D I R K A
Zondag 5 Juni 1910
5 centiemen per nummer
64ste Jaar 4265
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan
van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
De leertijd in
de Ambachten.
Wat zij er van denken.
Eene voordeelige plant
3e Vlaamsche Sociale Week
Spaansche Oproerlingen van 1576 te Aalst
DITJES en DATJES.
DE DENDERBODE
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee-
aening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week voor
de Stad 5 frank met den Post verzonden e frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden fr. i-75 voor dry maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men Schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, N' 31
en in alle Postkantoren des Lands.
Per drukregel Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1-00 Vonnissen op
3d* bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij accoord.
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Nota
rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dijnsdag en vrijdag
in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele van
dit blad.
CUIQUE SUUM.
Aelst, 4 Juni 1910.
De leertijd in de ambachten wordt
geregeld naar een ministeriëel besluit
van 29 Juni 1906.
Dit ministeriëel besluit bepaalt
1° De inrichting van secretariaten
voor leerlingen
2° De plichten van den patroon,waar
aan, ten bedrage van maximum 200 fr.,
premiën worden toegestaan
3° De plichten van den leerling,waar
aan, na aflegging van een examen over
den leertyd, een leerbrief, boeken en
gereedschap, ten bedrage van 100 fr.,
worden verleend.
I. Secretariaten voor leerlingen.
De secretariaten voor leerlingen zijn
plaatselijke of gewestelijke propagan
da-, bescherm- en toezichts-comiteiten
zy strekken hare werking uit over ver
scheiden ambachten en bevatten onder
wijzers en leeraars, maatschappelijke
werkers en inzonderheid vertegenwoor
digers van gilden en ambachten.
De instellingen, dio de opbeuring van
de plaatselijke ambachten beoogen,wor
den door het Ambt voor Ambachten en
Neringen geldel yk gesteund en bezich
tigd. Zy dienden eveneens gesteund door
do provincie-, de gemeentebesturen on
de vakvereenigingen.
De secretariaten hebben als zending
de inschrijving en bekendmaking van
de vraag naar en het aanbod van leer
lingen de keuze van leerlingen eu
patroons de leiding van de leerlingen
by de keuze van een ambachtzij moe
ten de leerlingen raad geven en nagaan
of deze lichamelijk en geestelijk geschikt
zijn om 't een of ander ambacht aan te
leeren zij moeten toezicht uitoefenen
over de uitvoering en de uitwerkselen
van den leertijd; nagaan op welke wijze,
in technisch en praktisch opzicht, de
leerlingen onderwezen worden als be
middelaar optreden in geschillen tus-
schen patroon en leerling bet leerpro
gramma en de uit te voeren werken tot
opleiding van den leerling regelen zij
moeten den leerling in staat stellen om
zyn eindexamen te onderstaan en dit
examen inrichten zy moeten den pa
troon en den leerling het bekomen van
de staatstoelagen vergemakkelijken.
II. Plichten van den patroon.
De patroon moet inzonderheid een
geschreven leertydsovereenkomst doen
opmaken, waarvan bij twee afschriften
aan het secretariaat voor leerlingen zen
den moethy moet den leerling vader
lijk behandelen en hem theorethischer
en praktischer wijze de in het bedrijf in
zwang zijnde werkstelsels en gebruiken
aanleeren hem werkelijk in het bedrijf
doen uitoefenen en hem geen ander
werk dan dit van het bedrijf doen ver
richten; den leerling naar de ambachts
school of de academie zenden, hem de
tijdelijke beroepsleergangen doen by wo
nen de geschillen, die tusschcn hem en
zijn leerling mochten oprijzen, aan het
secretariaat voor leerlingen of aan de
vakvereeniging onderwerpen in over
leg met het secretariaat voor leerlingen
of de vakvereeniging het leerprogram
ma en het leerlingen werk alsook het
programma van het eindexamen regelen.
III. Plichten van den leerling.
De leerling moet met getuigschriften
bewijzen dat hy lager of middelbaar
onderwijs genoten heeft eD, gebeurlijk,
de leergangen van een beroeps-, teeken-
school of academie heeft bijgewoond
de leerling moet eveneens een getuig
schrift van eenen geneesheer indienen,
bewijzende dat hij lichamelijk geschikt
is om het gewenscht ambacht aan te
leeren hij moet de leergangen van de
voor de studie van zijn ambacht nuttige
ambachtsscholen bijgewoond hebben of
bijwonen en ook de in het ambacht ge
geven tijdelijke leergangen bijwonen,
waarvan hem bewijsstukken mogen ge
vraagd worden hij moet gehoorzaam,
getrouw, vlijtig wezen en zich door
lezingen in zyn ambacht bekwamen
hy moet zich met de grootste zorg be
reiden tot het theoretisch en praktisch
eindexamen.
De leerling wordt niet meer tot het
examen toegelaten na zijn twintigste
jaar.
De leerbrief en een premie van 100 fr.
in boeken of gereedschap, worden door
de Regeering verstrekt aan den leerling
die met voldoening zyn leertijdsexamen
ouderstaat.
De Staat verleent aan den patroon die
zich met de vakopleiding van een leer
ling belast, jaarlyks eene premie van
maximum 50 fr. gedurende drie jaar,
alsook een bijpremie van 50 fr., zoo de
leerling met voldoening zijn leertijds-
examen aflegt.
'k Heb het hun zelf niet gevraagd
maar ik kan u toch hun gedacht geven,
omdat het opgeteekend staat in het
boekje van Mgr Savoy 't kan nog al
tellen.
Een geneesheer, Dr Laborde, hooglee
raar te Parijs, werd volgende vraag
gesteld Is alcool vergift En 't ant
woord luidtVraag eerst wat vergift is
en zie dan of alcool kan meêgerekend
worden.
Eene giftige stof is iets dat na in het
lichaam opgenomen te zijn als spijs of
drank, er stoornis brengt of ongevallen
veroorzaakt die den dood kunnen voor
gevolg hebben.
Moet ge nu vragen of alcool vergift
is Ieder kan zijne uitwerksels bestati-
gen naarmate hij in kleiner of in groo-
ter hoeveelheid gebruikt wordtnaar
mate hij bij toeval of uit gewoonte ge
dronken wordt zijn er uitwerksels die
den geest en het lichaam aantasten, van
het heen en weer waggelen tot het
smoordronken zyn, van het zenuwachtig
leven tot gekheid, tot misdadige zot
heid, van de persoonlijke ziekten tot het
meêdeelen aller kwalen aan zijne nako
melingen.
Maar eene enkele getuigenis is van
geener weerde, zegt men dikwijls. Wacht
maar.
In de Fransche provincie Finisterre
hebben 69 geneesheeren de volgende
verklaring gedaan In den naam der
openbare gezondheidsleer, in den naam
dei'openbare gezondheid en der lands-
welvaart verklaren wij in 't openbaar
dat alcool onder iederen vorm vergift
is.
602 Hollandsche geneesheeren schrij
ven Het gebruik, zelfs het matig
gebruik van alcoolische dranken is
altijd schadelijk. Die dranken zijn niet
waardig als volksdrank gebruikt te
worden, en zij zijn de hevigste vyaud
van de welvaart en den zedelijken voor
uitgang der volkeren.
2500 Belgische geneesheeren en apo
thekers onderteekenden een schrijven,
waarin stond dat alle alcoolische meng
sels schadelijk eu gevaarlijk zijn, maar
dat het alsembitter (absinth) het schade
lijkst van al is.
15000 Engelsche geneesheoren richt
ten een verzoekscht aan de Wetgevende
Kamers om te verkrijgen dat het anti-
alcoolisch onderwijs verplichtend zou
worden, om de kinderen hunnen vijand,
de giftige alcool, te doen kennen on
verfoeieD.
Mogen we dan niet besluiten met
Dr Landes-Brunton de alcool is do ver
derfelijkste vyaud van 't menschdom.
En hoevelen willen het nog niet
gelooven
is tegenwoordig de aardappel, ten min
ste als men met zijnen tijd méégaat en
voordeel weet te trekken uit de doelma
tige aanwending der scheikundige mest
stoffen en het besproeien met Bordeaux-
sche pap. Ook bewijzen de statistieken
dat de aardappelteelt van jaar tot jaar
meer en meer uitbreiding neemt, bij
zooverre dat de aardappel eene ware
nyverheidsplant geworden is.
Doch men vergete niet dat hier, zoo
wel als bij alle andere teelten, men
slechts op hooge winsten mag rekenen,
als men tot hooge opbrengsten geraakt.
En om die te bekomen, moet men bene
vens goed plantsel, van de beste soorten,
ook rijkelijk bemesten. Immers, som
mige landbouwers meenen dat het ge
noeg is eene goede soort te hebben.
Neen, niets komt in de natuur van niets
daarom is bet dan noodig den grond
wel van planten voedsel te voorzien.
De stalmest worde in tijds ingewerkt
en kan men hem maar aanwenden bij
het planten, dan moet men zorgen voor
wel geteerden mest. Maar iedereen zal
met ons instemmen als wij zeggen dat
men slechts loonende uitslagen kan be
komen door eene toevoeging van pas
sende scheikundige meststoffen.
Volgens de meeste deskundigen ont
neemt eenen oogst van 30,000 kgr. aar
dappels per hectare, aan den grond ge
middeld 95 kilos stikstof, 40 kilos los-
foorzuur en 150 kilos potasch.
Om de noodige hoeveelheid stikstof
te geven kan de landbouwer bij stalmest
nog 150 tot 200 kilos zwavelzuren am
moniak per hectare voegen. Door zijne
zachte, regelmatige en aanhoudende
werking, is deze meststof verreweg
boven sodanitraat te verkiezen bij de
teelt van aardappels.
De aardappel schijnt maar moeilijk
het fosfoorzuur op te nemen en, ofschoon
zijn gehalte aan dit ellement maar ge
ring is, zullen 200 300 kilos superfos
faat hem zeer welkom zijn.
Wat nu de potasch aangaat hooger-
slaande cijfers bewijzen dat de aardap
pel veel potasch bevat. Hij is er zeer
gretig naar en eigent zich heel gemak
kelijk potasch. In tal van proeven heb
ben wij ondervonden dat de aardappel
altijd dankbaar is voor eene potaschbe-
mesting en dit bewees door hoogere
Kaïniet of chloorpotasch raden we
echter niet aan. Gebruik dit bestanddeel
liever onder vorm van zwavelzure pot
asch dit geeft loouende uitslagen.
Zoodus om ons in 't kort samen te
vatten, dat de volgende formuul, boven
stalmest, aan te prijzen is voor aardap
pels, per hectare
150 tot200kil. zwavelzure ammoniak.
300 tot 300 kil. superfosfaat.
100 tot 150 kil. zwavelzure potasch.
Vergeet daarbij niet op tijd te be
sproeien, zelf vóór ge de eerste kentee-
kons der ziekte bespeurt, want het jaar
1905 heeft ons onder dit opzicht eene
kostelijke les gegeven. En velen hebben
hot beklaagd, als het te laat was W.
De derde Vlaamsche Sociale Week,
die dit jaar te Leuven gehouden wordt
van den 29 Augustus tot don 1 Septem
ber, belooft in belangrijkheid verre de
voorgaanden te overtreflen.
Het programma, opgemaakt door den
E. P. Hutten, samen met het Bureel van
den Belgischen Volksbond, doorgrondt
gansch het vraagstuk der kollektieve
werkkontrachten, met zijne natuurlijke
gevolgen verzoeningraden en scheids
gerechten.
Het hoeft niet meer gezegd dat de
christene vakorganisatie betracht de
betrekkingen tusschen baas en werk
man te verbeteren, door het streven
naar kollektieve kontrakten, waar bei
der rechten en plichten in afgeteekend
worden, en die aldus medehelpen om
de scherpe konkurrentie te beteugelen.
Onze leiders van werkliedenvereni
gingen en dezer raadgevers, al wie zich
om de toekomst der werkersklas en de
orde in de samenleving bekommeren,
hebben er dus het grootste belang bij,
hebben zelfs voor plicht het vraagstuk
der gemeenzame arbeidsverdragen gron
dig te kennen.
Wy sporen hen dan ook aan, talrijk
aan de studiedagen der Sociale Week
deel te nemen.
De prijs der deelname is bepaald op
2 fr. Voor logement en eetmalen wordt
gezorgd legen 16 fr. voor de vier dagen.
Men kan zijne bijtreding zenden aan
den heer E. Van Quaquebeke, Holstraat,
69, Gent.
PROGRAMMA.
Maandag 29 Augusti, van 10 tot lil/2
ure, de gedragslijn der christene syndi-
katen tegenover de patroonsvereenigin-
gen van 111/2 tot 12ure, bespreking;
van 3 tot 4 ure, geschiedenis, ontwik
keling en beteekenis der gemeenzame
arbeidsverdragen van 4 tot 4 1/4 ure,
rustpoos van 4 1/4 tot 5 1/4 ure, ver
zoeningsraden en scheidsgerechten van
5 1/4 tot 6 ure, bespreking om 8 ure,
groote volksvergadering.
Dinsdag, 30 Augusti, van 9 tot 10 ure,
praktische raadgevingen aan de leiders
der arbeidersvereenigingen van 10 tot
10 1/2 uro, bespreking van 10 1/2 tot
11 1/2 ure, de arbeidsduur van 11 1/2
tot 12 ure, besprekingvan 3 tot 1 ure,
vakvereenigingen en liefdadigheid; van
4 tot 4 1/4 uro, rustpoos van 4 1/4 tot
5 1/4 uro, de sociale politiek onzer vak
vereenigingen van 5 14 tot 6 ure, be
spreking om 8 ure, grooto Vlaamsche
liederenavond.
Woensdag, 31 Augusti, van 9 tot 10
ure, de voorbereiding tot het vakonder
wijs eu het sociaal leven in de lagere
scholen van 10 tot 10 1/4 ure, rust-
OF DE
DOOR
eTitus VAN NUFFEL.
9e vervolg.
Geenszins. Het is een mengsel van bedelaars en dieven, waar
onder Italianen, Walen en Vlamingen... Althans, genoeg wij
moeten scheiden. Wees dus op uwe hoede zoek eene schuilplaats,
waar ik u, zouder gevaar, van den loop mijner onderneming kan
inlichten.
Nu ben ik sterk genoeg om al te doen wat ge van my
verlangt.
De lichaamskrachten vermogen niets tegen verraad 01 over
macht. Waak, zie rond, tracht alle voorvallen, hoe onbeduidend zij
ook schilnen, te onderscheppen wees verrader, gij zeil, indien het
mootons oogmerk wettigt alle middelen. Vandaag verlaat ik met
den eletto en zijnen staf uwe woning, om het verblijf van de Luu te
betrekken. Daar zal eene onzichtbare hand Dirka beschermen. Wee
hem, den vermetelen, die haar aandurft
Gij zult uwen plicht doen, sergeant
De onbezonnen zal zijne roekeloosheid met het leven boeten
Hartstochelijk kneep Gilbert des soldeniers handen in de zijne en
wooi'den van dankbaarheid rolden hem van de lippen.
Ik moet voort, eindigde Jeroom. Morgen, voor zonsopgang,
vinden wij elkander hier aan den oever des Denders terug. Tot
wederziens
Laag tuurde de torenwachter de gestalte des krijgers na, en, onder
het lispelen van een dankgebed, volgde hij den slingerenden loop
der rivier. Diepdenkende, staarde hij in den voor hem liggenden
stroom, op wiens effen waterspiegel eenige schepen hunne statige
masten ten hemel verhieven. Jooris' aangezicht drukte andermaal
innig harteleed, snerpende zielsfolteringen uitliij bemerkte niet,
höe dè dagvorstin hare gouden stralen in den kristalynen plas
weerspiegelde, de scheepsmasten vergulde en alles pinken deed van
levenslust. Een enkel voorwerp hield hem bezig Dirka I altyd
Dirka Later speelde een droeve glimlach om zijnen mond, do
armen vielen ontzenuwd bezijden zijn lichaam, dieper nog zonk hem
het hoofd op de horst... Afgetrokken van alles wat hem omringde,
hoorde hij niet, dat een poorter zijnen naam riep, en enkel een
forsche ruk aan zijn wambuis bracht hem tot de werkelijkheid.
Bartel was zijn uitroep. Oude vriend...
Gilbert Joorisronkte een sterkgespierde kerel, met onge
meen groot hoofd, oogen als kogels en het wezen als roet zoo
zwart Gilbert Jooris, wat zijt ge vermagerd, wat zyt ge bleek...
Ik hoef u geen uitleg te vragen... üwe dochter...
Geschaakt
Doemenis brulde de Hercules, zijnen arm met opgestroopte
hemdsmouw uit de horst van zijn lederen voorschoot trekkende en
de vuist wringend.
Maar de waker, bezield met wilskracht en nieuw levensvuur,
haalde diep adem en kreet
Alles is niet verloren. Zij zal verlost
Bartel fronsde de wenbrauweu en schokschouderde medelijdend.
Wij zullen lukken, vriend smid, wees zeker herhaalde
Gilbert. Dan, zonder mijn kind, is het leven mij van geener
waarde meerderhalve heb ik bij mijn pogen niets te verliezen,
wel alles te winnen... Desniettemin kwelt mij eene verlegenheid
Nergens vind ik onderkomen, en, gij weet liet zoo wel als ik, de
oproerlingen ontzien noch rang noch grijze haren.
Bij Sint-Eloisprak de smid - onnoodig u daarover te
hekommeren. Ik hied u gulhartig een verblijf onder mijn dak aan.
Aangenomen Top En laat de Spanjaards maar komen, ik ben
er niet bang van Dat galgenaas kan den smid niet missen, zijn
aambeeld bezwaarlijk ontberen, en noch min zijnen slijpmolen. Ten
andere, met een weinig goeden wil en wat geweld op mijn kittel
achtig karakter, voldoe ik der signors en soldados minste grillen
Brave BartelHoe zal ik u ooit zooveel goedheid kunnen
vergelden
Spreken wij daar liefst niet van. We zijn hier op aardo om
elkaar te helpen en in mijne plaats had gij niet anders gedaan...
Kijk, hoe die twee soldeniers met hunne zwaarden op de deur der
Werfkapel hakken en klieven de schavuiten zij vreezen dan het
mirakuleus beeld van Onze-Licve-Vrouw-ten-Druiven niet?... Wel
besteedde kerels geraken niet binnen daar zwaaien zij Burcht-
waarts. Kom nu, Gilbert..
HI.
Het gerucht liep, onder andere, zegt Kanunnik David, in zijne
Vaderlandsche Historie dat de Spanjaerts heel Aelst hadden
uitgemoord. Als eene windhoos was de mare van liet wangedrag
der muitelingen tot de verstafgelegen hoeken der Nederlanden
overgewaaid en ontpersto alom kreten van spijt en schaamte
overal klonken bedreigingen, werden plannen ontworpen om de
onverlaten in hun vernielingswerk te keer te gaan allerwegen
stonden mannen op, gereed om lijf en goed ten pande te stellen van
het door de Ketters reeds zoo zeer geteisterd vaderland.
Brussel ontstak in verbolgenheid alle gemoederen geraakten aan
't gisten mannen, vrouwen, grijsaards en jonkheden, weihebben
den en behoeftigen spraken éen en hetzelfde woord en riepen luid
om verlossing en rechtsherstel. - Het verblijf in deze stad, voor
lieden van Spaansche afkomst, werd ja gevaarlijk en uit vrees van
mishandeld te worden, zochten de gekende hoofdmannen ergens
eene schuilplaats. (1) De tijding dier plunderingen, vergroot
door sommige kwaadwilligen, verspreidde zich met de snelheid des
bliksems. Zelfs schreeuwde men om wraak, niet alleen tegen de
muiters, maar ook tegen den Staatsraad, ofschoon de leden dier
instelling de zelfopoffering zoo ver dreven, dat zij hun zilverwerk
verpandden, om over gereede penningen te beschikken. (2)
Sancho d'Avila, bevelhebber van het garnizoen der citadel van
Antwerpen, werd verdacht het oproer gunstig te zijn, en dit
vermoeden bleek niet van allen grond ontbloot. Het volgende tot
staving
De koning van Spanje had, gemerkt de herhaalde protestatiën
van het volk, een door hem onderteekend manifest uitgegeven, aan
iedereen bevelende, de opstandelingen - hetzij afzonderlijk of in
groot getal zonder medelijden noch genade te behandelen, hun
alle voedsel te weigeren en ze, desnoods, af te maken.
poos; van 18 1/4 tot 111/4 ure, het vak
onderwijs; van 111/4 tot 12 ure, brspre-
king; van 3 tot 3 3/4 ure, de voorberei
ding tot het vakonderwijs in de familie;
van 3 3/4 tot 4 1/2 uro, de opleiding der
vakleeraars; om 5 ure, uitstap; om 8 ure,
groote volksvergadering. Dagorde
Drankbestrijding en sociale werken.
Donderdag, 1 September, van 9 tot 10
ure, de rol der priesters in do vakbe
weging; van 10 tot 101/4 ure, rustpoos;
van 10 1/4 tot 11 1/4 oré, de begrooting
van een arbeidersgezinvan 111/4 tot
12 uro, bespreking; om 3 ure, samen
vatting der lessen. Plechtige slotverga
dering.
(1) Kau. J. David. Vaderlandsche Historie, II0 deel, bl. 33.
(2) Th. Sevens. Vlaanderen voor en tijdens het bewind der Geuzen, hl. 175.
(Wordt voortgezet).
Verboden nadruk.
Liberale coöperatief. De
Volksgazet't orgaan der liberale firma
Vijf Ezels C' schrijft
Wat nu de liberale coöperatief be-
treft, wij ook hebben vernomen dat
dergelijke bakkerij tot stand zal ko-
men, maar zoo 't schijnt zullen do
winsten niet gebruikt worden om
politiek te maken of de menschen
op andere wijze te dwingen, maar na
betaling van eenen kleinen intrest(?!?)
aan 't kapitaal dat er in steekt, zou
heel den overschot der winsten aan de
verbruikers eu de klanten weêr ten
goede komen.
Wij denken dat de liberalen die
hun geld in dergelyke zaken verpan-
den meer goed in 't voordeel der
werklieden doen dan actiën te nemen
in zekere gasmaatschappijen die met
't vet van iedereen wegloopeu.
Dus weeral eene coöperatief 't Zal
weldra al coöperatief zijn, zegde men
ons Zondag 11.; de neringdoende burge
rij moet deo dieperik in Zeker rijk
heerschap, zegde onlangs openbaarlijk.
Er zullen later nog alleen ryke en arme
menschen bestaan, dus kapitalisten en
werklieden.
Wij keuren de coöperatief niet stelsel
matig af, daar zij aan de werkende klas
veel voordeelen verschaffen kan, door
het bezorgen van levensmiddelen tegen
minderen prys, maar wat wij afkeuren
'tis dat zij aan Jan en alleman, coope-
rateur of niet, mag leveren
Dit is, volgens ons, een misbruik
waartegen ernstiglijk dient opgekomen
te worden.
Het huwelijk van princes Cle
mentine. Het huwelijk van prinses
Clementine, van België, met prins Vik-
tor-Napoléon-Bonaparte, zal op het ein
deder maand Juni, in Italië plaats heb
ben. Eerstdaags zal de princes Clemen
tine haren verloofden, die bij zijne
moeder, de princes-weduwo Clothilde,
op haar kasteel van Moncalieri, bij Tu
rijn, verblijft, vervoegen.
Cijfers om even bij stil to staan
Dc aarde beweegt zich met eene snel
heid van 30 kilometers per sekonde door
het heelal.
De afstand van de zon tot onze aardo
is 150 millioen kilometers.
Een sneltrein zou 254 jaar noodig
hebben, nacht en dag doorreizend, om
tot de zon te komen.
Kou men van de aarde naar de maan
reizen, nacht eu dag door, dan zou men
8 jaar noodig hebben.
In ons zonnestelsel bevinden zich 8
groote planeten on 150 kleinere. Satur-
nus heeft 10 manen. Jupiter heeft er 7.
Men heeft berekend dat de zon min
stens reeds 500 millioen jaar door het
heelal voortsnelt.
Men kan bij een helderen sterren
hemel met de bloote oog 1500 sterren
waarnemen met de tegenwoordige in
strumenten 100 millioen, dat zijn dan
a jonge zonnen.
Na eenen tijd van nu nog 8 minuten.
De koude die in het heelal heerscht,
is 400 graden Fahrenheit onder zero.
De hitte in de kern van de zon is 5
millioen graden Celsius.
De aarde is 5 maal zoo groot als de
maau.
Van de 18 millioen kometen, die we
tegenkomen, hebben wo kans dat we
met één in aanraking komen. Met de
komeet zelf, niet met den staart.
Wat betreft den afstand van ons tot
de sterren er zijn sterrengroepen, die
zoo ver van ons'afstaan, dat het licht
40,000 jaar noodig heeft om tot ods to
komen Aai
