb gezien. Zij was alles behalve ge zet. en wat hare figuur betreft, Fanny wierp nu een blik op haar eigen ontwik keld persoontje, en haalde veclbeteeke- nend de schouders op. Is die beschrijving juist vroeg Grijce naar het scheen aan Mevrouw Da niëls, hoewel zijn blik met belangstellen- ne nieuwsgierigheid rustte op de hairen van het meisje, die met een mutske be dekt waren. Zoo nagenoeg, antwoordde Daniëls doch zeer zacht. Daarop echter vervolgde Gent heeft voorgenomen conferenciëu te geven over de voordeelen der lijf rentkas. In het vervolg der zitting drong M- Maenhaut er op aan dat de gemeenten, in plaats van nietsweerdige boeken, premiën zouden geven op de lijfrent kas, als belooning aan de leerlingen der scholen. M. de Ghellick zegt dat het de onder wijzer van Wannegem-Lede is, die het gedacht heeft gegeven lijfrentboekjes te schenken aan de nieuwgeborenen. Verleden jaar werden 12 schoolmu- tualiteiten te Ronse gesticht. Er bestaan er nu in 25 gemeenten op 60 van hel arrondissement Oudenaarde. Den 9 September 1900 stond in La Liberté, het orgaan van M. Hymans, die als toekomstig kabinetshoofd is ge schalmd voor het toekomstig anti- clerikaal ministerie, een artikel te lezen waarin het Z. A. S. krachtdadig bestre den werd. Daarin werd onder andere het vol- 't Is goed dat men van nu af wete, DAT BR VELE LIBERALEN ZIJN DIE TE GEE- NEN PRIJZE VAN HET Z. A. S. WILLEN, zelfs niet met de evenredige vertegen woordiging. En verder De tyd der toegevingen ia voorbij, vooraleer aan regeeren te denken behoort men te zorgen dat men blijve bestaan en leven. En wat zien wy nu de liberale par tij, met M. Hymans aan 't hoofd, houdt niet op toegevingen te doen aan de socialisten. Zij schryft zelfs reeds het Z. A. S. in haar program, en schermt met het één man, ééne stem al erger als de socialisten zelf. Het bewind veroveren is thans hare eenige bekommering, haar eenig doel. c Blijven bestaan en leven is maar eene bijzaak meer Gelukkiglijk zyn er tusschen de libe rale burgers, die niet in de politiek ge mengd en dus niet door heerschzucht verblind zyn, nog velen die denken zooals M. Hymans in 1900 en die te geenen prijze van liet Z. A. S. willen weten. UIT DE OUDE DOOS. De groene judassen die nu heden met de liberalen en socialisten aanspannen om ons, catholieke huisvaders, een goddeloos onderwijs voor onze kinders op te drin gen, schreven in October 1881, tijdens den gedoemden schooloorlog als volgt a Uwe wet van ongeluk was veroor- deeld door g'heel de H. Kerk de werklieden bijzonderlijk hebben dtugd- zame kinders noodig eu zonder uitzon- plotseling en met nadruk Emily is niet zwaar van gestalte, ik zag haar... Hier brak zij plotseling af, alsof zij van zich zelf bang was en gelastte Fanny heen te gaan. Nog een oogenbhk, zegde Grijce vriendelijk, gij zegdet dat het hair en de oogen van het meisje donker waren don kerder dan de uwe O, ja, mijnheer, antwoordde het meisje lachend, terwijl zij de linten van hare muts in orde schikte. Laat mij uw haar eens zien Glimlachend nam zij hare muts af. Ah, zeer schoon. En de andere meisjes Gij hebt zeker meer dienstmeis jes Nog twee, mijnheer, antwoordde mevrouw Daniels. En hoe zien die er uit Zij zijn ook lichter dan Emily Ja, mijnheer, ongeveer zooals Fan- ny. Grijce scheen voldaan en gaf het meis je verlof om heen te gaan. Laat ons nu naar den hof gaan, zegde hij. Maar op dat oogenblik werd de deur van de voorkamer geopend, en in den persoon die heel bedaard in den gang stapte, herkende ik terstond den heer des huizes. Hij was gekleed om uit te gaan en had zijnen hoed in de hand. Wij bleven allen zwijgend staan, en me vrouw Daniëls kreeg eene hoogroode kleur. dering gingen zij 't Gebod hunner Kerkelijke Overheid volbrengen maar 6'j- 6Ü hebt die vaders doen compa- roeren, gij hebt, Rij hebt aan de men- schen gezegd Uw kinders in ons scholen, in ons Geuzenscholen, of uw werk kwijt. Maar, M.,mijn geweten, ik ben toch christene mensch Uw kinders aan ons, of dood, door armoede en honger En de catholieke Moeders zijn door u verdrukt in hun heiligste rechten de kinders voor welke zij geleden en ge streden hebb°n, die zij met hun herte- n bloed voeden, gij hebt die kindeis aan hun lieve ouders ontrukt Vermaledijding Achteruit! ach- teruit vermaledijding over u en over n al degenen die voor u (liberalen) stem- men 1 Achteruit Zoo schreven de helden van Chipka tijdens den schooloorlog van 1879 tot 1884 en heden spannen ze samen met de liberalen om den schooloorlog opnieuw te doen woeden. In plaats van de liberalen te vermale dijden zingen ze nu hunnen lof... 't Zijn ook christen menschen, schreef Groene Pie. Maar zie alsdan waren de groene hel den, uit hoogmoed en baatzucht, nog geen judassen geworden. Dan hield Pila- tus Dacns nog zijn paschen, had hij de pillekens Vergauwen en de 80 fr. van de Fransche francmacons nog niet opge streken, hun groen zieltje aan de geuzen nog niet verschacherd I Achteruit, Judas sen I Or if p vogels. Twee boe ren vertelden ons onlang van den Arm- raad hunner Gemeente er was 3oo fr. over, weet ge wat die groene heeren zeg den Wij doen wij zooveel, laat ons die 3oo fr. onder ons deelen. Doch er was een lid bij met een catholieken-hert en dit Lid zegde Verdeelen 't geld van dc-n Armen 1 Zijt ge toch riet be schaamd Niet moeilijker dan zoo, Groene Pie Begrepen, man 1... Een roode leeperik, schrijft dat volgens ons, de Fransche koolmijners die nu wat meer loon eischen voor hun zwaar, lastig en gevaarlijk werk, onmee- doogend moeten vermoord worden. Neen, dat vraagt 1 De Denderbode niet.... Wat wij zeggen 't is dat de werklieden om meer loon te eischen niet tot moord en brandstienting moeten overgaan. In 't Noorder-departement werden overheidspersonen, officieren, soldaten die met 't behoud der orde gelast waren, doodgesteenigd en geslagen. Woningen, gebouwen, tot zelfs nederige huisjes van barreelwachters werden in brand ge stoken. Keiken wierden aangevallen. Er heerschtc daar een revolutionnairen toestand door de onbetwistbare mede plichtige toegevendheid, door de zwak heid van het Staatsbestuur 't welk aan zijne plicht in de beteugeling te kort schoot en voor de revolutionnairen, zijne partijgenooten, de vlag heeft gestreken. M. Blake is een deftig man, zooals ge wellicht weet, trotsch, teruggetrokken" en eenigzins somber. Terwij hij naar ons toekwam, viel het licht door de vensters aan onze rechterhand op zijn gelaat hij scheen zoo in zichzelf gekeerd en droef geestig, dat ik onwillekeurig terugtrad. M. Grijce integendeel trad naar voren. M. Blake geloof ik, zegde hij, en boog op de beleefde manier, die hem zoo eigen I)e aangesprokene, klaarblijkelijk uit zijne gedachten opgeschrikt, zag haastig op. Hij zag Grijce in het vriendelijk ge laat en boog weerkeerig, doch trotsch en schijnbaar zeer afgetrokken. Veroorloof mij mijzelf aan u voor 1e stellen,ging mijn chef voort. Ik ben Grij ce van het detectivebureel. Heden mor gen deed men aangifte dat een meisje, bij u in betrekking, dezen nacht op eene eenigzins vreemde en buitengewone ma nier uit uw huis is verdwenen, en juist ben ik nu met eene van mijne beambten hierheen gekomen, om te zien of de zaak van genoeg belang is om een onderzoek in te stellen. Met verontschuldiging voor de vrijpostigheid, stel ik mij ter uwer be schikking. Niet zonder eenig misnoegen te ver raden, zag M. Blake om zich heen, en toen hij Mevr. Daniëls ontdekte, zegde hij Hebt gij de zaak zoo ernstig inge zien Ze veranderen van Loon.Nude liberalen en socialisten gewaar worden, dat het volk in België de kerkvervolging van Frankrijk luidop afkeurt, beginnen ze hunnen steert in te trekken en schrijven in hunne leugen bladen 't Is niet waar, dat men in Frankrijk de kloosters uitplundert... dat men de kerken wil ontheiligen en veran deren in danszalen... 't is niet waar, roe pen ze, dat men de Heilige Vaten onteert en honden in de tabernakels zot... Ze spreken tegen hun gedacht, ze vra gen niet beter als de Fransche kerkver- volgers na te volgen, ja, nog verder te gaan doch ze worden gewaar dat hun nen haring niet braadt in België daarom veranderen ze van loon en willen za den Judas spelen. Achteruit, mannen met twee ge zichten gij staat bekend gelijk slecht geld. Nliet lezen en «clirifven. In de Kamerzitting van Vrijdag heeft de minister van binnenlandsche zaken, M. de Trooz,eenige zeer belang wekkende statistieken medegedeeld, die volkomen de beschuldingen weerleggen, waarmeê de liberalen en de socialisten nog altijd voor den dag komen, vooral in zake van onderwijs. Zoo schermen onze tegen strevers nog dikwijls met eene verouderde Duitsche statistiek, waaruit zou blijken dat er in België, op 100 dienstplichtingen er ten minste 10 zijn, die niet kunnen lozen en schrijven, terwijl in Duiischland de verhouding slechts o,o5 beloopt. M. de Trooz heeft met officieele docu menten bewezen dat er in België in 1905, slechts 9,65 t. h. dienstplichtigen waren, die niet konden lezen en schrijven, terwijl die verhouding in 1899 nog 12,84 beliep. Men moet daarop opmerken dat men in België reeds goed moet kunnen lezen en schrijven om niet tot de ongelett rden te worden gerekend, terwijl het in Duitsch- land voldoende is een paar r< gels te kun nen spellen en zijnen naam te schrijven. In België daarentegen moet men gansche volzinnen kunnen schrijven en het be wijs geven dat men verstaat wat men schrijft. Er dient daarbij neg opgemerkt te wor den dat in België vele studenten, de onderwijzers, enz. vrij zijn van den dienst en dat het meerendeel der jongelingen die middelbare studies gedaan hebben,plaats vervangers aanstellen. In Duitschland land wordt dat alles bij de dienstplich tigen meêgerekend, en daardoor ook nog klimt de evenredigheid van geleerde rekruten. Moest men in Duitschland de zelfde regels toepassen als in België, men zou tot geheel andere cijfers komen, dan die welke de liberalen en socialisten nu inroe pen en die volstrekt niet met deze van België kunnen vergeleken worden, daar zij op geheel andere grondslagen bere kend zijn. Onze waarheidlievende tegenstrevers wachten zich wel dat aan hunne lezers te zeggen. Zij knikte, het spreken scheen haar moeielijk te vallen. Zijn blik bleef met zekeren twijfel op haar rusten. Ik kan moeielijk gelooven, zegde hij, dat zulke uiterste maatregels nood zakelijk waren het meisje zal siellig te rugkomen of. zoo niet hij haalds even de schouders op en begon zijne handschoenen aan te trekken. Hel ernstige schijnt te zijn, bracht M. Grijce in het midden, terwijl hst scheen alsof hij alle aandacht aan die handschoe nen wijdde, dat bet meisje niet alleen is uitgegaan, maar geholpen of gedwon gen is door anderen, die vooraf in uw huis waren binnengedrongen. Dat is nogal vreemd, merkte M. Blake op, doch nog altijd zondar eenigen schijn van belangstelling, en als gij zeker zijt van hetgeen gij zegt, vereischt dat misschien een nader onderzoek. Ik zou niet geerne de justicie iets in den weg leggen waar het de hulp of ondersteuning van eene ongelukkige betreft. Maar, weer dat lichte schouder opha len, dat twijfel, zoo niet onverschilligheid verraadde. Mevr. Daniels beefde, en deed een stap voorwaarts. Ik dacht zij ieta wilde zeg gen, maar in plaats daarvan trad sij weer op hare aarzelende en vreesachtige manier terug. Grijce scheen er niet op te letten. (Wordt voortgezet)

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Denderbode | 1906 | | pagina 1