Vlaamsche Kermis, 2"". 3en, 9en en 10en Augustus.
Zondag 26 Juli 1908
5 centiemen per nummer
62*te Jaar 4071
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
STAD AALST
Onderwijs en
Ongeleerden.
STANHOPE
Loof en Rapen.
Ouderdom spensi oenen
DITJES en DATJES.
DE DENDERBODE.
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee-
kening van den volgenden dag. De prys ervan is tweemaal ter week voor
de Stad 5 frank met den Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont
vangen zyn ten laste van den schuldenaar.
Men Schrijft in bij C. Van de Putte-Gooasene, Korte Zoutstraat, N* 31
•n in alle Postkantoren des Lands.
CCJIQUK HULK.
Per drukregel Gewone 15 centiemen Rekla'men fr. 1-00 Vonnissen op
3d8 bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij accoord.
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Nota
rissen moeten hunne inaendingen doen, uiterlijk tegen den dijnsdag en vrijdag
in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele van
dit blad.
Aelst, 2S .lull 1908.
Het is onbetwistbaar dat er, sedert
1900, eenen merkelijken vooruitgang
is bestatigd geworden in de uitbreiding
van 't Volksonderwijs.
En inderdaad op 100 inwoners woon
den, in 1900, 11,86 kinderen de school
by en in 1906, dus 6 jaren later, waren
er 12,21 die ter school gingen op 't zelf
de getal inwoners.
De verschillige lagere scholen van
't land telden in 1906,883,516 leerlingen.
Hoe talrijker de scholen worden bij
gewoond hoe meer breidt zich het onder
wijs uit en bijgevolg moet het getal
ongeletterden of ongeleerden in even
redigheid verminderen.
Het aantal ongeleerden was in 1890,
dus over 17 jaar, 21,60 per honderd en
die verhouding was in 1907 gedaald tot
9,06 ten honderd, dus 12,54 min.
Nog een tiental jaren vooruitgang op
dien voet en dan zullen er bijna geene
ongeleerde lieden meer te vinden zijn.
Nog andere onderwijsinrichtingen
gaan gepaard met het lager volks
onderwijs en welke dit laatste volledi-
gen.
Zoo hebben wy de avondscholen, de
zondagscholen, de beroepscholen, de
nijverheidsscholen, de teekenscholen,
de muziekscholen, enz.
Het bywonen dezer scholen doet, het
vroeger genoten onderwijs onderhouden,
en, lyk men zegt, men leert nog bij.
In 1905 telde men in België niet min
dan 4077 avondscholen of scholen voor
volwassenen met 201,061 leerlingen en
een jaar later in 1906 was hun getal ge
klommen tot 4,215 scholen met 208,656
leerlingen.
De beroeps-en handelsscholen waren,
in 1906, ten getalle van 209 met 21,817
leerlingen. Van die 209 zyn er 154
vrye inrichtingen met 17,663 leerlingen.
Men telde in 1906, 88 nijverheids
scholen met 23,467 leerlingen.
Als men den toestand van 't openbaar
onderwijs in België ernstig nagaat, dan
moet men bekennen dat geen onzer
groote naburen, in verhouding van hun
grondgebied, zooveel scholen van allen
aard bezit dan wy in België.
Bij deze statistiek over de lagere
scholen dient ook gesproken te worden
over 't sparen dat in tal van scholen is
ingericht geworden.
Het sparen is ingericht geworden in
8117 lagere scholen en in 1625 avond
scholen. In 1906, beliep het getal spa
rende leerlingen tot 459,816 en die al te
samen 11,666,292 franks ter Spaarkas
hebben gestort, 't zy gemiddeld 25 fr.
per spaarder.
Het is hoogst wenschelijk dat liet
sparen in al de lagere scholen ingericht
worde. Zy welke in hunne jeugd hebben
leeren sparen blijven in lateren leeftyd
zuinig; ze blijven sparen en 99 maal
op 100 verbeteren zij er hunnen rnaat-
schappelijken toestand meê. Menig voor
beeld zouden wij kunnen aanhalen van
vlytige spaarzame arbeiders welke
deftige burgers zijn geworden.
Al dio overheerlijke uitslagen op
't gebied van volksonderwijs zijn ver
kregen door 't wys beleid en de toewij
ding van ons catholiek Ministerie 't welk
de uitbreiding van 't volksonderwijs in
zijn programma heeft geschreven.
de Amerikaansche detective.
«o»
25* Vervolg.
Zie hier, brulde hij, het is een bull
dog (Een van de policie).
Wat krijschte Sibylle, toeschietend,
een bulldog
Vernet, ziende dat hij ontdekt was, deed
nu wanhopige pogingen, zich van zijn
tegenstander te bevrijden doch Frans, die
zijn ouders toegeroepen had, hem te hel
pen, had hem spoedig overweldigd en
ondanks zijn krachtigen weerstand lag de
detective na enkele minuten goed gebondeq
op den grond.
Hij verkeerde in beklagenswaardigen toe
stand. De kleeren hingen aan flarden langs
zijn lijf, de wollige pruik zat scheef en de
zwarte verf had zich gedeeltelijk van gezicht
en handen losgemaakt, zoodat hij er be
lachelijk bont en raorzig uitzag.
Ziet ge wel? riep Frans triomfeerend;
het is geen echte neger 1
En dreigend met een revolver, zegde hij
tegen Vernet
Spreken moogt ge maar wee u, als
ge fluit om uw kameraden. Bij het eerste
geluid schiet ik u dood.
Vernet tandenknarste, maar bleefjthard-
ntklrig zwijgen, terwijl het drietal fluister
Het loof is gewis eeno kostelijke
plant, zoowel onder opzicht van alge-
meene huishoudkunde als van dieren-
voeding. Zynen snellen wasdom is de
oorzaak dat men het gewoonlijk als
navrucht teelt, na graangewassen en
bijzonder achter rogge.
Deze teelt is dan ook heel het Vlaam
sche land door verspreid. En niet zonder
reden, want op korten tyd geeft het
eene groote massa uitmuntend veevoe
der, dat in den winter bijzonder goed te
pas komt.
De raap benuttigt overigens de over
gebleven navetten, voornamelijk de stik-
stofhoudende, welke tengevolge der
nitrificatie zou kunnen in den onder
grond verloren gaan.
Daaruit mag men echter niet afleiden
dat rapen geene rechtstreeksche bemes
ting vragen. Wel integendeel, want de
eischen van deze plant zyn zeer groot.
Inderdaad, eene middelmatige opbrengst
van 40,000 kgr per hectare bevat 125
kilos stikstof, 67 kilos fosfoorzuur en
150 kilos potasch.
Uit deze cyfers blykt dat zoo de rapen
rend over het lot van den gevangene be
raadslaagde.
Frans voerde het hoogste woord en na
een poosje vroeg hij, op onbeschaamd ver-
trouwelijken loon
Zeg, zwartje, waarom zijt ge eigenlijk
hier gekomen
Waarom vraagt ge niet eerst, wie ik
ben spotte Vernet.
O, dat krijgen wij er wel uit, als wij
het weten willen. Voorloopig is het vol
gende dat wij weten, wie ge zijt.
Mag ik vragen, voor wien ge mij
houdt
Natuurlijk voor een bulldog I grin
nikte Frans. Maar dat is nu bijzaak. Ik
wil weten, wat ge hier komt doen.
Ik kwam niet om u. Mijn bezoek gold
hem hij wees op den ouden Lenz). En ik
ben niet waar ge mij voor houdt.
Wat dan
Hm een, die voor bijzonderen
inlichtingen inwint.
Dus zoo'n detective
Nu ja, als ge het zoo noemen wilt,
gaf Vernet koelbloedig toe. In elk geval
kunt ge daaruit zien, dat mijn bezoek niet
u geldt. Ik hoop, dat ge vroeger ot later
wel eens in de goede handen zult vallen
En tot Lenz, die naderbij kwam
Ik" zou u wel onder vier oogen willlen
spreken.
De oude was verlegen hij wist niet,
wat hij moest antwoorden.
Zijn vrouw kwam hem te hulp.
in den grond al niet redelijk veel navette
vonden, men eene zeer sterke bemesting
zou moeten toedienen.
Beschikt men over wel verteerd stal
mest, geef er eene halve bemesting of
ongeveer 15,000 kgr. per hectare van.
Versche stalmest is niet aan te prijzen.
Beir is uitmuntend goed voor loofhij
brengt het noodige vocht aan dat in dit
jaargetijde niet zelden ontbreekt en ver
schaft daarenboven eene tamelijk groote
hoeveelheid voedende bestanddoelen.
Maar aangezien op dit oogenblik de
hoevemesten gewoonlijk ontbreken of
voor de herfstzaaïngen bestemd zijn, zal
men bijna noodzakelijk tot scheikundige
meststoffen zijne toevlucht moeten ne
men.
In gewone omstandigheden zal eene
bijvoeging van 100 kgr. ammoniak-
sulfaat.300kgr. superfosfaat en 100 kgr.
zwavelzure potasch, uitmuntende uit
slagen opleveren.
Al die meststoffen mogen voor het
zaaien ingeploegd worden. Op dit
oogenblik, zal de tamelyk booge tem
peratuur het ammoniaksulfaat redelijk
snel doen nitrificieeren en opneembaar
maken.
Sommige voegen daar nog 50 kgr
sodanitraat bij, dat ze op de sneden
strooiën en met de eg inwerken. Der
wijze zeggen zij, is de eerste ontwikke
ling der plant meer verzekerd.
William.
Meermaals is er reeds gesproken en
geschreven geworden over de personen
in 1843,1844 en 1845 geboren en welke
18 frank moeten storten om het pensioen
van 65 frank te kunnen genieten.
Talrijk zijn de personen van dezen
ouderdom die verwaarloosd hebben do
vereischte stortingen te doen en die het
zich berouwen. Velen telt men er ook
die te arm waren om te kunnen storten.
Van bier en daar en vooral uit
Luxemburg zyn er verzoekschriften
naar de Volkskamer gezonden om ten
voordeele dezer personen wijzigingen
aan de pensioenwet te vragen.
De Commissie der Volkskamer heeft
over die verzoekschriften een gunstig
advies uitgebracht.
Eenparig heeft Zy den wensch uitge
drukt dat de Rogeeriug zoo spoedig
mogelijk, de verschillige voorstellen
Gij behoeft u niet voor dezen mijnheer
te geneeren, riep zij Vernet toe hij is een
goede vriend van ons.
De ander wierp een argwanenden blik
op Frans, die wijdbeens, met de handen in
de zakken, naast zijn vader stond.
Weet die oude vriend ook van de
geschiedenis, die in uw vroegere woning is
voorgevallen vroeg hij aarzelend.
Dit voorzichtige polsen maakte Frans
boos.
Wat gaat u dat aan, of ik het weet
of niet stoof hij op. Pas op, mijnheer,
uw manier bevalt mij niet
Vernet lachte minachtend.
Dat spijt mij maar ik ben waarach
tig niet gekomen om uwe gunst te verwer
ven. Gij bevalt mij heelemaal niet.
En luister goed, wat ik u zeg buiten in
de straat zijn zes van mijne mannen. Ben
ik binnen vijf minuten niet terug, dan
komen ze hier binnen. Ik heb maar te
fluiten en ze zijn er.
Tot antwoord legde Frans de revolver
aan.
Waarom geeft gij het signaal niet
vroeg hij kalm.
Omdat ik geen opschudding wil ma
ken. Ik ben gekomen met vreedzame be
doelingen. Maak mijn boeien los, laat mij
tien minuten met Lenz alleen en ik ga
mijnen weg. Gij hebt niets van mij te
vreezen.
Frans veranderde van positie hij leek
besluiteloos.
tot wijziging der pensioenwet aan de
dagorde der Volkskamer zou brengen.
De pensioenwet dient in den zoo
korist mogelyken tyd verbeterd te wor
den, zegt het verslag der Commissie.
Nu, naar 't schynt zou de Regeering
een goed onthaal voorbehouden aan die
voorstellen tot wijziging.
En inderdaad, tydensde feestelijkhe
den te Bergen ingericht om er de zege
praal der catholieken op 24 Mei to
vieren, heeft de heer Hubert, Minister
van nijverheid en arbeid, betrekkelijk
het ouderdomspensioen het volgende
De ouderlingen in 1843, 1844 en
1815 geboren en welke de 18 frank
niet gestort hebben zooals vereischt
wordt, zullen niet met strengheid be-
handeld worden, maar ook mits zekere
voorwaarden zullen zij het pensioen
van 65 frank verkrijgen.
De pensioenwet zal ook gewijzigd
worden ten voordeele der personen
welke op 1 Januari 1901 meer dan 50
jaren oud waren, dus voor dezen ge-
boren in 1846, 1847, 1848, 1849 en
1850.
Het was te voorzien dat er voor de
personen ook iets bijzonders zou gedaan
worden.
Dit zal weeral eene weldaad zyn van
onze catholieke Regeering.
Deze inlichtingen zullen voorzeker
met genoegen vernomen worden.
De Provinciale Baad van Oost-
Vlaanderen heeft ondanks het hevig
verzet der liberalen, doctrinairen en
radikalen, eene toelage gestemd van
15,000 frank voor de hoogeschool van
Leuven.
Het is te hopen dat de overige pro
vinciale Raden waar de catholieken in
meerderheid zyn het voorbeeld van
onzen Provincieraad zullen navolgen.
De Provincie Brabant ondersteunt
wel de god verloochende hoogeschool
van Brussel en de Provincie Henegauw
het rationalistisch weezengesticht van
Uccle.
Het einde van eenen blasphe-
meerder. Uit La Croix wordt ge
meld Talrijke en geloofwaardige per
sonen zyn de getuigen geweest van dit
wezenlijk roerend feit
Te Saint-James-sur-Sarthe, op den
- Gc moogt mij hier niet terughouden,
noch mij geweld aandoen, vervolgde de
policieman, toen hij zag, dat zijne woorden
indruk schenen te maken. Ge moet u allen
voor de policie schuil houden en als ge u
vergrijpt aan een ambtenaar, dan is dat
nog wat anders dan een armzaligen vod
denraper de hersens in te slaan... En gij,
jongmensch, riekt erg naar de gevangenis-
lucht. Ik geloof, dat ik u wel achter de
tralies heb gszien.
Frans haalde de schouders op.
Wat zou dat
Heel veel, daar elke minuut, die ge
mij hier ophoudt, het gevaar om ontdekt
te worden grooter voor u maakt.
De voormalige tuchthuisboef bromde
nijdig en ging in een hoek met Sibylle be
raadslagen.
Van dit oogenblik maakte Vemet gebruik
om snel eenige woorden te wisselen met
Lenz.
Ge kunt mij gerust vertrouwen, zegde
hij. Ik heb wel gehoord, dat uw zoon uit de
gevangenis is ontvlucht en dat gij verdacht
wordt hem verborgen te houden, maar dat
gaat mij niet aan. Of die brutale knaap uw
zoon is of niet van mij heeft hij niets te
vreezen. Ik ben enkel gekomen om te vra
gen wat ge van den matroos weet, die
Jozef Siebel heeft doodgeslagen.
Lenz schrikte en keek hulpeloos naar
Frans.
Zeg eens bulldog, zoo nam de zoon
het woord, eer gij onbeschaamde vragen
Heilig Sakramentsdag, had een smid,
zekere August RaHland, 55 jaar oud, er
genoegen in geschept in grove bewoor
dingen, de toebereidselen te laken der
processie.
Vervolgens klom hy op het taberna
kel van eenen altaar welke men bezig
was met optimmeren, rechtover eenen
calvarieberg en daar riep hy tot het
Christusbeeld Indien gij geen luiaard
waart, zoudt ge mij hier af goofen.
Op hetzelfde oogenblik viel de blas-
phemeerder neder van eene hoogle van
4 meters en bekwam zulke er ge ver
wondingen, dat hjj drie dagen later, na
een vreeselyken doodstrijd bezweek.
Dat einde van den smid Railland, die
eenige jaren geleden van eene hoogle
van 16 meters was gevallen zonder zich
eenigzins te bezeeren, heeft in het land
groote ontroering verwekt.
Men neme ter hand het verslag
van do werkzaamheden der Algemeeno
Spaarkas, en men zie wat nut deze in*
stelling teweeg brengt, vooral als men
nagaat dat het meest de werkende klas
is dio er van profiteert.
Op 2.209,000 spaarboekjes, is een ge
zamenlijk kapitaal ingeschreven van
omtrent 284,000,000 frank, terwijl op
de 329,000 overblijvende boekjes een
dubbel zoo groot kapitaal ingeschreven
is536 miljoen frank.
Aan het hoofd staat het arrondisse
ment Philippeville, met 461 boekjes op
1000 inwoners.
Het arrondissement Antwerpen staat
aan den steert, met 253 boekjes per 1000
inwoners.
De grootste sommen worden gestort
in het arrondissement Veurnedooreen
594 frank per boekje.
Berekent men den uitslag over geheel
het land, niet per spaarder, maar per
inwoner, dan staat het arrondissement
Virton hoogst, met 241 frank per inwo
ner, en Antwerpen 't leegst, met 74 fr.
per inwoner.
Maar, te Virton zyn in evenredigheid
niet zooveel herbergen, danszalen,
schouwburgen, en andere middels om
zijn geld kwijt te raken, als te Antwer
pen en elders.
BRANDWONDEN. Is bij
brandwonden het vel nog onbeschadigd,
dan bevochtigt men de pijnlijke plaats
en strooie er keukenzout op er komen
dan geen blaren en de pyn vermindert.
doet, beantwoord dan eerst de mijne.
Vernet, die het telkens onderbreken
moede was, werd ongeduldig en dreigde
zijne manschappen te roepen. Doch dit be
rouwde hem spoedig Frans storte woedend
op hem toe. drukte hem een prop in den
mond en wierp, door Sibylle geholpen een
vuil stuk linnen over zijn hoofd, zoodat hij
gevaar liep te stikken.
Hi, hi, hi, lachte vrouw Lenz. Dien
hebben wij vast. In 't hok 1
Zij sleepten den ongelukkigen speurder
in een hok, dat gesloten werd en waar ze
hem aan zijn lot overlieten.
De oude Lenz had hen laten begaan
toen zij in de kamer terugkwamen, vroeg
hij echter angstig
Als daar buiten nu toch bulldogs
waren.
Kom, lafbek, luidde het minachtend
antwoord van zijn zoon. Praatjes van dien
vent. Hij heeft niemand achter zich. Maar
om u gerust te Btellen, wil ik den neuB
wel even buiten de deur steken en snuffe
len. Binnen vijf minuten ben ik terug.
Pas was hij de deur uit, of het oude wijf
trok haar man naderbij en fluisterde
Pas op, die iongen heeft ons gauw
aan een touwtje. Hij is Blimmer dan wij en
heeft een verduiveld harden kop.
Lenz knikte toestemmend.
Als hij achter al onze geheimen komt,
zitten wij er onder. En dat gaat toch niet.
Neen, dat gaat nist.
De geschiedenis met Siebel kunnen
4*4 Volksfoppers. Als men de
blauwe, roode en groene volksfoppers
gelooven wil, dan is het logentaal te
beweren dat er in Frankrijk godsdienst»
vervolging woedt.
Maar als er gelogen wordt dan doen
het onze driekleurige tegenstrevers,
want geen week gaat voorbij zonder
dat er soms ongehoorde vervolgingen
worden aangeklaagd. Ziehier nog een
feit
De Burgemeester van Beaumont-de-
Lomagne, heeft het uitgaan der proces
sies vorboden, onder de schijnheiligste
voorwendsels die een laffe vrijmetselaar
maar uitvinden kan.
De Bisschop, Mgr Marly, hoeft daarop
eenen brief tot den Maire gericht, waar
hij, onder ander, in zegt
Laat ons openhartig spreken, heer
Burgemeester. Gij pleegt uwe slechte
daad zelfs zonder moed, en gij poogt,
naar 't schijnt, de verantwoordelijkheid
te werpen op de slachtoffers uwer vrij-
heiddoodende gril, gewagende van de
- strijdlustigheid der catholieken.
Maar gij zult niemand bedriegen.
Wie toch zou kunnen gelooven dat een
biddende processie strijlustig is, zelfs
als ze opgeluisterd is door klaroenen,
trommen en vaandels
Neen, heer Btrgemeester, do catho
lieken zijn niet strijdlustig, zij bemin
nen den vredo zij vallen niet aan, zij
verdedigen zich, en eilaas misschien
te zwak
Maar gy en-uwe politieke vrienden
zijt vechtersbazen, zij die do klooster
lingen verjoegen, binnen do kloosters
braken, de deur der kerken verbrijzel
den; de priesters uitplunderden, dB
deoden beroofden, de vrijheid velban
den
Gij hebt u vrijwillig buiten de ca
tholieke gemeenschap gesloten.
Goed gezeid, Monseigneur. Mochten
de catholieken, in 't algemeen, wat
meer haar op hun tanden krijgen, en ia
alle omstandigheden eensgezind optre
den, hun zaken zouden in Frankrijk er
niet te slechter om staan.
Iedereen wenscht lang te leven,
maar niemand wil als oud doorgaan.
Het eerste wenscht men, uit genegen
heid voor de wereldsche ijdel heden en
uit vrees voor do dood; de reden van
het tweede is te vinden in de gebroken
die den ouderdom vergezellen, den
mensch afkeerig maken en ten Taste
van de anderen. Güizot.
»*4 Petroolvlekken. Petrool-
v lek ken verwijdert men uit gekleurde
stoffen het best met pottenbak kersleem
dat. tot een dikke brij met water
gemaakt en op de vlek gelegd wordt.
Nadat de vlek gedroogd is, borstelt men
zo zorgvuldig af.
wij hem niet verzwijgen ma* van het
andere geen woord, hoor En luister
eens wij moeten hier weg. zoodra wij met
dien buil daar afgerekend hebben.
Ja, in elk geval moeten wij weg, be
vestigde Lenz verdrietig al was het alleen
maar om dat vrome meisjewant die komt
terug, daar kunt ge staat op maken.
Frans kwam weer binnen.
Alles kalm buiten. Wijd en zijd geen
buil te zien. Nu vooruit er meê wat wou
die zwarte van u
Och, de zaak is, begon Lenz, ik
moet als getuige voorkomen, wegens een
doodslag.
Een doodslag herhaalde Frans met
zichtbare belangstelling. Hoe ging dat in
zijn werk Vertel eens I
Och, er valt niet veel te vertellen,
hé Op n' avond kregen een paar jongens
hier ruzie met elkaar, terwijl moeder en ik
er bij zaten. Wij deden ons best, ze te
scheiden, maar eer we het goed zagen, lag
er een dood. Dadelijk daarop kwam de po
licie, en wij poetsten zc natuurlijk alle
maal. Zoo vonden zij alleen den doode en
zoeken nog altijd naar den moordenaar.
Is er dan geen mensch geknipt
Neen, ze pakten er wel een, een
matroos, doch die glipte hun weer door de
Drie, behalve moeder en ik.
En Nancy, voltooide Sibylle.
(Wordt voortgezet.)
