Donderdag 18 April 1907 5 eentiemen per nummer. 57gle Jaar 3940
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
mmm m
Zelfmoorden
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID
Wat de kerkvervolging
aan Frankrijk kost.
Eert Vader en Moeder.
De werkstaking 70e0dr;
DE DENDERBODE.
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee-
kening van den volgenden dag. De pry 8 ervan is tweemaal ter week voor
de Stad 6 frankmet den Post vertonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maandenfr. i-76 voor dry maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eii.digt met 3i December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont-
*a ïgen zyn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, N' 31,
en in alle Postkantoren des Lands.
CHIQUE HUIIH.
Per drukregel. Gewone 16 centiemenReklamen fr. i-00Vonnissen «p
3<* bladzijde 60 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij accoord.
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Nota*
rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dijnsdag en vrijdag
in dan voormiddag.
Voor de advertentièn uit vreemie landen zich te wenden ten bureele vaa
dit blad.
Aalst, 1T Y|.i-il 190T.
Men begint in Frankrijk de ernstige
fevolgen der scheiding van Kerk en
laat gewaar te worden.
De getroffen handelaars en werklie
den Parijs alleen telt er meer dan
25,000 hebben verleden maand eene
vergadering van verzet gehouden, in de
zaal der Geleerde Maatschappijen.
De afschaffing der parochiale kerkra
den heeft al de werken in de kerken
doen onderbreken en al de aankoopen
van kerkmeubelen, sieraden en voor
werpen van den eeredienst opgeschorst.
De huizen die in dergelijke voorwer
pen handel drijven zyn, op hunne beurt,
verdwenen. Hunne verliezen bedragen
70 ten honderd en zij zijn verplicht ge
weest al hunne werklieden af te danken.
Te Parijs zijn twee duizend kunste
naars en werklieden, in de goudsmederij
voor kerken, zonder werk. Wat waar
is voor Parijs is het ook voor al de
groote steden van Frankrijk. Te Lyon
is liet cijfer van zaken der goudsmederij
en der bronsnijverheid van 4,800,000 fr.
tot 500,000 fr. gedaald. De weverijen
van het Roode Kruis, die vooral stoifen
voor kerkgewaden voortbrachten en
werk verschaften aan 20,000 werklie
den, hebben hare voortbrengst met 80
ten honderd zien verminderen.
Hetzelfde doet zich voor in al de nij
verheden en kunsten die vooral van den
eeredienst leven, zooals de orgelmake
rijen. Alle zyn ten onder of haren on
dergang naby. De kerkzangers en or
gelisten ondergaan hetzelfde lot. De
klokkengieterij is zoo goed als verdwe
nen.
In de bouwnijverheid stelt men ont
zaglijke rampen vast. Bouwmeesters,
ondernemers, metselaars, schilders,
schrijnwerkers, timmerlieden, kunst
smeden, slotmakers ontelbare leveraars
van grondstoffen doen hunne klachten
hooren. De 20,000 kloosters, de 35,000
parochiën waren dagelijksche klanten.
Zij doen geene bestellingen meer.
De voorzitter der Syndikale Kamer
van de Fransche glasschilders schreef in
1905, aan M. Buisson In 1904 waren
gewoonlijk 200 werkhuizen in Frank
rijk werkzaam. Thans zij" er 15 geslo
ten de andere zyn ernstig bedreigd en
werken nog slechts onregelmatig, met
een zeer verminderd persooneel. Een
algemeene werkstilstand is op handen.
2C vervolg.
Goed, beBte philoBoof, vertel mij dan
die geschiedenis. Zij is misschien zeer leer
rijk, en voor mij, als arts van ziel en geest,
hier in dit gesticht, is het dubbel nuttig.
Wie weet
Niet alleen voor u, lieve Franz, maar
ook voor zeer velen, want zij valt in het
gewichtigste kapittel van het vierde gebod
Eerst vader en moeder liet klinkt mij
aanhoudend in het oor, van dat binnenhof,
waar de arme Gustaaf stond, met zijn bloe
dende hand. Ik beloof het u, ik zal die ge
schiedenis vertellen, maar nu niet. Laat
mij nu gaan, ik ben hier nu lang geweest.»
En ik nam overjas en stok en weg ging
het, de deur uit. Tot weerziens, met
God.
Weldra was ik in de vrije natuur, in het
heerlijk dal in goud gebaad lag het ge-
heele landschap voor mij, terwijl de verre
bergen donker blauw, bijna paarsch met
gouden weerschijn flikkerden.
Ik ademde weer vrij en marcheerde vroo-
lijk verder.
Het is die geschiedenis, lieve lezers, die
ik u wilde verhalen, de geschiedenis van
Gustaaf met de bloedende hand.
Deze vooruitzichten zyn thans verwe
zenlijkt.
De Catholieke vereeniging heeft
verleden maand over dat droevig onder
werp eene reeks officieele stukken afge
kondigd, wijzende op de verwoestingen,
teweeg gebracht door de geest van ver
volging in Frankrijk opeengehoopt.
Ue toestand van onzekerheid waarin
de calholieken zich bevinden, aangaan
de de toekomst van hunnen eeredienst
en der goederen welke er voor bestemd
zijn kan niet anders dan de crisis nog
verscherpen, welke,volgens zeer stellige
schattingen, reeds meer dan drie hon
derd millioen heeft doen verliezen aan
den Franschen arbeid.
Dat is ver van het milliard der kloos
ters, dat Waldeck-Rousseau in 1900 be
loofde. Men heeft dat milliard nooit ge-
zién Het volk heeft geen hoegenaamd
voordeel gelrokken uit de onteigening
der kloosters. Maar het heeft, bij de
werking van het anti-clcrikalisme, drie
honderd millioen verloren, zonder de
verliezen die nog te wachten staan.
Onder opzicht van beginsel zijn die
zaken stellig van ondergeschikt belang.
De stoffelijke verliezen zijn niets in ver
gelijking met de zedelijke schade welke
de politiek der verwereldlijking aan
Frankrijk heeft veroorzaakt.
Het is niettemin goed te bewijzen dat
die politiek ook stoffelijke verwoestin
gen aanricht en dat de collectivisten, die
er de hardnekkigste voorstaanders van
zijn, zonder aarzelen aan duizenden en
duizenden arbeiders hunne broodwin
ning ontrukken, zonders hun iets in de
plaats te geven.
Zij roemen er op dat zij de lichten des
hemels hebben uitgedoofd, maar zij heb
ben te gelijk op aarde de ellende ge
zaaid.
Aan een artikel van de Gazette de
Liège, over misdaden en zelfmoorden,»
ontleenen wij het volgende, betreffende
den zelfmoord
Als men een zeker getal dagbladen
overziet dan is men verschrikt over het
groot getal, zelfmoorden die gepleegd
worden.
Niet alleen hecht men geen belang
aan het leven van anderen, maar zelfs
zijn eigen leven telt men voor niets.
Evenals de moord dringt de zelfmoord
dóór tot alle klassen der samenleving.
Van hoven tot onder de maatschappe
lijke ladder schijnt die misdaad in eere
gehouden te worden. In zekere kringen
III.Gustaaf met de bloedende hand.
Vader en Moeder.
Niet zeer ver van het krankzinnigenge
sticht, dat wij bezochten, ligt eene kleine
stad, niet groot, maar zeer welvarend, en
waar handel en nijverheid hand aan hand
gaan. Ook de plaats is zeer schoon gelegen.
Vroeger omsloot haar een keurslijf van
schilderachtige, zwaar gekantelde muren
en prachtige torens, terwijl de ophaal
bruggen, die weleer dreunden onder den
zwaren, loggen voet der ijzeren krijgers,
thans van hun ijzeren kettingen bevrijd,
rustige burgers den doortocht boden het
gras zijn klein pootje in de voegen der
zware steenen zette, en blauwe klokjes
heen en weer klepelden, als wilden zij hun
triomf uitluiden, dewijl zij het eerst van
alle bloemen en planten de transen hadden
beklommen, en stoeiende kinderen spe
len en dartelen in de drooge stadsgrachten
of wentelen zich als kraaiend van pret van
boven naar heneden langs de met malsch
gras bekleede hellingen.
Door de zoogenaamde t Roode Poort,
zeker zoo genoemd van al het bloed, dat
daar stroomde bij eene belegering, gaan
wij binnen en betreden tegelijk de hoofd
straat van de kleine plaats, met recht de
groote straat genoemd. Een groot, een
stevig huis, zoo'n huis, dat u zoo recht van
buiten de welvaart der inwoners verkon-
vindt men zells lieden die gebruik ma
ken van het gezag dat een graad of een
toestand hun geven, om aan alwie eene
fout begaan heeft aan te raden een einde
aan zijn leven te stellen.
Tot de kinderen toe zyn door die be
smetting aangetast en zoo heeft men,
kort geleden, in de dagbladen kunnen
lezen hoe een knaap zich zelfmoordde
om aan een zeker bevel van zijne ouders
te ontsnappen.
En dan die gehuwde vrouw, moeder
van zes kinderen, die zich zelfmoordt
omdat men haar haren geldbeugel, in
houdende 11 fr. heell ontstolen
Dat is de terugkeer tot het volle hei
dendom. Eertijus bood men de ongeluk-
kigen oenen vergiftigden drank aan
thans geeft men hun den revolver in de
hand. Alhoewel meer hedendaagsch is
de zelfmoord daarom niet te minder
misdadig en laf en moeten wy hem uit
al onze krachten bestrijden.
Daarvoor zijn twee middelen van
den eenen kant de hervorming der
school en, van den anderen kant, de
hervorming der dagbladen.
Spreken wij thans alleen van de dag
bladen.
De drukpers is, op onze dagen, lot alle
mensclien, zonder onderscheid, gericht.
Niemand ontzegt zich de lezing van een
blad. Ook, welke noodlottige gevolgen
kan de gedurige herhaling van den zelf
moord niet uitw erken op zekere karak
ters, geneigd tot navolging het plagen
van den geest door de misdaad heeft by
meer dan ééneu persoon voor gevolg
zijn geweten te vervalseden.
Ziedaar waarom wij ons onthouden in
ons blad, dag voor dag, al de zelfmoor
den mede te deeleu en wij zouden met j
genoegen zien dat onze konfraters ons
stilzwijgen navolgden. Is het niet zeer
droevig in de catholieke bladen zulke
misdaden te zien vermelden, zonder een
woord afkeuring Hoe staat men niet
verstomd als men, bij den zelfmoord van
eenen moordenaar het is thans een
regel dat de moordenaars zich zelfmoor
den onveranderlyk leest dat de mis
dadiger ZIGHZELVKN RECHT HEEFT GE
DAAN.
Dat is een van die geijkte volzinnen
welke men gebruikt zonder na te den
keu en ilie den schry ver ontslaan van
de moeite naar eene meer afgewisselde
en vooral naar eene juistere uitdrukking
te zoeken. Men denke er nochtans aan
dat, indien ieder denkbeeld ecu woord
medebrengt, ongelukkiglijk ook ieder
woord een denkbeeld verwekt by hem
die hel leest.
Wat is het gevolg daarvan Een lezer
die vertrouwen stelt in de zedelykheid
digt, ziet gij. Nummer 5 van uw rechter
hand, gemakkelijk te vinden, een groote
lindeboom staat er links voor de open deur.
Heldere en vele hooge ramen, voor een
oud huis nogal zelden met schoone
om het hier gebruikelijke woord niet te
vergeten staatsche gordijnen, alles
uitermate zindelijk, alles sprekend van wel
vaart.
Vlak en naast een breede smidse met
belendende groote werkplaats. Wat een ge-
druisch, en toch een fabriek was het niet,
het was eene werkplaats van den ouden
slag, vol aambeelden en rook en roest, vol
vonken en vuur, dat vroolijk spatte dat het
een aard had vol zwarte, krachtige ge
stalten, met naakte, machtige armen en
zwarte gezichten en vroolijke woorden en
schallende liederen. Een smidse, in een
woord, van ouden slag, waar veel en zwaar
gewerkt en vroolijk en braaf geleefd werd.
Geen luiaards en geen vuile bekken wer
den er geduld, want meester Gebhard
lachte er niet meê, en een dubbelzinnig
woord werd niet door de vingers gezien, en
vloeken ook niet. Vloeken breken het
huis af, ook het sterkste, placht de mees
ter te zeggen. En vuile tongen, laster
tongen, i) en beiden wil ik met in mijn
woning.
Maar meester Gebhard gaf ook in alles
het goede, het be6te voorbeeld. Het eerste
op 's morgens, was er geen kwestie van
luilakken bij het werk deed hij altijd
van zijn blad, een die dagelijks leest
dat een moordenaar zichzelven heeft
recht gedaan, zal ten slotte gelooven
dat de zelfmoord geene zoo slechte daad
is. Zijn geweten zal vervalscht zijn en
indien die lezer, zwak van karakter
zijnde, zich in een moeilyken toestand
bevindt, zal hij, de slechtheid zyner
daad niet meer begrijpende, nog aarze
len zich het leven dat hem tot last dient,
te benemen
Het eerlijk, geloovcnd publick kan
niet anders dan 011s in onze pogingen
ondersteunen. Doch anderzijds mogen
de vaders en moeders niet vergeten, wat
hun niet te veel kan herinnerd worden,
dat een dagblad nieuws- of politiek blad,
hoe goed het ook zij, niet in iedereens
handen mag komen en 't is aan de
ouders hunne kinderen, in dat opzicht
te bewaken.
't Is aan hen ook, door hunne per
soonlijke beoordeelingen, de inlichtin
gen te volledigen over feiten welke wij,
dagbladschrijvers, wel gedwongen zyn
openbaar te maken.
Mocht het ons gelukken aldus, al was
het slechts in geringe mate, de misda
digheid, waarover zooveel wordt gere
detwist en welke hoe langer hoe ver
schrikkelijker wordt, in hare uitbrei
ding tegen te houden
ondanks de upstokeryen lot woeling
door zekere roode haantjes vooruit.
De liberalen doen niets voor de werk
stakers, ze laten ze maar loopen nu
geen wonder toch onze liberalen zijn
van aard Manchesterianen, in andere
woorden, mannen van het laat maar
gaan zoo het gaat en dat de werklieden
maar hun plan trekken.
De volgende plakbrief werd heden in
onze Stad aangeplakt welke den uitslag
doet kennen van de onderhandelingen
tusschen den heer M.-L. Gheeraerdts,
Burgemeester, en de heeren fahriekhe-
stuurders Louis Van Langenhove en
Carlos Cumont
STAD aelst.
1° het werk zal betaald worden op
stuk. naarvolgens een bepaald tarief in
het fabriek aangeplakt,
2° de Werklieden zullen hiertoe ver
deeld worden in groepen van 7 tot 12
personen.
De Patronen verzekeren dat in deze
voorwaarden de Werklieden vermeerde
ring van loon zullen bekomen en ver
langen dat hunne regeling van het werk
aan eene proef worde onderworpen. Zy
verklaren verder de voorwaarden van
het werkcontract te willen bespreken
met hunne Werklieden zonder de tus-
SCHENKOMST VAN VREEMDEN.
Dezen die in de nieuwe voorwaarden
het werk begeeren aan te nemen kun
nen in het fabriek hunne namen laten
inschrijvenzoohaast een voldoend getal
werklieden zal ingeschreven wezen, zal
hel work hernomen worden.
Met alle weldenkende Burgers en in
overeenstemming met talrijke gedwon-
genc werkstakers zelve, spoort dê Bur
gemeester de Werklieden aan met wijs
heid en overleg te onderzoeken of in
hun eigen belang de nieuwe voorwaar
den niet kunnen aanvaard worden, al
ware het slechts tijdelyk als proefne
ming, en wekt ze op niet te luisteren
naar baatzuchlige opruiers die niet de
verbetering van hunnen toestand be
trachten, maar alleen door de gevolgen
eenor werkstaking hunne politieke be
rekeningen willen bevoordeeligen.
De Burgemeester,
M.-L. GHEERAERDTS.
Aelst, den 17 April 1907.
'De (Burgemeester der Stad Aelst
maakt hekend aan de Werklieden de
welke in het ny verheidsgesticht der
Filature et Filtóries réunies, aan den
Tragel, zyn werkzaam geweest, dat uit
zyuo onderhandelingen met hunne Pa
tronen, er te besluiten is dat deze bereid
zijn het werk te laten hernemen aan de
volgende voorwaarden
mede, even als bij de anderen toonden zijn
opgestroopte mouwen forsch gespiesde,
niet zoozeer dikke, maar reusachtig sterke
armen, en wanneer hij den zwaren hamer
zwaaide, dan was het een aardigheid hem
aan het werk te zien, te midden van zijn
werklieden in het midden der smidse, ter
wijl de vonken als een vuurregen spatten
rondom hem heen, en iedereen, tot zijn
besten knecht, respect voor meester Geb
hard kreeg. Hem nam niemand een werk
uit de hand. Daarbij die machtige breedge
schouderde gestalte, dat ietwat dikke hoofd
met bruin kroeshaar, dat zich achter de
ooren in lokken ringelde, die zware wenk
brauwen, die zich trotsch welfden boven
de oogen en zich door een zachte bruine
linie hoven den neus vereenigden.
Het was een heerlijke figuur, schoon
inderdaad,iets koninklijks in den arbeid,
iets vorstelijks in de kracht, iets edels in
de wijze. Die man mocht afe wapen wel
een hamer en aambeeld nemen en de trot-
sche spreuk er onder Arbeid adelt.
Maar aan zulke dingen dacht hij niet,
de goede zoo wat bruBke meester, met zijn
diepe, goedige, trouwe, duitsche, blauwe
oogen, die van goedheid niet deugden, zei
zijn vrouw, maar waarvoor de knechts en
de gezellen niet min in den angst zaten,
wanneer ze begonnen te flikkeren en de
wenkbrauwen zoo dicht bij elkander kwa
men, dat ze eene donkere lijn vormden
boven die blauwe oogen. Goedig als een
DE ROSSE MAAN. Het was Vrij
dag 11., dat de rosse maan begonnen is
welke enkel den 12 Mei eindigen zal.
Zal die maantijd, zoo gevreesd door
de tuiniers, gekenmerkt zijn door eene
merkbare verkoeling of zal de lichte
verwarming dezer laatste dagen lichte
lijk vermeerderen.
Het uitwerksel der rosse maan staat
hoegenaamd niet in betrekking met
eenige bepaalde meteorologische slerre-
kumlige theorie. Doch ze heeft plaats op
een tijdstip dat doorgaans zeer gestoord
is en tijdens eene tamelyk lage tempe
ratuur, zoodat deze gemakkelijk nachte
lijke vorst verwekt, welke zooals ge
kend is, erg te duchten is voor den
opkiemenden plantengroei, welke door
eene voorbarige warmte werd opgewekt.
Die vorst doet het jonge groen ros
worden en van daar den naam van rosse
kind, fromm 1 zachtzinnig als een lam,
sterk als een leeuw en braaf als een mon
nik, zeiden de gezellen, als ze er over ge
had hadden, om de eene of de andere reden.
Vroeg uit de veeren, kan niemand deren 1
hij wekte zijn volk met een krachtigen slag
op de deur. Op, op, tot God dat was
de morgengroet. En Zondags om 7 uren
moest alles klaar zijn om ter kerke te gaan
in Zondagskleeding, en 's avonds vroeg
thuis. Laat op straat geeft slechte daad,
was het woord. Op tijd niet thuis, uit
het huis, zei meester Gebhard. En Zater
dags' avonds werd er op tijd rust gemaakt
en goed betaald, een flink loon, met de
noodige vermaning van sparen er bij en van
het niet wegwerpen van het zuur verdiende
geld. Zoo had het zijn vader gehouden en
gedaan en zoo deed het en hield het ook
meester Gebhard. Ook zegende Gód hun
werk en zaak, en de meester ging door
voor eene der best gezetenen der plaats, en
men zeide dat hij zijn schaapjes op het
drooge had voor zijn minst.
Maar hij was niet alleen in zijn werken
en zwoegen. Vrouw Gertrudis, zijne echt-
genoote.was een der kloeke en sterke vrou
wen, van wie het H. Schrift spreektgeen
ijdele opschik, maar soliede, deftige klee
ding, maar zij kon u een linnenkast toonen,
zooals cr geen dame in de plaats had aan
te wijzen.
(Wordt voortgezet.)
