Donderdag 18 October 1906 3 centieuien per nummer W* Jaar 3888
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
Het redmiddel.
ELEONORA.
GODSDIENST, HUISGEZIN. EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
De telegraaf
zonder draad.
DE DENDERBODE.
Pit blad verschijnt den WoenBdag en Zaterdag van iedere -week onder dagtee-
kemng van den volgenden dag. f De pryB ervan la tweemaal ter wiek voor
de Stad B frankmet den Post veraomlen 6 frank 's jaars, fr. 3-26 voor zes
m anden fr. 1-76 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eii.digt met 31 December. De onkosten der kwïttantiën door de Poet ont-
tangen zijn ten taBte van den schuldenaar.
Mon schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat. N' 31,
en in alle Postkantoren des Lands.
CHIQUE 8UUM.
Per drukregel. Gewone 16 centiemenReklamen fr. 1-00 Vonnissen op
bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen by acccord.
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Nota
rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dijnsdag en vrijdag
in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele va*
dit blad.
AALST, 17 OCTOBER 1906.
Moest men het orgaan der firma Vijf
ezelskoppen gelooven, dan zou het
verplichtend onderwijs het menschdom
gansch herschapen en zou België een
Eden van rust, geluk en welvaart voor
ieder een wezen.
Geen schooiers meer, geen leegloopers
meer, geen schelmen en deugnieten meer,
geen dieven meer, geen moordenaars
meer....
Jammer dat het zoo niet bestatigd
wordt in de landen waar het verplichtend
onderwijs sedert jaren en jaren bestaat.
Een professor der Universiteit van
Gent schrijft in de annalen van maat
schappelijke wetenschappen over de ver
houding tusschen onderwijs en wange
drag en hij bewijst dat die verhouding
weinig of niets beteekent.
In Duitschland bij voorbeeld is de
vooruitgang van het onderwijs altijd
groot In Saksen is er op 1000 rekruten
maar 1 die niet lezen en schrijven kan.
Nochtans in Duitschland waren er in
1882 op 100,000 inwoners 1,040 veroor
deelden, en in 1899, i25o.
t In België waren er 123 ongeletterde
rekruten op de duizend in 1901, in 1880
waren er nog 216. Nochtans groeide het
getal veroordeelden verschrikkelijk aan.
Men zou dus moeten besluiten hoe
meer geletterden, hoe meer veroordeel
den
Maar daar zit de knoop niet.
Ging onderwijs met degelijke christe
lijke opvoeding gepaard
Blijven onderwijs en opvoeding hun
nen invloed uitoefenen
Zijn al de kinderen die onderwijs zoch
ten wel allen onderwezen, en bijzonder
heeft de opvoeding vat op al de kin
deren gehad
Is er geen natuurlijk gebrek, geen ver
standelijk, geen innerlijk gebrek bij dees
en geen kind dat, als het de school verla
ten heeft, van dat kind een luierik, een
deugeniet, een boosdoener zal maken
Is het midden waarin het kind zal leven
na dat het de school verlaten heeft, wel
van dien aard dat onderwijs en opvoe
ding vruchten zullen afwerpen
Zullen ondeugd, onmatigheid, slechte
gezelschappen niet alle spoor van onder
wijs en zelfs van schoolopvoeding doen
verdwijnen
Dat gebeurt bij kinderen die eene ern
stige christelijke opvoeding genoten, hoe
veel te gemakkelijker zal dit niet gebeu
ren bij kinderen die opgevoed werden in
3a* Vervolg.
Dit was in de tegenwoordige omstan
digheden het eenige middel om haar
eigen lijden te verzachten.
De kleine weldoenster vroeg met be
langstelling naar hare beschermelingen
en deed hun alles uitdeelen wat de graaf
haar op vastgestelde tijden voor hare ge
noegens toekende.
Toch gaf Eleonora, tot groote ergernis
der gouvernante, niet toe. Al verzwakte
hare gezondheid, hare wilskracht leed er
niet onder en niet meer dan den eersten
dag was zij er toe over te halen, den voet
in eene grieksche kerk te zetten zij wilde
er niet meer over hoeren spreken.
Ik bid u, mevrouw, dat vermoeit
nuj, en toch helpt het niet, antwoordde
zij onveranderlijk, wanneer de ieverige
Mev. Fallenbau, beurtelings vleiend, be
lovend of bedreigend, haar over die zaken
sprak.
Het was in dezen toestand dat men
het Paaschfeest naderde, een feest dat
®en, even als Kerstmis in Rusland, en
vooral ir. de stad der Czaren, met buiten
gewonen luisler vierde.
Graaf Wladiroff, 's keizers gevolmach-
tigd minister, kreeg even als de andere
zekere zedeleer die den naam van zede-
leer niet verdient
En zoo honderd gevallen.
Neen, neen Scholen gaan is geen be
hoedmiddel tegen alle kwaad
Verre yan ons te schrijven tegen onder
wijs wij zijn overtuigd dat eene goede
school, eene school waarin de kinderen
christelijk opgevoed worden en opgeleid
uiterst veel goed kan doen en zoo den
ken alle catholieken erover zij hebben
het bewezen met honderden scholen te
Stichten en te betalen.
Maar bloot het redmiddel zoeken in
onderwijs, is waanzin.
Het eene, het eenige middel is een
ernstig onderwijs in de catholieke leering,
eene opvoeding gegrondvest op die lee
ring, christelijke werken die, na dat de
kinderen de school verlaten hebben, hen
beschutten tegen bederf en er jonge lie
den en menschen van maken die aan
Godsdienst, eer en deugd getrouw, de
geboden Gods en die der Kerk naleven.
Dè&r is het redmiddel nergens an
ders De vagebond, de deugeniet, de
boosdoener is geen vagebond, geen deu
geniet geen boosdoener omdat hij zijn
onderwijs vergeet maar omdat hij de
wet Gods en die der Kerk vergeet, en ze
niet naleeft.
Dat zij gerust wezen, de liberalen de
catholieke Kerk heeft immer en altijd
voor het onoli wijs gezorgd Zij heeft
bet zich altijd ten plicht gerekend de on
wetendheid te bestrijden. Maar Zij weet
ook bij ondervinding dat het onderwijs
zonder de christelijke opvoeding, verre
van een redmiddel te zijn, een groot ge
vaar is voor den mensch en voor de sa
menleving, al ware 't maar alleen omdat
zulk onderwijs den mensch van de Kerk
verwijdert.
Het liberalismus zoekt niets anders dan
dit laatste te doen en al het gerucht dat
het maakt over verplichtend onderwijs
wordt maar gemaakt n om zielen aan de
Kerk te ontrukken.
Hebben zij 't niet meermalen ver
klaard, de liberalen En wat was hunne
wet van 79 anders dan een schoolmachien
tegen de Kerk en zelfs tegen God
God behoede België van een liberaal
ministerie dat het verplichtend onderwijs
zou invoeren Wat er in Frankrijk ge
beurt bewijst genoeg hoe het liberalismus
geleid door de vrijmetselarij begint met
de school onzijdig te maken, om te ein
digen met kloosterkerken te verkoopen eu
parochiekerken in danszalen te herschep
pen want dat moet er van komen.
Ziet de spaarpotten na.De uiterste
tijd, bepaald voor het inleveren der oude
nikkelstukken, nadert snel.
hooge officieren van het hof, van wege
Zijne Majesteit, eene uitnoodiging wat
omtrent gelijk stond met een bevel met
zijne familie de plechtigheid bij te wonen,
die in de keizerlijke kapel zou plaats heb
ben.
Dit vorstelijk bevel bracht eene scha
duw te meer op het voorhoofd van den
graaf.
Het kwam zeker niet in hem op, zich
aan die verplichting te onttrekken, en in
den grond was hij innerlijk verheugd,
eene gelegenheid gevonden te hebben,
zijn gezag over zijne dochter te doen gel-
den.
Maar van den anderen kant vreesde hij
dat de teedere gezondheid van Eleonora
wel een gevaarlijken schok zou kunnen
krijgen wanneer hij, door krachtdadiger
zijn gezag te handhaven, haren geest en
haren wil geweld zou aandoen.
Immers de geneeshceren verzekerden
dat nu reeds haar zenuwstelsel sterk ont
roerd was en deszelfs groote zwakheid de
meeste voorzichtigheid oplegde.
Ook was het niet zonder eene zekere
ontroering dat hij, eerst 's avonds te vo
ren, haar met liefdevollen blik aan
schouwde, op vleienden toon tot haar
«egde
Gij zult u morgen schoon moeten
maken, mijne lieve... De keizerin is zoo
welwillend geweest, mij te zeggen, dat zij
er op rekent, u in den paaschdienst te
Hebben de moeders er reeds aan ge
dacht de spaarpotten der kinderen na te
zien
t Ware inderdaad echt jammer moest
men na einde November nog oude nik-
kels vinden in de spaarpotten der kleine
kleuters. Deze hebben zich dikwijls iels
lekkers ontzegd, om den spaarpot te kun
nen vullen. En het gespaarde zou niet
meer, integendeel, minder waarde heb
ben dan de knoppen welke men aoms in
de bussen aantreft. Na 3o November
hebben de oude nikkels geene waarde
meer.
De telegraaf zonder draad, is eene der
laatste groote uitvindingen. De eerste
proefnemingen ermeê, werden nog maar
over 5 jaar gedaan, en reeds is er een
internationaal congres bijeen geroepen,
om de moeielijkheden te vereffenen welke
door het gebruik dezer nieuwigheid zijn
opgerezen.
De toepassing der electrieke golvingen,
gevonden door Hertz, is gedaan gewor
den door eenen Franschman, doktor
Branly, leeraar bij de catholieke hooge-
school van Parijs. Er bleef nog slechts
een toestel te maken, om de electrieke
golvingen op te vangen an op to SCllrij-
ven. Het was den Italiaan Marconi, die
eerst zulkdanig toestel gemaakt heeft.
Doch hij moet de eenigste niet geweest
zijn want nu dat Marconi een mono
polie van telegraphie zonder draad voor
heeft, weigeren verscheidene mogend
heden dien te aanvetrden, omdat zij
eigene uitvinders en eigene toestellen
hebben.
Geheel de reden van bestaan der tegen
woordige vergadering te Berlijn, ligt in
de mededinging welke de Marconi-toe-
stellen tegenkomen.
In 't eerste opzicht, schijnt de tele
graphie zonder draad een geheim der
natuur. Nogthans, niets is eenvoudiger.
Deze telelegraphie bestaat in het voort
brengen van een vlammeken, een weêr-
lichtje, 't is te zeggen, eene electrieke
losbranding tusschen twee koperen bol
len. Die sperk of die ontlasting is min of
meer sterk, ingevolge den afstand op
welken de koperen bollen, die men elec-
troden noemt, van elkaar geplaatst zijn,
en ook nog in gevolge de kracht der
electrieke batterijen.
Iedere electrieke ontlasting brengt eene
golving teweeg, die in de ronde ver
breedt, juist gelijk de waterspiegel rom-
pelt van eenen vijver waarin men eenen
steen werpt. Ronde en zich uitbreidende
golven, gaan uit van de plaats waar de
zien... in de keizerlijke kapel. Ik heb be
loofd u mede te brengen.
Dit bevel wachtte geen antwoord. Er
was slechts spraak van gehoorzaamheid
en onderwerping.
En daags nadien, reeds vroeg, liet
Eleonora zich zich zonder tegenspraak
opschikken. En toen de graaf kwam, om
haar af te halen en naar de hofkapel te
geleiden, verklaarde hij tevreden te zijn
over haar toilet.
Hij ook had zich voor den grooten dag
opgeschikt.
Op zijn met ordeteekens bezaaid uni
form, bemerkte men voornamelijk de St.
Andreasorde in diamanten, waarvan hij
het eereteeken droeg aan een blauw lint
over den schouder, zoodat de zilveren
achtbeenige ster met koningskroon en
blauw kruis op de linkerborst prijkte. Te
midden van het insigna las men de
spreuk van het orde in goude letters.
Graaf Wladiroff kwam met zijne doch
ter binnen, juist op tijd om de keizerlijke
familie plaats op de estrade te zien ne
men.
De keizer en de keizerin gingen zich
zetten op de kostbare en wonderbaar
schoon bewerkte ivoren tronen, die onder
eenen hemel in brocaat, bekroond met
kostbare gekleurde vederbossen, geplaatst
(1) Soort van groot scherm met drie vleugels in
heiligenbeelden nabij de altaren der grieksche
kerken.
steen gevallen is. Zoo ook gaan electrieke
golvingen uit, door de lucht, van de
plaats waar de electrieke ontlasting ge
beurd is. Zij gaan omhoog, rechts, links
overal. Daarin is de oorzaak gelegen dat
een snelschrift zonder draa.l verzonden,
langs alle kanten gaat, en dat men het
kan opnemen in alle posten van in het
ronde.
Eene golving voortgebracht door eene
electrieke ontlasting, spreidt zich uit, met
de snelheid van den bliksem, tot op eenen
zekeren afstand, ingevolge de kracht der
losbranding. Om die golving op te re-
men,.heeft Dr Branlv eenen glazen koker
uitgedacht, opgevuld met afvijlsel van
ijzer, iets wat zeer gevoelig is aan de
magnetische strooming. Ieder maal dat er
eene golving door de lucht voorbijgaat,
verplaatsen zich die stofkes ijzer. Men
heeft aan die glazen buis toevoegingen
gedaan, zoodanig dat het afvijlsel van
ijzer, bij het voorbijtrekken eener gol
ving, w. rkt op een bijzonder pollood, en
daarna wederom zyne eerste plaats neemt.
Dit potlood maakt teekens op papier, een
trekje min of meer lang, gelijk in den
gewonen telegraf-Mors.
Ook in den laatsten tijd heeft men
beproefd verder en verder te telegra-
pheren. Men kan nu tot op eenen afstand
van zoo wat 400 uren telegrammen zen
den. 't Is den meesten afstand tot nu toe
bereikt.
Die afstand hangt grcoton.ïool. af «ran
de hoeveelheid electrische kracht welke
in de hoogte wordt gebracht. In 1901
vergenoegde men zich met eenen mast
van 20 meters hooge. Tegenwoordig ge
bruikt men 4 masten van 5o meters
hoogte, onder elkander verbonden met
eenen rondloopenden draad, aan welken
een geheel net andere draden vastgehaakt
is, 40 tot 5o, die uit de electrieke machien
komen en eene gelijke hoeveelheid elec-
triciteit in de hoogte jagen.
Mijnheer Marconi is niet alleen een
rappen uitvinder hij heeft ook geld uit
zijne uitvinding weten te trekken. Hij
heeft deze aan zijn vaderland gegeven, op
voorwaarde dat hij nooit andere dan
Marconi's toestellen zou gebruiken en
deze aan hem zou huren. Hij miek met
Engeland eene zelfde overeenkomst, en
daar staan twee mogendheden verbonden
met dien uitvinder.
M. Marconi verkoopt nooit zijne toe
stellen hij geeft ze in huur, zoowel aan
de landen als aan de schepen. Hij stelt
er zelfs zijne eigene bedienden bij, die
last hebben enkel de telegrammen over
te zetten welke komen van zijne posten.
Hij heeft telegraaf staties gezet langs ge
heel de Italiaansche en de Engelsche
kust. Hij heeft zijne toestellen opgedron
gen aan de booten die den Atlantischen
Oceaan doorkruissen. De Fransche boo-
waren, in de Iconostare (i) rechts van
het altaar.
De tribunen waren bezet door eereda
mes, waarachter eene talrijke menigte in
de rijkste en de prachtigst mogelijke
kostumen.
Rondom de tronen al de voorname
waardigheidsbekleders van bet land, de
generaals cn maarschalken en den adel,
gerangschikt volgens de orde hunner we-
derzijdsche titels.
Het marmer en het verguldsel schitter
den in stroomen van licht, nog schit
terender gemaakt door het getemperd
zonnelicht, dat door de met behangsels
versierde vensters neerdaalde, en aan de
porphyren kolommen de tooverachtigste
tinten gaf.
Het genoegen was op aller aangezich
ten te lezen.
Een enkele misschien bleef te midden
van deze talrijke en zwierige menigte
peinzend en somber.
De wonderen, zoo kwistig in dezen
griekschen tempel rondgestrooid, ver
blindden de blikken van Eleonora niet en
de heiligenbeelden, overdekt met gouden
sieraden, zooals dit in Rusland gebruike
lijk is, lieten haar hart koud.
Op den eersten rang acnter de eereda
mes drong zij zich vreesachtig tegen hare
tante Dolgorouki aan, die de graaf haar
voor den tijd, dat de dienst duurde, had
toevertrouwd.
ten, op de linie van New-York, hebben
ook als verplicht geweest ze aan te ne
men.
Marconi doet daardoor reeds groote
concurrencie aan de overzeesche kabels,
en zendt telegrammen tot in America,
van op zijne post Poldku, in 't westen
van Engeland, tot aan Cap Cod, in de
Vereenigde Staten. Maar dit vereischt
eenige uitlegging. 85 paketbooten en 600
tot 700 schepen der Engelsche vloot, zijn
voorzien van Marconi-toestellen. Er zijn
er altijd op weg tusschen Engeland en
New-York, en zij dienen zoo tot aflossing
zijner telegrammen. Van den eenen tot
den anderen ontvangen zij de snelschrif-
ten en zenden ze verder op, tot dat zij
eindelijk aan vaste land geraken.
Maar nu in Frankrijk en in Duitsch
land langs de kusten gebruikt men geene
Marconi-toestellen, doch wel deze van
Fransche en Duitsche uitvinders. Het
gebeurt alzoo dat de telegrammen uitge
zonden door de Fransche kuststatiën,
naar hunne schepen op weg naar Ame
rica, wel toekomen op die schepen, maar
van daar niet voort verzonden worden,
omdat er aan boord dier schepen een be
diende van Marconi is, die enkel deze
snelschriften wil bestellen uitgezonden
door eenen post aan Marconi zelf toebe-
hoorend en met zijne toestellen voorzien.
Hetzelfde gebeurt met de Duitsche snel-
schrifton, uitgezonden door kuststatiën
genootschap van Berlijn.
Een passagier van een Fransch schip
op weg naar America, is verplicht, wil
hij dat zijn bericht toekome, het te zen
den al Engeland rond, door eene Mar-
coni-statie.
Men kan gemakkelijk denken dat zulk
misbruik van macht groote beknibbeling
verwekt heeft. Frankrijk en Duitschland
moesten er meest door lijden.
Het is zelfs gebeurd dat prins Hendrik
van Pruisen, broeder van den keizer, in
1903 op reis naar de Vereenigde Staten,
van op zijn schip een snelschrift wilde
zenden naar New-York. De telegram
werd opgenomen te Cap Cod, maar de
bediende van Marconi wilde hem niet
bestellen, omdat hij van geen toestel
uitgezonden was komende uit zijn huis.
Van toen af nam Duitschland op zich
de kwestie te regelen. Eer.e eerste ver
gadering werd bijeengeroepen te Berlijn;
maar Engeland en Italië wilden er geen
vertegenwoordiger naartoe zenden, en
brachten voor reden bij dat zij tegenover
Marconi verplicht waren.
Nu heeft Duitschland opnieuw eene
poging gedaan, en sedert 3 dezer is een
congres vereenigd te Berlijn. De voor
zitter is Duitscher men is evenwel over
eengekomen dat de verhandelingen in het
Met het gelaat half in de handen ver
borgen weende zij in stilte, toen zij eens
klaps door eene siddering werd overval
len.
De koorzangers hieven met een merk-
weerdig ensemble het loflied Aan God
EN AAN DEN CzAAR aan.
Onmogelijk was het, zich iets meer be-
tooverend in te beelden, en het muzikale
gehoor van Eleonora was er letterlijk door
in verrukking.
Eene diepe stilte heerschte 11a ileic me
lodie.
De pope, schitterend onder het met
edelsteenen bezaaide gewaad, wachtte
beweegloos aan den voet van het altaar,
tot de Czaar het Christos vor Christ met
luider stemme had uitgesproken en dat
hij, volgens een oud gebruik eenen sol
daat van de lijfwacht omarmde, hem den
paaschkus had gegeven.
De dienst eindigde in plechtige geest
drift, terwijl de klokken het Alleluia
over de stad zonden.
Doch hoezeer Eleonora de pracht en
de kunst der muzikale uitvoering bewon
derde, toch bleef haar hart treurig, wan
neer zij nadacht hoe in het machtige
Rusland haar de godsdienst, alleen ver
heven, zich in onaanzienlijke bidplaatsen
moest verbergen.
(Wordt voortgezet).
