Donderdag 30 Mei 1907 5 centiemen per nummer. 578,e Jaar 5952
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Het liberaal of
geusche programma.
Eert Vader en Moeder.
Oordeelkundig gebruik
der scheikundige
meststoffen.
EEX EX AXDEli.
DE DENDERBODE.
Pit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee-
kening van den volgenden dag. De pry's ervan is tweemaal ter week voor
de Stad 5 frankmet den Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maandenfr. 1-75 voor dry maanden, voorop te betalen. De inschryvkig
eindigt met 31 December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont-
ra igen zyn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in by C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, N' 31,
en in alle Postkantoren des Lands.
CUIQUE SUIJM.
Per drukregel. Gewone 15 centiemenReklamen fr. 1-00Vonnissen op
34* bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij accoord.
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Nota
rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dynsdag en vrijdag
in dan voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele vaa
dit blad.
Aalst, 29 Mei 190T.
La Gazette de Charleroi, een ultra
liberaal orgaan, de redevoering aanha
lende door Minister de Trooz uitgespro
ken in de beraadslaging over de ministe-
rieele verklaring, zegt als volgt
M. de Trooz heeft verzekerd dat het
liberaal programma in twee maanden
tyds zou uitgeput zijn. Men mag eraan
twijfelen, als men zich herinnert boe-
veel tyd de Kamer noodig gehad heeft
om geene wet op de mijnen te maken.
Nemen wy aan dat de twee maan
den twee jaren zullen zijn.
Er zullen nog twee jaren bij noodig
zyn om het land te zuiveren, dat door
de clerikale partij in eenen Augiasstal is
veranderd, om jacht te maken op de
misbruiken, om de bedrieglijke toe
lagen af te schaffen, om de fanatieke
en weerspannige ambtenaars af te
stellen, die de bevelen van Rome
uitvoeren in plaats van die der
natie.
Deze wegvaging zal verscheidene
jaren eischen, want de vuilnis ligt ver
borgen in de hoeken.
Als het huis zal gereinigd zijn,
zullen liberalen en socialisten zich
wel schikken om het te zamen te
bewonen en vooral om te beletten dat
de clerikalen het nog ooit binnendrin
gen.
Ziedaar dus het liberaal programma.
Bedriegelijke toelagen, 't is niet
moeilijk te raden wat de liberalen be
duiden willen.
Die toelagen zullen afgeschaft worden
daar zij, volgens de liberalen, bedriege-
lyk zyn.
En waarom zyn ze bedriegelijk
Omdat alle toelagen die niet uitslui-
telyk aan de liberalen worden gegund
onrechtveerdig zyn. Immers de libera
len alleen hebben recht op toelagen van
den Staat, Provincie en Gemeente.
De toelagen aan de vrye catholieke
scholen, aan de catholieke landbouw-
maatschappyen, aan de catholieke maat
schappijen van ondërlingcn bijstand,
spaargilden, enz., zullen afgeschaft
worden.
Dus indien de liberalen meester wor
den Oorlog aan onze vrye scholen
Oorlog aan onze landbouwmaatschap-
pijen Oorlog aan onze maatschappijen
van ouderlingen bystand Oorlog aan
de spaargilden en dit om de eenige
reden dat ze uit catholieken samenge
steld zijn.
Immers allen onderstand zullen zij
van wege de openbare Besturen ver
liezen zonder de knevelarijen te rekenen
waaraan zij zuilen blootgesteld zijn.
't Zal dus de strijd zyn onder alle
opzichten.
Afstelling der catholieke bedien
den en afzetbare ambtenaars.
Waarlijk dithoefde het liberaal orgaan
ons niet te herinneren.
Men telt ze bij duizenden, zij, die naar
een vet postje snaken lijk den visch
naar water.
Nu, als dit alles zal gedaan zyn,
namelijk, als alle toelagen aan catho
lieke inrichtingen zullen afgeschaft en
alle catholieke bedienden en ambtenaars
afgesteld zyn en door liberale creaturen
vervangen, dan, zoo hoopt het de
Gazette de Charleroi, dan zullen de
liberalen en socialisten in vrede kunnen
leven.
Maar daar de liberalen met nog groo
teren slokzucht zijn behept dan do
socialisten zou het wel kunnen gebeuren
dat ze aan 't vechten gaan over 't eene
of 't andere been van de feesttafel en zoo
van vrienden gezworen vijanden wor
den. Immers de rooden zouden zich niet
lang te vrede houden met de afgeknaagde
beenen die de liberalen hun zouden toe
werpen en weldra hunne spel uit 't
spelletje te trekken
8e vervolg.
Naast hem 6tond Gertrud en weende
stille bittere tranen maar Gebhard
hoorde niet, dat zij schreide. De tranen der
arme moeder liepen langzaam over haar
wangen. Zij gaf zich geene moeite om ze
af te wisschen. Ook haar trots was gebro
ken. Zij voelde de waarheid en zij deinsde
terug voor haar eigen werk. Het kaarten
huis, dat zij had opgebouwd en zoo lang,
zoo halsstarig verdedigd, was in een oog
wenk in duigen gevallen, en zij zag bitter
teleurgesteld, diep beschaamd en verlegen
op haar eigen werk.
Gertruds tranen vielen opeens op Geb-
hards hand. Hij zag op, en hare droefheid
bemerkende, trok hij haar tot zich, sloeg
zijn arm met innige teederheid om haar
heen, en zoo treurden en weenden in stilte
de arme ouders langen tijd.
En niets stoorde het doffe zwijgen, dan
hun Btil gekerm en het tikken der klok.
Lang zaten zij zoo droevig bij elkander.
Zij peilden nu de diepte van den afgrond.
Er grijnsde hun uit dien kolk iets zoo ver
schrikkelijks aan, dat zij den moed niet
hadden, het met open oogen te betrachten.
Zij, de brave, godsdienstige, vrome,
eerlijke, lieden hadden zulk een zoon, en
die zoon was hun werk, zij droegen die
schuld eigenlijk alleen.
Niettegenstaande de talryke lessen en
voordrachten, die in de laatste jaren
nopens de natuur en het gebruik der
scheikundige meststoffen gegeven wor
den, niettegenstaande het groot getal
werkjes die over dezelfde kwestie het
licht zagen, hebben sommige landbou
wers nog gansche verkeerde meeningen
omtrent hunne aanwending.
Zoo men het meeste profijt uit de schei
kundige meststoffen wil trekken moet
men eerst en vooral weten dat zekere
meststoffen moeten ingewerkt worden
en goed met den grond vermengd, ter
wijl andere bij voorkeur bovenop ge
strooid moeten worden of lichtelijk
ingewerkt met de eg. Onder de eerste
noemen wij de phosphaten en potasch-
zouten, de verschillende soorten van
Eindelijk brak vader Gebhard het stil
zwijgen.
Kom, vrouw, nu niet de hoop opge
geven, niet alle hoop. Kom aan, het is toch
ook ons kind, en zoo slecht kan hij dan op
eens ook niet geworden zijn. Ik geloof het
met u, wij overdrijven de zaak. Moed en
vertrouwen. Weet gij wat Morgen vroeg
ga ik hem opzoeken, dan zie ik zelf met
open oogen en open ooren. Na acht dagen
ben ik weer hier. Niet
En hij zag haar met een glimlach aan,
zoo innig en zoo vroom-goed dat het u
roerde.
Zij streek hem het krullend haar, dat
toch dunner werd, op het hoofd, en waar
zilveren streepjes begonnen door te loopen,
uit het thans gegroefde voorhoofd, en hun
oogen ontmoetten elkander. Neen, ons
kind kan toch zoo diep niet gedaald zijn.
Nog lang was vrouw Gebhard dien avond
bezig met duizend kleine zorgen voor de
reis van meester Gebhard. Dan zag men
haar hier, dan daar. De buren mogen wel
verwonderd zijn geweest, zoo laat nog licht
in de verschillende kamers van het Geb-
hardsche huis te zien, maar 's morgens
loste zich het raadsel op.
Gepakt en gezakt stond de meester voor
dag en dauw in de deur, en een koffer, zoo
groot als maar ging, welks verpakking van
de alles omvattende zorg van moeder Geb
hard getuigde, lag naast hem.
Toen ging het in den postwagen. De
meesterknecht reikte den koffer aan.
guanos alsmede het ammoniaksulfaat.
Integendeel zou het af te keuren zijn
sodanitraat ook in te werken. Dit moet
aan de oppervlakte gebruikt worden,
zoo niet is er doorzijging naar den onder
grond te vreezen.
Een ander punt van 't grootste belang
is van nooit de scheikundige meststoffen
in aanraking te brengen met de zaden.
Inderdaad vergeten wij niet dat die vet
ten meestal min of meer bytende zouten
die smelten als ze in aanraking komen
met het water des gronds. Het zaad
doortrekt er van en de kieming is be
lemmerd. Wanneer dan die teedere
kiem of keest schiet, is ze omringd van
eene zoo sterke oplossing dat ze er veel
door lydt, en dat in sommige gevallen
de planten later en onregelmatiger uit
komen dan op land welk zelfs geen
scheikundige meststoffen ontving. Dit
bestatigden wij verleden jaar nog op
een proefveld met beeten.
Onlangs nog bestatigden wy een an
dere verkeerde handelwijze. Een land
bouwer had eene lamely k vochtige wei
de, waar biezen, kattestaarlen en andere
diergelyke planten in voorkwamen. En
hy gebruikte daarin superfosfaatWel
nu, superfosfaat is zelf zuurachtig en
zou de weide nog zuurder maken dan
ze van natuur was. Waarom in derge
lijke geene staalslakken en kaïniet ge
bruikt Deze immers zullen de zuurheid
tegenwerken en den aard des gronds
verbeteren.
Sommige meststoffen, als sodanitraat,
superfosfaat, enz. worden als dekvette
gebruiktzelfs de potaschzouten kunnen
aldus met voordeel aangewend worden,
zooals de laatste proeven duidelijk be-
wyzen.
Welnu meer dan eens zagen wy on
bedachte landbouwers de meststoffen
's morgens op de planten strooien, als
deze bedauwd stonden. Zy vreesden im
mers dat die meststoffen in den zonne-
schyn gebruikt zouden kunnen vervluch
tigen
En wat is het gevolg daarvan Zoo
dra de zon uit komt staan de planten
verzengd of verbrand, zooals men ge
woonlijk zegt.
Zulks is niet te verwonderen. Immers
de meststoffen blijven gedeeltelijk aan
de bedauwde bladeren kleven, smelten
en de bytende oplossing verschroeit de
plant,
Wy hebben gemeend wel te doen
door de aandacht der landbouwers op
deze belangrijke punten in te roepen en
hen aldus wellicht onaangename misre
keningen te vermijden. WILLIAM.
Bij het afscheid stak Gertrud nog even
het hoofd in de diligence en fluisterde aan
Gebhards oor, die zich tot haar nederboog,
doe alles volgens afspraak, maar ik bid u
en vergeet het niet, wees niet te erg, te
streng, bedenk toch dat het ons eenig kind
Dicht klapte de deur. De vroolijke post
hoorn trompette er vroolijk op los, en
Gebhard was op reis.
Ook nog iemand meer ging dien dag op
reis, maar met een ander doel en naar een
ander land.
Reta wist alles wat Gustaaf betrof. Een
oude vriend haars vaders, die de universi
teitsstad bewoonde, hield haar op de
hoogte.
Ook zij had hem geschreven. Zij had
hem gesmeekt en gebeden om te keeren op
de glibberige baan, waarlangs hij steeds
dieper en dieper in den afgrond gleed, om
reddeloos verloren te gaan. Maar zij ont
ving nooit een antwoord.
Wat had zij voor hem gebeden, hoe
menig uur voor hem in de kerk doorge
bracht, onder heete tranen. En nu, toen zij
hoorde hoe ver het met hem gekomen was,
wilde zij een bedevaart doen naar het mira-
kuleuze beeld der lieve Moeder Gods, dat
op een afstand van vijf sur, op een berg
vereerd werd. De ranke torens schenen
allen bedroefden te roepen, om bij de Moe
der van smarten troost en moed te komen
zoeken.
Een arme wijnbouwer had het prentje
Zooals vroeger in België. Te
Ancelles, in de Opper-Alpen in Frank
rijk, heeft de officieele schoolmeester
slechts een enkelen leerling zijnen
eigen zoon. Al de ouders van het dorp,
goede catholieken, zenden hunne kin
deren naar de parochiale school. Om
zijnen zoon te onderwijzen trekt de
schoolmeester, nu 1800 fr. jaarwedde
en daarbij nog 400 fr. vergoeding voor
woonst.
In België, tijdens den schoolstrijd van
1879 tot 1884, was het nog heler toen
waren er schoolmeesters die geenen
enkele leerling hadden en in hunne
prachtige schoollokalen konijnen kon
den kweeken.
Hooibrand. Soms gebeurt het dat
dicht opeengeperst hooi begint te roo-
ken, en ook wel in brand schiet. Dit
komt voor hij versch hooi, of bij hooi
dat onvoldoende gedroogd was hy het
wegbergen.
Het gebeurde ook wel eens dat iemand
die in zulk hooi, bijvoorbeeld, een mid
dagslaapje ging doen, gansch ontsteld
wakker werd. Gassen, ontwikkeld door
het half droge gras, waren daar de oor
zaak van.
Niet voldoende gedroogd hooi is, na
in oppers of op den dilt opeengestapeld
geweest te zijn, een ongezond voeder
voor de dieren, welke er geen voedsel
uittrekken, en integendeel er storingen
in de spijsverteringsorganen bij opdoen.
De Vorst. De vorst van de laatste
nachten heeft in de provincie Luik veel
schade veroorzaakt. In de valleien van
de Vesder en van de Hoëigue, zoowel
als op de hoogten van Herve, zyn al de
knoppen van de hoornen ganscli ver
nield. Dit jaar zullen er noch krieken,
noch pruimen, noch appelen en ook
geen peren zijn. Zekere groenten,zooals
erwtjes en boonen zyn insgelijks ver
loren. Al de bewoners van de streek zijn
ten diepste ontmoedigd.
Ontslag van den gouverneur van
Antwerpen. M. Fredegand Cogels,
gouverneur der provincie Antwerpen,
deelde Vrijdag in de zitting van de be
stendige deputatie mede dat hij zijn
ontslag aan den koning gezonden heelt.
M. Cogels had dit ontslag reeds den 20
Maart laatst aan den minister van biu-
nenlandsche zaken meegedeeld. De
minister had echter gevraagd om te
overwegen daar kwam de ministe
rieels krisis en verandering van miuis-
gekocht en in zoo'n.landelijk kappelletje ter
vereeiing uitgesteld. En de kleine kapel
was weldra een prachtige, groote, gothische
kerk geworden, waar priesters uit den regel
van den H. Augustinus den dienst deden
en aan duizenden pelgrims de H. Sacra
menten toedienden.
Het klooster en de vrome paters zijn
weg, sinds lang, m..ar de kerk en het mira-
kuleuze beeld zijn er nog, en worden steeds
druk bezocht.
Te voet wilde zij er heen. Daarom ver
liet zij vroeg de stad. Een bidweg zou het
zijn. Zij besteeg den berg, Geen pelgrim
was er nog. Weldra knielde zij in vurig
gebed voor het genadebeeld. De muren der
geheele kapel waren met krukken en ex-
voto's zonder tal behangen. Zooveel gebeden
heeft Maria hier verhoord, zooveel smarten
geheeld. Hier bad de vrome jonkvrouwe
o Lieve Moeder der smarten help, waar
geen menschen helpen kunnen. Zij deed
de belofte, alles te doen om zijne ziel te
redden, en hem altijd alles te vergeven.
Mijn hand kan ik hem wel nooit reiken,
maar een vriendin zijner ziel wil ik zijn en
blijven, zoolag ik leef.
Getroost keerde zij biddend naar huiB.
En toen zij in de parochiekerk ging bidden,
harer bedevaart ten besluit, knielde zij voor
het missiekruis neer, maar zij was niet
alleen. Het schemerde reeds in de kerk.
Toen zij opstond, verliet met haar eene
vrouw de kerk. Vrouw Gertrud was het. Zij
hadden beiden voor Gustaaf gebeden.
terie, hetgeen M. Cogels belette tot nu
toe zijn besluit openbare te maken. De
reden van dit ontslag is dat de achtbare
gouverneur rust noodig heeft, gezien
zijnen wankelbaren gezondheidstoe
stand. Het aftreden van M. Cogels wordt
algemeen betreurd, daar hij aan de
provincie onschatbare diensten bewezen
heeft.
In de sieenbakkeriMiij-
verheid. Wij lezen over dezen
belangrijken tak van onze nijverheid
een bericht dat weinig aanmoedigend is
voor de fabrikanten
De ny verheid der steenbakkerij gaat
eene lang voorziene crisis te gemoet.
Te Beersse hebben de patroons het
loon der werklieden verminderd dezen
veroorzaakten woelingen, waarby de
gendarmen moesten te pas komen. Een
groot getal werklieden zijn afgedankt.
Langs de Schelde is de toestand de
zer belangrijke nijverheid niet beter.
Terwyl dé werklieden voortdurend
meer loon eischen, stijgen de onkosten
der patroons en worden deze overdreven.
De pacht der weiden, bedraagt thans
400 tot 450 fr. per hectare, of het dubbel
van qver 15 jaar. De kolen kostten vroe
ger 12 fr., nu 17 fr., zoodat zy op 22
tot 23 fr. komen, vooraleer zy in de
verschillige steenovens verdeeld zijn. De
schoone steen daarentegen geldt maar
11, 12 fr. meer, tegen vroeger 15 en
16 fr.
Internationaal landbouw-
geetichi. De commissie gelast
met liet onderzoek van het ontwerp der
regeering inhoudende do overeenkomst
te Rome onderteekend, voor de stich
ting van een internationaal landbouw-
gesticht, is vrijdag vergaderd geweest
onder voorzitterschap van M. Raem-
donck.
De commissie heeft haren verslagge
ver, M. Tibbaut, gelast inlichtingen te
vragen aan de regeering, namelyk het
vertoog door de llaliaansche regeering
gedaan en krachleus hetwelk al de mo
gendheden afgevaardigden naar Rome
hebben gezonden. De commissie, oordee-
lende dat de landbouw dezelfde belangen
heeft in alle landen, heelt het wetsont
werp met eenparigheid aangenomen.
BURGERWACHT. De werkdadige
burgerwacht had in ons land, op 31
Maart 1880, eene getalsterkte van 29,862
man.
Op 1 Maart 1899, na hare horinrich
ting, telde zij 40.443 man.
Op 31 Maart 1906 telde zy 47,230 man.
Als vriendinnen verlieten zij de kerk.
IX. DE HAND.
Het was avond.
De laatste klanken van het Angelus
stierven weg langs den stroom, en de heu
velrijen, welke de bedding van den groenen
stroom van weerszijden omzoomen.
Het was volgens het Duitsche lied, de
toppen der bergen glansden in het avond
zonnegoud, en de vervallen tinnen en
torens en kanteelen der grijze ridderburch
ten, het droomend verleden, dat zoo wonder
neerziet op het rumoerige heden, stonden
te flikkeren in de fantastische verl.chting
van groen en purper en goud, dat het be-
tooverde kasteelen schenen, door de sage
weleer omsponnen met haar liederen, zoo
als nu met machtig omhoog rankend klim
op
Er daalde iets plechtige over het land
schap neer, iets dat tot bidden stemde.
De diligence ging door een klein dorpje
allerschilderachtigst gelegen in een uitsnede
der bergen, die in hun holte juist de bed
ding aanbinden aan een dier kleine berg-
stroomen, die bij storm en regenbuien zoo
noodlottig worden voor hun oevers. De
hellingen daalden links en rechts in zachte
glooiing tot aan den Rijn, de huizen als in
hun armen houdend, zoo als een moeder,
die de kleinen het maken der eerste schre
den leert, de armen beschermend aan bei
den zijden van den kleine uitstrekt.
Wordt voortgezet.
