Donderdag 22 October 1908 5 centiemen per nummer 65gle Jaar 4096
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Onbewimpelde
bekentenissen.
Heldin van het kwaad
Leest en verspreidt
De Denderbode
Koopen is goed,
betalen is beter.
Wettelijke besluiten.
EEN EN ANDER.
DE DENDERBODE.
Dit nlad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder
tning van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week voor
Stad 5 frank met den Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
«anden fr. i-75 voor dry maanden, voorop te betalen. De inschrijving
adigt met 31 December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont-
tngen zyn ten laste van den schuldenaar.
Ken Schryft in bij C. "Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, Nr 31
in alle Postkantoren des Lands.
CUIQCJE •ULH.
Per drukregel Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1-00 Vonnissen op
3d® bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij accoord.
Niet opgenomen handschriften worden- niet teruggestuurd. Heeren Nota
rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dijnsdag en vrydag
in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele van
dit blad.
Aelst, 21 October 1908.
Wie enkel liberale gazetten leest moet
wodzakelijk nopens den geest en het
Ireven der politieke partijen in ons
and op een dwaalspoor verkeeren. In
lie liberale organen moet men geene
enpartijdigheid gaan zoeken. Waar zy
ttdurig op uit zijn, 't is van de katho
lieken te beschuldigen van vijandschap
legen onze vrijheden, van achteruit-
Iruipery enz., van vervolgingen, tegen
Je liberalen waarvan men mordicus
kwezelaars, pilaarbijters, enz. maken
Til.
Onpartijdige verklaringen, onbewim
pelde bekentenissen treft men alleen
Tin tyd tot tijd aan in een of ander tijd-
«hrift in 't welk een gematigd liberaal
openhartig zijne denkwijze uitdrukt.
Nu, zoo verscheen over eenige dagen
La Révue de l'Université in 't welk
aen eene studie over het liberalism
untreft, geschreven door M. Vauthier,
leeraar aan de hoogschool te Brussel,
narin eenige rechtzinnige bekente
nissen voorkomen doch met een liberaal
Musje overgoten.
Het zal niet ongepast zyn er een en
ader van te laten volgen
«Zonder twijfel, schrijft M. Vauthier.
keeft de katholieke partij de rol der
Geestelijkheid op het gebied van het
lager onderwijs versterkt. Dat ter zijde
platen, heeft zij bijna niets beproefd
kt bijzonder katholiek is...
Indien de vrijheid in de eene of de
ludere van hare voorname uitingen
nijheid van geweten,vrijheid van druk
pers, vrijheid van vereeniging recht-
itreeks bedreigd ware, dan zou het
liberalism aan al de zielen die verkleefd
zijn aan de onafhankelijkheid eeneu
itrydkreet verschaffen. Doch in België
Khynt de vrijheid gevrijwaard te zijn
ttgtn den aanslag van eene blinde redktie.
Mg it is een land dat uitnemend vrij is.
De Belgische katholieken voelen zich
klaarblijkelijk te zwak om iets ernstig
legen de vrijheid te ondernemen.
Laat ons erbij voegen dat zij zulks
niet logenstraffen. Zij hebben groote-
Ijjks van de vrijheid gebruik gemaakt
toor henzelven. Zy. zyn eraan gewoon.
Zjj schikken er zich volkomen in.
Zoo, zoo Wij, katholieken, zijn dus
tolgens M. Vauthier, die fanatieken
Dist zoo als het orgaan der firma «Vijf
Bzelfl Sc C° n ons meermaals heeft afge-
Khflderd. De katholieken, zegt hy ver-
DOOR EUG. LEË\.
45e VERVOLG.
Ziehier stukken die zulks bewijzen,
en bij deze woorden overhandigde zwarte
An aan den rechtsvorderaar een pakje dat
rij onder haren omslagdoek had uitgetrok
ken.
Daarna ging zij voort
Het kind werd gedoopt onder de naam
van Arnold, bleef tot zijn tiende jaar in
Engeland, en ging vervolgens naar een
onderwijsgesticht in Duitschland, waar hij
kennis maakte met een oudersverdriet -
dat hem zooveel te gemakkelijker bedierf,
daar hij om zoo te zeggen zonder ouders
was. De graaf voorzag in zijne behoefte,
daarbij bleef het, en ik was zinneloos ge
worden en zat opgesloten.
Nu gij dit allea weet, heeren, zal het
u niet moeilijk wezen het overige te be
grijpen Arnold van Borluit werd, op een-
en-twintigjarigen ouderdom, voor diefstal
en vervalsching, onder den naam van
Wurthen, te Batava tot twintig jaren krui-
wagenstraf veroordeeld. Intusschen liet
men mij los. Ik ging naar Elsegem bij den
graaf, die me de vreeselijkste bedreigingen
deed voor her geval dat ik over het verledene
zou spreken. Hij schonk mij een klein
huiajo on wat hulpmiddelen. Negthana kon
der, hebben nog niets tegen de vrijheid
ondernomen en zullen er niets tegen
ondernemen want ze Lebben de vrijheid
lief en dus hebben de liberalen en socia
listen onder dit opzicht van de katho
lieken niets te vreezen.
Onder ander stelt M. Vauthier ook
vast dat het liberalism gedurende deze
tien laatstejaren weinig ofgeen vooruit
gang beeft gemaakt.
De onderlinge sterkte der dry par
tyen die zich dc ondersteuning der
kiezers betwisten, zegt hy, is op geene
merkbare wijze veranderd geworden.
De kiezingen, welke malkander in ons
land opvolgen, 't zij wetgevende, pro
vinciale of gemeentekiezingen, bewijzen
telkenmale, spijts eenige lichte rijzingen
en dalingen, dat er eene soort van onbe
weeglijkheid der openbare denkwijze
bestaat,
Doze verklaring slaagt den bodem in
van al die ronkende beweringen en ge
kakel Qver liberale ontwakingen aanst.
zegepraal dor driekleurige anti-katho-
liekep.
Na 25 jaar katholiek bestuur zijn de
anti-katholieken er nog niet ingeslaagd,
ondanks hunne helsche onverpoosde
aanvallen, het vertrouwen te doen wan
kelen dat het volk stelt in onze katho
lieke Staatsmannen overtuigd dat hot is
van hunne bekwaamheid en hunne toe
wijding aan de openbare zaken voor de
algemeene welvaart.
Doen wij ten slotte bemerken dat
M. Vauthier bevestigt dat, in België
de vrijheid is gewaarborgd of gevry-
waard tegen de ondernemingen eener
blinde achteruitkruipery België
schrijft hy, is een uitnemend vrij
land.
Is dit niet de uitdrukkelijke logen
straffing der jammerklachten van onze
liberale en socialistische, roode en groe
ne, politiekers over de verongelijking,
de verdrukking eener loodzware dwing-
landij waaronder zij zouden gebukt
gaan
Wat kaakslag aan de liberale scri-
XV ie ecu ohoniienient
neemt voor 1909 zal liet
blad pi-alij; ontvangen, te
rekenen van Zondag 1 No
vember aanst. Voorwaar
den aan 't bootd van 't blad.
ik niet heel en gansch zwijgen, maar nie
mand hechtte geloof aan hetgeen ik zeide,
omdat ik gek was geweest en men mij nog
als zoodanig beschouwde. Men maakte mij
het leven zuur op alle mogelijke wijzen, en
zoo komt het dat ik waarzegster en bede
lares geworden ben.
Ik had mijnen kleinzoon echter uit het
oog verloren. Na vijfjaren gevangenzitting,
was hij erin gelukt met drie andere misda
digers te ontsnappen en op een engelsch
oorlogschip in Europa terug te komen. Hij
schreef me uit deFransche stadRowaan om
geld, en dewijl ik toch iets missen kon,
reisde ik naar zijne woonplaats. Aldaar
aangekomen, vertelde ik hem hetgeen er
bij zijnen vader gebeurd was het huwelijk
zijns broeders met eene tooneelspeelster,
zijne ongenade, zijn vertrek naar den
vreemde, eindelijk zijnen dood in Oost-
Indië, dien mij door iemand ten stelligste
waB verzekerd geworden. Hij kwam met
mij terug in Vlaanderen en wat er sedert
dien gebeurd is moet ik u niet zeggen.
De rechters onderzochten de bewijsstuk
ken, welk de spreekster hun had overhan
digd.
Is alles waarheid wat uwe grootmoe
der verhaald heeft vroeg de onderzoekg.
rechter aan den stervende.
Ja, antwoordde Adolf, ik heb er niets
bij te voegen of af te trekken.
Eergisteren-nacht, hernam de rechter,
lijt gij naar Elsegem geweest met de vrouw
Er waait een gunstig windje over de
handelswereld schryft onze confrater
De Postrijder en 't komt de herten
verheugen van al wie ambachtsman of
neeringdoener is, of met den handel zyn
brood verdient.
Eene beweging is ontstaan, om de
comptante betaling te bekomen van al
wat gemaakt werd. geleverd en ver
kocht en weldra zal iedereen er iets of
wat voor doen willen.
Men weze wel doordrongen van de
spreuk
Het geld moet rollen, daarom is het
rond.
En inderdaad, niets is heilzamer,
niets is voordeeliger aan eenieder het
gedurig rollen, het bestendig verhande
len van liet geld.
Die er veel bezit, moet er gebruik
van makenveel gebruik en niets dan
goed.
Men kan geen beter gebruik maken
van zyn geld, zyne fortuin, dan er de
inkomsten behoorlijk van te verteeren,
tot baat en voordeel der andere min be
zittende lieden tot verschaffen van het
brood, van het noodige levensonderhoud
der minderen, die met werken op
welk gebied ook, hun bestaan moeten
verzekeren.
Daarom handelen al de ryke en wel
stellende lieden zeer wel, wanneer zij
veel koopen, veel laten werken, in een
woord veel laten verdienen en winnen.
Maar is koopen goed, betaleti is nog
beter en wel betalen op gepasten tijd
en stond.
Comptant betalen met minzaamheid en
tevredenheid, opdat de ambachtsman
seffens voor zijn werk vergolden worde,
opdat de koopman, de winkelier de
waarde hunner waren aanstonds zouden
ontvangen en mot dit geld kunnen voort
doen.
Ha Menigeen denkt er niet aan, in
welken diepen pijnlijken toestand vele
lieden gesteld worden, dio hunkeren
achter het hun verschuldigde geld en
vergeefsche pogingen aanwenden om
door hunne schuldenaars betaald te
worden.
Handelaars, ambachtslieden, winke
liers, ja, landbouwers en werklieden,
worden er menigvuldig gevonden, die
van welstellende of rijke personen veel
geld te goed hebben, maar, jaren lang
achter de betaling ervan moeten wach
ten.
Och Wisten de ryken wat folteren-
die op u heeft geschoten met welk doel
drongt gij het kasteel binnen
Ik wist dat mijn vader na zijn testa
ment ten voordeele van mejuffer de Dak er
nog een ander had gemaakt ten voordeele
van mijnen broeder mevr. d'Aulneux ken
de de plaats waar het testament verborgen
lag en wij gingen het halen.
Zoo Vondt gij het testament
Ja, hier is het, ik kan er nu niets meer
mede doen, sprak de lijder wiens stem
allengs verzwakte en bij wien alles eenen
spoedigen dood aankondigde.
En waar bevond zich dit stuk
Arnold van Borluit sidderde en wreef met
de hand over zijne oogen.
Osprak hij, IK ben er niet ingegaan,
ik kon niet.... 't Is zij die in de spelonk
afgedaald is... de Bpelonk waar het lijk van
den graaf ligt....
Allen die zich bij het ziekbed bevonden
keken elkander vol ontzetting aan.
XXIV
De gekwetste vertelde in korte woorden
zijn nachtelijk bezoek op Elsegem in gezel
schap van haar, die hem, voor een ander
nemende, den doodelijken slag had toege
bracht, en hij gaf al de noodige inlichtingen
om de plaats, waar de oude edelman den
geest had gegeven, terug te kunnen vinden.
Toen hij hiermede geëindigd had, vroeg
Joris Zoetberg aan de twee Magistraten,
de zielepynen hunne schuldeischers ly-
den, die achter 't hun verschuldigde
snakken konden zy ooit de geldsmarte
in hun hart gevoelen, zy zouden hun
geld niet zoo ongenadig vasthouden.
Zie dien winkelierZyn angst is groot
want het einde der maand nadert ras en
dan zal die onverbiddelijke wissel wor
den aangeboden, hem door zijnen koop
man tot betaling gestuurd.
De hoogst bekommerde handelaar of
ambachtsman moet eene som geid beta
len en vindt ze niet en op zyn hoek staat
er een goedvinden, van duizenden fran
kenHy loopt bij vrienden of fami
lieleden om wat geld ter leen te schooien,
bidt, smeekt, knielt misschien in het
stof der bitterste vernedering, om wel
licht dan nog te leur gesteld huiswaarts
te moeten keeren.
En middelerwijl zitten er van zyne
schuldenaars, rijke lieden, te cijferen en
te rekenen hoeveel interest hun geld op
brengt dat zij aan hunne nederige
schuldeischers al lang zouden hebben
moeten betalen en dat zy aldus onwette
lijk en onredelijk als het hunne gebrui
ken en houden.
Een welsprekende redenaar zegde
onlangs in eene vergadering van voor
name lieden, dat de ryken, die niet op
tyd en stond hunne aankoopen hetalen
of de rekeningen van dezen die voor
hen werkten niet comptant voldoen mis
dadig handelen.
En dat is waar, want nooit zouden zy
kunnen denken, welke schromelijke ge
volgen hunne slechte wyze van betalen
soms hebben kon en wisten zy het, ze
zouden wel meer dan eens van ontzet
ting rillen en beven, bij het bestatigen
dat zij zooveel wee en jammer hebben
gesticht, bij kleine burgers, die zonder
hunne eigene schuld teu gronde werden
geholpen.
Gelukkiglijk zijn er ook weldenkende
ryke lieden, die comptant betalen of
hunne rekeningen binnen de dertig da
gen voldoen en wij hopen vast dat hun
getal snel zal vermeerderen, dank aan
de beweging welke tot redding en by-
stand der kleine burgerij op touw is ge
zet en gedurig zal toenemen.
Dat eenieder het onthoude
Koopen is goed betalen is beter.
Wet tot overdracht van Kongo
aan België. Gister Dynsdag deelde
het Staatsblad de wet tot overdracht
mede van den Onafhankelijkeu Kongo-
staat aan
den stervende te mogen Bpreken, daar hij
zich hiertoe door dringende redens gedwon
gen gevoelde.
Iedereen verliet de ziekenkamer, en de
twee broeders bevonden zich alleen tegen
over elkander...
Een kwartier later, trad Joris buiten hij
zag er geheel bleek en ontdaan uit, en men
kon merken dat hij geweend had.
Zich tot den priester richtende, sprak hij
Eerwaarde heer, de jongste zoon van
den graaf van Borluit vraagt uwe hulp ora
voor God te verschijnen, met Wien hij «ich
wil verzoenen eer hij heenga, want zijn
laatste uur is nabij.
De geestelijke bleef eenigen tijd bij den
Btervende, daarna riep hij allen weer binnen.
Anna liep naar de legerstede en omstren
gelde haren kleinzoon met de armen.
't Is gedaan, 't is gedaan 1 riep zij
uit, kijk, kijk, zijne oogen gaan toe, de
doodstrijd begint 1...
De priester knielde en las het gebed der
stervenden.
Eenige minuten daama, gaf het nieuwe
slachtoffer van de Heldin van het Kwaad,
zijne ziel aan haren Schepper weer.
De rechtsvorderaar en zijn collega bega
ven zich hierop bij mevrouw d'Aulneux, om
tot hare ondervraging over te gaan.
Zij verwachtten zich aan eene lange en
zware taak: zij was nogtanszeer eenvoudig
en gemakkelijk. De beschuldigde zeide da
delijk bij hun binnentreden dat zij onweder-
De krisis.—Uit de handelssta
tistieken, opgemaakt nopens de 7 eerste
maanden van 't jaar 1908, blijkt dat Bel
gië, gedurende dat tijdperk, 11,845,870
ton koopwaren heeft ingevoerd, tegen
12,541,535 ton in het overeenkomstig
tijdperk van 1907, dus dit jaar 695,665
ton minder, wat eene waarde vertegen
woordigt van 188 miljoen franks.
De uitvoer gedurende hetzelfde tijd
perk beliep9,215,180tou tegen 9,555,287
in de 7 eerste maanden van 1907 dat
is 340,107 ton miuder voor eene waarde
van 50 miljoen fr.
De zeevaartbeweging is in de volgende
verhouding vertraagd
152 schepen minder binnengekomen
6D 190 minder uitgevaren.
De krisis heeft ook haren weerslag in
de spaarkas. Het verslag over de wer
kingen dezer kas voor de maanden
April en Mei toont duidelijk hoé erg de
krisis woedt.
Het bedrag der stortingen gedurende
deze twee maanden gedaan is kleiner
dan dat der gedane terugbetalingen.
Dat bewijst dat vele menschen hun
spaarpotje hebben moeten aanspreken,
omdat hunne verdiensten kleiner waren.
Men heeft 5 V* miljoen mindgr ge
stort dan terugbotaaldOp een totaal
van 72 miljoen maakt dat 7 per cent.
In Frankrijk woedt de Krisis even
erg. In het laatste jaar beloopt de ver
mindering op uit- en invoer meer dau
1 miljard tegen het vorige jaar.
Dat -moet elkeen aanzetten tot voor
uitzicht.
De eet lust van liet genie.
De grooto geniën, bezonderlijk die
in letterkunde, zijn gewoonlijk groote
eters, getuigen Balzac, Flaubert, Victor
Hugo en Zola, in Frankryk Fielding,
Dickens, Thackeray en Macaulay. in
Engeland Bismarck, Goethe en Les
sing, in Duitschland Irving, Franklin
on Cleveland, in Amerika, waren allen
meesters in het knabbelen.
Doch de palm komt ontegensprekelijk,
toe aan Balzac, zooals de spijskaart van
zyn berucht ontbijt by Wéry bewijst.
De schrijver van de Comedie humaiue»
at acht dozyneu oesters, eene tong,
twaalf schaapsribbetjes, eene eend, een
koppel patrijzon en eene groote hoe
veelheid allerhande nagerecht.
Alexander Dumas, vader, was insge
lijks een merkwaardige eter; Napoleon I
at zeer traag, Washington integendeel,
was de gematigheid in persoon.
De kunstenaars in het algemeen doen
zich gaarne te goed, wel te verstaan als
hunne middels het toelaten.
roepelijk besloten had op geene enkele
hunner vragen te antwoorden, en dat
geenerlei menschelijke macht in staat zou
wezen haar van besluit te doen veranderen.
En wezenlijk, noch raad, noch gesmeek,
noch aandrang konden er haar toe bewegen
het stilzwijgen te verbreken. Koud als een
marmeren beeld, scheen zij er de onbe
weeglijkheid van te bezitten. Men zou
gezegd hebben, dat zij vreemd was aan
alleB wat er gebeurd was, dat zij niet het
minste leedwezen gevoelde, dat zij geen
gevaar liep, kortom, dat zij van niemand
iets duchtte.
Verbazende vrouw zeide de onder
zoeksrechter, een jongman, terwijl hij het
aanhoudingsbevel Bchreef.
Monsterachtige natuur I antwoordde
de rechtsvorderaar die eerst kort geleden
getrouwd was.
Toen zij, vergezeld van twee rijkswach
ters, het rijtuig ging binnenstappen dat
haar in de gevangenis moest brengen, zag
zij Joris Zoetberg aan het venster. Eens
klaps staan blijvende, wierp zij hem eenen
dreigenden blik toe en sprak
Niets is ten einde, noch voor mij noch
voor u
Eenige uren nadien, zat zij in het gevang
opgesloten als schuldig aan den moord op
Arnold van Borluit.
Wordt voortgezet.
