Donderdag 25 Augustus 1910 5 centiemen per nummer 64,le Jaar 4287 Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst. godsdienst, huisgezin, eigendom. VADERLAND, taal, vrijheid. Onze Missionnarissen in Congo, Taal Handel en Nijverheid, De vracht van het paard. Zondagrust. DE DENDERBODE. Mt blad rerschünt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee- i.Lg van den volgenden dag. - De prijs ervan ia tweemaal ter week voor .tfstad 5 frank met den Post verzonden e frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes monndftri fr 1-75 voor dry maanden, voorop te betalen. De mschryving Ligt met 31 December. - De onkosten der kwittantiën door de Post ont- miin ton laste van den schuldenaar. Men Schrijft in bij C. Wan de Putte-Goonena, Korte Zoutstraat, N' 31 en in aDo Postkantoren des Land». Per drukregel Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1-00 Vonnnaen op Per drukreg mkwijl3 te herbalen bekendmakingen by accoord. bandschriften worden niet teruggestuurd. - Heeren Nota- Niet opgenomen 3 IO OTUlionz"" i 3" bladzijde 50 centiemen. - Dikwijls te herbalen bekendmakingen W accoord. 3 biadzyde 60jent word6n met teruggestuurd-Heeren Nota rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dinsdag en vrydag in den voormiddag. Voor de advertentiën uit vreemd, landen «icb te wenden ten bureele va» dit blad. Aalel,«<4 Augustus ÏSIO. Onder dien titel heeft de volksverte genwoordiger M. Em. Tibbaut eene schoons studio geschreven over al het eoede dat onze belgische zendelingen in Congo tot stand gebracht hebben. Die studie verscheen eerst in het Juninum- ner van Le Bulletin de la Soclélé halgedes études coloniaies maar is nu ook als vlugschrift bij Hayez, Leu venstraat le Brussel, uitgegeven. M Em Tibbaut behandelt zijn onder werp met volle kennis der zaken, met alleenlijk omdat hij altijd met eene bijzondere voorliefde de congoleesche aangelegenheden bestudeerd heeft, maar ook omdat hij zelf naar Afrika gegaan is en daar de missionnansson aan het w'erk gezien heeft. Wonder genoeg als vijanden van den katholieken gods dienst zooals Vanderveldo, Buis, Van der LiDden, enz. de sticlllingen en het beschavingswerk onzer priesters in Congo van nabij willen gade slaan, gtaan zij «r zelf over verbaasd, en tegen hunnen dank kunnen zij niet nalaten aan hunne zolfopofforing hulde te bren- mo. Als die vlaag van gedwongen rechtzinnigheid over is, herbeginnen zy echter hunnen strijd togen de zendelin- gen wier iever zij zelf bewonderd heb ben en zoo gebeurt het dat zij uit godsdiensthaat de ongelukkige negers liever in hunne barbaarschheid zouden laten dan ze tot goede en beschaafde katholieken te zien opgroeien Eu zulke heerschappen worden somtijds als ver lichte geesten opgehemeld 1 M. Tibbaut is van een ander gedacht Met recht en reden is hij in bewonde ring opgetogen voor onze missionnaris sen, voor die nederige helden die aan- familie, aan rijkdom en aan Vaderland yaarwel zeggen, om hunne beste li chaamskrachten, de schoonste begaafd heden hunner ziel, en meestal hun eigen leven, aan het opbeuren van onbekende en wilde negers toe te wijden, Enna alles gewikt en gewogen te hebben, geeft hij aan de christeno zendelingen de allereerste plaats in het beschavings werk van Gongoland. Tegenwoordig zijn er 518 katholieke zendelingen in onze zwarte kolonie van Afrika over geheel het land zijn zij in een groot getal van kleinere posten ver spreid en daar oefenen zij buiten het prediken van bet evangelie en zonder hunnen eigen arbeid te sparen de schoonste en de zuiverste naasten liefde uit. Op den eersten Maart 1909 hadden zij reeds 65 scholen van allen aard, 23 werkhuizen en schoolkoloniën, 36 weezenhuizen en instellingen voor weduwen, 49 hospitalen cn apotheken gesticht. Overal hebben zij door hun eigen voorbeeld den landbouw en het kweeken van dieren in eere gebracht en den grond, die rond hunne missiën gelegen is, in prachtige akkers en schoo ne weiden herschapen. Den 1 Juli 1909 waren er reeds 107,304 bekeerde negers en 102,000 kinderen worden in hunne scholen opgevoed. Zulks is nog maar een begin, want gedurig trachten de missionnansson verder en verder te gaan en bij dege nen, die nu reeds in Congo - werkzaam zijn, komen er nog nieuwe apostelen, die evenmin hunnen arbeid zullen spa ren. Alzoo over korten tijd hebben wij gemeld dat de Broeders van Liefde die in België zooveel goeds gedaan hebben voor de werkende klassen, nu ook in Congo scholen gaan inrichten zooals onze lezers weten, hebben de Broeders der Christelijke Scholen, op verzoek der regeering, ook verscheidene stichtingen in onze kolonie aanvaard. «Als ik die mannen,al hunne persoon lijke belangen zie verzaken, en als ik ze hun eigen zeiven zie ten beste geven, zoo schrijft M. Tibbaut, dan buig ik mij met eerbied voor hunnen heldenmoed. En in waarheid zij verdienen liet ten volle. Zooals de achtbare volksvertegen woordiger doet opmerken, er is om een wild land te beschaven, hoofdzakelijk eene drievoudige werking noodig de staat moet de openbare ruslende alge- meene veiligheid tot stand brengen de handelaars moeten de rijkdommen van het land te nutte brengen en den stoiie- lijken welstand bezorgen; en de mission narissen moeten de zedelijke krachten der ziel doen ontwaken en de geesten der negers tot den christen godsdienst en tot eene hoogero beschaving verheffen. Hun werk moet al het overige bezielen en veredelen want zonder hen, blyven de zwarten even verlaagd als ^°?rUe®"' en worden meestal nog dieper bedorven. Dat aangroeiend bederf is juist het geen waarover wij zoo dikwijls ge klaagd hebben: en de reden was omdat de Congoleesche overheid jaren lang den iever der missionnarissen te veel gedwarsboomd en de negers door onge- nadigen dwangarbeid verdrukt heeft. Dank aan koning Albert, die vooraleer den troon te beklimmen, ook in Congo geweest is en er den toestand persoon lijk onderzocht heeft, begint er nu ver andering te komen in geheel het be- stuurstelsel en het is te hopen dat de persoonlijke invloed van ODzen vorst meer en meer den arbeid onzer zende lingen zal doen beschermen, tot meer deren vooruitgang en voorspoed onder Congoleesche bezittingen. Eene ongenadige hebzucht en eene hatelijke jacht naar voordeel en winst hebben ongelukkig de werking der katholieke priesters lange jaren belem merd en zo somtijds op schandige wijze laten belasteren. M. Tibbaut, die alles iD Congo zelf bestudeerd heeft, en per soonlijk vele heldhaftige missionnaris sen zooals Pater Cambier, van do Con gregatie van Scheut, en Pater Blan- ckaerl, van de orde der Jezuïeteo, heeft leeren kennen, heeft een schoon werk verricht, met als hun verdediger in het openbaar op te treden, en hunne zalige werking ook onder maatschappelijk opzicht in een helder licht te stellen. 15" Yorvolg. Stel u in 's hemels naam op de hoog te al# gij kunt, schreef hij. De onzeker heid is ondragelijk. Ik moot me veilig ge voelen. Ik moet iets beslist weten, ^paar niets, om zekerheid te erlangen, en spoe- di'mfvéréegelde doien brirf en adreBieerda hem aan oen welbekenden advokaat. 'loen opende hij hem plotseling woèr, en voegde er een postscriptum bij. Ga zoo noodig naar Afrika maar vind de waarheid uit. Ik moet zeker weten of C. dood is. Kan een klant, invloed hebben op eenen fabrikant, eenen handelaar of het bestuur eener handelsmaatschappij in zake taalgebruik Hier dient bevestigend geantwoord te worden, wanneer de vraag komt van van een ernstige persoon, die altijd in regel is met zijne zake. Zulke klanten zijn overal welkom en daarom zoekt de leveraar voldoening te geven voor zoo veel het in zijne macht is, daar hg wel weet dat die goede klanten op een ander met open armen ontvangen en naar hunnen zin behandeld worden. Wij, Vlamingen, moeten onze moe dertaal immer gebruiken en daarenbo ven eiscben, dat men hier in Belgie, in heel België en bijzonderlijk in Vlaamsch- België, in 't Nederlandsch met ons en met onze stamgenooton handel drijvo. Maar, zal men vragen, wat nut kan dan wel het gebruik eener taal bevatten? Richt uwe blikken eens even naar Duitschland, naar Engeland, naar Fran krijk en zeg mij eens waardoor die lando'n in handel en nijverheid beroemd geworden zijn Door bot merkon hunner waren bij zonderlijk door hot scbrgven hunner briefwisselingen, enz. in hunne taal. Ja maar 't Vlaamich is geen wereld taal men zal onze bestellingen mis verstaan Wees gerust Geld doet alle ooren opon is een meermaals be- statigde waarheid. Maar de grootste kwaal bij don Vlaming is, zijne te groot toegevendheid en daarin moet verande ring komen. Ja, Vlamingen, wezen wij minder toegevend, bijzonder van taal en laat ons trotsch wezen iets te bezitten voor handel en nijverheid, dat ons eigen is. Dan zal nooit een dichter moeten zeggen zooals Albrecht Rodenbach Maar eilaas waar is der vadren fierheid nu gevaren (Land vau Waas) Erich. In de straten van Brussel en van de voorsteden misbruikt men de kracht van het paard op de schandaligste wijze Bijna al de paarden verporren het maxi mum der vracht, die ze op gelijken weg kunnen vertrekken. Bij de minste hinderpaal of de gering ste steilte staan ze machteloos en dan kletst de zweep ongelooflijk vreed op het lijf van 't arme dier. Naar ons inzien zou de vracht op ge lijke en gekalseide baan nooit het vier voud van 't gewicht van het dier de kar inbegrepen mogen overtreffen. Dat gewicht zou met een derde moeten verminderd worden op steilte van 5 en met den helft op steilte van 10 °/0, alsook op de slijkerige wegen, stort- gronden en andere. Aldus zou een zwaar trekpaard, dat van 600 tot 700kilos weegt 't gewicht van de kar inbegrepen op gelijke on gekalseide baan maar 2400 kilos mogen vertrekken. Op klimmingen van 5°/0 zou deze vracht tot 1600 kilos en op klimmingen van 10 ®/0 tot 1200 kilos moeten verminderd worden, wat wal voldoende is. Diezelfde maatregel zou ook mogen genomen worden voor de vracht van den trekhond. Laat ons niet vergeten, dat het paard gedurende den Zomor zijn arbeid begint om 5 ure 's morgens en hem maar ein- digd om 7 ure 's avonds en dat het al dien tijd in 't zwoet staat onder het har nas, dat do huid kwets en scheurt. Maar om dit reglement nauwkeurig toe te passen is er eene speciale policie noodig. Die vragen we, trouwens sedert lang. Misschien komt het er wel eens Yan (Onze beste vrienden.) Voor onze soldaten. Napoleon heeft gezegd: de beste kristenen zijn de beste soldaten Om allerbeste solda ten te vormen, geeft men in de Retrai- tenhuizen van Gent, geestelijke oefenin gen aan de jongelingen, die in October den dienst aanvangen. Vooraleer de kazerne binnen te treden en de militaire theorie aanteleeren, is het voor den recruut hoogst van noode, zijne theorie van christen mensch te overzien, en alzoo zich te bereiden om zijne nieuwe maar teven# gevaarlijke loopbaan teboginnen. Mogen al de ieverige herders, al de christene ouders hunne jonge milicianen aanzettou deze oefeningen te volgen, den li of 18 September. Deze retraiten beginnen den zondag gen, eindigen den dinsdagavond en worden gegeven door een pater Jesuïet; bijgestaan door don E. II. De Steur, legerpastoor. Een onderofficier van 't garnizoen geeft, tijdens de vrije uren de beginselin van 't soldatenleven. Inlichtingen en insehrijviugen te be komen bij P. Van Acker, Bestormstraat 36, Gent. Gedachten en Wenken. God dienen is heerschen. Hy is dwaas die van de wereld zijnen hemel maakt. Wilt gg alles winnen Zoek God. Geef aan de armen, en gij zult God voor schuldenaar hebben. Waarom mensch bespot gij de we reld niet, die u zoo dikwijls bedriegt. Gij die hier zoekt met roozen gekroond te worden, wacht u Zoekt gij eenen schat Neem uw kruis op en volgt Jezus. O mensch en leef niet onbedacht. Want sterven komt meest onver wacht Daarna de hemel of de hel. Kies Eeuwig kwalijk of eeuwig wel. Hij is een dapper en voorzichtig man Die geen leed doet en leed verdra gen kan. Al wat gij hebt gaf do Heer. Daarom verklein u meer en meer. HOOFDSTUK IX. In de handen van den vijand Mevrouw Nethercombe liep in hare ka mer rusteloos op en neer. Haar gelaat zag bleek. Hare witte lippen beefden, en hare vorschrikto oogen, die onzeker om zich heen keken, zagen niets niets dan het afschuwelijke groene laken met verspreid liggende kaarten on hoopjes goud. Tegenover haar stond even sierlyk al# ooit even frisck al. altyd, mevrouw Sher man Zij droeg oen lang grys bont en eene groote gryze mof. Er prijkte een bo.,e viooltjes op haar grijs bonten toque en op haar manteltje, en viooltjesgour «teeg op uit hare kleederen. Ze hield mevrouw Nethercombe scherp in hot oog. Ge kunt natuurlijk uw eigen zin volgen, zei ze, maar ge weet juist hoe mevrouw Cray is, en als go met wil dat ze babbelen zal - betaal baar dan. Zo ver- talda mii dat gij baar meer dan 12o.0UU frank Bchuldig waart. Ze overdreef natuur lijk maar als ik u wee, zou ik haar den mond Stoppen door liet betalen wat gy haar ook schuldig moogt jyu. Mevrouw Nethercombe opende twee maal haar lippen om te spreken, en twee maal sloot zij ze weer, zonder eemg geluld 'C Dat kan ik niet, zei zo eindelijk. Ge weet dat ik liet niet kan. tk ik heb mets om haar meê te betalen mete, of gy m°»^1^"™vw Shermen lachte Dat heb ik tl gisteren reeds gezegd, Kunt ge bet geld vau niemand anders loe- MWeêr bevochtigde mevrouw Nether- mKo i.nr0 lippen en aarzelde. Zy bleef oogenblik doodstil «taan, en bare zuster jiaar vol in het gelaat ziende, werd met eene rilling de verwoesting gewaar, welke do angst der laatste dagen er op teweeg go- toacht had. Mevrouw Nethercombe verloor Van 'smiddags tot middernacht, eenige dienstdoende Apotheker, op Zondio 28 Oogst 1210, M. BoNNER, Bisschopstraat. snel hare schoonheid. Binnen kort zou ze oud wozen afgeleefd versieten. Me vrouw Sherman lachte een weinig. Xkik heb alles geleend, wat ik kan zei Mevrouw Nethercombe met zachte slopende stem. Ik heb alles verpand. Nie mand zal mij meer geld willen leenen. Ik heb geen onderpand meer, cn en geldschieters schijnen wel alles te weten. Ik ging er gisteren naar een toe een niouwe - cn die wist ook alles. Zij zweeg een oogenblik, recht voor zich uitstarend, nog altijd niets ziende. Zij had de uitdruk king, welke ze twee dagen geleden op het gelaat barer zustor gezien had, vergeten "ergeton dat Joanna baar haatte, en indien zü hot zicli herrinerd bad, zou hot haar misschien nog met zoo verschrikkelijk toegeschenen hebben als de vreeeelyke ruine, welke haar boven het hoofd zweef de Wat kon al het andere haar scholen Wat deed liet er toe, al liad ze twee dagen geleden ïote vreemds op Joanna's golaat en in hare stem waargenomen Zij zag nu in ioderen blik en hoorde in iedere stem eene h°ZÜ 'werd achtervolgd door het vree.elyko van haren toestand - achtervolgd, in de engte gedreven, met schulden aan alle kanten, terwijl al haar geld tot op den laatsten cent toe verloren was. Benige malen kwam de wanhopige go- darlite bij haar op, alle» aan Lord Nether combe te vertellen, maar zy durfde met Hij wat arm. Hij zou geen geld hebben De hand kan wonden slaan, Maar zij wondt uiet het meest De tong, zij slaat een wond, Die somtijds nooit geneest. om haar te helpen, en hij wa# rechtvaar dig en streng, en verstond in zaken als deze geen gekheid. Zijn onbevlekte naam was hem evenveel waard als zijn leven cn indien hij alles wist, zouden al Marga- retha's kansen verdwenen zyn. Hy zou hun hui# in de stad sluiten en alles ver- koopen. Hij zou hare echulden tot don laatsten cent toe betalen, al zou het hom ook het leven kosten. Zij zouden buiten moeten gaan vconen in het een of ande re kleine huisje waar ze in armoede en ellende hun bestaan voort zouden sleepen. Eu toch, wat bleef haar anders over 1-Ioe kon zo hctzolfdo leven voort leven, terwijl geldschieters haar van alle kanten bestormden, hare juweelen vervalscht wa ren en zij geen cent meer bozat Joanna glimlachte vroolijk togen haar gemarteld golaat Joanna, ryk, geluk kig, zorgeloos en wreed. Lusteloos zonk ze in een stoel. Als ik dat geld slechts kon krygen om Margaretha, dit eene seizoen te kun nen geven zou het mij niet kunnen schelen wat or naderhand gebeurde zei ze lang zaam. Als Margaretha getrouwd was - en ik voel zeker, dat ze wel iemand vinden zou, als ze in gelegenheid gesteld werd zou het er voor mij niets op aan komen. Maar wat moet ik doen Wat moet ik Mevrouw Sherman haalde de schouders ding, dat ge zoudt kunnen doen. Ik weet niet'of ge het zult vinden, maar... Wat Wat riep Mevrouw Nether combe schor uit. Hoe ongeduldig zijt ge, Agnes. Wees niet zoo haastig, ander# zou ik weieens kunnen weigeren het u te vertollen. Mevrouw Nethercombe stond vlug op en begon het vertrek op en neèr te loopen. Eensklaps verbrak mevrouw Sherman's stem de stilte. Ik dacht aan een man, die u hoogst waarschijnlijk wel geld zal willen leenen, zei ze. Hij verlangt er naar 111 uw huis te verkeeren, en ik bon er zeker van, dat hij daar wol wat voor over zal hebben. Mevrouw Nethercombe had zich vlug op. i— Er is één ding, zei ze ik weet één Een niet-adelyke de een of andere parvenu, begon ze or zal geen einde aan de vernedering komen geen einde. Toch vrees ik, dat ik zelf# zoo iots zal moeten doorstaan ik vree#, dat ik er mij in zal moeten leeren schikken. Het is geen parvenu. Een donkere blos was Joanna naar het gelaat gestegen. Maar werkelijk Agnes, ge zyt aanmoedi gend. Als ik geweten had, dat ge zoo on dankbaar zoudt wezen, zou ik rae nog wei eens tweemaal bedacht hebben, voordat ik sprak. Het is zoo onaangenaam... Wordt voortgezet.

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Denderbode | 1910 | | pagina 1