Donderdag 26 November 1908 5 centiemen per nummer 63,te Jaar 1106
Broodnijd.
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Over onderwijs
en opvoeding.
MOEDERHART!
EEK EK AKDEli.
DE DENDERBODE.
Dit ulad verschynt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee-
kening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week voor
Stad 5 frank met den Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden fr. 1-75 voor dry maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont
vangen zyn ten laste van den schuldenaar.
Men Schrijft in by C. Van de Putte-GooBsens, Korte Zoutstraat, Nr 31
in alle Postkantoren des Lands.
CUIQUG BUUM.
Per drukregel Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1-00 Vonnissen op
3dö bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij accoord.
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Nota
rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dynsdag en vrijdag
in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele van
<iit blad.
AelBt,3K November I908
Het komt den ouders toe, uit kracht
der natuurwet, hunne kinderen op te
brengen. Zij zijn streng verplicht al de
onrechtvaardige maatregelen tegen te
werken, die hun dat willen beletten te
doen, en uitsluitelijk voor zich zeiven
het gezag te bewaren over de opvoeding
hunner kinderen.
Indien zij zeiven die plicht niet
kunnen volbrengen, dan moeten zy tot
andereu hunne toevlucht nemen. Nu,
'tis ook een recht van het ouderlijk ge-
za& die gestichten te kiezen, waar de
kinderen zullen worden opgevoed, en
de meesters die hunne kinderen de
wetten der zedenleer zullen inprenten.
Als dus de katholieken vragen,
en het is hun recht het te vragen on te
eischen dat het onderwijs door de
meesters gegeven, overeenkomen met
den Godsdienst der kinderen, dan ma
ken de katholieken gebruik van hun
recht.
Er kan niets onrechtvaardiger uit
gedacht worden dan de ouders tusschen
deze twee toestanden te doen kiezen
ofwel hunne kinderen in onwetendheid
te laten opgroeien ofwel ze te moeten
zenden Daar gestichten, die gevaarlijk
zyn voor de belangen der ziel van de
kinderen.
Wie spreekt zoo De Paus Leo XIII
in zyne Enkyclieken Sapientice Chris
tianas en Affari vos en 't is noodig
tegenwoordig die leering van den Paus
eens te herinneren ook aan katho
lieken.
Wy voegen er vandaag nog een uit
treksel óf drie by uit documenten van
den H. Stoel uitgaande.
Indien in de openbare scholen er
naaste gevaar van verderf bestaat en dit
jevaar niet kan vermeden worden,
ïetzij omdat men er dingen onderwijst
tegen het Geloof, hetzij er dingen ge
beuren door de zedenleer afgekeurd,
moet dit gevaar vermeden wordeD
n welken prijs ook, zelfs met gevaar
van leven of van een tijdelijk verlies te
ondergaan.
Zoo staat het in de Onderrichtingen
der Progaganda aan de Bisschoppen
der Vereenigde-Staten, het land der
Vrijheid.
Men moet, tegen welken prys ook,
als zeer slechte scholen vluchten die
—-(O)
VOORWOORD
Op het eiland St-Domingo.
Lieve Eva, nog een kuB mijn teerbe
minde Eva, zullen uw echtgenoot en uwe
kinderen u ooit terugzien Moest gij nooit
van deze verre reis terugkeeren
Zwijg, Edmond, ontneem mij den
laataten moed niet di< nik zoo hoogst noodig
heb; denkt gij dat mijn h rt op dit afscheids
uur ook niet getroffen is De plicht ge
biedt, ik moet vertrekken van deze reis
hangen gansch ons fortuin en de toekomst
onzer kinderen af.
Wat scheelt ons dit fortuin Gij zijl
het kostbaarste goed dat wij op aarde be
zitten. Hoe heb ik ongelijk gehad u zoo
gauw mijne toestemming te geven Nu zie
ik het gij zult naar St-Domingo niet ver
trekken, ik verzet er mij tegen.
Ja, lieve moeder, gij zult niet vertrek
ken, herhaalden de twee kinderstemmen,
deze van Carmen en gene van Paguita,
terwijl hun broeder Hendrik, een tweejarig
knaapje in gebroken woorden uit volle
longen toeriep
Stoute moeder 'k Wil nietgaat gij
scholen, waar alle godsdiensten op ge
lijken voet worden gesteld alsof het
in zaken die God en goddelijke zaken
van weinig belang ware de echte lee
ring aan te kleven, de waarheid of de
doolleer.
Men moet de leering van den Gods
dienst voegen bij de leering der vak
ken, die de jeugd bet onderwijs ver
schaffen. De leering van deu Godsdienst
van de andere vakken scheiden, is het
er op aanleggen dat de jeugd onzijdig
blij ve ten opzichte harer plichten jegens
God. Deze methode is valsch en verder
felijk, bijzonder in de kinderjaren, en
zij opent de deur aan godverloochening
en sluit ze toe voor de kennis van het
ware Geloof.
Men moet niet alleen die scholen
en colleges vluchten, waar men met
opzet dwaalleer en ware leer mengt, of
waar ongeloof heerschtmaar ook die
waar men de christelijke leering en
zedenleer niet onderwijst, omdat man
ze van kant stelt als onnuttige zaken.
Zoo staat het in do Encyclieken Affari
en Aobilissima, en in den Brief van Paus
Leo XIII aan de Bisschoppen van Polen.
Er wordt in deze dagen zoo veel van
verplichtend onderwijs gesproken de
katholieken deden goed eens over boven
staande uittreksels na te denken, er ook
zich eens te herinneren, dat onderwijs
maar een deel uitmaakt van wat men
opvoeding noemt in katholieken zin.
En katholieke zin moet wel de richt
snoer zijn van katholieken.
Dat is eene erge kwaal die 't mensch-
dom heeft aangetast, schryft onze con
frater b De Postrijder
Dat is de oorzaak voor zoo velen van
een allergrootst nadeel in hunnen han
del. eene betreurenswaardige verhinde
ring der werkzaamheden hunner nij
verheid, eene noodlottige schade in
hunne nering.
En 't is echter jammer.
De menschen zijn op de wereld ge
steld om met, door en voor elkander te
leven.
De zon, onpartijdige weldoenster,
schijnt voor allen gelijk en schenkt mil
de gaven aan eenieder, hy weze er al of
niet waardig van.
De weldoende regen valt voor allen
die leven en verfrischt de lucht die door
eenieder moet ingeademd worden.
Het verkoelend windje waait ook voor
weg, de kleine zal kwaad, zeer kwaad
wezen.
Ach ja, meesteres, blijf bij ons, sprak
Dolores, de negerin welke eertijds Eva had
gewiegd gisteren, liet ik raden of de reis
u gunstig zou geweest zijn en het antwoord
was ontkennend...
Op dit oogenblik hoorde men een andere
stem, komende uit den hoek van het salon!
Gij zult niet vertrekken. Eva
Het was de stem van een papegaai, een
dier met schoonen staart, die ook Btem in
het kapittel wilde hebben.
Gij hoort het, moeder? riepen de jonge
meisjes, de papegaai wil insgelijks niet dat
gij de reis ondernemet.
De moeder glimlachte droevig. Tranen
biggelden hare wangen af als zij tot haren
echtgenoot sprak
Vergeef mij het lijden dat ik u veroor
zaak, Edmond, voor de eerste maal is mijn
wil in tegenstrijd met den uwe, maar 't ia
voor ons aller welzijn. Binnen een jaar,
misschien binnen zeB maanden, zal ik terug
zijn, dan zullen wij allen zooals vroeger ge
lukkig wezen.
Zij boog zich naar de drie kleinen welke
haar aankeken en omhelsde ze. Vervolgens
haar kleed wat omzwaaiende snelde zij het
salon uit.
Een rijtuig wachtte op de koer. Bovenop
werden koffers en valiezen gesteld. Gravin
de Merinville vertrok van haar kasteel, ge
legen in den omtrek van Fécamp naar Le
Havre, waar zij zich moest inschepen.
eenieder en het zoekt eerst niet uit, wie
zyne weldaden verdient.
Gansch de heerlijke natuur, door den
Algoede zoo heilzaam voor den mensch
geschapen en geschikt, stort over allen
zonder uitzondering hare milde gaven
uit en maakt hun het leven mogelijk.
En de mensch
Ha Hij alleen heeft beter bedacht en
zal het ook beter weten te schikken.
Volgens hem immers moeten niet alle
menschen leven of beter gezegd kunnen
leven, maar enkel de zelfzuchtigen,
dezen wier haat verknaagd is door baat
zucht, de egoïsten alleen denken
zy, hebben recht op 't licht der zon,
regen, wind en al wat dienen kan.
Alzoo is het gekomen dat eenen bak
ker zijnen medebroeder benijdt omdat
hij een broodje meer in den oven heeft
te steken, dat de eene schoenmaker van
herlverscbroeienden broodnijd, op de
taDden knarst als zijn vakgenoot een
zooltje meer mag leggendat de eene
metser den ander van de ladder zou
rukken, omdat deze de metser een
steen meer zag leggen.
In dien stiel en andere bedrijven zijn
de lieden aan dezelfde jammerlijkeziekte
lijdend, den ellendigen broodnijd, waar
van tot bedeD geen enkel geleerde de
microben of leveringen kon vastknippen
om er een geducht en doeltreffend serum
tegen uit te vinden.
Kon men dat ook, men zou het regel
recht in het hart der ongelukkige beny-
ders moeten inspuiten, opdat het die
giftige adder kunne dooden, welke daar
alles verknaagt.
Broodnijd Mensch, schaam u! Want
dat is de schande van uw geslacht
Gij benijdt dat uw medemensch zyn
brood verdient, dat hy zijnen nooddrift
wint met het geheiligde werk der han
den Gij misgunt hem datgene dat on
misbaar is tot zyn levensonderhoud en
daardoor komt gij er toe hem te bespot
ten, te lasteren, te schaden door minach
ting en afbreken van zijn werk, klein
eeren van zijnen handel in de plaats van
de broederlijke liefde te oefenen en te
werken eendrachtig vereenigd, om
elkanders toestand nog te verbeteren en
't leven genoeglijker en aangenamer te
maken
Wat kan het u maken, molenaar, dat
de wind ook in de zeilen blaast van uwen
vakgenoot? Schaadt het u. schipper, dat
het water waarop gij vaart, ook het
schip van uwen varensbroeder draagt
Hebt gy daar hinder van, vrome smeder,
dat het vuur ook het ijzer van uwen
mededinger doet gloeien
Zij had haren echtgenoot niet toegelaten
haar tot de boot te vergezellen, welke
's anderendaags voor St-Domingo vertrok.
Waarom, immers, het afscheid pijnlijker
gemaakt
Edmond had echter als een zinnelooze
het spoor zijner vrouw gevolgd, doch voor
aleer hij haar vervoegd had, maakte zij
teeken aan den koetsier, die reeds op den
bok zat, en het gespan reed weg.
Vooraleer de groote poort te verlaten,
stak Eva het hoofd door het portel en met
eene beweging met de hand, zegde zij een
laatste vaarwel aan de jonge meisjes, welke
aan het venster waren toegeloopen en aan
den kleine, weike de oude Dolores tusschen
hare bevende handen hield.
Dit maal was de maat vol de gravin liet
zich achterover vallen de moed welke zij
zoo heldhaftig aanwendde, verflauwde, zij
snikte...
c Brave kinderen sprak zij mei gebro
ken stem, uw vader heeft gelijk.» Wanneer
zal ik u terugzien, zal ik u ooit terug om
helzen
Als deze eerste droefheid eenigzinB was
overwonnen, trok Eva uit haren zak eenen
brief, welke zij aandachtig overlas. O dit
schrijven den vorigen dag ontvangen, had
op eenen stond haar geluk verbroken 1 Pablo
d'Aranjuez, de neef van Eva, berichtte haar
dat erge onlusten in de streek van Groot-
Morne waren uitgebroken, op vijf en dertig
h vijftig mijlen van St-Domingo, daar waar
de gravin* uitgestrekte eigendommen bézat.
Och wat is het dwaas en benijdens
waardig
De mensch, dit wys en schrandere
schepsel, dat gedurig droomt van lots
verbetering, kan nog niet eens den
broodnijd ih zijn eigen boezem ver
smachten en nu in plaats van zynen
heiligen naastenplicht te vervullen, door
het vooruit helpen zyner broederen,
vermag hij niets dan hun door aller
snoodste middelen het bestaan ondrage
lijk te maken.
En alzoo komt er overal oorlog onder
de menschen.
Oorlog in elke stad, in elke wijk, in
elke buurt en straat
Men bekampt elkander ongenadig en,
door broodnijd ellendig verblind, ziet
men niet dat men zelf bezig is met zyn
eigen bestaan te ondermynen en zynen
ondergang te bewerken.
Wat moet men doen
Och 't is eenvoudig.
Alwie leeft, moet bedenken dat een
ander ook gaarne leeft. Al wie bestaat,
moet maken en kunnen lyden dat an
deren ook kunnen bestaan.
En daarby zal men het best doen en
handelen wanneer men met elkander in
't zelfde vak broederlijk overeenkomt,
tot verbetering der nering, de heropbeu-
ring van den handel, en het vergemak
kelijken van den zoo lastigen strijd voor
het bestaan, door de edelmoedige broe
derliefde.
De plaatsvervanging. Door een
Brusselsch blad wordt gemeld dat het
ministerie van oorlog tot hiertoe meer
dan 1900 aanvragen heeft ontvangen en
goedgekeurd van vrijwilligers met pre
mie, zoodanig dat al de lotelingen die
erin gevallen zyn cu 200 fr. gestort heb
ben eenen plaatsvervanger zullen heb
ben.
In September, toen men aankondigde
dat er plaatsvervangers ontbraken, wa
ren er nog maar omstreeks 900.
Dus in minder dan 3 maand tijd heeft
men er meer dan 1000 aangetroffen.
Er zyn er natuurlijk veel meer die
zich aangegeven hebben, want men is
zeer streng voor de vrijwilligers met
premie en velen worden afgekeurd.
Het gerucht dat men dus gemaakt
heeft over het gebrek aan plaatsvervan
gers heeft voor gevolg gehad dat vele
jongelingen den lust hebben voelen op
komen om soldaat te worden mits 1600
frank.
Men was in 't jaar 1853 de afschaffing
der slavernij, sinds 1850 uitgeroepen, ver
wekte er groote opschudding, de inboorlin
gen hadden woningen en planterijen ver
woest en verbrand de dokken, waarin men
aanzienlijke hoeveelheden koffie, tabak en
andere waren had opgepropt, geplunderd,
kortom, men stond voor eene groote ramp!
Het inkomen van verscheidene jaren was
verzwonden de rekeningen sloten met een
schrikkelijk tekort, een ernstige herziening
drong zich op...
En Pablo verklaarde zich onmachtig
zonder hulp dit te verwezenlijken. Het
waakzaam oog van den eigenaar alleen kon
soortgelijke baldadigheid verhelpen. Zonder
uitstel moest men komen, zooniet, de
ondergang ware enkel kweBtie meer van
zeer korten tijd.
Ik zal gaan, had Edmond uitgeroepen
als hij dezen brief las.
-Neen, had Eva geantwoord, ik zal
vertrekken. Vooraleer St Domingo te ver
laten, hielp ik reeds mijnen vader om zijn
fortuin te beheeren, ik alleen kan zulke
ingewikkelde zaken in orde brengen.
Edmond had toegestaan om later, zooals
men gezien heeft, het zich te berouwen.
Droevig was het afscheid sedert vier
jaren dat zij getrouwd waren, had geen het
minste windje boven het huis geloeid. De
echtgenooten beminnen malkander, ver
stonden malkander en hielpen malkander.
Eva was eene knappe vrouw, die vroeg
opstond om de werken der planterij te gaan
Daaruit blykt, dat men altijd vrijwil
ligers met premie genoeg zou vinden, en
meer vrijwilligers van beroep indien
men door allerlei plageryen en buiten
gewone strengheid de jongelingen niet
afschrikte.
Zoo draait de veldtocht tegen de rrlj-
willigerschap uit op de beschaming van
degenen die hem ondernomen hebben.
Tegen koude voeten wordt hét vol
gende middel aangeraden Men giet
eenen lepel formol in eiken schoen.
Nadat deze vloeistof in het leder getrok
ken is, doet men de schoenen aanmen
zal geenc koude voeten hebben.
Men verzekert dat het middel volko
men onschadelijk is voor de gezondheid,
en dat het ook geenen invloed uitoefent
op de kousen.
Elke maand hoeft men het middel te
vernieuwen.
Formol is voor weinige centiemen te
bekomen bij do drogisten.
Een millionair falsaris. Eeuigen
tijd geleden werd heel Chicago opge
schrikt door de aanhouding van den mil
lionair Peter van Vlissingen, een Hol-
landscheo uitwijkeling die jarenlang als
hoofd van eene bankinstelling het alga-
meene vertrouwen genoot.
Van Vlissingen werd op zijn kantoor
aangehouden en onder een byzonder
sterk policiegeleide naar de gevangenis
gevoerd, onder verdenking van valsoh-
heid in geschriften te hebben gepleegd
met eenen wissel ter waarde van 22,000
frank.
Het gerechtelyk onderzoek dat volgde
bracht aan het licht, dat de millionnair
Vau Vlissingen werkelijk aan die ver-
valsching plichtig was, doch bovendien,
dat de vyf millioenen, die hy als eigen
dom beschouwde, verkregen waren door
eene opeenstapeling van valschheden in
geschriften door hem, gedurende langen
tijd gepleegd, en van verduistering van
een half miilioen dollars ten oadeele
van zyne kliënten.
Van Vlissingen is veroordeeld tot 14
jaren dwangarbeid in eene strafkolonie.
Dat heeft hij niet gestolen
Hy was een zeer knap man en ge
huwd met eene jufvrouw Roosevelt,
eene verre bloedverwante vn.\ .Km toe
treden president der Vereenigde Staten.
Zij, die hun geld by Van Vlissingen's
bank gelegd haddeD, zyn grootendeels
geruïneerd.
nazien, om zich over de noodwendigheden
van het personeel in te lichten. Ook hadden
al de slaven bittere tranen gestort den dag
waarop juffrouw Ferval het eiland verliet
om haren vader te volgen die, uit gezond
heidsreden, eene andere luchtgesteltenis
behoefde.
In de salons van Parijs maakte de juffrouw
zooveel ophef als in die van St-Domingo.
Voor de eerste maal ontmoette graaf de
Merinville ze op een bal, gegeven door
mevrouw de Sapincourt, zuster van Ed-
mond's moeder dit was een zeer belang
rijke gebeurtenis 1
Welk lief wezen I fluisterde de jonge
ling aan het oor zijner moei, waarlijk ik
erlang ze als mijne vrouw.
Twee maanden nadien had het huwelijk
plaats. Colonel Ferval had hem de hand
zijner dochter geschonken en in triomf ge
leidde de Merinville naar zijn kasteel degene,
welke den vorigen winter als de koningin
der salons was aangewezen.
Vlug liep er een jaar voorbij, eene ge
lukkige verwachting geschiedde en hot
huisgezin vermeerderde met een tweeling.
De graaf en zijne vrouw hadden enkel
nog eenen zoon te verlangen hun wensch
werd aanhoord en de kleine Hendrik zag
het levenslicht drie jaren later.
Wordt voortgezet.
