Donderdag 7 Februari 1907 5 centiemen per nummer 57,te Jaar 3920
Leerplicht.
ELEONORA.
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 1 Arrondissement van Aalst.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Eene afzwering.
DE DENDERBODE
Tit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee-
keoing van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week voor
de Stad B frank met den Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden fr. 1-75 voor dry maanden, vooropte betalen. De inschrijving
eii.digt met 31 December. De onkosten der kwittantiëD door de Post ont
vangen zyn ten laste van den schuldenasr.
Men schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, N' 31,
en in alle Postkantoren des Lands.
CUIQIIG SUUM.
Per drukregel. Gewone 16 centiemenReklamen fr. 1-00Vonnissen op
3** bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen hij accoord.
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Nota
rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dijnsdag en vrijdag
in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemds landen zich te wenden ten bureele va«
dit blad.
AALST, 6 FEBRUARI 1907.
ODze Brusselsche confrater a Le Pa-
triote besprak in 't begin van Januari
11., de voorwendsels die de voorstaanders
van den leerplicht of schooldwang doen
gelden om die hervorming aan te beve
len.
Een dezer voorwendsels bestaat, vol
gens hen, hierin dat het eene misdaad is
aan een arm kind de aalmoes van 't on
derwijs te weigeren.
Dit voorwendsel houdt geen steek, want
het onderwijs wordt aan geen enkel arm
kind geweigerd. Overal is 't onderwijs
totaal kosteloos voor de kinders van be
hoeftige ouders.
Overigens Le Patriote brengt
tegen dit voorwendsel nog de volgende
bedenkingen tot overweging
De dwaling der voorstanders van den
schooldwang bestaat in zich in te beelden
dat bet onderwijs alles is. Welnu, het
ouderwijs alleen maakt den mer.sch noch
eerlijker noch zedelijker. Reeds werd door
den wijsgeer Plato gezegd t alle soort
van wetenschap, gescheiden van de recht
vaardigheid en de waarheid, is slechts
eene bekwaamheid om kwaad te doen en
niet de ware wijsheid. Volgens de ge
tuigenis van Cousin is het niet het on
derwijs dat verzedelijkt, maar de opvoe
ding en vooral de godsdienstige opvoe
ding.
1 De opvoeding moet gesteund zijn op
stellige princiepen, op een bepaald ideaal.
Welke zijn de princiepen, welk is het
ideaal dat voorgesteld wordt in eene on
zijdige school Men vindt er niets dan
tasten, aarzelingen, onzekerheid. Van
daar die geslachten opgevoed zonder prin
ciepen, zonder ideaal, welke de voorbe
stemde prooi zijn van de revolutie en de
anarchie.
De aalmoes van het onderwijs, ge
voegd bij de godsdienstige en zedelijke
opvoeding, wordt door de catholkken
mild uitgedeeld, al te mild zelfs volgens
hunne tegenstrevers. Inderdaad, de catho-
lieke scholen zijn het mikpunt van al
hunne aanvallen, ongetwijfeld in afwach
ting dat zij afgeschaft worden, gelijk in
Frankrijk.
Ziedaar hoe die zoogezegde overtuigde
voorstaanders van den leerplicht voor he-t
onderwijs der arme kinderen werken.
Een tweede voorwendsel van de zooge-
48® Vervolg.
Zij liet den arm des jongelings los.
Louis, ik ben uwer niet mter waar
dig ik heb u bedrogen, ging zij lang
zaam en op diepen toon voort. Gij moet
mij vergeven, en toelaten, dat ik afscheid
van u neme... Ik heb niet oprecht gehan
deld en kan niet de uwe zijn. Deze ring
had ik r.iet mogen aanvaarden, zonder
u te zeggen dat gij hem aan den vinger
eeRer meineedige staakt....
Ik had er den moed niet toe maar
vergeef liet mij. De liefde, die gij mij
bracht, was de droom, de gewetenlooze
droom van heel mijn leven, en mijn hart
brak bij de gedachte dat ik er aan zou
moeten verzaken....
De laatste woorden werden uitgespro
ken met pijnlijke haast, en het laatste
was bijna onhoorbaar. Het verstierf op
bare blecke en bevende lippen.
Hare groote oogen vestigden zich op
bet verstomde gelaat van Louis die spra
keloos en als verlamd van ongerustheid,
baar aanstaarde zonder haar te zien en
haar hoorde zonder haar te verstaan.
Louis, ik bezweer u, antwoord mij
tk doorsta liever uwe gramschap dan 11
*00 te zien, smeekte zij, hare hand op den
ann des jongelings plaatsend.
zegde voorstaanders van den schooldwang
bestaat in de bewering dat er te veel kin
ders op straat loopen in plaats van ter
school te gaan.
Nu, Le Patriote antwoordt hier
op
Wij zullen niet redetwisten over de
cijfers die opgegeven werden, M. Buis
schat het getal kinderen die niet naar de
school gaan op 120,003, M de Trooz
houdt staande dat tr geen 70,000 zijn.
Al waren er slechts een duizendtal, nog
zouden wij het betreuren. Het is van de
straatlooperij dat dieven- en moordenaars
benden voorikomen. Zou de leerplicht
voor uitslag hebben dat kwaad uit te
roeien
In een volgend artikel zullen wij be
wijzen dat die uitslag niet verkregen werd,
noch in Fra .krijt, noch in Italië wij
zijn innig overtuigd dat het in België
't zelfde zou zijn en wij zullen zeggen
waarom.
Moet men zoozeer de vrijheid wan
trouwen als M. de volksvertegenwoordi
ger Colaert, verslaggever over de begroo
ting van openbaar onderwijs voor 1906,
vaststelt dat, in geheel het.land de onge-
letterden van 1886 tot 1900 verminderd
zijn met 21 ten honderd en dat men geen
3 ten honderd der kinderen van het land
zou kunnen aanwijzeu die naar geene
school gaan
Nu, het derde voorwendsel dat ze in
't midden brengen luidt als volgt
De ouders zijn het onderwijs aan
hunne kinders verschuldigd op den zelf
den voet als voedsel en kleederen. De
Staat als voogd en beschermer van allen
heeft het recht en zelfs den plicht de
ouders te dwingen tot het vervullen van
hunne plichten.
Le Patriote blijft het antwoord
niet schuldig en schrijft
In afwachting dat wij die bij uitstek
jacobijnsche stelling van den Staat, vader
of voogd van de kinderen des laods,
grondig onderzoekeu, zullen wij aantoo-
nen hoe onlognk, hoe valsch de gevolg
trekkingen zijn welke men ervan afleidc,
in 't opzicht van den leerplicht.
De verplichtingen der ouders bepalen
zich niet tot het onderwijs en het lichame
lijk onderhoud der kinderen. De ouders
zijn hun ook, en nog meer, de godsdien
stige en zedelijke opvoeding verschuldigd.
Dc Staat heeft veel meer belang bij het
behoud en de ontwikkeling der goede ze
den en der gezonde denkbeelden dan bij
de uitbreiding van het onderwijs.
Indien er iets de tegenwoordige sa
menleving bedreigt zeggen wij met M.
Deze sidderde, alsof men hem uit eenen
vervaarlijken droom wekte. En de hand
over zijn voorhoofd strijkend, scheen hij
daar een vreeselijk denkbeeld te willen
verdrijven.
Maar, stamelde hij, dat is een droom
niet waai O 1 wat neb ik onder uwe
woorden geleden... geleden om er van te
Sterven, zoo die droom moest waarheid
worden.
Arme vriend 1 mompelde Eleonora,
zijne hand nemend, wordt kalm en wees
u zelve... Id had gehoopt dat gij mij
moed zoudt geven. En moet ik nu kracht
hebben voor ons beiden
Louis was krachtdadig van natuur. In
een oogenblik van verrassing kon hij zich
door zijn gevoel laten beheerschen, maar
met eene geweldige poging van zijnen
wil werd hij, in schijn ten minste, weer
meester over zich zei ven.
Het zou mijn plicht zijn, sprak hij
kalm, u te verzoeken mij vergiffenis te
schenken over de zwakheid, die ik toonde.
Toch beefde zijne stem nog.
Wat gij mij ook te zeggen hebbet,
Eleonora, spreek on beschro md, zonder
omwegen tn zonder mij te sparen. Maar
luister wel nooit, nooit zult gij mij over
tuigen dat gij plichiig kunt zijn. En ik
verzeker u, uat uwe openbaring in niets
het gevoel zal verminderen dat ik u heb
toegewijd.
Het meisje maakte een afwijzend, ge
baar.
Dat moet niet, ne«n Louis, dat mag
Woeste 't is niet zoozeer het gemis der
eeiste kennissen waarvan men het bezit
verplichtend zou willen maken, dan wel
de goddeloosheid, de zedeloosheid en al
de verscheidene leerstelsels die de grond
vesten der maatschappelijke orde bedrei
gen.
En vraagt de achtbare Staatsminis
ter zult gij aan den Staat het recht toe
kennen eene godsdienstige en zedetijke
leering op te dringen
u Eenen vader straffen die zijne kinde
ren niet leert lezen en senrijven en dezen
eerbiedigen die hunne godsdienstige, ze
delijke en burgerlijke opvoeding verwaar
loost, is dat geene tegcnsirijdigheid
Deze tegenstrijdigheid is voldoende om
het voorwendsel omver te werpen en le
doen zien dat er iets anders achter schuilt.
De verplichting in het onderwijs hun
ner kinderen te voorzien is, voor de
ouders, eene zedelijke verplichting, even
als die, hunne godsdienstige en zedelijke
opvoeding te verzekeren. Zij hangt af
van het geweten en geenszins van het
strafwetboek. Hétzelfde geldt voor de
verplichting der voeding en kleeding.
Ziet gij den burgemeester of den magi
straat tusschenkomen, telkens dat bij
meent dat een kind niet gekleed of ge
voed is zooals hij het zou wenschen
Aangezien de zedelijke verplichtingen
van het geweten en met van het strat-
wetboek afhangen, verlichten wij het ge
weten der ouders, prikkelen wij hunnen
iever aan, moedigen wij hunnen goeden
wil aan, dat zal beier zijn dan aan den
Staat den Sleutel der huisgezinnen te
geven om er elk uur binnen te dringen
en ei alles te onderzoeken.
Wezen wij er wel van overtuigd de
Staat zou er zich niet lang bij bepalen te
onderzoeken of men het kind te huis
onderwijst hij zou ook willen weten hoe
het onderwezen wordt en, dank aan den
leerplicnt, zouden wij weldra, evenals in
Frankrijk, een Staat zien optreden als
meester over de opvoeding der kinderen.
Men moet blind zijn om niet te zien
dat al die bemoeiingen, door de Vrijmet
selarij ingegeven, geen ander doel heb
ben dan het officieel onderwijs uit te brei
den en het overal op te dringen na het
vooraf verwereldlijkt te hebben.
Het serum van de cholera. Men
meldt dat Dr Kemjtj,overste van den bac-
tenologiscben dienst in het landbouwge-
sticht van den Staat, te Gemuloers, de
voorbehoedende serum tegen de cholera
zou ontdekt hebben.
niet, in uw eigen belang. Onderbreek mij
met, ging zij voort, met den blik de
woorden weerhoudend, die den jongen
diplomaat op de lippen lagen. Aanhoor
mij en wanneer gij alles weet, durf ik
hopen dat gij mij zult begrijpen.
Wanneer men eene fout heeft begaan
moet men den moed bezititn, die te be
kennen en te herstellen. En die herstel
ling moet opwegen tegen de begane fout.
u ik beu 111 dit geval. Om het u dus
duidelijker të maken, moet gij mijne ge
schiedenis kennen, en gij zuu oordeelen.
Nu deelde zij htm in ten bondig ver
haal alles mee, wat wij den lezer vernaai-
den, verbaal, dat strekte van af het tijd
stip van Eouis s vertrek tot den dag zijner
terugkomst.
Hier wilde de jongeling haar onder
breken.
Hoor mij aan tot het einde, Louis,
sprak zij op gezaghebbender toon.
Toen gij teruggekomen waart, genoot
ik slechts de vreugde van bet weerzien.
Gij verscheent mij als de verpersoonlij
king van het geluk en de liefde. Maar
tevens bracht uwe tegenwoordigheid mij
ook al die reine en gezegende jaren mij
ner jeugd te binnen.
u De zoele en heilige ontroering mijner
Eerste Communie, de beloften, die ik
voor tiet altaar aflegde, onder den geze-
gcuden blik mijner moeder, kwamen mij
voor den geest, te zatnen mei de wroe
ging, uie mij geen oogenblik verliet, hoe
ik mij ook poogde te bedwelmen, om
Land- en Tuinbouw.
De hevige vorst van den 23 Januari
en ondervindingen. Hier en daar
hebben wij al wat gerammel gehoord
over den buitengewonen vorst van den
23 Januari laatstleden, maar vooral over
het verlies van planten. De eenen be-
weeren dat er veel zal bevrozen zijn
ondi-r de struikgewassen, anderen gaan
verder en meenen zelfs de fruitboomen
bevrozen.
Stellig zien wij van nu af vervrozen
planten en de meeste zal men binnen's
huis vinden, waar de vorst veel potplan
ten heeft geknakt. Dat er in de serren,
waarin de vuren niet ronkten van af 22
tot 24, verlies zal zijn, dat nemen wij
wel aan, maar in de fruitplanten zal de
koude geene slachtoffers hebben gemaakt.
Dat men toch dezen enkelen nacht niet
vergelijke met den aanhoudenden vorst
van December 1879. Dan vroos het 23
dagt n en nachten en zoodanig dat de
thermometer niet onder 12" onder zero
viel. Ei lag dan eene dikke laag sneeuw
en onze fruitboomen stonden den gan-
schen tijd met ijzel bedekt.
De wijngaards, de perzik-, abrikoos-
en andere fruitboomen hebben dan veel
geleden.
Nu was er wel hevige wind, maar de
boomen stonden poederdroog.
Bovendien was in '79 de grond tot op
0,80 met. diep bevrozen.
En nu Verleden Donderdag onder
zochten wij den grond.
Een gemiddelde grond, noch te nat,
noch te droog, was 26 c/m diep bevrozen.
Die zelfd grond liggende op 7 m. af
stand, doch door een gebouw tegen den
wind beschut, was slechts 16 c/ni. be
vrozen terwijl de daarneven liggende
grond met gras bezet, maar i3 c/m diep
bevrozen was. In eene serre waarin de
grond aschdroog lag, was dezelfde in
't geheel niet bevrozen.
Hier is af te leiden, dat hoe drooger
een grond is hoe minder hij bevriest.
Eene verrassing viel ons bij den gras
grond te beurt. Onder een grasbosje
vonden we 5 éénjarige larven van den
molenaar, vervrozen. Deze zullen waar
schijnlijk ter oorzake van te snelle inval
des vorstes niet gauw genoeg dieper in
den grond hebben kunnen dringen, zoo
niet waren ze den dood ontsnapt. Wan
neer Je vorst langzamerhand invalt dan
gaan de in den grond levende dieren en
insekten dieper en dieper den grond in
om zich te beveiligen en later terug naar
boven le komen.
Wij meenen, dat de hevige vorst, voor
hare stem te smoren in de feesten en het
gewoel der vermaken.
Hoe meer ik u zag, Louis, hoe meer
uwe liefde in mijn hart drong, maar ook
hoe meer ik mij uwer onwaardig achtte,
hoe ongelukkiger ik werd.
a Uw stilzwijgen over dit punt verborg
mij toch uwe bezorgdheid niet. Eiken
avond, dat gij mij verliet, zegde ik tot mij
zelvcn morgen, morgen zal ik durven...
maar dc volgende dag vond ik mij zoo
lafhartig als de vorige... Ik moest kiezen
tussc .ei 1 mijn geluk en mijnen plicht,
tusscnen God en u, Louis.
Maar met de onverschilligheid was
de twijfel niet in mijne ziel gekomen. De
godsdienst, dien ik mij, na lang weer
stand geboden te hebben, had laten op
dringen bracht mij geen voldoening. De
luister der ceremoniën liet mijn hart koud.
Ik had tot den godsdienst mijner moeder
v illen terugkomen, maar de moed ont
brak er mij 10e.
Luidop bekennen dat ik catholiek
wilde zijn, dat was de keizerlijke onge
nade, de vervolging misschien, of nog
iels ergers. Mijn wankelend geloof was
tegen dien strijd met bestand, ik vreesde
te zwak te zijn, en 111 den hoogmoed mij
ner ontmoediging verwaarloosde ik, mijn
toevlucht te nemen tot Hem die sterkte
geeft.
1 Dikwijls bevochtigde ik gedurende
den nacnt mijne kussens met tranen, tot
ik eindelijk een wéinig rust vond in het
plegen van goede werken, in het bezoeken
wat de fruitboomen aangaat, meer goed
dan kwaad gedaan heeft.
De herleving der planten begon volop
en overal en nu is er nogal voor eenigen
tijd stilstand en is onze hoop op fruit
zooveel te grooter want te vroegen bloei
is gewoonlijk slechten bloei.
Nemen wij uit het diep bevriezen van
den eenen grond een lesje dat des te
losser en te blooter onze grond ligt hoe
dieper de temperatuur in hem werkt
dus zal men in de lente den grond ont-
blooten en omwerken om zooveel de
warmte te laten indringen ten voordeele
der planten. Fr. L. (Handelsblad).
Het mond- en klauwzeer gaat voort
zich in Holland te Vertoonen en wel in de
provincie Limburg. Te Maasstricht, Am-
by, Meersen, Heer, St-Pieter, Oud-
Vroenhoven en, dezer laatste dagen, te
Sas-van-Gent, is de omloop van herkau
wende dieren en verkens verboden ge=
worden.
Wij hebben gemeld dat priester Daeos,
die ernstig ziek is en de HH. Sacra
menten der stervenden heeft ontvangen,
eene verklaring heeft afgelegd, waarvan
wij den inhoud nog niet kenden.
De Brusselsche catliolieke bladen deel
den Maandag eenen brief meê, in welken
hij hen zelf verzoekt de onderstaande
verklaring, die hij geteekend heeft, op te
nemen
Catholiek priester, willende gehoorza
men aan mijnen Bisschop, wiens inzich
ten overeenkomen met die van den
Heiligen Vader, verzoek ik de algemecne-
vergadering der Christen Democratische
Partij, mij niet meer te herkiezen als
voorzitter of eerevoorzitter der partij.
Priester DAENS.
Aalst, 3 Februari 1907.
Naar men ons verzekert is priester
Daens aan de beterhand.
Buitenpolicie. M. de Minister van
Landbouw heeft verklaard dat de studie
van het wetsontwerp betreffende de
herinrichting der landelijke policic, ver
genoeg gevorderd is om te kunnen be
vestigen dat het in den tegenwoordigen
zittijd nog aan de Kamer zal voorgelegd
worden.
van armen, hopende zoo rust te vinden
door mijn gefolterd geweten.
Die dag is gekomen, Louis. Ik heb
het geloof mijner kindei jaren terugge
vonden ik ben catboli.-k en gereed dit
voor neel de wereld te belijden. Ik gevoel
nu dat ik met vreugde liever zou sterven,
dan van mijn geloof af te zien.
Maar eens dien vrede herwonnen,
inoet ik dien betalen met de opoffering
van mijne uitwendige rust.
Ik weet dat ik, wanneer ik morgen
mijn besluit aan mijnen vader en aan de
keizerin bekend maak, al de strengheid
van hunne gramschap zal gevoelen en ik
kan nog niet gissen, welke straf zij mij
zullen opleggen.
Mijn vader zal mij wellicht uit zijne
tegenwoordigheid verbannen. Zonder twij
fel wacht mij eene lange ballingschap,
doch. God dank, ik vrees niets, niets
meer, dan een nieuw verlies van den vre
de mijner ziel, dien ik hooger schat dan
alle ander genot.
Begrijpt gij nu, Louis, dat ik mijn
leven niet aan het uwe kan verbinden
Het zou eene misdaad zijn I En, hoewei
onze harten op dit oogenblik meer veree-
nigd zijn dan ooit, besloot zij met vaste
stem, toch moeten wij scheiden.
Bij het aanhooren van Eleonora's ver
haal had de markies de Haule eene ware
verandering ondergaan.
(Wordt voortgezet).
