Woensdag 15 August! 1W6 3 centiemen per nummer. 37* Jaar 5870
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en t Arrondissement van Aalst.
Vakverenigingen.
ELEONORA.
GODSDIENST, huisgezin, eigendom
VADERLAND, TAAL. VRIJHEID.
Het onderwijs
in drij landen
De zwarte kunst.
Liberalisme en Kazerne.
DE DENDERBODE
n, blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere treek onder dagtee-
Le van den volgenden dag. - De rr«s is tweemaal ter week voor
stad frankmet den Post versenden 6 frank 's jaars, fr. 3-2o voor zes
„vanden fr. 1-76 voor dry maanden, voorop te betalen. - De mschryvmg
„idigt met 31 December. - De onkosten der kwittantien door de Post ont-
„igen zijn ten laste van den schuldenaar.
MOD schruft in bij O. Van de Putte-Qoossens, Korte Zoutstraat, N' 31.
en in alle Postkantoren des Lands.
Per drukregel. Qewone 16 centiemen; Reklamen fr. 1-00; Vonnissen op
3" bladzode 60 centiemen. - Dikwijls te herhalen bekendmakingen bU accoord.
- Niet opgenomen bandschriften worden niet teruggestuurd. - Heeren Nota
rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dijnsd.g en vrydsg
in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde laudeu zich te weudeu ten bureele v»
dit blad.
AALST, 14 AUGUSTI 1906.
Het catholieke dagblad La Croix a
mi Parijs, klopte bij verscheidene onzer
„Iholieke hoofdmannen aan om ïnlicb-
tingen in te winnen betrekkelijk de
touale werking der Belgische catho-
lieken.
Beuitelings werden ondervraagd M M.
Woeste, Beernaert, Carton de Wiart,
Keakin en Arthur Verhaegen, welke aan
toonden wat de catholieken reedsi op
sociaal gebied deden en wat zij, met Gods
hulp, in de toekomst hopen te verwezen-
Ijken.
Na het onderhoor van M. Arthur Ver
haegen wordt de reeks inlichtmgen door
1 La Croix gesloten met de volgende
verklaring
Wij moesten dit vluchtig onderzoek
over de maatschappelijke werking der
Belgische catholieken, sluiten met een
j interview van Mgr Mercier. Aurtsbls-
1 schop van Mechelen en Primaat van
1 België, over de vakvereenigingen .Up
verzoek van den eerbiedwaardigen Pre-
laat hebben wij, om reden van tydge-
1 pastheid, de afkondiging van dat
interview verdaagd. Het kan, overi
gens, samengevat worden in de vol
gende formuul
Het maatschappelijk werk bij uit-
muntendheid is dat der christene vak-
vereenigingen. De vraag die thans op-
I rijst ia8 niet of er vakvereemgingen
zullen beslaan of met, maar of die
vakvereenigingen christen of socialis-
1 tisch zullen zijn.
Het besluit dat men moet heiden
uit de zienswijze van Mgr. Mercier is
oubetwistbaar dat de catholieken al hunne
krachten moeten ten beste gaven om
catholieke vakvereenigingen te stichten.
t Is buiten kijf dat de werklieden om
je verbetering van hunnen loMttnd te
kunnen bewerken, moeten vereentgd zijn.
Maat er bestaat een oneindig verschil
tusschen zich te „ereemgen om door
rreedzame en wettelijke middelen lotsver-
betering te bewerken of samenspannen
om eene voor alle standen noodlottige
sociale revolutie te verwekken.
Die waarheid wordt klaar an duidelijk
uiteengezet in een werk van Max Tut-
monn getiteld Activites sociales. a
Gewagende van dè sociale werken op
den taken, toont M. Max Turmannhet
poot nut aan van de wel begrepene en
eerlijke uitoefening der vereemgtng. zon
der de welke de landbouwwerklteden,
even als de werkersstanden in de ste
den en nijverheidscentrums, zich zou
den laten inlijven in het eene of andere
van die roode en groene syndicaten, zoo-
ills men er aan 't werk zag in 't Zuiden
van Frankrijk te Poujols en te Béziers.
Het vraagstuk van het verlaten van
den buiten brengt hem tot het opsommen
der werken ingericht ten yoordeele van
onze Franschmans die jaarlijks naar
Frankrijk uitwijken om er in den oogst
en beeten te gaan werken.
Hij handelt verder over het werk van
den akker, de landelijke leenkasseD, de
syndycaten van aankoop, de boerenbon
den, de veeverzekering, enz. enz.
Het blijkt uit de beschouwingen van
M. Max. Turmann dat de christene vak
vereenigingen het eerste en noodzake
lijkste middel is tot lotsverbetering der
werkersstanden en te zelfdertijd een doel
treffend behoedmiddel tegen de verlei
dingen der roode en groene revolutionaire
partijen en tegen de ontchrislemng van
de arbeiders.
De Belgische catholieken hebben dat
begrepen en hunnen iever om gedurig
maatschappelijke werken te stichten en te
ondersteunen wordt aanhoudend met ae
eerlijkste uitslagen bekroond
Uit de Vlaamsche Kronijk van
Thielt
Over eenige dagen viel de Vorwarts,
het blad der Duitsche socialisten, tel uit
tegen het verplichtend onderwijs in
Duitschland. De uitslagen van liet ver
plichtend onderwijs, schreef het blad
zijn erbarmlijk.
De Parijzer Journal des Débats be
statigt ook met officieele cijfers, dat het
verplichtend onderwijs in Frankrijk lee-
lijk schipbreuk heeft geleden.
De journal des Débats zegt dat er
in Frankrijk, van ro tot 33 ten honderd
onwetenden zijn, 'tis te zeggen, dat het
zoovele verschi, in de departementen.
Dus to ter honderd onwetenden in
Frankrijk, in een halve dozijn begun
stigde departementen 33 ten honderd in
de andere I
Ziet we! in dat deze berekening met
berust op den tijd sedert het ■tajtenv.n
duizenden scholen zl] is gf"Makt op de
vroegere jaren. En natuurlijk dat het ge-
tal onwetenden, bij het sluiten van zoo
veel christene scholen, nog zal toenemen,
dit door de foute van het fiancmaconsch
gouvernement zelf.
De liberale Chronique, van Brussel,
bespreekt de opgave van de Journal des
Débats, en zij ook vindt dat het ver
dichtend onderwijs in Frankrijk, maar
lauwe uitslagen oplevert.
En in België
Wel, wij hebben hier het verplich
tend o nderwijs niet met zijnen sleep van
miseries.
Wij hebben hier de vrije school. Wij
hebben vooral de macht van goê catho
lieke scholen.
In België werkt men, zooveel mogelijk,
op de ouders, opdat zij hunne kinders ter
schole zouden zenden. Die werking wordt
vooral door de geestelijkheid uitgeoefend.
En den uitslag daarvan, welke is hij
Wel, dat het getal ongeletterden ge-
durig vermindert. Dat wij hier, over
geheel 't land, min ongeletterden hebben,
lis in Frankrijk in de ses zeven beste
departementen, 't Is te zeggen, hier geene
io ten honderd meer.
Waar zijn de liberalen nu, met hun
programma waarvan het verplichtend
onderwijs 't eerste punt is De aange
haalde feiten, in Frankrijk vooral, smijten
al hunne berekeningen omver.
Maar 't is bij de liberalen al dat niet
met hun verplichtend onderwijs. Zij
willen geheel wat anders, te weten deze
twee dingen
Ten eersten, de menschen kunnen
duivelen, hoeten en doen in 't kot steken,
die hunne kinders naar geene liberale en
goddelooze scholen zenden.
Ten tweeden, met alle macht, door
eindekes wet en door bestuurlijken in
vloed, werken aan den val der bestaande
vrije catholieke scholen.
Te Tubize heeft een werkman, Gnset
genaamd, zijne vrouw en zijn kind ver
moord en daarna zich zeil gedood een
ander werkman, zijn vriend Dzlo"™?
genaamd, beroofde zich denzelfden dag
door ophanging van het leven.
Des avonds te voren waren ze naar
eene waarzegster gegaan en deze had hen
geopenbaard, dat er tetsi (lees izecr veel)
haperde aan dc plichtsbetrachting
hunne wederzijdsche vrouwen (wat bestel
niet waai was), en dat zij derhalve de
ongelukkigste mannen ter wereld waren.
Wie becijfert het getal ongelukken ver
oorzaakt door de onwetendheid der men
schen die waarzegsters of kaartlegsters
gaan raadplegen.
Ziehier, voor de vuist opgenomen,
twee zelfmoorden en twee moorden door
eenkele raadpleging veroorzaakt.
Maar alle andere schurkerijen, alle an
dere niet te noemen misdaden, waartoe
de bezoekers leiden bij de beoefenaarsters
der zwarte kunst afgelegd.
't Is eene zee van rampen
't Is eene overmaat van ellenden, t Is
eene nooit eindigende litanie van voor
vallen, die aan vreedzame huishoudens
de liefde en eendracht ontrooven
De politie uit de groote steden vooral,
ofschoon ook van elders, heeft hierom
trent merkwaardig materiaal in bezit, dal
veel licht zou brengen over sommige tos*
standen van onzen hoogst beschaafden,
onzen verlichten, moderne tijd.
Een bekend politieman zegt letterlijk
de kaartlegsters en waarzegsters zijn eene
wondeplek in onzen tijd. Overal, overal
vindt men de arme argeloozen, die zich
de waarheid (I) laten spreken.
Maar als de wet wat scherper werd toe
gepast, als er werd toegekeken, hoe zij
dikwijls andere overtredingen begaan en
daarvoor, niet met de laagste maar liever
met de hoogste straf bestraft werden, spoe-
dig zou er luchtgevcnde opruiming zijn
van deze handlangers van den Vorst der
Duisternissen.
Niet alsof heer Satan haar onder zijn
bijzondere protectie neemt of zou mede-
deelen van de kennis (b. v. der natuur of
anderzins) welke hij als geest, zij het ook
als gevallen geest, bezit.
Maar omdat zij de menschen, helaas,
helpen zondigen tegen het woord van den
Sinaï, het eerste der Tien Geboden
bende Heer, uw God? Gy zult geen
vreemde goden voor mijne oogen hebben.
Bijgeloof zondigt daartegen en waar
zeggerij is bijgeloof als men het toe
komstige of het verborgene wil kennen,
als men daarvoor bij waarzegsters om
raad vraagt, die uit de lijnen van de hand,
uit de kaarten, uit eenen spiegel, uit de
sterren, enz. wil kennen, voora. wat af
hangt van den vrijen wil der menschen.
Zie hoe redelijk het verbod van waar
zeggerij is als die middelen noch van
God, noch uit eene bijzondere wijding der
Kerk noch uit de natuur hunne kracht
putten, dan is het zuiver bedrog, tenzij
God toelaat dat de Leugenaar van den
I beginne af zich er in menge.
De mensch, dat is reeds dikwijls ge-
zegd heeft steun noodig buiten zich,voor
zijn geeetelijk, zijn bovennatuurlijk leven.
Als hij den sterken stok van het Geloof
wegwerpt, dan meent hij een oogenblik
wel, in ongeloof alleen te kunnen^gaan
maar spoedig grijpt hij naar t zwakk
riet, dat bijgeloof heet.
Daarom geen beter middel tegen bijge
loof en zwarte kunst dan het gezonde,
oprechte, zuivere Geloof, met hart en
ziel, met woord en daad beoefend.
(Meierijschb Courant).
MT Hier te Aalst is ook eene waar
zegster werkzaam en haar cabinet wordt
nog al druk bezocht door lieden uit al da
standen onzer samenleving...
Le Ralliement is het orgaan der voor
uitstrevende liberalen.
Dat blad vraagt in name zijner partij,
noch min noch meer dan de afschaffing
der loting en den algemeenen dienstplicht
met drie jaren diensttijd en tien klassen
die kunnen op oorlogsvoet gebracht wor
den.
In 1904 bedroeg het getal der inge
schrevene lotelingen 64.042, waarvan er
1 1i537 vrijgesteld of ontslagen werdei).
Veel te veel... maar het stelsel van d$n
algemeenen dienstplicht zou bij de lich
ting dus 52,5o5 milicianen geleverd heb
ben.
Iedere klas zou dus ten minste uit
52 500 man bestaan de inlijving van
drie klassen zou dus 157,500 man in de
kazerne brengen.
Thans bestaat het effectief in dadelij-
ken dienst uit 44,500 man en de gewone
begrooting van oorlog, de gendarmerie
niet inbegrepen, bedraagt 5o millioen,
nogmaals veel te veel, maar met een effec
tiefvan 157,5oo man zouden de jaarhjk-
sche uitgaven, in evenredigheid, 198
millieen bedragen
Dat ware meer dan veel te veel, dat
ware zinneloos I
Het is daarbij nog niet alles tien nwU-
cieklassen ter beschikking van den mi
nister van oorlog te houden al die sol
daten moeten daarbij nog uitgerust en
gewapend zijn. Nu, de bewapening der
180,000 man die thans het oorlogseffec-
tief uitmaken, heeft 65 millioen gekost
men zou dus in evenredigheid 170 mil
lioen noodig hebben om de tien klassen
van den algemeenen dienstplicht te W®P®*
nen. Men zou dus voor eene onmiddehjke
uitgave staan van ix5 millioen, op de
buitengewone begrooting in te schrijven.
Eene even groote uitgave zou, ten
minste, noodzakelijk zijn om de kazerpen
in staat te stellen die ontzaglijke kontm-
genten te herbergen, ten ware men de
soldaten van het nieuw regiem dwong,
ten einde zich te verharden, in tenten ol
onder den blooten hemel te slapen.
n.
a3" Vervolg.
Eleonora begon onmiddeUjk in <ie
kamer te snuffelen met de vlugheid eener
jonge kat, duizend kleine vragen stellend,
die zij dan zei! beantwoordde, over dm-
ra die zij duizendmaal gezien had,
Baarhaar toch altijd nieuwschenen
Met liefdevollen blik volgde Irma de
bewegingen van het kind, deszelfs
sterkte en vroolijkheid bewonderend en
God m stilte biddend, het toch tebe
schermen, wanneer het geene moeder
meer zou hebben.
Eleonora, het kwartier ui spanning
ia om, lieve, zegde de vriendelijke maar
gezaghebbende stem van Wrena.
Nog één minuutje, niets meer,
smeekte het kind op fluisterenden toom
En naar zijne moeder snellende, nam
het hare hand, bedekte die met kussen,
en zegde, den brief opmerkend
Moeder, gij hebt naar papa ge-
Ichreven Hebt gij hem gezegd dalI hij
ons moet komen afhalen, om naar Sint-
Petersburg terug te keeren Daar waart
gij nietIk wil er liever terug naartoe!
En wilt gij hem ook schrijven, dat ak
tegenwoordig heel braaf ben, reeds sedert
«ie heele maand... Ja. met waa,r'Wl™a'
sedert vier weken dat was toen moe-
deiken mij voor 't eerst van mijne Eerate
Communie heeft gesproken. Dat zal wel
snoedie zijn, niet waar 1
P_ fa ziket, lieve I weldra, zoo g.J
voortgaat met braai te zijn, antwoordde
de jonge moeder eenige maanden zijn
spoedig vcoibij Dat is met te veel, om
zich tot zulk een groot geluk voor le be
relf! DaMom zou ik willen dat hetreeds
ZOO verre was I Men zegt, Wrena, dat de
goede God dien dag alles aan de kinde-
fen toeslaat, wat wij vragen. Ik zal dan
bidden, opdat Hij papa b.J ons doe
lerugkomen.
Irma glimlcchte tevreden.
Wrena is onze goede beschermenge
„rak zii gij zult haar altijd lieihebben
en gehoorzamenniet waar, .Eleonora1
1 Ho 1 moeder, dat zal met moeilijk
ziin zij is zoo goed, sprak Eleonora,
Jrst Wrena, en vervolgens de moeder
streelend maar toch met gelijk gij. Nie-
wand kan ik meer liefhebben dan u...
En u, Wrena, heb ik toch ook lief, sprak
zii weer alsof zij deze, voor den lof. aan
ham moeder gebracht,wilde vergoelijken.
aKTrnmeS. veel beter dan d,e leel.jke
Frida daar te St-Petersburg, ge weet nog
wel, moeder, bij dewelke ik d'£^ a
Stout was, toen ik nog een klein meisje
was... Maar Frida hield van mij niet
en ik ook niet van haar.
Men moet alle menschen lief heb
ben zoo wil het de goede God. Zelts
menschen die ons kwaad doen.
Eleonora dacht na. Haar min of meer
wraakzuchtige aard kwam op tegm dm
stelsel Toch maakte zij geene enkele
oumerking meer en nam, op een teeken
„Sn Wrena, bare boeken om de opge-
^glngendT'dagenomopheteen.
'Tam 'doch.» aan de Communiebank
zien eer zij stierf, was een der grootste
betrachtingen van de gravin
Dikwijls, wanneer zij in hare siape
loozé nachien voor het venster kwam,om
eenen blik te laten gaan over het be
s'eeïwde landschap, waar dc maan een
stroom van licht over goot, scheen aj in
I dien diepblauwen hemel eene sombere
toekomst voor hare dochter te ^zen.
I zij zag hare levensbaan vol hinder-
en bad weenejrt ^Vfhaarde
zekerheid/dat haar gebed zou verhoord
was zii dat zij slechts aan den arm van
Wrtna of van hare trouwe Catharine
eenige stappen in de kamer kon doen.
Haar bleek en zoet gelaat in 't walk
meer dan ooit hare schooi» ziel weer
spiegelde, had dien weemoedigen glans
gekregen, zoo eigen aan elke schoonheid,
op dewelke de natuur den stempel van
't aanstaande einde heeft gepnnt. Men
gevoelde zich beheerscht door d'en^ra"
toch sterken blik, die reeds buiten
den wereldschen gezichteinder scheen
ordelijk, toegevend aan den drang
harer vriendin, had zij er in toegealemd,
Michael ten minste iets te laten vermoe
den over het erge van haren toestand.
En Wrena,die het adres moest schrijven,
had het middel gevonden, om, in eenige
woorden, don graaf met hare ongerust
heid bekend te maken en hem te doen
weien dat de dokteis alle hoop hadden
zekerheid, dat haar
W°De' winter raakte ten einde. De kale
hadden hun sneeuwsicraad ver-
teen en in hun jong gebladerte huiaden
reeds da vogeltjes d,e er.vroolrjk zingend,
nesties kwamen bouwen.
De ziekte van Irma was, na een paar
weken betrekkelijke beterschap. wee
schrikbarend verergerd, en deed
aanstaande einde voorzien. Zoo zwak
Eindelijk kwam de groote dag, op
der,welken haar kind voor de eerste maal
haren God zou ontvangen.
Het altaar was opgericht in de kamer,
die Irma sinds lang niet meer verli-
Een bidstoel was voor de zieke geplaatst
nabij het Mariabeeld, rond hetwelk een
krans van malsche theerozen een heer-
de ceremo
aiie mogelijke plechtigheid ge-
taS;, opdat degda^ voSr altijd bij hare
lievelinge in de herinnering zou blijven.
De zon verlichte helder het zilverwerk
en de bloemen die het altaar tooiden,
even als het in goud geborduurde gewaad
des priesters en het kanten kleed van
Eleonora.
Diep ontroerd waren de aanwezigen,
toen het harmonium onder de vinger»
van Wrena zijne tonen met hare stem
mengde, wanneer men zong
Daal, aangebeden mijns harten,
Daal uit den hemel neer.
Geef, dat ik, zoo in vreugd als smarten,
U minne meer en meer.
En die ontroering klom, naarmate het
heilig offer vorderde om haar toppunt t«
bereiken toen de priester aan den voet
van het altaar het lieve kind en vervol
gens de moeder en de andere aanwezigen
de Hostie overreikte.
Nunc domittis. kon Irma nu zeg
gen haar wensch, was volbracht. En in
dit gelukkig oogenblik had zij een zoo
vroot vertrouwen, dat zij reeds de over
tuiging had, Michaël eens haar geloof
te zien deelen.
Ook voor haar, was dit een der geluk
kigste dagen des levens, en een bedrieg
lijke blos scheen haar zelfs eenige kracht
meêgebracht te hebben.
Wrena liet zich zelis door dezen blos
eeni"szins misleiden en schepte hoop.
Doch Irma gevoelde dat nu voor haar
eene zware taak begon haar kind op de
aanst. scheiding voor te bereiden. (W.v.)