Donderdag 5 Maart 1910 5 centiemen per nummer
van de Stad en 1 Arrondissement van Aalst.
Booze Geest.
f.41" Jaar 42Ó6
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
STAD AALST. Opvoeringen der PASSIESPELEN gedurende den aanstaanden Vasten,
op Zondagen 6, 13, 20 en 27 Maart en Maandagen 7, 14, 21, en 28 Maart 1910.
Vrij Onderwijs.
DE
Vroege erwten.
Aan de vrouwen.
BEU EX AXÜEil.
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee-
ining van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week voor
Stad 5 frank met den Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
aanden fr. 1-75 voor dry maanden, voorop te betalen. De inschrijving
adigt met 31 December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont-
tngen zyn ten laste van den schuldenaar.
Men Schrijft in bij C. Van de Putte-GooMens, Korte Zoutstraat, Nr 31
i in alle Postkantoren des Lands.
RBOD
Per drukregel Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1-00 Vonnissen op
3d8 bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij accoord.
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Nota
rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dynsdag en vrijdag
in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele van
dit blad.
CHIQUE iUUH.
y%elst, 2 Maart 1910.
De progressisten of blauw-roode libe
ralen hielden op Zondag 20 Februari
jl. een Kongres te Brussel.
Zeker heerschap met name Spanoghe,
die schikt als kandidaat op te treden in
het Arrondissement Turnhout, heeft tot
de leden van dit Kongres gezegd dat de
liberalen en socialisten, in zake van
openbaar onderwijs, met voorzichtig
heid moeten handelen.
Hij zegde onder ander
In Vlaanderen en in de Kempen
moeten wij de denkwijze der nederigen
eerbiedigen. Ze zijn godsdienstig en
eischen eerst en vooral dat men hun
Geloof eerbiedige
Hel onderwijs moet wereldlijk zijn,
maar men mag niet vergeten dat er
in onze Grondwet een artikel 18 staat,
dat de volstrekte en volledige vrijheid
van onderwijs verzekert.
Bij ons heeft de huisvader het recht
de school te kiezen waar hij zijne kin-
deren zal naartoe zenden. Men moet
dat recht overeenbrengen met de ver-
plichting van het onderwijs; het is
n gemakkelijk te zeggen Wij gaan het
katholiek onderwijs omver werpen
Het is gemakkelijker te zeggen dan
te doen. Wij zullen nooit dat gebouw
omwerpen, dat sterk is en bij ons
diepe wortelen geschoten heeft, door
het met open vizier te bestrijden. Het
is door de gedachte, door onze wer-
king op de geesten dat wij het zullen
omver krijgen.
Ik denk dat de stemrechtkwestie en
de kwestiën van maatschappelijk be-
lang den voorrang mooter, hebben op
d de andere.
Maar in zake van scholen, wat zal
men doen 1 Gaat gij do katholieke
scholen hulpgelden verleenen? Helaas,
ik geloof dat wij wel zullen gedwou-
gen zijn. (Beweging).
Ik vraag aan het Progressistisch
Kongres mijne woorden goed te keu-
ren en te zeggen Er zal geen school-
strijd zijn de vrije scholen zullen
behouden worden in aannemelijke
voorwaarden voor elkeen. (Gemom-
pel).
Indien ge wilt dat de kiezers der
Kempen voor mij kunnen stemmen,
is hel noodig dal ik hun die verzeke-
j» ring kan geven. Toejuichingen
7e vervolg.
En dan weer moest zij denken :ik droom
het allemaal. Straks word ik wakker in
myn bed in Wackerode en voel mij nog
verdwaasd in mijn hoofd van al den onzin
die mij door de herssens is gegaan, als zou
ik met Horst von Henning, dien ellende
ling, dien boozen geest van myn broeder,
in den avond, in een rijtuig door Berlijn
hebben gereden, en nog wel zonder eenigen
angst voor hem te hebben Dat was nog
wel het zonderlingste.
En alsof haar metgezel hare gedachten
kon raden, zegde hij
Gij kunt gerust zijn Ik zal u waar
lijk niets doen.
Daarvan was zij overtuigd, zonder dat
zij zou hebben kunnen zeggen waarom. En
nu wist zij ook dat het geen droom was,
want te midden van al baren kommer begon
zy een werkelyken honger te voelen.
En weer was het alsof de man naast haar
wist wat er in haar omging, want hy zegde
vertroostend
Wy zyn er dadelijk. Eene tas warme
thee en wat avondeten zullen u goed doen.
Het rijtuig hield stil. Anna Marie liet
zich door hem helpen by het uitstappen en
ging met hem het huis binnen, waarvan de
Ja, zoo is het Nooit zal men het vrije
onderwijs kunnen uitroeien. Geus Spa
noghe heeft gelijk hij wil den school-
vrede maar hij staat alleen en al de
anderen willen den schooloorlog 1
Laat ons dat aanteekenen
In het kleinste huis evenals in het
grootste kasteel, worden de eerste
erwtjes met ODgeduld verwacht dit
toont wol hoe de erwten fel gewaardeerd
6d hoog geschat worden.
Wij zullen dus niets verwaarloozen
dat de plant en hunne ontwikkeling kan
bevoordeeligen.
De erwten worden in peulerwteu en
in sluimerwten verdeeld.
Onder de talrijke variëteiten kiezen
wij als sluimert 1° de lage broeierwt
en 2° de vroege van 40 dagen als peul-
erwt de lage broeierwt 2° Prins
Albert 3° Caractacus 4° Lo Rapide
5° Express, enz.
Op den grond die hun bestemd is,
mogen er ten minste in geene twee
jaai' erwten gestaan hebben eene diepe
omspitting, zal zeer voordeelig zijn
aan de erwten, welke gelijk overigens
al de planten der vlinderbloemigen zeer
gretig zijn naar potasch ook terwijl
men dit werk verricht, zorgo men aan
de planten er eene goedo dosis van toe
le dienen de fosfoormesten speleu ook
hunnen rol in de ontwikkeling der
bloemen en vruchten en eindelijk ver
mits de erwten groen moeten gegeten
worden zal liet voordeelig zijn bij ge
noemde meststoffen een weinig stikstof
te voegen onder vorm van zwavelzure
ammonink zij de volgende formule
50 gr, kloorpotasch 80 gr. superfos
faat en 20 gr. zwavelzure ammoniak
per meier.
Men zaait de erwten per bedden van
twee rijen met 35 ceut. afstand, tusschen
de bedden laai men eene ruimte van
80 cent. deze ruimte zal benuttigd wor
den tot eene tusschenzaaiïng van knol-
lekes, kervel, spingie, enz. de zaden
moeten tamelijk dun gezaaid en op eene
diepte van 5 4 8 cent. gelegd worden.
Wanneer de plantjes 10 cent. hoogte
bereiken, aardt men ze aan en de rijzen
worden er aangezet.
Om ze wat vroeger te oogsten, zaait
men de erwtjes in bakjes met mestaarde
gevuld of in potteu die in eene serre of
ui eeuen bik geplaatst worden, om ze
wat later uit le planten in den vollen
grond met struiken op eonon afstand
van 20 cent. van elkaar gezet, na zorg
deur door ecnen ouden knecht geopend
werd.
Het was een echt modern huurhuis, met
opzichtig gekleurde plafonds en veelkleu
rige behangsels, In zonderlinge tegenstel
ling daarmee waren de oude zwart gewor
den meubelen in den stijl van Lodewijk
XIV, met- de verschoten kostbare fluweelen
overtreksels.de donkere olieverfportretten,
generaals met staartpruik en punthoed
voorstellend, en bovenal het overgroote
hertengewei, van oen omvang zooals men
ze nauwelijks meor aantreft.
Toen Anna-Mario de huiskamer binnen
trad, zag zij eene kleine, oude dame, die
met haar sneeuwwit haar, haar ouder-
wetsch kleed, haar fijn en vriendelyk ge
zicht, aan een sierlijke markiezin uit den
ouden tijd deed denken. Zij zat in eene
rolstoel, met een kleed over de knieën, en
stond niet op toen Anna-Marie binnen
kwam. Maar zij stak haar met een zonni-
gen, kinderlijke glimlach, ternauwernood
een weinig verwonderd, de hand toe, nog
vóór Horst von Henning gezegd had
Moederik breng u hier voor een
paar uren jonkvrouw von Wackerode, de
zuster van een mijner vrienden. Zij wil de
familie in Berlijn bezoeken, maar hare
verwanten zijn uit de stad. Alléén kon zij
lo"h den avond niet doorbrengen. Daarom
wil zij zich hier bij ons den tijd wat korten.
Terwijl hij sprak, was er nog oen andere
dame binnen gekomen, die Horst aan Anna-
Marie als zijne zuster voorstelde. Zy was
gedragen te hebben, ze aan de buiten
lucht gewoon temaken.
Om de aanvallen van den erwten-
kever te vermijden, dompelt men de
plantenoten in lauw water, de insekten
komen aan de oppervlakte van het wa
ter en worden dan vernietigd.
Men zaait de vroege erwtensoorten
van einde Februari lot 15 April.
G. IMPATIENT,
Tuinbouwschool Vilvoorden,
Eenige goede regelen voor 't schoone
geslacht
1° Als gy een kleedingstuk wilt laten
wasschen, onderzoek dan nauwkeurig
of er geen speld of naald inzit het kon
erge gevolgen voor de waschvrouw
hebben of minstens haar pijn veroorza
ken:
2° Let er streng op dat geen naalden
of spelden in gordijnen, bedden, stoel
en canapeeleuningen gestoken worden,
want het grootste onheil kan er uit ont
staan wacht er u eveneeus van. naal
den in het lijfje van jupon of in uwe
bloesem te steken. Misschien komt gij
er mede in de keuken en laat ze in de
spijzen vallen.
3* Gewen u eraan uwe uitgekamde
haren eiken morgen zorgvuldig te ver
branden. niet weg te gooien, al ware
het in den versten hoek dikwijls reeds
veroorzaakte zulk een verzameling haren
veel onaangenaamheid en last.
4° Als gy kunt aanwennen uw lin
nengoed, althans het fijne vóór het
wasschen te herstellen, kunt gij het
twee maal zoolang dragen dan in het
tegenovergestelde geval en gij bespaart
veel tijd ou geld.
5° geef eiken sleutel, die te groot is
voor den sleutelring, maar toch gere
geld gebruikt moet worden, zijn be
paalden nagel en let er op, dat hij steeds
daaraan wordt opgehangen, dan zal
nooit wanorde ontstaan en onuoodig
zoeken heeft niet plaats.
6° Werp nooit puntige voorwerpen,
zooals onbruikbare uaalden, stalen pen-
pen of stukjes glas op den grond of uit
het venster. Hoe licht kan mensch of
dier zich daaraan verwonden.
7° Leg nooit een voorwerp zelfs niet
voorloopig op een'plaats waar het niet
behoort. Hoe licht wordt zoo iets ver-
geten en dan kan er veel onaangenaams
door ontstaan.
8° Leen nooit een boek of iets anders
dat u zelf niet toebehoort aan anderen
uitgjj zoudt in die pijnlijke noodzake
lijkheid kunnen komen het te moeten
vergoeden of, wat nog erger is, het u
geschonken vertrouwen te verliezen.
9° Steek nooit kleeren of rokken,
waar een haak, baud of kant van los is,
met een speld vast gij zoudt licht in de
gelegenheid kunnen komen u te moeten
schamen.
10° Wilt gij verschillende drankjes
of apothekersmiddelen in fleschjes be
waren, plak dan op elk fleschje een
etiket met den naam van het vocht, dat
er in is, opdat gij u later niet vergissen
kunt en vooral, zet die fleschjes nooit
tusschen andere fleschjes waarin gy
drank of eonig ander onschadelijk vocht
bewaart.
niet schoon en ook niet meer jong, maar
zij had vriendelijke oogen, en uit den blik,
waarmee zy haren broeder aanzag, sprak
enkel liefde en vertrouwen. Ook het gelaat
der oude dame verhelderde zoo dikwijls zij
naar haren zoon zag.
Anna Marie wist niet wat er van te den
ken. Het werd haar bang en wee om het
hert. Dat alles verdiende hij toch waarlijk
niet, die man 1
Jonkvrouw von Wackerode is ver-
koud, moede en hongerig, zegde Henning.
Zorgt dus dat zij niet geheel van gebrek
omkomt. Zij iieeft vandaag al eene lange
reis achter zich. Zij komt uit de provincie.
Dit verheugde de oude dame, en zij
begon, terwijl zij Anne-Marie op een stoel
naast zich neertrok, met haar te redekave
len. Zij had zelf het grootste deel van haar
leven op het land gesleten, tot vóór 13
jaren. Toen was het na den dood van haren
man, toch beter geweest, het landgoed te
verkoopen. Horst, haar eenige zoon voelde
toch in zich geond roeping tot het bedryf
van landheer.
Anna-Marie zag hom eens aan, en dacht
Dat geloof ik wel hij voelt zich als
bandiet met hoogen hoed en «glacé» hand
schoenen natuurlijk voel beter in zijn
element
Ik kan het hem ook niet kwalijk
nemen, dat hy liever in Berlijn woont,
GEEN hoogmoed zoo groot als die van
een domkop, die nog een dommer
exemplaar ontmoet
Wat hangt ons boven het hoofd
dezen zomer. Ditmaal, gezien het
wellukken der Bruiselsclie Tentoon
stelling er van afhangt, maakt men zich
er bekommerd om 't weder dat ons de
zomer aanbrengen zal
Moeten we alweer de weerprofeten
gelooveu, dan zou het treurig gesteld
zyn. Regendagen volgen en aan water
zou er waarlijk geen gebrek zyn.
Inderdaad, zekere professor Brück-
ner, die met zijn stelsel van waarue-
miugopklimt tot 1020 is tot do overtui
ging gekomen dat onvermijdelijk op
eene periode van 17 warme en drooge
zomers, eene nieuwe periode van 17
natte en koude zomers volgt. De droge
periode liep ten einde in 1900, zoodat
we er nog voor zeven jaar natte zomer
tijden aan zijn.
't Is te hopen en te voorzien dat pro
fessor Briicker ditmaal erg plank mis
schiet, want wij vragen ons af wat wy
met al dit water gaan aanvangen
Eene verklaring van M. Sehollaert.
Op de algemeeue vergadering der
Katholieke Associatie te Leuven, sprak
M. Sehollaert als volgt
De schoolwet van 1895 heeft de
rechten van het vrije onderwijs erkend
maar de ondervinding heeft ons geleerd
dat het princiep van rechtvaardigheid
de ziel der wet is, die niet overal toege
past wordt zooals men het mocht ver
wachten de katholieke huisvader vindt
niet overal hetzelfde gemak om zijne
hernam mevrouw von Henning, en zij
jj knikte liaren zoon met een moederlyken
glimlach toe. Hij heeft hier zoo'n grooten
kring vau kennissen...
Ja, ja, dat zal wel waar zyn! meende
jonkvrouw von Wackerode vijandig.
Hij beeft vrienden langs alle kanten.
Werkelyk? Ja, ja, ik dacht het wel
!j Hij heeft ook zijne bezigheid, die hem
j geheel in beslag neemt.
|i Anna-Marie drukte hare handen ineen,
jj Horst von Henning zat daar doodkalm, met
zijne oogen strak op haar gevestigd. Zy
zag hem even strak aan, en gaf toen op
ijskoudon toon ten antwoord
Bezigheid is altijd goed, vooral wan
neer men er nut mee doot ook aan anderen.
Niet waar, viel do oude dame leven
dig in. Ik ken van de politieke en agrari
sche kwesties eigenlijk, niets. Maar myn
zoon had zeker wel gelijk, toen hij inder
tijd zjjn ontslag uit den staatsdienst nam.
Nu staat hy geheel onafhankelijk, kan
zijne zienswyzo tegenover de Rogeering
uitspreken zooals hij wil, en is aan nie
mand rekenschap schuldig. Dat is toch wel
een groot geluk
Anna-Mario knikte slochts werktuige
lijk. Zij was geheel verbluft. De vraag lag
haar op de lippen Weet ge dan niet wie
en wat uw zoon is Een speler, sinds
vele jaren een koelbloedige, een gewe-
tonlooze speler en alles minder dan een
onafhankelijk gentleman, die met geest
verwanten van zynen stand zich aan de
kinderen het onderwijs te verschaffen
dat met zijne overtuiging overeenstemt,
zooals het 't goval is voor huisvaders
die niet gelooven. Het Gouvernement
is vast besloten getrouw te blijven aan
de rechtvaardige politiek dié het wil
volgen de huisvaders moeten hunne
keus kunnen doen en de school kunnen
vinden die zij zoeken daarom zal het
Gouvernement maatregelen voorstellen
opdat voor alle Belgen de Vrijheid van
Onderwijs op denzelfden voet sta.
Dat zyn deftige woorden en wy
hopen dat eindelijk de katholieken zul
len krijgen waartoe zij recht hebben
volstrekte vrijheid voor allen, gelijk
heid van ODdorsteuuing voor officieel en
voor vrij onderwijs.
Braaf zijn. Als de geuzen in Mei
de zegepraal behalen, dan zullen zu toch
niet meer dan 2 of 4 stemmen meerder
heid hebben zegt Le Journal.
Dat is zeer weinig om er mede te
besturen, en men zou zeer voorzichtig
moeten zijn om tot aan de kiezingen van
1912 te geraken, welke de geuzen-meer
derheid zouden moeten versterken.
Daarom 't is altijd Le Journal die
spreekt zou het nieuw ministerie
gematigd moeten zyu en het zou het
zijn.
Daarom ook moeten de liberale pro
pagandisten zich onthouden van alles
wat zou kuuneu doen gelooven aan een
stryd-ministerie.
Dus braaf zijn, liberale propagandis
ten, om de Vlaamsche buitenmenschen
van u niet benauwd te maken.
Maar als in 1912 de geuzenmeerder-
heid zal versterkt zijn, dan erop los
Hoor eens goed, beste Journal her
lees eeus de fabel van 't Vel van den
Beer.
Zonder God, geene zedeleer.
Over enkele dagen zegde de socialist
Allard, in de frausche Kamer, tijdens
de bespreking der schoolkwestie, tot
den heer Doumergue, minister van ou
derwijs
Met God te doodeu 't is te zeg
gen te willen doodzwijgen -• bobt gy
alle eendrachtige en noodzakelyke
zedeleer doen verdwijnen.
Een liberaal, die niet socialist is, de
heer Tery, leeraar bij de Université
de France beaamt dat. Hij zegt
n Allard heeft gelijk ik dauk hem
dat gezegd te hebben met zijne dwaze
i) vrijpostigheid Als God weg is, is er
geene zeaeleer meer. Wij zyn nog
enkel zandkorrels welke een -ijzige
oplossing van politieke vraagstukken wijdt.
Neen. De oude dame wist dit blijkbaar
niet. Stil glimlachend zat zij daar, als een
kind met zilveren haren. En toen de grijze
huisknecht de tafel had gedekt en zijne
meesteres kortweg in haren rolstoel daar
hoenschoof, toen begreep Anne-Marie hoe
deze argeloosheid mogelyk was. Mevrouw
von Henning was verlamd. Zy kwam, af
gezien van een klein rijtoerke nu en dan,
in het geheel niet meer onder de menschen.
Zij leefde hier in haar eigen bestoven en
als met spinweb omsponnen wereldje dat
met de werkelijkheid mets moer gemeen
had.
Met een zacht weemoedig lachje op het
fijne, kleine gezicht, begon zij weer
Ik kan u haast benijden, lieve jonk
vrouw. Gij komt van het land, uit frissche
lucht. Dit moet ik hier missen. Maar ik
wil mij niet scheiden van myn zoon. Hij
bezoekt mij hier namelijk eiken dag. En
als ons goed nu eenmaal moest worden ver
kocht, dan was dit dertien jaar geleden
toch nog voordeeliger dan nu. Tegenwoor
dig, naar ik hoor, krijgt men voor land en
akker op zyn bost nog een appel en een ei.
Anne-Marie knikte instemmend met
haar blonde hoofd. Zy begreep ook dit niet.
Haar oom van den genoralen staf had toch
uitdrukkelijk geschreven: De zoon van oen
bankroeten grondbezitter. Dus, wat was er
dan van den verkoop overgebleven 1 Én
hoe leefde de oude dame hier oogenschyn-
lyk van hare renten Wordt voortgezet.
