DIRK A
Zondag 11 December 1910
5 centiemen per nummer
65,te Jaar 4518
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan
van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Liberaal veiplichtend
Onderwijs.
De werkzaamheden
der maand.
Voor de Huisvrouwen,
DITJES en DATJES.
Spaansche Oproerlingen van 1576 te Aalst
DE DENDERBODE
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee-
xoning van den volgenden dag. De prys ervan is tweemaal ter week voor
Je Stad 5 frank met den Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden fr. i-75 voor dry maanden, voorop £te betalen. De "^inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont
vangen zyn ten laste van den schuldenaar.
Men Schrijft in by C. Van de Putte-GooMeni, Korte Zoutstraat, N* 31
9n in alle Postkantoren des Lands.
Per drukregel Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1-00 Vonnissen op
3d* bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herbalen bekendmakingen Lij accoord
Niet opgenomen bandschriften worden met teruggestuurd. Heereu ota
rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dynsdag o i vrijdag
in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele van
dit blad.
GUIQUB «UUM.
yielat, ÏO Decemb. ÏOIO.
AI wie een abonnement,
neemt ep De Dendeiibooe
vooi* liet jaar 1!>1 1. om
vangt liet IjIikI van lieden
af tot IMieuwjaar koste
loos.
M. Hymans, Volksvertegenwoordiger
van Brussel, die naar 't schijnt de leider
of hoofdman is der liberale Kamerleden,
heeft ter Volkskamer gesproken over
't verplichtend onderwijs en onder
andere verklaard hoe zij, liberalen, het
zouden inrichten.
De liberalen zouden het verplichtend
onderwijs invoeren en de ouders die
butme kinders niet naar de offlcieele
onzijdige of geusche school zouden
willen zenden straffen
1. Met berisping; 2. Met aanplakking
aan de deur van 'tslad of gemeentehuis;
3. Met berooving der politieke rechten
van den vader,
Laat ons dat liberaal programma eens
verder bespreken
De berisping zal ze geheim of
openbaarlijk gedaan worden
De kinderen van Pier-Jan gaan niet
ter school en op verslag van den school
meester, moet hy door den burgemeester
hier over berispt worden.
Is dc berisping geheim dan zal de
veldwachter aan Pier-Jan een schrift
behandigen, 't welk hem berispt omdat
by zyn kind of kiuders niet ter offlcieele
onzydige of geusche school zendt.
Is ze openbaar dan zal de veldwachter
die berisping van op het steen ter dorp
plaats aflezen en dan aanplakken.
Hier te Aelst zou men het werkklok je
luiden en de berisping van door een
venster van 'l stadhuis aflezen, gelijk
het vroeger gebeurde met de afkon
diging der reglementen, enz.
De Afkondiging. Als Pier-Jan nu
die berisping in den wind slaagt, i. a.w.
zyne kinders nog niet naar de offlcieele
onzijdige of geusche school zenden wil,
dan zal op aanklacht van den school
meester van op het steen der gemeente
of van door het venster van 't stadhuis
afgekondigd worden dathy, Pier-Jan,
van de berisping geen rekening houden
de zijne kinders naar de offlcieele onzij
dige of geusche school niet zenden wilt.
Maar wat ernstiger is, dat is Beroo
ving van politieke rechten.
Als Pier-Jan nu hardnekkig blijft
volherden in zyn besluit van zijne
kinders niet ter school te zenden, dan
zal het hem beteekend worden dat hy
zijn kiesrecht heeft verloren dat hij
geen kiezer meer is,
Hier komt de liberale aap uit de
mouw.
Veronderstellen wij dat de liberalen
aan 't bewind zijn. Het verplichtend
onderwijs is ingevoerd het onderwijs
is onzijdig gelijk de liberalen de onzij
digheid verstaan, dus ongodsdienstig,
godverloochenend, geusch.
Van God en zijn gebod mager geen
spraak meer zijn en de oud-rs wolke
katholiek zijn willen dat niet gedoogen
en mogen dit niet verdragen. Zij houden
hun kind of kinders thuis, ze worden
berispt, afgekondigd, aangeplakt eu
eindelijk wordt de vader van zijn kies
recht beroofd
De toer is gespeeld een katholieken
kiezer min.
Maar zal men doen bemerken, zijde
ouders, die verplicht zijn hunne kinders
ter school te zenden, kunnen ze naar de
katholieke school zenden.
Zullen er dan nog overal Katholieke
Scholen bestaan En in alle geval als
er nog bestaan zal dat voldoende ziji
voorde maconnieke of geusche liberalen?
Nu M. Hymans heeft niet verklaard
dat de vrije katholieke school op een
en denzelfden rang zal staan als
't officieel onderwijs. En nooit zal hy
dit verklaren.
Moesten de liberalen op nieuw aan
't bewind komen dan zal er nogmaals
een schooloorlog losbreken nog gewel
diger en akeliger dan deze van 1879
tot 1884- Wij die den schoolstrijd van
1879 hebben beleefd, weten hoeveel
bloed er werd vergoten,hoeveel gruwel
daden uit wrok werden gepleegd,
hoeveel geld er werd verspild, hoeveel
vervolgingen de arme lieden te verduren
hebben gehad enz. enz. De Denderbode
zou te klein wezen om alles te verhalen.
Nu men betwist niet dat schooloorlog
zou losbreken, want M. Hymans, heeft
in zitting van Woensdag der verledene
week den lof gczoogen der wet van
Piet Van Humbeek van 1870, die het
R. K. Geloof in het graf moest stooten
Maar of de Vlamingen het zoo ge-
dwee zullen verduren als vroeger
De maand December is voor den land
bouwer een tyd van betrekkelijke rust.
Nochtans zoo het weder zulks toelaat,
/al hy het beschikbaar mest naar het
land voeren en met zorg iuploegen. Op
die wijze verschaft hij werk aan zyn
personeel en aan zijne dieren, en voor
deze laatste is het beter dat zij nu en
dan eens buiten komen en wat werken
dan lang op stal te staan. Anderzijds
is het zooveel gewonnen op de lentebe
werkingen, zouder te rekenen dat licht,
lucht en vorst, eenen heilzamen invloed
op de omgekeerde aarde uitoefenen.
Deze, die tot hiertoe hunne weiden en
klavers niet bemest hebben, zullen niet
lang meer uilstellen van te handelen
zooals wij in onzo kronijk voor de
maand November aangeduid hebben,
namelijk, per hectare gebruiken 800
kgr. slakken en 600 kgr. kaïniet op
vochtige weiden - 500 kgr. superfos
faat en 150 kgr. chloorpotasch op droo-
ge weiden.
Op klavers kieze men een dezer twee
formuleu. In beide gevallen geve men
in de lente van 100 tot 150 kgr. ammo
niak sulfaat.
De maanden December en Januari
zijn heel geschikt voor het bemesten
van boomgaarden en fruitboomen. M»-n
strooie over gansch de oppervlakte
1000 kgr. slakkon en 200 kgr. chloor
potasch later in de maand Februari
voege men er 200 kgr. amraoniaksul-
faat per hectare by. Heeft men voor
doel bijzonder de fruitboomen te bemes
ten, dan neemt men op eene ringvor
mige oppervlakte van 1 m. onder het
uiteinde der takken de graszode weg en
men strooie per vierkanten meter
100 gr. superfosfaat en 40 gr. chloorpo
tasch en 50 gr. ammoniaksuliaat.
Dieren. Gedurende de lange win
teravonden zal de landbouwer niet na
laten de rantsoenen zijner huisdieren te
onderzoeken en le bestudeeren, en des
noods te vebeteren. Al zijnen pogingen
moeten strekken om zyne beesten goed
en goedkoop te voedeD. Onze huisdieren
zijn levende machienen, welnu,iedereen
weet hoe meer eene machien werkt en
voortbrengt, hoe profijtiger het is, om
dat het kapitaal en de onderhoudskosten
dezelfde blijven. Daarom moeten wij
trachten van onze dieren het maximun
van opbrengst te bekomen.
Dat alleen is nochtans niet voldoende:
wy moeten dit maximun trachten te be
komen aan den minsten prijs. Door het
berekenen van den prijs der rantsoenen
zal men wellicht bestatigen, dat deze
tamelijk duur zyn en door een of auder
krachtvoeder door een beterkoop te
vervangeD, zal men willicht 15tot 20
centiemen per dag en per beest kunnen
sparen Dit. hebben de proeven onder de
leiding der Staatslaudbouwkundigen
genomen ten overvloede bewezen.
Deze en andere belangrijke punten
worden in de landbouwvoordrachten
ten duidelijkste uitgelegd. Gaat er dus
zooveel mogelijk naar toe.
William.
Glanzend linnen. In den handel
kan men allerhandescheikundige voort
brengselen bekomen voor de linnen-
bleekers eene stof, gemengd met stijf
sel, dat het linnen lenig en glanzend
maakt, zonder hard of brekend te zijn.
Elke verkooper geeft er een bijzonder
naam aan.
De eenvoudigste benaming is glans-
goed Dat goed kan bereid worden met
walschot (blanc do baleinel als grondstof
of zeer zuivere bougie (acide stéariue),
met keersroet, of met gezuiverde witle
zeep, Savon ft glacer genaamd, en
met borax. Dat goed wordt afzonderlijk
opgelost, en wordt lauw in den stijfsel
gedompeld.
Ziehier echter de laatste werkwijze,
algemeen door de strijksters gebruikt.
1. Smelt, om 10 liters styfsel te heb
ben, 500 gram ameldonk in het juist
noodig water eri doe er dan 10 liters
koud water bij,
2. In dien tusschentyd, laat 125 gram
borax koken in 'l juist iioodig water,
giet dat mengsel lauw in den bereiden
stijfsel en roer.
3. Laat 30 gram glanszeep in den
styfsel smelten door met de hand te doen
schuimen.
4. Roer alles goed dooreon, opdat het
mengsel goed gelijk zij, en begin daar
mede te stijven terwijl men daarmede
bezig is, roer men van tijd tot tyd het
niengsel om, opdat het mengsel naar
onder niet zoude zinken.
Is het linnen aldus gesteven en ge
streken, overga het dan met een glans
ijzer, en het linnen zal den gewenschten
glans krijgen.
Het gebruik van Terpentijn.
Gewoonlijk weet men niet tot hoeveel
doeleinden de terpentijn kan gebruikt
worden. Hebt gij eeno beginnende
keelpijn, doop eenen flanellen doek in
terpentijn-essenco en wind die rond den
bals zij verwekt eene goede terugwek-
king, t'*rwyl ook de verdampingeenen
gunstigen invloed heeft, Men zal er van
af zijn met de huid daarna met een
weinig amandeloliein te wrijven, indien
de huid te veel gesprikkeld is.
De terpentyn verzacht ook de jicht
pijnen.
De terpenlyn op geel gevernist leder
gestreken, geeft daaraan eenen schoone
glans.
Met terpentijn neemt men ook goed
de verfvlekken weg van kleerstoffen.
De reuk van terpetyn verdrijft de
mottenzet een klein schaaltje mot
eenigo druppels van dat vocht in de
nabijheid der plaats waar de motten
woekeren.
Terpentijn gegoten in de loopgangen
der muizen, verdrijft die onuitstaanbare
knaagdieren.
Een deel terpentijn gemengd met 2
deelen zachte olie, is uitmuntend ge
schikt om meubelen te reinigen en te
doen glanzen.
Een eetlepel terpentijn in het water
gegoten, waarin men het linnen laat
koken geeft aan het linnen eene heldere
blankheid.
Dringende Oproep. Binnen
enkele dagen worden de stortingen
van het jaar door de schatbewaarders
van de pensioenkassen op de post ge
daan.
De leden die niet gestort hebben kun
nen geene toelagen bekomen en vele
zullen hunne nalatigheid betreuren als
bet te laat is.
Sommige oude menschen meonon dat
ze, mits een storting van 18 fr., de toe
lage van 65 frank krijgen, zonder eenige
aanvraag te moeten doen.
Dat is mis.
Voor de 65 frank moet eene bijzondere
aanvraag ingediend worden, en dit voor
1 Januari 1911 wie dit verwaarloost is
zijne toelage kwyt voor 1911.
Dat zy die dus recht hebben op hun
pensioen niet uitstellen onmiddelyk
hunne aanvraag te doen op het stad
huis, Bureel der Werkbeurs, achterge
bouw, aan den trap, dat de noodige
inlichtingen zal verschaffen alle werk
dagen van 9 tot 11 ure 's morgens en
's'namiddags van 2 tot 4 uren.
Vlaamsch in de Kamer. Het
is Jan do Laet, die het eerst van allen
inde Kamer den grond wettel ijken eed
in 't Vlaamsch afiegdp. Later kwam
Goremans hem helpen en de andere
volksvertegenwoordigers van Antwer
pen volgden. Dit verwekte eerst spotge
lach, van wege de slimme Walen en
nog meer van wege verfranschte, ver
wijfde gekozenen van Vlamingen en
liberalen. Thans echter is 't lachen ge-
daau meest alle volksvertegenwoor
digers van het Vlaamsche land, zoowel
katholieken, liberalen als socialisten
legden hunnen eed in 't Vlaamsch af.
Alleen M. Delvaux van Antwerpen
maakte uitzondering en werd er ge
lachen omdat M. Carton de Wiart den
eed in 't Vlaamsch en in 't Fransch af
legde.
't Is ook zoo gebeurd met het
Vlaamsch spreken in de Kamer. Na de
eerste Vlaamsche redevoering van M.
Coremans, zijn er laler met dozijnen ge
komen, en indien er nog gelachen
wordt, dan zal dit lachen verkropte spijt
zyn. Ze lachen groen zegt het volk.
OF DE
DOOR
Petrus VAIM RlUFFEL.
36e vervolg.
Onverwacht dreunde de ijzeren m°ker op de s,c'1®^'i"^deC
plaat der voordeur en wekte de hoplieden stoelen
dwelming. Eenieder sprong ontsteld rechtbekers en stoelen
werden weggestooten. Wapengermkel, Let 8"*" braken de
dravers, de verschillige bevelen van krijgsov
"'"-De Staatsoliën - klappertandde Fernando, en hij beefde
alDiteenkel woordje had het uitwerksel van een
- We zijn ingesloten gilde van Navarese
T6AHeentrokken het rapier, wanneer een tw^kleUerende
bons hen sidderen deed doch achtervolg ,rutt
sierljjk Spaansch den wensch Doet open "J, Wjj
- Alle duivels I - gromde de opperste baschaa.md. - w«
staan ons hier noodeloos schrik aan te jag c
komt mjj bekend voor... Laat binnen. ..jksle roep wapen-
Nauwelyks stond de deur aan of de he j waj
lieden, die ooit oog aanschouwde, stool d |n den
samengesteld uit mannen, meestal van hoog g knevels en
somer des levens, met pikzwarte hoirtokken d to k .eveis
wenkbrauwen hun aller dos deed aan en
denken, ado kwistig lag hij van g°ud™ C11 en robijnen.
in de handvatsels hunner zwaarden flakkerden ^aten en u
- Alonzo de Vargaskreet Jan, den Spanjaard van
naam toesnellende. wii Harhten u aireede
- Dezelfde I Caramba zei jUjhzo. - ^SrTjjk bgeen i
in het land der droomen en vinden u nog
dat treft I
Maar de keurling was al te jachtig om blijven te luisteren
en ijlde naar de overige landzaten, roepende
Fernando de Toledo, Julio Romero en gij allen, manmoe
dige signors, welkom benvenidoHoe maakt bet de schran
dere Sancho de onverschrokken de Roda de doornufte del
Torro Neemt plaats, bid ik u, en ledigen wij de bekers op
het heil van 't vaderland 1 -
Een onbeschrijflijk schouwspel leverde thans de ontvangstzaal
op schitterende kurassen en stormhoeden weerspiegelden den
glans der lichten vederbossen van allen aard en alle kleur
vormden éen overpraebtigen bloemtuil.
de Vargas kon niet langer aan het minzaam verzoek zijns
gastheers weerstand bieden en vlijde zich met zijn gevolg aan
dezes zijde ncêr. De ondergeschikten des elletto's erg in de
seliaduwe gesteld tegenover de hooge bezoekers, spoedden zich
om het zeerst, ten einde datgene wat de wijnkelders aan puiks
opleverden boven te brengen. Onder het uitdrinken der bokalen
richtte van Navarese zich tot de Toledo
Overbodig naar uwe gezondheid te vragen, mijn trouwe
vriend gij ziet er zoo springlevend als opgeruimd uit
Met mij gaat het opperbest, edele signor, - antwoordde
de beenderige krijgsman, wijl hy beleefd buigende, met de hand
over den gekromden liaviksneus tot het einde van zijn langen
puntbaard streek.
En gij, onversaagde Alonzo, zult me, hoop ik, de reden
van uw hoogstvereerend bezoek kenbaar maken
Ik was het juist van zins, sprak dc Vargas zeer vriendeijk,
doch merkbaar een weinig benard. Wij togen herwaarts om
een beroep te doen op uwe hulp en uwen bijstand,
Is zulks ernstig kneuterde Jan, uit zyn lood.
Heel ernstig. Het komt u toch wel ter oor, wat last en
moeilijkheden de Staatschen ons dagelijks berokken Deswege
moet het u goene verwondering baren, zoo wij u komen vragen,
uwe keurbende met onze troepen tot een onverwiulyk heil te
vereen igen
Vroolijkheid en bljjmoed waren ineens by den keurling ver
dwenen koel bleef hij den landgenoot aanstaren. De laasle
vervolgde
De inlanders hebben het beleg vóór de brug der stad Gent
geslagen en ons krijgsvolk is er alles behalve op zijn gemak
alle wegen om bij de belegerden te geraken, worden afgespannen. -
Anders hebben wij niet veel klagens, viel Romero in.
Der vrijwilligers toestand is ver van rooskleurig edoch, nut
teloos het te ontkennen, hunne beweging steunt op een on-
wrikbaren moed, gesproten uit het gevoel van liefde tot den
vadergrond en de verknochtheid aan taal en landaard. Wij
moeten, stevig ingericht, allen aanval, elke verrassing, te allen
tijde kunnen afslaan en trachten er telkens heelhuids van af te
komen.
Zeer waar Muy verdadero knikte Fernando de Toledo,
immer zijnen baard doorwoelende.
Vóór het naar Aalst rennen, hervatte de Vargas hebben
onze troepen, zij kampeeren in de hieraanpalende weiden
den vijand eene part gebakken, in goenen deelc van om hem tot
vredelievende toenadering aan te zetten. Wij ontwaarden gisteren
zijne benden in het dorp Vlissenaken, tusschen Thienen en
Leuven.
Een langwijlig verslag over deze ontmoeting, zou ons
voorzeker aangenaam wezen, verzocht Pedro. En de wijnkan
nemende, streelde hij Maar ge vergeet te drinken signors
De bekers werden gevuld en haastig geledigd. Des elletto's
raadsheeren luisterden als vinken.
Alonzo begon
Sinds geruimen tyd aanzagen de Staatschen onze minste
oefeningen met leede oogen. Verontrust door de gedachte, dat
wij deze bezetting tot Gent toegang zouden verleenen, bewaak
ten zij ons van dichterbij. Welhaast roken zy lont cn gisten
onze bedoelingen zij sloegen een schanswerk rondom het kasteel
en staken vervolgens de voorstad in lichterlaaie. Oogenblikke-
ljjk stelde ik mijn zes vendelen ruiterij slagvaardig en deed een
beroep op de zeventien kornetten van don Fernando, die samen
zoo wat twaalfhonderd man uitmaakten. Te Vlissenaken kregen
wij het vijandelijk leger in 't zichtwij stonden verbaasd
over zijne getalsterkte, mcerendcels bestaande uit kloeke boeren
zonen, burgers, studenten (1) en, zooals we later vernamen, uit
eene groote menigte nieuwsgierigen.
(1) Les jannes casaques genaamd, zegt Snieders.
VBRBÖDRN NADRUK.
(Wordt voortgezet).
Het huwelyk is eene belegerde
sterkte deze die er in zijn, zouden er
wel willen uitgeraken deze die er uit
zyn, zouden or wel willen ingeraken.
Sineesch sprcekw.
School voor toekomstige sol
daten.Uit Turnhout, <io Kempische
hoofdstad, wordt er gemeld dat aldaar
eene school voor toekomstige soldaten
is ingericht. Zij werd verleden zondag
ingehuld.
De school is in het lokaal do Xave-
rianen.
Er zijn reeds een 160 leerlingen, 't is
te zeggen jongelingen dio io de eerste
jaren moeten soldaat worden.
De scholieren van deze nieuwe
soort, zijn vooral jonge werklieden
doch jongelingen uit de burgerklas on
uit den hoogeren stand, zyn ook inge
schreven.
Die school zal eene ware opleiding
zyn tot het toekomende soldatenleven.
Zij die hunne geleerdheid vergeten heb
ben, zullen er ook weêr op streek kun
nen gebracht worden. Leerlessen ziju
aan de school toegevoegd.
Zeer eerw. heer deken vau Turnhout
heeft, bij de opening der school een ge
moedelijk woord gezegd.
Aan twintig jaar bemint men het
menschdom aan dertig jaar kent men
het aan veertig jaar misprijst men
het. Jgnota
Welke visch sterft het eerst
in vuil water Zooals men weet
wordt de dood der visschen in vuil of
besmet water veroorzaakt door gebrek
aan zuurstof. De visch die dus de klein
ste hoeveelheid lucht noodig heeft, om
te leven, zal natuurlijk het langst aan
den dood weerstand kunnen bieden. Die
visch is degeue, welke helminst sterk
ademt.
In dit opzicht is de paling een der
taaiste. De steut krab daarentegen be
zwijkt het eerst, terwijl de zwarte echel
blijft leven in een water waar geen
enkel leven wezen liet nog kan uithou
den.
Groene /.eeveraar.
In zitting van Donderdag 1 December,
sprak onzen achtbaren vertegenwoordi
ger, M. Woeste, eene merkweerdige
redevoering uit. Dikwerf werd hy in de
rede gevallen of onderbroken door de
liberalen en socialisten. Groene Pie
bleef ook niet ten achter en snauwde
spottend den heer Woeste toe
Wel mijn arme vriend Karei, wat
verteld gij toch arme praat
(Gelach) (Beknoopt verslag bl. 78.)
Wel indien er iemand is die meest
altijd arme praat in de Kamer vertelt
dan is het toch Groene Pie
Meer gezeever kan men niet verkoopen.
Leest eene zijner redevoering en ge hebt
ze allen geiezeu. 't Is uitvallen tegen
den heer Woeste, legen de Aelstersche
Katholieken die hij va:: kiesbedrog
beschuldigd en verder over Mgr Ireland,
Pater Liberatore, Mgr. Mauiug, Priester
Daens, De Backer, Smid Lambrecht
en andere overledene of nog levende
groentjes.
Is liet dan te verwouderen dat de
Volkskamer aan eene eiermarkt gelijkt
als hij, Groene Pie, aan't woord
is...
Een onzer vrienden bevondt zich ter
Volkskamer en Groene Pie stondt
op het spreekgestoelte.
Als gij, schrijft hij, vijf minuten
naar hem luistert dan moet ge slapen
willen of niet. Ook moest ge eens zien
i hoe het er toeging als hy bezig was
men klapte, men lachte, men vong...
een uiltje de President alleen kalm
en gelaten sloeg aandachtig de wilde
gebaren gade van denredenaar.
En die groene alweter durft aan den
heer Woeste toesnauwen dat hij arme
praat vertelt
Alleman Soldaat. Een van de
hoofdmannen der liberale partij in den
Senaat, de heer Dupont, Ondervoorzit
ter, heeft voorgesteld in het adres in
antwoord op de troonrede 't volgende
te schrijven.
Er blijft nog over den krijgsdienst te
volledigen door de algemeenmaking
Dus staat hij de algemeene soldaten
dienst of allemau soldaat voor.
De kiezers die voor de liberalen stera
men weten dus dat zy terzelldertyd
voor het alleman soldaat stemmen.
