Donderdag 3 Februari 1910 5 centiemen per nummer 64,le Jaar 4^8
Booze Geest.
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
STAD AALST.
Opvoeringen der PASSIESPELEN gedurende den aangtaanrian Vasten,
op Zondagen 6, 13, 20 en 27 Maart en Maandagen 7, 14, 21, en 28 Maart 1910.
Het Kath. Ministerie
en de Belgische Schuld.
DE
Nieuwe militaire wet.
DE AARDAPPEL.
EEN EN ANDER.
I
DE DENDERBODE
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee-
Kening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week voor
de Stad 5 frank met den Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden fr. i-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men Schrijft in bü C. Van de Putte-GooMens, Korte Zoutstraat, Nr 31
en in alle Postkantoren des Lands.
Per drukregel Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1-00 Vonnissen op
3** bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen by accoord.
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Hoeren Nota
rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dijnsdag en vrijdag
in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen sich te wenden ten bureele van
dit blad.
CU1QUE «UUM.
Aelai, 2 Feb. IDIO.
België, zooals alle landen, provinciën
en gemeenten, heeft eene openbare
schuld.
Liberalen en socialisten klagen om
dat de schuld jaarlijks vermeerdert,
alsof het zoo ook niet het geval was
met de gemeenten, provinciën en de an
dere landen.
Heel de zaak is te weten, of do bur
gers den las.' oelen van die vermeer
dering. Men ou het niet denken, ver
mits sinds 25 jaren geene belasting
noch vermeerderd, noch ingevoerd is
geweest door het katholiek Ministerie.
Hoe heeft men dan de jaarlyksche
intresten van die vermeerderde schuld
kunnen betalen, zal men zich afvra
gen!
Het antwoord is dood eenvoudig
dat, als wanneer de Staat de openbare
schuld vermeerdert,het meestal is om de
rykdommen, den vruchtbaren eigen
dom van den Staat te vermeerderen
of te verbeteren.
Da groote steden en gemeenten van
ons land integendeel, vermeerderen ge
durig hunne schuld,maar op zulke wijze
dat de ontleende gelden gebruikt wor
den tot uitgaven die niet winstgevend
zijn.
Dat is zeer gemakkelijk te bewijzen
België bezit tegenwoordig
i.IJzerwegen,hebbende ten minste eene
waarde van 3 milliard (3,000,000,000
franken).
2. 9,491 kilom. groote steenwegen.
3. 1,963 kilom. bevaarbare water-
loopen.
4. Havens, die jaarlijks 20,000 sche
pen zien aanlanden, hebbende eene in
houd van 27 millioen tonnen (eene ton
bedraagt 1,000 kil.)
5. 7,644 kilometers telegrafische
lynen.
6. 197,363 kilometers telefonische
ljjnen, welke met de gebouwen, 72 mil
lioen fr. hebben gekost.
Dat al, aangekocht door de openbare
schuld, is natuurlijk zeer winstgevend.
Dat is zoo waar dat die winsten van
jaar tot jaar geklommen zijn, zoodat de
lasten (de intresten) van die schulden op
volgender wyze door de inkomsten ge-
zyn...
3' vervolg.
Het was intusschen geheel donker ge
worden. De lantarens brandden droefgees
tig. Radeloos bleef An: o-Marie een oogen-
blik in de koude nachtlucht staan, toen
•loeg zij langzaam denzelfden weg in, dien
het rijtuig genomen had, dat echter al uit
het gezicht verdwenen was.
Daar trad iemand op haar too en grootte.
Het wa3 Al, von Henning. Ik heb uw broe
der alleen laten gaan, zegde hy kalm. Ge
kunt toch zonder geleide niet naar huis
gaan. Waarheen mag ik u brengen, juf
frouw 1
Zjj verwaardigde hem niet eens met
een blik, versnelde alleen haren pas. Goe
den avond I mompelde zy, het hart vervuld
met haat.
Maar juffrouw....
Goeden avond 1
En daar hij nog altijd naast haar bleef,
atak zij, snel besloten, dwars den rijweg
over en ging de eersto de beste laan van
den Thiergarten in. De weg was volkomen
eenzaam en helder door electrische lampen
verlicht. Ademloos bleef zij die doorloopen
in de richting van de stad. Maar weldra
bemerkte zij dat al die voetpaden met slin-
In 1840 19 per cent der lasten.
- 1850 27
1860 46
1870 47
1880 58
1890 62
- 1900 64 -
en gedurende de vijf laatste jaren op 75
per cent der lasten.
En, natuurlijk gevolg en beste bewijs
van dien toestand, is dat de last der
vermeerdering van de schuld, vallende
op do inwoners niet of zeer, zeer weinig
vermeerdert.
In 1840 betaalde ifudr"°r daarvoor fr. 4,39
1850 4.85
- 1860 3,81
- 1870 3,53
1880 - 5,01
1890 5,00
1900 b 5,48
en gedurende de vyf laatste jaren maar
4,34 frank.
Onze openbare schuld, indien zij ver
meerdert, wordt ook meer en meer
winstgevend.
Daarmeê moogt ge vergelijken wat
in Brussel en voorsteden voor de lasten
der openbare schulden dezer gemeenten
betaald wordt door ieder inwoner.
TeBrussel betaalt ieder iuwoner voor
die gemeenteschuld fr. 75,00.
Te Schaarbeek betaalt ieder burger
voor die gemeenteschuld fr 24.00.
Wat daaruit besloten Dat het ge-
raadzamer is zijne centen te betrouwen
aan M. Liebaert, katholieke Minister
van geldwezen,dan aan de socialistische
schepenen Bertrand en Grimard.
In eene familie hebben vier zonen
gelot, waarvan de laatste in 1909. Dit
jaar moest een andere loten. Is nu die
laatste vrij van dienst Antwoord
ja, heel zeker.
De zoon die in 1909 gelot heeft is uit
gesteld wordt die niet vrij door de drie
vorige broeders Antwoord neen,
die is niet vrij. De tekst der wet is uit
drukkelijk hij is een uitgestelde en is
daarom niet vrij.
Het onderscheid tusschen die twee
gevallen is heel duidelijk de eerste
valt onder de toepassing der nieuwe
wet. De tweede heeft gelot ouder het
oud stelsel en blijft onder bedwang der
milicie, omdat hij een uitgestelde is.
De menschen vinden dat niet eerlyk,
omdat zy toch 3 zonen hebben, die
gerlynen in elkander liepen. Het duurde
met lang of zij wist volstrekt niet meer op
welke hoogte zy zich bevond. Daar zag zy
plotseling een groot, stil meer, schijnbaar
oeverloos, zich in den nacht uitstrekken
zwarte boomenreuzen stonden er om heen
rondom heerschte doodelyke stilte.
En nu hoorde zy voetstappen. Zy ont
stelde. Een kerel zat haar achterna Als
zy bleef staan, bleef hij ook staan. Als zij
haren weg vervolgde, deed hij het ook.
Altyd op tien schreden afstands. Thuis
was zij nooit angstig. Zy was gewoon zelfs
met de arbeiders, die in het midden van
don zomer uit Polen op het veld komen
werken, om te gaan. Maar hier nu, hier
was zij bang. En plotseling verademde zij.
Zy had achter haren vervolger een breed
geschouderd heer met een hoogen hoed op
ontdekt. Henning was haar gevolgd.
Ge kunt flink loopen, juffrouw
zegde hij droogjes, toen hy haar ingehaald
had. Is het by voorkeur, dat ge zulks een
marscli tempo aanneemt, of gold het slechts
mij Of wel dien kerel achter ons
Zy wierp oen schuwen blik torug naar
de schooierachtige gestalte En zonder het
te willen, vroeg zij
Gelooft ge, dat hij my iets had willen
doen
Ik weet hot niet. Maar in elk geval
is de Thiergarten 's avonds geen heel ge
schikte wandelplaats voor dames.
Zy antwoordde niets,
Zwijgend stapte zy naast hem voort, tot
toch ingeschreven waren voor 30 No
vember 1909.
Derde geval Eene weduwe met
eenen zoon hertrouwtuit haar tweede
huwelijk spruiten drie zonen. De eerste
zoon nu, dus die uit het eerste huwelijk,
heeft gelot on is er uitgelot. Maakt die
de drie andere vrij Antwoord
Heel zeker, want de halve broeder,
wordt met den heelen broer gelyk ge
steld
Vierde geval Worden gemachtigd
om als milicievrijwilligers dienst te
doen a af hun 18' jaar de jongelin
gen die e .n ernstig nadeel zouden onder
gaan door te wachten tot het tyds ip
hunner inschryving.
De aardappelteelt kan zeer winstge
vend wo_jü, wanne i»:;:; hooge op
brengsten met puik igheid weet
te pareu, 't Is eeue gedeeltelijke voeder
en nijverheidsplant, aangezien zij men
schen en dieren als voeder dient, en in
den handel komt, zoo ter voeding als tot
nij verheidsdoeleinden.
Onder dit laatste opzicht is de aard
appelteelt tamelijk kostelijk, daar zij,
eeue goede opbrengst gevende, den
grond nog al sterk uitput en de hoeve
aan stalmest verarmt.
Bijgevolg dient deaardappel in vrucht
baren grond verbouwd, en sterk bemest
te worden. Verliezen wy vooral niet
uit het oog, dat de bemesting oordeel-
li undig hoelt te wezenversch stalmest
na den winter toegediend, beer, en over
daad aan nitrische stikstof passen hier
niet; zekerlijk, kunnen deze de opbreng
sten merkelijk verhoogen, doch 't zal
immer ten kos^e der hoedanigheid
wezen, en op gevaar af meer aan ziek
ten blootgesteld te zijn, waardoor de
hoedanigheid zekerlijk zal verminderen
en de hoeveelheid insgelijks kleiner
wezen kan.
De aardappel lust een teermestrijken
grond, dus rijk aan oud vet. Goed ont
bonden stalmest, liefst vóór den winter
toegediend, geeft de beste uitslagen.
Eene meststof, die naar de getuigenis
der bevoegdste landbouwkundigen de
beste uitslagen geeft in de aardappel
teelt, is de ectite Peruguano «De Ploeg»;
zij leidt niet alleen tot hooge opbreng
sten, maar tot hooge opbrengsten van
allereerste hoedanigheid. In geene en
kele teelt misschien geeft deze guano
zulke uitmuntende uitslagen als in de
aardappelteelt. Wy legde er verleden
jaar drie bemestingsproeven mede aan,
dat zij na korten tyd weer in de Thiergar-
tenstraat waren. Maar er was geen leeg
rijtuig te ontdekken en ze moesten te voet
den weg voortzetten.
Hoe minder ik u zeg, hoe aangena
mer het u zijn zal, denk ik, merkte Hen
ning op.
Eerst antwoordde zij norsch Ja Maar
nu het avontuur in de Thiergarten wat
vergeten was, kwam hare woede weer bo
ven en barstte zy uit
Ik weet geen mensch in de wereld
naast wien ik liever niet zou gaan, dan
naast u
Haar geleider nam zwygend den hoed
af, en zy kon niet anders dan haar
klemd hart verder lucht ge ven.
Ik heb vroeger nooit iemand gehaat,
totdat ik uwen naam gehoord Sedert
haat ik u, zooals waarschynlyk een aantal
anderen u haten, die ge ongelukkig maakte.
Er volgde geen antwoord, waarom zij
in hare verbittering voortvoer
Maar daaraan zyt gy .oker gewoon.
Voor my is het eene ware vréugde, u in
het gelaat te zeggen hoezeer ik u haat,
omdat gij dien verwenschten bengel van
een Benno ons fortuin afneemt in het spel,
en myne arme moeder, my en myne zus
ters tot bedelaars maakt. O, ik wou dat ik
een man was, alleen om u te kunnen uit
dagen Dan zou u de lust wel vergaan
om ons landgoed te rooven, waar wij zoo
vreedzaam wonen. Maar eens toch zal liet
noodlot u wel achterhalen en «uit ge loon
en gaven o, getuige, 200 kgr., 400 kgr.
en 600 kgr. per hectare. Op het eerste
proefveld oogsten wy 21,000 kilogr.
23,500 kgr., 25,800 kgr. en 27,500 kgr.;
op het tweede 27,500 kgr., 33,000 kgr.
34.100 kgr. en 36,300 kgr. on op het
derde proefveld 30,000 kgr., 31,500 kgr.
34,500 kgr. en 40,500 kgr. knollen per
hectare. Huanilos.
Het menschelijk geslacht. Het
thans op aarde lavende menschelyke
geslacht telt ongeveer 1400 miljoen
zielen, niet minder, waarschynlyk meer.
Deze zijn letterlijk over den gaDSchen
aardbodem verspreid, want er is byna
geen denkbare plek op de wereld, waar
•ie mensch niet den voet heeft gezet. In
Azië, de zoogenaamde wieg van het
meuschdom zijn thans ongeveer 800
miljoen menschen, dicht opeen wonende
of gemiddeld 120 per vierkante mijl.
In Europa leven er 320 miljoen, ge
middeld 100 op de vierkante mijl, dus
niet zoo bevolkt als Azië, maar overal
dichter opeen wonend ou op vele plaat
sen te overbevolkt.
In Afrika wonen by benadering 210
miljoen menschen, en in Amerika
Noord-, Zuid- en Midden-Amerika
110 milj" n; dezen zijn natuurlyk naar
verhouding weer over groote uitge
strektheden verspreid. Op de eilanden,
groote en kleine, leven er waarschynlyk
nog 10 miljoen. De verhouding tusschen
de menschen van de uiterst gekleurde
rassen zwart en blank is als 3 tot
5, de overige 700 miljoen hebben de tus
schen kleuren geel, bruin en koper
kleurig.
Van het geheele menschdom zyn er
500 miljoen geheel gekleed, 250 miljoen
gaan gewoonlijk naakt en 700 miljoen
bedekken enkel het voorste gedeelte des
lichaams; 500 miljoen wonen in huizen,
700 miljoen hebben feitelyk geen plaats,
waar zy het hoofd nederleggen.
Op den uitkyk. De socialisten zou
den gaarne weerom kartelen met de
liberalen te Kortryk, maar de kwestie
is of de liberalen zullen willen.
De kristene demokraten doen toch
niet meê, bygevolg is er geene hoop er
eenen tweeden anti-katholieken kandi
daat door te halen.
Nu do liberalen kunnen er huunen
man alleen doorkrijgen ze hebben wel
niet veel over, maar 'Lgaat toch.
In dat geval waarom roode slippen
gezet aan eenen blauwen jas.
naar werken krygen. Dat hoop ik van
harte.
Horst bleef staan. Zyn gezicht met het
lidteeken aan het voorhoofd en op de lin
kerwang was onbeweeglijk, alleen lag er
eene vreemde uitdrukking over. Hy wenkte
een koetsier. Eindelyk een rytuig.
Waarheen mag ik u laten brengen,
juffrouw
Naar bet Centraalhotel.
Koetsier, naar het Centraalhotel.
Zwygend stapte zy 'n en reed weg, nu
niet met opgeheven hoofd en strydvaardig
als toen zij haren tocht begon. Neen, zy
was teneergeslagun, en toen zy op hare
kamer in het hotel kwam, wierp zy zich
schreiend op liaar bod. Zy schrikte voor
den eenzamen avond, dien zy voor zich
had. Wat zou zij beginnen f Alleen kon ze
niet uitgaan. Eu dan, waar zou zij heen
gaan in zulke stemming Het beste zou
zyn trachten haren neef te sproken. Het
kwam er nu op aan, geen uur te verliezen,
waarin Benno verder kon spelen.
Er werd aan hare deur geklopt.
Wie is daar 1 riep zy,
En aan het ik 1 herkende zy de stem
van haren broeder.
Benno ron Wackerode was bleek, maar
kalm. Hij had zich wat moed iugedronken
en de zaaü overlegd. Met den hoed in de
hand, zijnen kostbaren beverpels open,
stond hy midden in de kamer en zag naar
Anne-Mane's hier en daar verspreid lig
gende benoodigdheden.
't Is nutteloos en het staat zoo leelyk
De roodjea hebben sedert reeds meer
dan een jaar aan de blauwkens gevraagd
of ze willeu kartelen of nietde libe
ralen hebben beloofd te antwoorden
maar ze zwygen als een graf.
En de roodjes zyn ongerust, ge kunt
niet meer.
Dat de liberalen eens niet antwoord
den f
Te Brugge zouden de socios ook gaar
ne weten of dat de liberalen wel willen
kartelen of niet.
En de liberalen haasten zich daar ook
niet om te antwoorden men zegt dat
ze weinig lust gevoelen om de rooden
op hunne lyst te nemen.
Ze meenen dat de socios toch al gelyk
voor de blauwen zullen stemmen.
Dat zou wel kunnen ook.
Uitgezongen. Het loflied ter eere
van Ferrer üeeft zynen tyd gehad. De
wolken van geestdrift zyn verzwonden
en de waarheid begint uit te blinken
zelfs voor de meest vooringenomene
bewonderaars van Ferrer.
De liberale Petit Bleu was een dier be
wonderaars ziellier wat hy nu schryft
over Farrer
Hoewel Ferrer, onder geene opzich
ten een zeer belangryk persoouaadje
was, is het natuurlyk zeer te betreuren
dat hy door den kop geschoten werd.
Men moet nochtans toegeven dat het
SpaanscU Gouvernement wellicht beter
deed met het eenig hoofd der revolutie
te treffen dan mot 100 duizend armen
van aftekappen.
En beschouw nu Ferrer, zooals ge
wilt, ge zult er enkel eenen burger in
aantreflen een genietende burger, zon
der kieschheid, zeer behendig in kleine,
winstgevende zaakjes, en die zich met
een opvallend gemak ontdeed van zyne
plichten van eerlyk man en van huis
vader.
Hy was geen denker, hy was geen
wijsgeer, hy was geen schry ver. Indien
hy een püilantroop was, men zal beken
nen dat hy zich met dat stieltje niet
geruïneerd heeft.
Geen enkel katholiek blad heeft Fer
rer zoo klein gemaakt als Le Petit Bleu
doet.
Ferrer heeft gedurende eenige dagen
gediend voor anti-katholieke polemiek;
die tyd is voorbij, men laat hem val
len, men schopt hem weg met schade
en schande.
En het standbeeld dal de geuzen aan
Ferrer gingen oprichten
Zal Vooruit i dat ook aanteekeneii?
Zoo, beval hy kort en beslist, pak nu
dien boei in. Maar wat rap als 't u belieft
Om negen ure vertrekt de trein.
En toen zy hem met groote oogen aan
staarde, verklaarde hy
Morgen vroeg zyt ge weer 't huis.
Denkt ge dat ik verkies dat ge hier een
nacht alleen in het hotel doorbrengtDus
ik verzoek u... maak u reisvaardig. Ik
wacht buiten in den gang.
Maar Aune-Marie verroerde zich niet.
Neen, myn jongen, zegde zy, met
grimmige spot op haar anders zoo open eu
vroolyk gezicht. Nu schat ge me toch te
gering. Zoo gemakkelijk raakt ge my niet
kwijt Ik bl^jf hier in Berlyn, dat verze
ker ik u.
Zoo l En wat wildet gy hier uitvoe
ren f
U onder den duim houden f U onder
voogdy laten stellen
Onbeschaamdheid, raasde Benno.
Maar Anne-Marie lachte slechts. De
moed der wanhoop was over haAr geko
men.
Ach, zwygt I Mij klapt ge niet meer
om. De tijden zyn voorby. Al zyt ge ook
tienmaal de eenige man in de familie
Beter in het geheel geen Wackerode, dan
zou een, Ik ga dezen avond nog naar neef
om te beraadslagen, wat wy met u doen
zullen...
Hy is niet eens in Berlyn I
(Wojdt voortgezet).
