Zondag 25 Juli 1909 5 centiemen per nummer 63"e Jaar 4174 Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst. De liberalen en de Landbouw. Legerkwestie. GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM. VADERLAND, TAAL, VRIJHEID. De Kantkwestie. Ongelooflijk en toch waar DE POREI. DITJES en DATJES. DE DENDERBODE. Dit Dlad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee- kening van den volgenden dag. De prijs ervan istweemaal ter week voor de Stad 5 frank met den Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes maanden fr. 1-75 voor dry maanden, voorop te betalen. De inschrijving eindigt met 31 December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont vangen zijn ten laste van den schuldenaar. Men Schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, Nr 31 en in alle Postkantoren des Lands. CUIQUE SliUM. Per drukregel Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1-00 Vonnissen op 3d® bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Nota rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dijnsdag en vrijdag in den voormiddag. Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele van dit blad. Aelat, 24 Juli 1909. Gedurig hoort men de liberalen uit vallen tegen de Boerenbonden en alle andere vrije stichtingen ten voordeele van de landbouwnijverheid. Het snijdt in hunne blauwe ziel dat de Katholieke Regeering hulpgelden aan die bonden en stichtingen verleent. En waarom keuren zij dit gunnen van hulpgelden af Wel omdat de leden dier bonden en stichtingen in overgroote meerderheid katholieken zijn ook omdat die bonden en stichtingen veelal door voorname katholieke Heeren, Pastoors en Onder pastoors worden bestierd. De liberalen hebben altijd zeer gebe ten geweest op de buitenlieden en zijn het nog. Nooit deden ze iets anders voor de landbouwers dan ze op de schandaligste wijze begekken, bespotten, beleedigen en lasteren. Tijdens de liberale heerschappij werd aan 't Ministerie hulp gevraagd om de heerschende crisis te bestrijden en 't ant woord wasDe landbouw moet zich maar zelf redden. Onze landbouwers mogen er zich aan verwachten, dat zoodra de blauw-roode- groene kartelisten hier zullen de meer derheid hebben alle hulpgelden aan de landbouwnijverheid zullen afschaft zijn. Socialist Malempré heeft het reeds laten hooren, immers in zitting der Volkskamer van 24 April 1906, zegde hij Wanneer eene andere regeering aan het bewind zal komendan zullen al de toelagen gegeven aan katholieke land- bouw-inrichtingen, afgeschaft worden. Dus, landbouwers,ge zijt verwittigd! Toen de katholieken aan 't bewind kwamen hebben zij er zich dadelijk op toegelegd de landbouwnijverheid ter hulp te komen. Om te oordeelen hoe zeer het katho liek Ministerie de landbouwnijverheid ter hulp kwam moet men de liberale begrooting 1884 vergelijken aan deze van 1909. Wij willen hier eenige voorbeelden geven. Aan do moeielijkheden der kantcrisis in België eene oplossing vinden is voor de beste verstanden een vraagstuk. Deze door iedereen betreurde crisis biedt de onbetwistbare teekenen aan van het verval der nationale Kantkunst. De middelen, die wij zoeken, om de Kant- nijverheid te doen herleven zijn zeer inge wikkeld het oogpunt van kunst en be- dr ij fleer en het maatschappelijk oogpunt moeten hier trouw verbonden blijven. De Teekening. Vooreerst dient men teekenaars of tee- kenaarsters te vormen. Het is niet genoeg teekeningen voort te brengen, men moet Kantteekeningen bekomen, 't is te zeggen, uitvoerbare teekeningen der verschillige soorten van Kant. Welnu, indien er menigvuldige teeke naars bestaan, er zijn zeer weinige Kant- teeken&ars. De toegepaste grondregls in de schoon© kunsten komen weinig te pas voor de tee kenaars van de Kant met de bobijn ge maakt. Een grondregel, in alle kunstwerk noo- dig, beheerscht en deze bestaat in het werk op een goed plan op te maken en name- lyk zich te bezielen van de wijze der aan Kant toepasselijke teekeningen. Daarom moet de teekenaar de bedrijfteer der Kant kennen. Verders moet hij dit plan verdee- len en de versieringen 111 eene overeenstem mende regeling schikken. Het is noodig dat eenige bijzondere tee kenaars belast worden leergangen te geven in zekere lagere- middelbare- of beroep- scholen, bijzonderlijk in de kantnyver- htidatreken de» lands. De vergoedingen wegens afgemaakt vee en het aanmoedigen van de dieren- teelt is van 371,500 fr. tot meer dan 2 millioen fr. geklommen. De toelagen voor wedstrijden en ten toonstellingen, voor de landbouwcomi- ces, voor den hoogeren Landbouwraad enz. zijn met 411,800 vermeerderd ge worden. Voor de landbouwwegenis werd er in 1884 slechts 2,300,000 fr. voorzien en nu beloopen de gewone kredieten alleen tot 4,355,000 fr. Er blyft nog veel te doen voor de landbouwwegenis, doch Antwerpen en Brussel zijn op geen dag gebouwd. In 1884 beliep de totale begrooting, onverminderd de buurtwegenis slechts tot 1,171,925 fr. en in 1909 bedraagt zij 4,352,525 fr. Het is onbetwistbaar dat ons katho liek Ministerie zich de belangen der landbouwers heeft ter harte getrokken en dit bij zooverre dat tegenstrevers er huldo aan brachten. M. Vandervelde, de socialistische lei der, schrijft in zija werk Essai sur la question agraire (Notas over den land bouw). Op min dan tien jaren tijds hebben de Katholiekendank aan den invloed der Priesters, honderden landbouw-vereen- nigingen tot stand gébracht. Tegen over die machtige vereeniging van meer dan 60 duizend landbouwers hebben de liberalen niets gesticht en de socia- listen nauwelijks eenige syndikaten en melkeryeneene maatschappij van aan- b koop en eenige samenwerkende maat- n schappijen van verhoop. Ziedaar waarom de liberalen vooral zoo gebeten zijn op de buitenlieden. Ware het in hunne macht ze zouden ze van gebrek en lyden doen verkwijnen en dit omdat ze katholieken zijn, aan ons voorvaderlijk Geloof getrouw ge bleven. Vrijdag der verleden week vergaderde te Gent, het Middenkomiteit der Afge- veerdigden bij de Kath. Vereeniging van 't Arrondissement Gent-Eecloo en met algemeene stemmen werden de vol gende wenschen uitgedrukt Het Middenkomiteit, getrouw aan zijn programma, 't is te zeggen, alle verzwaring van krijgslasten verwer pend, oordeelt dat de volledige en recht zinnige toepassing van de wet van 1902 op dê vrijwillige dienstneming, vol- De uitvoering der Kant. Sedert eeuwen wordt de Kantnyverheid in België uitgeoefend en onze Kanten zijn in degansche wereld beroemd, geprezen en zeer gezocht. Qns land bezit dus een dade- lyken uitsluitenden handel voor hot maken der schcone Kanten. Elke Kantstreek maakt een of meer soorten van Kant. De bijzonderste handelshuizen hebben de beste Kantwerksters onder deze, die ten huize werken, zyn er zeer behendige het meeste getal vervaardigt maar eenige deelen der Kant, waartoe zij zich bijzonder hebben op toegelegd. Zekere streken, zooals Brussel, Mechelen, Binche, hebben hunne oorspronkelijke bij zonderheid van Kant zien verdwijnen, en deze bijzondere Kanten wordën tegenwoor dig in andere streken des lands vervaar digt. Zoo wordt de Binche-Kant te Brugge en in de omliggende gemeenten gemaakt, de Mechelsche Kant te Turnhouten de Brus- selsche Kant alsook de Duchesse Kant in menige gemeenten der beide Vlaanderen Ninove, Haeltert, Erpe, Meire, enz. Alle pogingen, om die soorten van Kant in hunne afkomstige streken te behouden, hebben en moeten onvermijdelijk misluk ken, gezien het hoogere loon toegekend door de verschillige andero nijverheden, zooals fabrieken en werkhuizen, die zich in de groote steden zijn komen vestigen. Binche heeft menigvuldige, maar vruch- telooze pogingen aangewend om de Kant nijverheid in haar midden te behouden, en de steden die zulks zouden willen navolgen zullen de zelfde nederlaag ondergaan Ten andere, dozo verschillige soorten van Kant worden meesterlijk uitgevoerd door onze Vlaamsche werkvrouwen, die doende is om het noodige eflektief te verschaffen. Drukt den wensch uit dat, indien de rechterzyde, uit den geest van toegeving, oordeelt dat het ontwerp der Regeering moet gestemd worden, zij het niet doen zal dan mits het behoud der plaatsver vanging, en de jaarlijksche vaststelling van het contingent en den duurtijd van den dienst door eene stemming van de Kamer. Drukt zijn volle vertrouwen in de regeering en de Rechterzij uit voor de verwezenllijking dezer wenschen. 0 Ook te Antwerpen vergaderde men Vrijdag der verledene week. Het ont werp van legerhervorming zoo als het aan de afdeelingen der Volkskamer onderworpen werd, is grondig onder zocht en ongenadig van de hand gewe zen geworden. De Kath. Kiezers van de stad en der buitenkantons van Antwerpen verklaren krachtdadig dat de Meeting onwrikbaar moet getrouw blijven aan haar anti militaristisch grondbeginsel en alle ver zwaring der krygslasten moet verwer pen. Gansch 't land door verklaren de Kath. Vereenigingen zich vyandig aan arte verzwaring der krijgslasten en gunstig aan 't behoud der plaatsvervan ging- Ook wordt den wensch uitgedrukt dat de legerwet van 1902 behouden blyve mits de noodzakelijke verbete ringen Overal dringt men aan dat het jaar lijksche contingent door de wetgevende Kamers zou onveranderlijk vastgesteld worden, waarvan 't behoud of de afschaf fing der loting zal afhangen. Immers zijn er milicianen meer dan het te leve ren contingent hoe zal men aanwijzen wie niet optrekken moeten zyn er mili cianen te weinig hoe zal men dezen aan wijzen die het tekort moeten aanvullen Het wetsontwerp van legerhervor- mingzal noodzakelijk onder verscheide ne opzichten moeten gewijzigd worden en men dacht dat de Regeering wijzigin gen zou voorstellen vooraleer het ter Volkskamer te bespreken. Le Journal de Bruxelles officieus orgaan der Regeering zegt dat er- geene wijzigingen zullen voorgesteld worden voor de bespreking. Wijzigingen zullen tijdens de bespreking kunnen voorge steld worden die, gelijk het vertoog der beweegreden zegt, met welwillendheid zullen onderzocht worden. daarin eene broodwinning hebben, welke hun door de werklieden der groote steden niet moet ontrokken worden, want deze laatste zullen altyd beter betaald werk vinden. Zooals in September 1908 de Bulletin des Metiers d'Art het deedt aanmerken, verzekeren de ten huize uitgevoerde nijver heden eene bijlage tot het vormen van het familieloon. Deze nijverheden houden do vrouw te huis en beletten het ontvolken der dorpen. Sedert eene halve eeuw reeds hebben de fabrikanten der hoofdstad dit begrepen. Zij hebben het maken der Brusselsche Kant en zijne toepassingen, alsook der Duchesse Kant aan een groot getal werksters der dorpen van Oost-Vlaandcren geleerd Ik meen ook hier te mogen de aandacht vestigen hoe nuttig en aanmoedigend de pogingen zyn, van deze die, in de dorpen rond Geeraardsbergen, het maken van de zoo verrukkelijke fijne Chantilly Kant willen behouden. Het steken van het bord-papier of perkament. Voor de Brusselsche Kant, voor de Du chesse Kant en voor de naaldkant gebruikt men een byzonder papier waarop de lijnen van de buitenste omtrekken der teekenin gen worden met de hand of met het ma chien geprikt. Dat hoeft geene moeilijkheid van uitvoering. Voor de andere Kanten bestaan er nau welijks eenige steeksters voor elke kant streek. Het steken wordt dan een bijzon der vak en de zeldzame werksters, die het uitvoeren, werken afzonderlyk en laten hun werk niet zien. Nu,de Kant kan maar volmaakt bewerkt worden tenzy het perkament of bordpapier, De liberalen en socialisten roode en groene zijn voorstaanders van den alge- meenen dienstplicht, het alleman sol daat, mits verkorting van den diensttijd. Dus verzwaring der krijgslasten in bloed en geld. Wij, Katholieken, verzetten ons tegen alle verzwaring der Krijgslasten onder welken vorm dan ook. In ons klein land werden er in 1830 ongeveer 18 millioen liters sterke dran ken verbruikt of rond de 6 liters per inwoner in 1860, 25 millioen liters, in 1877,55 millioen liters of ongeveer 11 liters per inwoner, en nu 80 millioen liters of 2 maal meer dan in Engeland, 4 maal meer dan in Frankrijk, 6 maal meer dan in Italië. Dat verbruik kost ons omtrent 160 millioen frank ieder jaar. Om u beter te doen zien wat kolossale som er ieder jaar aan sterke dranken besteed wordt, zullen wij eenige verge lijkingen maken. 160,000.000 frs Deze som in zilver stukken van 5 fr. maakt een gewicht uit van 800,000 kilogr. 80 wagons zouden er noodig zijn om ze te vervoeren, 500 peerden om dat gewicht te trekken. 160.000.000 frs Deze som in vijf frankstukken het eene op het andere gelegd zou eenen toren uitmaken die duizend maal hooger is dan deHalletoren te Brugge. 160.000 000 frs Daarmede zou men aan 400.000 werklieden een pensioen van 365 frs 's jaars kunnen verzekeren. Daarmede zouden 500.000 werklieden in 15 jaar eigenaar kunnen worden van een schoon en gerieflijk huis en daar by hunne bijdrage kunnen betalen in onderlingon bijstand tegen ziekte en in de pensioenkassen. 160,000.000 frs Waarvan 83.000.000 frs stuiver voor stuiver komen uit de beurs van den werkman. In België zyn 1.500.000 werklieden. Daaronder zijn er 120.000 die een halve tot eeD liter genever per dag drinken. Verschrikkelijk en schandalig is het. Rekent nu bij die 83.000.000 frs de verliezen on verkwistingen, onkosten door ziekte veroorzaakt, werkstakingen, ODgevallen, verzuimd dagloon.de boeten door de dronkaards gekregen, den koste- lijken tijd verloren in de herbergen of in de gevangenis doorgebracht, de huis meubelen door hen stukgeslagen, het aan de werkster voorgelegd, zonder feil ge steken zy. Daaruit volgt dat eene kantwerkster, zonder geprikt karton of perkament, in de zelfde toestand is als een ambachtsman zonde)' gereedschap Dus, indien men geen dringende maat regels neemt wat dit aangaat, zal onze kunstnijverheid welhaast geen steeksters meer bezitten en zekere nieuwe teekenin gen zullen niet meor kunnen als Kant be werkt worden. In de kantstreken zouden er steeksters moeten gelast worden eenige bekwame loerlingen van vak- of nijverheidsscholen in dit vak te onderrichten. Een byzonder werk zal de medewerking niet kunnen bekomen van teekenaars of steeksters, die een duurzaam loon vergen, welk alleenlijk hen door den Staat kan gegeven worden. Bemerken wij wel dat het volstrekt noodzakelyk is dat het teekenen, het kant werken en het steken gelyktydig aange leerd worden. Alzoo zal men leerlingen vormen die alle de takken van het vak zullen kennen en de Kantkunst zal behouden en bevestigd worden. De in do kantstreken wonende meisjes en die in dit vak volkomen onderricht zijn, zullen zonder moeite hunne ervarenheid aan de andere werksters overzetten. Leerlingschap van het Kantwerk. Ten einde de smaak en de kennis van de echte Kant in de groote steden in te voeren zou het zeer nuttig zyn de grondbeginselen van het Kantwerk in de vakscholen aan te leeren, zooals dit in Frankrijk plaatsheeft. Deze grondbeginselen zouden bevatten de werkdadige kennis tot het uitvoeren van eenige kleine kant gebruikbaar voor het geld besteed door den Staat aan het bouwen van gendarmeriën en zothuizen, en gij zult komen tot de ongelooflijke som van 450 millioen franken En men klaagt dat er armoede onder het volk bestaat De porei mag als een der beste groen- sels aanzien worden zy wordt dan ook overal en door iedereen benuttigd; maar wij zijn van meening dat zij door de landbouwers niet genoegzaam gewaar deerd wordt, want het perceeltje grond dat met deze uitstekende groente beplant wordt is over 't algemeen veel le klein. Daaruit volgt natuurlijk dat de land bouwers or ook maar weinig gebruik van maken, ofschoon porei door al de geneesheeren wordt aanbevolen als zijnde eene gezonde plant met aangena- men smaak. De kweek is er van zeer winstgevend; wy moeten echter bekennen dat de hoeveniers niet altijd do hoogste op brengsten bekomen met de minste uit gaven, omdat de bemestingswijze veelal te wenschen laat. Naar ons inzien is het volstrekt nood zakelijk eene goede hoeveelheid minerale meststoffen aan te wenden. En wat zien wij overal Dat het mee- rendeel der landbouwers slechts stal mest en beir benuttigen, zoo dat de hoeveelheid stikstof, fosfoorzuur en potasch onvoldoende is. Zeker en vast is het aanwenden van eene sterke bemesting met stalvette aan bevelenswaardig, aangezien men aldus eene groote hoeveelheid humus aan brengt, die de porei wel te stade komt, maar om de hoogste en meest winstge vende opbrengst te bekomen is het nood zakelijk er stikstof, fosfoorzuur en potasch mesten van den handel by te voegen. Wij raden dusvolgens het gebruik dei- volgende meststukken ten zeerste aan 300 kgr. stalmest per are. 3 kgr. zwavelzuren ammoniak idem. 5 kgr. superfosfaat idem. 3 kgr. zwavelzure potasch idem. Ziehiér nu den uitslag, dien wij in 1908 hebben bekomen Zwavelzuren Superfosf. Zwavelzure Opbrengst ammoniak potasch per are I 3 kgr. 5 kgr. 3 kgr. 535 kgr. II 3 kgr. 5 kgr. 449 kgr. III 878 kgr. Het blykt ten klaarste uit deze proef dat de scheikundige meststoffen de op brengsten fel verhoogen. Dat de landbouwers dus onzen raad volgen, wij zijn overtuigd dat hune pogingen met den besten uitslag zullen bekroond worden. J. Aidit. fijn linnen (bloesen, hemdsbanden, enz.) of I voor het huislinnen (ammelakens, fluwij- nen, enz.) en eindelijk, van alle werken van het borduursel afhangende. Dit is het beste middel om den iever der leerlingen aan te sporen. Zij zullen zoo beter het werkdadig voordeel van hun leerlingschap leeren hoogschatten. Vele meisjes zullen gelukkig zijn zelf een keus van kaarten te kunnen maken, voor hunne ledige uren door te brengen en alzoo duizende kleinigheden, die ieder spaarzaam en ervaren jong meisje bezit, van hare eigene hand te kunnen versieren. Dit leerlingschap zal ook do plaatsing vergemakkelijken van de meisjes die zich bestemmen voor de groote kant-, linnen- of naaiwinkels, waar het hoofdzakelijk noodig is de kunsten te kennen. Nationale Kantwerkschool. Kantwerkstreken. Om de Kantkunst te doen herleven heeft men onlangs het gedacht opgevat in de hoofdstad eene nationale school te stichten. De uitvoering van dit gedacht is niet wenschelyk hel geneesmiddel zou slechter zijn dan de kwaal, want het zou voor ge volg hebben de kantstreken volkomen te verdelgen en te dooden. Integendeel is het noodig de bijzon derste tegenwoordige bronnen van voort brenging niet te storen. Vergeten wij niet dat het te danken is aan de ervarenheid der werksters van de Vlaandersche kloosters dat men, ten grooten deele, het bewaren der Belgische Kantnijverheid schuldig is. Indien men den ongelukkigen toestand der kantwerksters niet wil verergeren, moet men al nadeel vermijden, die men aan dit streekproduct zou kunnen toebrengen. De kantwerksters zyn reeds te talryk en in zulken toestand zou men in de hoofd- De groote legeroefe- igT ningen van 1909. De groote legeroefeningen zullen dit jaar plaats hebben van 1 tot 9 September, onder bet opperbestuur van den luite nant-generaal Mascart, be velhebbervan de 2® krijgsomsch rij ving. De le en 2" legerafdeeling zullen aan de oefeningen deel nemen. Den le Sep tember zullen deze afdeelingen byeen- komen de eerste te Gent en de tweede te Chimay-Philippeville. De krygsver- ricbtingen zullen plaats bebben in de provincies Oost-Vlaanderen, Henegouw, Namen en Brabant, in de streek ton westen en ten zuiden begrensd door de Schelde tot aan de grens gelijkloopend met Chimay, ten oosten door den Den der, van aan zijne monding tot aan Ninove, de baan van Nyvel-Hal, de Vaart van Charleroi tot aan den rechter oever der SamLer. Die domme PatersPater AdriaDO, franciscaan te Aquila, heeft nu eindelijk zyne uitvinding, die reeds eenig gerucht maakte, aan de wereld bekend gemaakt, waardoor het botsen van twee treinen, niet meer zou kunnen voorvallen. De nieuwe ontdekking be staat in eene elektrieke geleiding, die op eenen afstand van 500 meters van Zelfs in werking komt en den trein die in ge vaar zou verkeeren, on raiddel ijk doet stilstaan. Verleden maand hield de go- leerde kloosterling in het franciscaansch college St. Antonio, eene voordracht. Door eenige proeven toonde hy de deug delijkheid van zyn stelsel, Deskundigen van beroep waren er heel in bewonde ring over. Alweereen uitvinding van een domper. En een tweede nieuw uitvindsel zpu ook wel diensten bewijzen. Tot nog toe konden de sismografische toestellen (tuigen die de aard scheuringen aantee- kenen) aanduiden hoe, wanneer en waar er aarbeving en aardscheuring was. Maar dan is het te laat. Te Sienna, in Italië, heeft de bestuurder van het ob servatorium een toestel gevonden, een soort draadlooze telegrafie, die eenige minuteo vóór de scheuring de ramp voorspelt. Ge ziet dus, eene zeer merkwaardige uitvinding. Er is maar iets tegen; de uitvinder is alweer een pater 't is nog wel dat er paters zijn, eh Het godloochenen is eene dwaasheid, dio gij niet luide aan uwen hond zoudt mogen zeggen, uit vrees de natuurdrift van een dier te doen in op stand komen. Lamartine. stad eene kantwerkschool of nationale school stichten 1 Indien men, om eene nationale kantwerk school te Brussel te stichten, wil de werk sters der Vlaanderen of van andere kant streken gebruiken, zal men ernstige go- schillen in de kantvoorbrenging zien oprijzen en men zal, helaas ook de loon der ten huize werkende vrouwen zien ver minderen. Integendeel, indien men rekent op oude leerlingen der lagere scholen of op kant werksters van Brussel om deze nationale school op te richten, dan zal men, alloenlyk na lange jaren, behendige kantwerksters bekomen en daarenboven zal men gevaar loopen het reeds te groot getal kantwerk sters nog te vermeerderen. Daaruit zou eene grootere vermindering dan hedendaags in den verkoop van de voort brengselen der kantstreken voortspruiten, en gevolgenlykeene vermindering van loon. Eindelijk men zou de eeuwenoude over? leveringen noodig tot de volmaakte uit voering der Kant zien verdwynen. In eene korte beschrijving der Belgische Kantnijverheid heeft M. Vanderdussen zeor gegrond gezegd niet te vergeten dat by- zonderlijk in de beide Vlaanderen de kant- nyverheid een belangrijk hulpmiddel uit maakt voor do arme klassen. Het is toe te wyden aan de voorzorgen ten tijde door een minister, M. Karei Rogier, genomen, aan zyne standvastige en moedige pogin gen, dat men het herleven der Kanten in de beide Vlaanderen schuldig is. Deze pro vinciën waren in eene soort van nyver heidverzwakking gevallen, die de armoede ten top deed stijgen. Men herinnert zich nog dit ongelukkig tydstip, wanneer duizende arme Vlamingen zich in de andere provintiën des lands be gaven om te bedelen J

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Denderbode | 1909 | | pagina 1