Zondag 2 April 1911
5 centiemen per nummer
65ite Jaar 4559
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan
van de Stad en 'I Arrondissement van Aalst.
De Vlaamsche
Hoogeschool.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Vrede op Aarde
Correspondentie.
RBOD
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee-
ïening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week voor
ie Stad 5 frank met den Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden fr. 1-75 voor dry maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men Schrijft in bij C. Van de Putte-Gooasens, Korte Zoutstraat, N* 31
en in alle Postkantoren des. Lands.
Per drukregel Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1-00 Vonnissen o
3d* bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herbalen bekendmakingen bij accoord
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren ota
rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dynsdag e i vrijdag
in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele van
dit blad.
CHIQUE suua
Aelet, 1 April 191 1.
Op verzoek van den Katholieken Oud-
Studentenbond van Oost-Vlaanderen
deelen wij de volgende verhandeling
meê
Waarom eene Vlaamsche
Hoogeschool
Bij Koninklijk besluit van 3 December
1835 werd beslist, dat aan de Staatshoo-
gescholen de lessen door het Fransch
zouden gegeven worden. De Minister
mag het gebruik eener taal toestaan.
Tegen dit besluit is de beweging
voor deVlaamsche Hoogeschool gericht.
Wij zullen trachten zoo bondig
mogelijk uiteen te zetten, waarom de
Vlamingen de vervlaamsching eener
hoogeschool willen.
Wat is een Hoogeschool Het is eene
inrichting voor hoogere studiën, alwaar
de bevordering der wetenschap betracht
wordt en jongelieden worden voorbereid
tot bet uitoefenen van vrije beroepen,
waartoe ze zullen bekwaam geoordeeld
worden, na het afleggen van zekere
examina en het bekomen van zekere
graden (deze bepaling is eene louter
practische, geene wetenschappelijke).
Hoogescholen verleenen wettelijke
graden, ze mogen er ook andere verlee
nen naar goeddunken.
De academische graden, wettelijk
voorzien, zijn (Wet 10 April 1890
3 Juli 1891) [buiten de voorbereidende
Candidaatsgradcn] candidaat-notaris
dokter in wijsbegeerte en de letteren,
in de rechten, in de natuur- en wiskun
dige wetenschappen, in de genees-, lieel-
en verloskunde apotheker bur
gerlijke mijningenieurbouwkundig
ingenieur.
Voorbeelden van wetenschappelijke
graden, niet bij de wet van 1890-91
voorzien, zijn o. a. licenciaat en dokter
in bestuurlijke, in staatkundige, in
sociale wetenschappen, in handelswe
tenschappen; candidaat, licenciaat, dok
ter in aardrijkskundejwerktuigkundig-,
scheikundig-, electrotechnisch- scheeps
bouwkundig ingenieur landbouw-,
brouwenjingenkur.
(1) Over do Vlaamsche Hoogeschool te lezen o. a.
Verslag door Prof. Mac Leod Verslag van
de Hoogcschoolcommissie (Ing. de Raet) vol
ledig verslag Er is ook een beknopt te verkrij
gen, Spiegelstraat 20, Gent. De Raet's Studies
over Vlaamsche Volkskracht. I. De vervlaamsching
der Hoogeschool van Gent «Het Vlaamscli als
voertaal van hooger onderwijs». (Uitgave Kath.
VI. Sekretariaat, Koningstraat 6, Antwerpen).Le
programme Flamand en matière d'enseignement
(Uitgave Iiath. VI. Sekretariaat). Margot. Le
Flamand l'Université (Ch. Peeters, Leuven)
ook te verkrijgen op 't Kath. VI. Sekretariaat.
4e Vervolg.
III. Umbopa treedt in onzen dienst.
Do reis van Kaapstad naar Durban duurt
naar gelang van de weergesteldheid en de
snelheid van de boot, vier of vijf dagen.
Soms moest bij East Londen wel eens een
dag gewacht worden voor de platgcbodem-
de cargoschuiten langszij kunnen komen
voor bet afhalen van de goederenmaar wij
trollen het in dit opzicht goed zij waren
spoedig en 't overladen dor goederen gaat
altijd vlug van de hand.
Al den tijd dat wij onderweg waren,
dacht ik nu over het aanbod van Sir Henry,
maar wij repten er geen woord meer van.
Ik vertelde eene massa jagersgeschiedenis
sen, allemaal waar gebeurd. Een oprecht
jager behoeft niet tot leugens zijne toe
vlucht te nemen Er gebeuren in zijn leven
wonderlijke dingen genoeg. Maar dat daar
gelaten.
Op eenen schoonen middag in Januari,
welke onze warmste maand is, stoomden
wij langs de kust van Natal Wij hoopten
voor donker kaap Durban om te varen en
zagen met levendige belangstelling naar de
schoone kusten, die voor my alleen dit ge
brek hadden, dat men er geen levend wezen
zag. Een landschap is voor my pas schoon,
Onze Belgische Hoogescholen bestaan
uit vier faculteiten de faculteit van
rechten, id. van geneeskunde, id. van
wijsbegeerte en rechten, id. van weten
schappen, en daarnaast, technische of
bijzondere scholen (ingenieurscholen),
verschillendo volgens de Hoogeschool.
Te Gent bestaat geene mijnbouwschool,
te Luik geene school voor burgerlijke
bouwkunde. Er is éène hoogere Staats-
landbouwschool te Gembloux (Fransch),
ééne veeartsenijschool te Gureghem
(Fransch), ééne hoegere handelsschool
te Antwerpen (Fransch).
Door examina voor middenjury's kan
men ook wetenschappelijke graden be
komen, doch dit is uitzondering. De
Hoogeschool is de gewone weg voor
hen die doctor, advocaat, enz. wenschen
te worden.
Om op do meest practische wijze de
beweegredenen voor de vervlaamsching
aan te toonen, zullen wij de verschil
lende reeksen personen volgen die de
Hoogeschool verlaten
a) Drs in de genees-heel- en verlos
kunde hebben het zeer moeilijk om
Vlaamsche wetenschappelijke verslagen
op te maken, om populair wetenschap
pelijke boekjes op le stellen, om Vlaam
sche voordrachten te houden en lessen
to geven (ziekenverpleging, kinderver
zorging), om als leden van geneeskun
dige een missiën met Vlaamsche ge
meenten in het Vlaamsch te onderhan
del'1!!, in laboratoria, in gevangenissen,
w(ladigheidskoloniën, in krankzinni
gengestichten het Vlaamsch te gebrui
ken. Zeldzaam zijn zij die den moed
hebben dit alles in hot Vlaamsch to doen
en die de noodige kennis hebben.
Dit alles is iD zekere mate (wat b. v.
voordrachten betreft) ook op veeartsen
toepasselijk.
b) Apothekers. De invloed is minder
groot.Ten gevolgo van de verfransching
van het onderwijs is het, dat zoo weinig
Vlamingen de namen van scheikundige
stoffen, geneesmiddelen in het Vlaamsch
kunnen noemen.
c) Doctors in de wijsbegeerte en de
letteren. Wy bespreken niet de groep
doctors in de romaansche taalkunde.
Vier groepen blijven over
1. CLusieke taalkunde (Latijn-
Grieksch). De verfransching hunner
opleiding verhindert de verdere ver
vlaamsching van het onderwijs aan de
athenea. Onder de doctors in de wijsbe
geerte en de letteren is het, dat de
athenea-leeraars benoemd worden.
2. Germaansche taalkunde zonder
ling is het dat de doctors in de Ger
maansche taalkunde, ter uitzondering
van de taallessen, alles in liet Fransch
aanleeren (wijsheheerte, opvoedkunde,
enz.), iets wat bij hen het denken in het
Nederlandsch en eeno voldoende kennis
dier taal moet verhinderen.
3. Geschiedenis reeds eenige lessen
worden, te Gent althans, in 't Vlaamsch
gegeven, de hoofdvakken echter niet.
als ik er menschen zie. 't Komt misschien
wijl ik zoo dikwijls en zoo lang in de wil
dernis vertoefd heb en dus do gerieflijkhe
den der gemeenschap zeer heb leeren op
prijs stellen.
Maar om bij ons onderwerp te blijven,
wij hadden ons vergistde zon was al lang
onder voor wij het anker lieten vallen en
het kanon hoorden, dat aan de bewoners
de aankomst van de Engelscho mail verkon
digde. 't Was te laat om nog aan wal te
gaan en we gingen daarom aan boorddinee-
ren, na de mailzakken in de postboot te
hebben zien laden.
Toen we weer op het dek kwamen, was
de maan op eu overgoot alles mot zilver
't Was rustig en wij drieën, dat wil zeggen
Sir Henry Curtis, kapitein Good en ik, ge
noten stilzwijgend van den prachtigen avond.
Opeens zegde Sir Henry
Wel, M. Quatermain, hebt gij over
mijn voorstel nagedacht
Ja, sprak nu kapitein Good, wat
denkt gij er van Ik hoop toch dat gij ons
het genoegen van uw gezelschap zult geven
tot aan de Salomon-mijnen zoover als die
M. Neville gegaan is.
Ik stond op en klopte mijn pijp uit, eer
ik antwoordde. Ik had nog geen vast be
sluit genomen en wachtte nu eon oogenblik
om nog even het voor en tegen te wikken
en te wegen. Vóór mijn brandende tabak
in zee was gevallen, was ik gereed juist
die extra seconden gaven den doorslag. Het
is soms de beste weg, als ge lang over oen
Nochtans moeten, volgens de wet van
15 Juni 1883, aan de athenea de lessen
in de geschiedenis door het Neder
landsonderwezen worden.
4. Wijsbegeerte', minderrechtstreeksch
en practisch belang, maar het bestudee-
ren der wijsbegeerte door het Vlaamsch
zou veel invloed hebben op deze taal.
Die wetenschap verplicht meer dan elke
andere tot gepaste, duidelijke uitdruk-
king.
d) Doctors in de wis- en natuurkundige
wetenschappen worden leeraars aan
athenea, alwaar volgens de wet de
natuurlijke wetenschappen door het
Nederlandsch zouden moeten onderwe
zen worden, wat veelal niet geschiedt
omdat de personen er mede belast eene
Fransche opleiding genoten.
Zij zijn het ook, die leeraars zouden
moeten zijn aan de vakscholen en de
wetenschap door boek en voordracht in
het Vlaamsch zouden dienen te ver
spreiden.
e) Doctors in de rechten worden advo
caten Menigeen onder hen treedt in do
magistratuur, in het beheer van staat of
provincie, of heeft een overwegenden
invloed in de politiek.
Ten gevolge van dc verfranschte op
leiding is het, dat de burgerlijke rechts
pleging bijna geheel Fransch blijft, dat
zoovele magistraten en advocaten, ofwel
het Fransch moeten gebruiken, ofwel
een Vlaamsch van minder gehalte, zoo
dat het peil van de Vlaamsche debatten
dikwijls zeer laag staat, omdat de sub
stituten of procureurs in het Vlaamsch
slechts kunnen stamelendat menig-
betichte voor de droeve keus staat
niets te begrijpen van zijne verdediging,
ofwel niet behoorlijk verdedigd te wor
den dat openbare besturen met voor
liefde het Fransch gebruiken dat zelfs
over wetten,welke iodcreen zou moeten
kennen, schier geene Vlaamsche hoeken
bestaan dat de taal van het recht ver
basterd en verminkt is.
f) Candidaat-notarissen. Alle vak
ken van het recht leerden zij in het
Fransch en 90 hunner akten moeten
zij in Vlaanderen in liet Vlaamsch ver
lijden. De opleiding werd nogmaals niet
naar de levensvoorwaarden ingericht.
g) Ingenieurs. Men zou kunnen
onderscheiden ingenieurs in dienst van
staat, gemeente, provincie (bruggen en
wegen, mijnen, spoorwegen, arbeidsop-
zieners), en deze in dienst van privaat
personen. De eerste zijn gedwongen
zich in hunne betrekkingen met het
Vlaamsch publiok (wet op het Vlaamsch
in bestuurszaken, 22 Mei 1878), of in
hunne bediening, h. v. bij het opstellen
van processen-verbaal (arbeidsopzie-
ners), van het Vlaamsch te bedienen, eu
ze kunnen het niet of zeer moeilijk daar
zij het nooit leerden.
Alle, ook die in dienst van privaat
personen, zyn gestadig in betrekking
met Vlaamsche burgers, werklieden,
moestergasten, aannemers, bouwmee-
ding hebt zitten dobben.
Ja, heeren, zegde ik, terwijl ik weer
ging zitten, ik ga mee en met uw goedvin
den zal ik zeggen waarom en op welke
voorwaarden. Verneemt de eischen, die ik
stel.
1. Gij moet al do kosten betalen, en van
alle waar en andere weerdevolle voorwer
pen, die wij buitmaken, is de helft voor
mij en de helft voor kapitein Good.
2. Gij betaalt, voor wij vertrekken, 504
pond daarvoor zal ik u trouw van dienst
zijn tot gij de onderneming eindigt of wij
ons doel bereikt hebben, tenzij een onheil
mij overkwam.
3. Voor wij den tocht aanvangen neemt
gij maatregelen om, voor het geval ik sterf
myn jongen, die student is in het Guy's
hospitaal te Londen, vijf jaar lang 200 pond
te doen uitbetalen na dien tyd is hij oud
genoeg om voor zichzelven te zorgen.
Dit is alles en ik geloof dat gy 't wel
teveel zult vinden.
Neen, antwoordde Sir Henry, ik
neem die voorwaarden zeer gaarne aan. Ik
heb nu eenmaal mijn zinnen gezet op die
onderneming en zou desnoods nog meer
betaald hebben voor uwe hulp in aanmer
king genomen, dat weinigen zooveel ken
nis van terrein en omstandigheden hebben
als gij.
.Jammer, dat ik niet meer gevraagd
heb, maar ik blijf natuurlijk bij mijn
woord. En eer gij mijne eischen gehoord
hebt, zal ik u zeggen om welke reden ik
sters aan wie ze inlichtingen moc-ten
geven, die ze dienen op te leiden. Met
schrik denken wij aan wat bij de mijn-
ontgravingen in Limburg met ons volk
en zijn taal zal gebeuren.
De verfranschte opleiding der inge
nieurs heeft ook voor gevolg, dat de
noodige leerkrachten voor Vlaamsche
vakscholen, dat de noodige boeken ont
breken, dat de vaktaal op elk gebied,
zelfs in don mond der Franschonkundi-
gen. door en door verbasterd is, dat de
echte Nederlandsche woorden onbekend
zijn, dat in alle inrichtingen waar
technici aan het hoofd zijn alles in het
Fransch wordt afgedaan, dat het zoo
veel moeite kost om Vlaamsche last-
boeken op te slelleu, om Vlaamsche
overeenkomsten te bekomen aangaande
waterleidingen, gas- en electriciteits-
uitbating, enz.
Landbouwingenieurs moeten Vlamin
gen door het Vlaamsch onderwijzen en
genoten zelven slechts Fransch onder-
wys.
ir) Zoo handel en bankwezen ver-
franscht zijn, dan is het ook wel bij
gebrek aan Vlaamsch handelsonderwijs.
Ziedaar, zeer nuchter uiteengezet, wat
de invloed van het verfranscht onder
wijs is op onze Vlamingen die hoogere
studiën deden. Hij kan als volgt samen
gevat worden geene verhouding tus-
schen middelen en doel der opvoeding.
Het doel is een ambt in Vlaanderen
waar te nemen, bij Vlaamsche menschen.
Het middel is een andere taal.
Gevolgen er bestaat geen band,
maar eerder een kloof tusschen het
Vlaamscho volk en zijuo leiders. Het
volk wordt gestremd in zijne baan naar
omhoog met zijn Vlaamsch blijft het
omlaag en het Fransch kan het niet,
zelfs na jaren studie, voldoende verove
ren. Ons volk is een wortel met een
afgeknotten stam. De leiders zyn de
stam, maar zonder stevige wortels en
in oneigen grond. Met zyn onbeschaafd
Vlaamsch en zijn mondsvol Fransch is
de Vlaming onmachtig wetenschap te
verkrijgen. Hij blijft de rijk-begaafde
die gedwongen is zijne kunde te begra
ven in de duisternis. In zijn land is een
licht maar voor hem is het verborgen
ODder de korenmaat eener vreemde taal.
Hij betaalt voor dit licht maar ziet er
slechts den rook van. Vreemde volken
worden er door bestraald. Hij niet. Aan
hem nochtans zegt men dat hij zijn
Vaderland boven alle landen beminnen
moet, dat de Grondwet gelijkheid en
vrijheid voor alle Belgen waarborgt. Niets
zou hij liever doen dan zijn vaderland te
beminnen. De gelijkheid, de vrijheid
zijn hem dierbaar en thans vraagt hij die
ook voor zich zelfhij vordert de ge
lijkheid der landstalen in het hooger
onderwijs, de vrijheid om opleiding te
ontvangen in de taal welke hij verkiest
al is die ook geene wereldtaal.
Geen vrijheid zonder keuze is het
meega. Vooreerst, heeren, heb ik u in de
laatste dagen goed gaègeslagen, en laat ik
maar ronduit zeggen gij staat mij wel aan
en ik geloof dat wy samen zullen kunnen
opschieten. En dat is nu, geloof mij, voor
eene lange reis, als wij gaan ondernemen,
van groote waarde. Wat nu de reis zelf be
treft, laat ik u maar vrijmoedig zeggen Sir
Henry en kapitein Good, dat ik niet denk
dat wij er levend afkomen, indien wij er al
in slagen de Salomon mynen te bereiken.
Wat was het lot van den ouden José da
Silvestre, twee honderd jaar geleden? Wat
was het lot van zijn afstammeling, vóór 30
jaar Wat is uw broeders lot geweest Ik
zeg het u zonder doekskens om te winden
dat ons lol wel zal zijn als het hunne.
Ik wachtte een oogenblik om den indruk
van mijne woorden na te gaan. Kapitein
Good zag wel een beetje onthutst, maar
Sir Henry's gelaat vertrok geen spier.
Wy moeten het nemen zooals het
valt, zegde bij.
Het zal u misschien verwonderen,
ging ik voort, dat ik, die een beschroomd
inan ben, onder deze omstandigheden zulk
eene reis aanvaard. Het om twee redenen.
Vooreerst, omdat niemand voor zijn tijd
doorgaat als ik bij de Salomonmijnen
vermoord ware, zou ik evengoed evengoed
hier gestorven zijn op dien tijd. Tweedens,
ben ik een arm man. Ik heb nu al veertig
jaar gejaagd en handel gedreven, maar ik
heb nog niet meer verdiend dan genoeg is
om te leven. Ik weet niet of bet u bekend
wachtwoord van den Katholieken
Schoolbond. De staatdie zich met
onderwijs bemoeit, heeft tot plicht de
Belgen te laten kiezen tusschen Fransch
en Vlaamsch hooger onderwijs. Het
eerst bestaat. Dat hij thans het tweede
inrichte.
(Vervolg II deel Zondag aanstaande
9 April),
door den E. H, Walgraeve.
Op Zondag, 9 April (Palmenzondag)
en Maandag 17 April (2e Paaschdag) zal
te Gent het evangeliespel Vrede op Aarde
van den E. H. Walgraeve. leeraar aan
het Klein Seminarie van Hoogstraeten
opgevoerd worden.
De E. H. Walgraeve is geen nieuwe
ling op tooneelgebied, vooral niet op
het gebied van het godsdienstig tooneel.
Verleden jaar werd te Gent en jn meni-
ge andere stad en gemeente van het
Vlaamsche land De Blindgeborene
opgevoerd, een stuk van den zelfden
schrijver, en overal behaalde het Imo
gen bijval. De tooneelvertooningen van
Maria's Leven, iets in den aard der Pas
siespelen van Oberammergau, die verle
den jaar duizenden en nog duizenden
toeschouwers naar Hal lokten, waren
insgelijks zijn werk.
Vrede op Aarde staat niet minder hoog
dan De Blindgeborene en Maria's Leven.
Wel integendeel Zooals de titel het
aanduidt heeft de schrijver zijne stof
ontleend aan de verhevene gebeurtenis
van den Kerstnacht. In vers en tooneel
heeft hij al het grootsche en dieptreffen-
deder geboorte van onzen Goddelijken
Zaligmaker weten te leggen, alles
werkt samen om op den toeschouwer
den diepsten indruk te makon. De Ver
schijning der Engelen en de Aanbidding
der Herders behooren tot die tooneelen
welke men, eens aanschouwd, nooit
meer vergeet.
De prachtige decors van den heer
Jos. Gornelis, en de lieve, zoo wel pas
sende, muziek van den heer Maurice
Heudrick, kunnen niets audersdan den
indruk van het spel van den E. H. Wal
graeve nog merkelijk verhoogen. Voe
gen wij heter bij dat de naam van de
uitvoerende maatschappij, De Maria-
kring van Gent, een waarborg is voor
de degelijke opvoering van het sluk
herhaaldelijk heeft die kring bewijzen
geleverd van zijn kunnen in zake van
tooneel.
De twee vertooniugen zullen plaats
hebben in de prachtige zaal van den
St.-Jozefskriüg, Holstraat 65.
Prijzen der plaatsen Voorbehoudene
plaats 5 fr.1° plaats 3 fr. (twee plaat
sen voor 5 fr.); 2a plaats 2 fr. drie
plaatsen voor 5 fr. 3e plaats 1 fr.
De vertooning van Palmzondag zal
beginnen om 4 uur en gedaan zyn voor
7 uur die van 2e Paaschdag begint te
3 uur om te eindigen voor 6 uur.
is dat een oliefantsjager zijn beroep in den
regel slechts vier of vijf jaar uitoefent
welnu, dan heb ik al zeven carrières ge
maakt, zoodat het tijd wordt dat ik binnen
raak en mijn zoon onbezorgd kan laten stu-
deeren. En dat zou nu niet het geval wezen
als ik al mijn hebben en houden eens naga.
En nu weet gij er alles van.
M. Quatermain, zegde Sir Henry,
die my al zijne aandacht lmd geschonken,
do reden die gij aanvoert voor uwe deelna
me aan onze onderneming, kan ik volkomen
billijken. Of gij gelijk hebt of niet, kunnen
allen de tijd en omstandigheden leerenHoe
het ook zij, ik ben voornemens de zaak tot
het einde toe voort te zetten, of 't goed zal
gaan of niet. In ieder geval, wij hopen er
toch flink door in de gelegenheid te komen
wat schoten te lossen.
Ja, Ja, stemde de kapitein toe. Wij
zyn alle drie gewoon het gevaar onder de
oogen te zien en on3 leven om zoo te zeg
gen in de hand te hebben. Ik stel voor dat
wij nu naar het salon gaan om eens een
glas op den goeden afloop te ledigen.
Wij deden diten ledigden een paar glazen
tot den bodem.
Den volgenden dag gingen wij aan wal
en bracht ik mijne nieuwe vrienden naar
het huizeken te Beira, dat ik myn buiten
verblijf noem. Er zijn maar drie kamers en
eene keuken in en het is gemaakt uit gele
steenen met een gegalvaniseerd ijzeren dak.
Maar er is een grooten bof aan, die veel
goeds belooftboomen en planten worden
Wij twijfelen er grootelijks aan of we
strikt zijn gehouden den volgenden brief
af te kondigen wij hebben meer dan eene
reden om hem naar de scheurmand te ver
zenden... maar kom kom 1 't sop is de
kooien niet weerd
Brussel 28 Maart 1911.
Mynheer de Uitgever van het blad
De Denderbode
31, Korte Zoutstraat, te Aalst.
Mynheer,
Men deelt ons uw nummer mede van
Zondag 19c Maart 1.1., bevattende het arti
kel Socialisten aan 't werk waarin gij
het Volkshuis, Samenwerkende Werkers
maatschappij van Brussel, aanvalt.
Ziehier mijn antwoord Gij zegt dat
de aandeelhebbers, de dikke koppen
202,000 fr. verwezenlijkt profijt getrok
ken hebben.
Ik moet u eerst en vooral doen opmerken
dat de samenwerkende werkersmaatschap
pij, het Volkshuis, geen aandeelhebbers
telt, maar wel saraenwerkers die allen bij
dragen om den voorspoed van het werk te
verzekeren. Zy hebben ieder een nominaal
aandeel van 10 fr. dat geen dividenden
opbrengt.
Het zijn werklieden, loonarbeiders, dus
lieden welke van hunnen arbeid moeten
leven.
Is dit het geval voor de aandeelhebbers
der kapitalistische maatschappijenMy nheer
de Uitgever
Hoeveel zyn er die niet eens weten waar
de zetel is van de exploitatie die hun noch
tans goud bybrengt
Dit zjjn dividenden welke zy niet aan
eigen werk te danken hebben, niet waar
Wat heeft hierover paus Leo XIII gezegd
Doch, in het Volkshuis worden de pro
fijten eerlyk gewonnen en dit door het
rechtstreeks werk der samenwerkers.
Zij koopen de producten, noodig tot hun
persoonlyk of huiselijk verbruik in gemeen
schap, en daar zy zich hiervoor tot de recht-
streeksche bron wenden, komen hun die
produkten niet alleenlyk beterkoop, alhoe-
wel van beter kwaliteit zijnde, maar laten
daarbij nog eene rest over, juist die welke
door de tusschenpersonen wordt opgestre
ken wanneer de verbruikers afzonderlijk
koopen.
Die rost komt dus van rechtswege de
samenwerkers toe, vermits zij het zijn die
haar hebben voortgebracht.
Zie nu hier een onrechtvaardigheid die
gy haddet moeten aanklagen buiten hun
profijten als samenwerkers trekken do
leden van het personeel nog 2 1/2 °/0 meer
dan de andere samenwerkers, die nochtans
ook werklieden zijn zooals zij.
Zij hebben hun aandeel getrokken plus
2 1/2 bij het eerste halfjaar 1910, even
als do 54 voorgaande halfjaren.
Wat nu de 34,171,86 fr. aangaat, die
zooals gij het zegt zouden godiend hebben
om de sprekers te betalen of om domheden
verzorgd door een ouden jager van mij,
Jack geheeten, wiens been bij eenen val
zoo leelijk gebroken was, dat hij nooit
meer op jacht kon gaan. Een Qriqua van
van geboorte zijnde, had hij veel plezier in
den hofvan eenen Zoeloe kunt ge dat
nooit gedaan krijgen. Zoeloes houden niet
veel van vreedzame bezigheden.
Sir Henry en Good sliepen in eeno tent
die ik onder de oranjeboomen in mynen
hof heb laten zetten, want er was geene
kamer over voor hen. 't Ging opperbest,
want het was zomer en in Beira zijn niet
voel muskieten.
Om verder te gaan, mijne eischen een
maal gesteld en ingewilligd zijnde Sir
Henry was prompt van betalen begon
ik met de voorbereidende maatregelen. Ik
kocht een span ossen voor rekening van
Sir Henry, 't Waren prachtige beesten en
wagen was er een van twee en-twintig
voet en met ijzeren assen.
't Was geen nieuwe er was reeds eene
reis naar de diamantvelden mee gedaan,
zoodat ik er zeker van was dat er slechts
sterk hout aan was. Het achterdeel van
den wagen was overdekt, het voorstuk vrij
en bestemd voor onze bagage. In 't achter
gedeelte was eene sierlijke slaapaangele-
genheid ingericht. Ik gaf 125 pond voor
den wagen wat eene ware buitenkans
was.
Wordt voortgezet.