ijl j
f
STA1AELST. TENTOONSTELLING.
J NI - J U L I 1911.
Donderdag 15 Juni 1911 5 centiemen per nummer 65ïie Jaar 1371
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan
de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
Zij liegen.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
llBBl
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Wat willen zij
Stad Aalst.-Werkbeurs
Paardenkweek in Congo.
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee-
kening van den volgenden dag. De pry's ervan is tweemaal ter week voor
Je Stad 5 frank met den Post verzonden e frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden fr. 1-75 voor dry maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont
gingen zyn ten laste van den schuldenaar.
Men Schrijft in by C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, N'
en in alle Postkantoren des Lands.
r -
t :*rj
Per drukregel Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1-00 Vonnissen op
3d* bladzyde 50 centiemen. Dikwijls te herbalen bekendmakingen bij accoord
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Heereu ota
rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dynsdag i vrijdag
in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen sich te wenden ten bureele van
dit blad.
CU1QUE SUUM.
Aelst, 14k Juni, 1911.
Onze tegenstrevers, de geuzen van
alle kleur, betitelen zich zelve met den
titel van voorstanders der vrijheid, en
namelijk van de vrijheid der huisvaders
en van de keus der scholen.
Tydens de bespreking der Schoolwet
van 1895, zegde de heer Van der Velde,
leider der socialisten
Ik sluit mij, voor wat mij betreft,
aan bij het amendement voorgesteld
door den achtbaren heer Helleputte, dat
het bestuur van het ondertoijs toevertrouwt
aan de huisvaders, welke de meerder
heid der leden van het schoolbureel
kiezen.
In het kort samengevat achten wij,
socialisten, dat in zake van onderwijs
het recht en de plichtvan den Staat,
volgens de schoone formuul van Condor-
eet, er zich hij bepalen het voorwerp
van het onderwijl vast te stellen en zich
té verzekeren dat het wel zal vervuld
worden.
Hij moet het minimumprogram be
palen, eischeu dat het ouderwijzerskorps
waarborgen van bekwaamheid en zede
lijkheid oplevere, het toezicht op ern
stige grondslagen inrichten eene loon-
tafel voor de ouderwijzers vaststellen en
het kosteloos eu verplichtend onderwijs
tot stand brengen.
Buiten dat, zelfstandigheid der
plaatselijke groepen, meester de onder
wijzers te kiezen eu het program uit te
breiden, namenlij 1c voor wat bet gods
dienstonderwijs betreft.
Wat wij willen is, in een woord,
de inrichting van het onderwijs als een
openbare dienst onder het bestuur der
huisvaders, n (Handelingen der Kamer,
bladz. 2258.)
Men ziet hetin 1895 nam de heer
Van der Velde ten minste naar zijn
zeggen zeer wel aan dat het gods
dienstig onderwijs gegeven werd in eene
school, die hulpgelden kreeg van den
Staat.
59® Vervolg.
Zij staarde hem verrast aan. Er lag een
zeker iets op zyn gelaat dat ze niet begrij
pen kon. Het zag bleek en in zyne oogen-
lag eene vreemde uitdrukking.
Dat ben ik van u niet gewend, riep
ze uit. Ge zjjt anders nooit zoo verlangend
om te dansen. Wat is er toch gebeurd
Hij keek over haar mooi, donker kopje
heen, recht voor zich uit en gaf geen ant
woord. Hij dacht aan hetgoen de muziek
hom zelfs niet kon doen vergeten dat hij
gezondigd had met haar tot de zijne te ma
ken en dat hy haar nu toch verloren had.
HOOFDSTUK XXVIII.
De liefde, die te laat kwam.
Margaretha, wat heb ik gedaan Indien
ik iets gezegd heb, wat u beleedigd heeft
vraag ik u daar van ganscher harte vergif
fenis voor.
Margaretha laehte en keerde Jack haar
bleek gelaat toe.
Ik... ik ben niet beleedigd, stamelde
zy, er is werkelyk niets.
Hy keek haar onderzoekond aan. Zyne
Nu neemt hij dat Diet meer aan en de
socialisten, in wier naam hy dan sprak,
nemen het nu ook niet meer aan.
In 1895 was het niet ongrondwettelijk
dat de Staat hulpgelden gaf aan vrije
scholen, zelfs aan katholieke vrije scho
len, in welke het onderwijs godsdien
stig was en in welke de catechismus
onderwezen werd.
Nu is dat wel tegen de grondwet.
Volgens de geuzenbladen mag het geld
der openbare kassen enkel dienen om
een onzijdig onderwijs te betalen
De heer Vander velde en de socialis
ten zijn dus van gedacht veranderd
Tot 1909 echter was de heer Van der
Velde bij zijn gedacht van 1895 geble
ven, want hij zegde daD, volgens de
handelingen der Kamer, blz. 1834
We zijn niet benauwd van de onder
steunde vrijheid en wij zien af van de
beknibbelingen dorgenen, die geene
werken stichtende, in deze kwestie eene
ontkennende houding aannemen
Dus over twee jaren zegde de heer
Vandervelde bereid te zijn hulpgeldeu
te geven aan de vrije scholen.
Nu niet meer
De liberale leider, de lieer Hymans,
verklaarde zich in 1908, nog geene drie
jaren geleden, voor De vrijheid der huis
vaders als volgt
Wij, liberalen, willen geen mono-
pool.
Er zijn in zake van school geene
grootere bekampers van het monopool
dan wij wij zijn echte liberalen wy
willen geen StaatsmoDopool.
Wij willen de verdediging, welke
de voornaamste hefboom is van den
vooruitgang wy achten dat zij noodig
is op alle gebied op verstandelijk zoo
wel als op handels- en ny verdeidsgc-
bied.
Wij willen de vrije keuzo der school
omdat wij eerbied hebben voor het hei
lig recht van den huisvader over de
opvoeding zijner kinderen te beslissen.
Wij nemen niet aan dat de Staat geweld
plego op de vrijheid der huisvaders. In
één woord, wy willen de echte vrij
heid. (Handelingen der Kamer, bladz.
1330.)
oogen zagen, den laatsfen tijd scherp, waar
het haar betrof. Hy had Alice bijna verge
ten en het was dwaas, hoeveel hy in den
laatsten tijd aan Margaretha dacht.
Niets riep hy nu uit. In 't geheel
nieis t
Zij lachte weer, doch Jack beefde eon
weinig by het vernemen van haren lach.
Door de een of andere oorzaak was ze
plotseling van kind tot vrouw geworden.
Zijn eigen gelaat verbleekte eensklaps hij
deze gedachte. Was het zijn schuld Lag
het aan hem dat zij er dezen avond zoo
bleek en teer uit zag, of was hij slechts
een ingebeeldo dwaas, die zich verbeeld
had, dat zij gezegd had dat zo hem be
minde Neen, hy moest zich vergist heb
ben. Hem kon ze niet lief hebben.
Zyn hart klopte onrustig. Hij had haar
waaier in de hand genomen. Het was een
waaier, die hij haar gegeven had hoe
lang geleden Hy keek er naar met eene
vreemdsoortige gewaarwording, waarvan
hy zichzelf nauwelijks rekenschap kon ge
ven. In do aangrenzend zaal begon het
orchest weer te spelen. Reeds wandelden
de paren naar de balzaal, en hij keek vlug
op toen Alice en Lord Gzoft hen passeer
den.
Allo, riep Alice uit. Ge schynt u niet
erg te amuseeren 1 Ik geloof dat ge elkan
der raadseltjes opgeeft. Is 't niet, Jack
Zij boog het hoofd om naar hem te kyken
en hare oogen wierpen hem een zonderlin
gen blik too, half eene uitdaging, half eene
Zou men niet zeggen, als men dat
leest, dat het gemakkelijk moet zijn om
overeen te komen met menschen die zoo
spreken
De liberalen hebben altijd de uitbrei
ding, de verplichting en de kosteloos
heid van het onderwijs gevraagd.
Liberalen en socialisten willen ook
volgens bovenstaande aanhalingen, de
vrijheid der huisvaders, die meester
moeten zijn over het bestuur der school
naar welke zij hunne kinderen zenden.
De Katholieken willen dat ook. Zij
stellen den Schoolbon in om dat doel te
bereiken.
Van den Schoolbon willen de liberalen
niet welen.
Welnu, dat ze een ander raiddel voor
stellen om tot de gemeenzame betrach
ting te komen.
Waarom doen ze het niet.
Als dc socialistische leiders zich
tusschen brave werklieden bevinden,
zeggen ze Wij zijn tegen de gods
dienst niet
In Le Peuple van den 17 October 1902
schreef socialist Vander Velde llc ben
vijand van Geestelijken, van Katholieken
en van Godsdienst.
Den rooden Furnemont, boezemvriend
van den voornoemden,zegde in La Raison
van 21 December 1902 Uitsluiting
verbanning, eeuwigdurend gevangalles
is goedalles is wettigals het maar tegen
den priester is. Met hem redetwisten
Nooit Maar hem den mond stoppen,
hem dooden Dat. ja
En voor heD op het Gentsche Congres
van 1877, had Anseelo die schrikkelijko
Godslasteringen uitgebraaktGod is de
vijand God is de leugen
Moesten die mannen meester worden,
ze zouden hunnen tijd besteden aan de
godsdienstvervolging, in plaats van
zich bezig te houden met het welzyn
van den werkman, zijn loon, zyne
werkuren, zyn pensioen.
In Frankrijk hebben wij de sociali
sten Millerand en Viviani aan het
poging om hem weer te betooveren en
toen liep ze door, schitterend mooi, vroolijk
juist zooals ze altyd geweest was, en toch
in Jack's oog eenigzins anders.
Margaretha, zei hij plotseling, weet
ge nog, hoe verliefd ik eens op Alico was
Het was nog slechts korten tijd geleden,
doch het kwam beiden eeuwen voor. Zwij
gend knikte Margaretha met het hoofd.
Ik vraag mij af, waarom voegde hy
er by, hunne verdwijnende gestalten na
kijkend. Ik vraag mij af waarom ik zoo op
haar gesteld was.
Margaretha's hart dreigde stil te staan
en eene rilling beving haar. Hare handen
beefden in haar schoot. Bliksemsnel kwam
de herinnering bij haar boven aan dienzelf
den middag, toen alles zoo gelukkig, zoo
vroolijk scheen voordat ze Lord Crow
ley's brief gelezen had.
Zy bewoog zich niet. Jack had zich plot
seling naar haar toe gekeerd en boog zich
over haar heen.
Margaretha, zei hy fluisterend, ik ben
blij dat ik dat gemerkt heb, voordat het te
laat was. Ik ben bly dat ze mij niet hebben
wilde, omdat..
Hij zweeg. Margaretha had zich met eene
haastige beweging van hem afgewend.
Ga niet verder, zei ze zacht. Doch
Jack boog zich weer voorover.
Waarom niet, riep hy uit. Margare
tha, ik heb u altyd alles gezegd, en ik ver
lang u nu te zeggen, dat ik....
Magaretha sprong op en hy brak zyn zin
bestuur gezien. Breken ze zich bet
hoofd met de lotsverbetering van den
werkman
Ze hebben klooosters geplunderd, de
zusters van alles beroofd ze hebben
millioenen en millioenen aan de werk
lieden beroofd
Waar zijn ze, die millioenen In
welke zakken zijn ze te rechte gekomen?
En toch zyn de socialisten de vrien
den van den werkman... En toch zyn ze
niet tegen den godsdienst... Of hoorde
niet goed
De socialistische gazet Vooruit,
schreef op 30 Juli 1903 De kristenen
mogen geene plaats onder de son meer
vindenkerken, kloosters en kapellen
moeten vernietigd worden.
Op het socialistisch congres van
Keulen, juichte men de volgende
woorden toe, die door eene boosaardige
vrouw werden uitgesproken De eerste
plicht der moeder isden godsdienst uit
het hert harer kinderen te rukken.
Opeen ander socialistisch congres,
riep een redenaar uit Het sal voor ons
een waar genot zijn, den doodstrijd der
priesters bij te wonen. Door allen veraf
schuwd, zullen ze onder onze oogen, van
honger ontkomen.
Vander Velde zegtAlle godsdienst
moet uitgeroeid worden 't Is daarom
dat toe vrijdenker geioorden zijnen,
voegt hij erbij, de liberalen verleenen ons
hunne kostbare medewerking
En na al die verpletterde bewijzen
komen die onaoozele snullen ons vertel
len dat zij niet tegen den godsdienst
zyn...
'tZyn leugenaars
Worden gevraagd door de Patroom
1 Koetsier.
1 Loodgieter.
2 Meubelmakers.
5 Schrijnwerkers.
1 Letterzetter.
Vragen der Werklieden
2 Ajusteurs.
1 Steendrukker, halve gast.
Werklieden van allen aard.
af. Hij zat een oogenblik naar het bleeke
gezichtje to kyken, dat zij hem toewende,
en toen sprong hij ook op.
Jack, beweer niet dat ge weer ver
liefd zyt en dat zoo spoedig reeds, riep
zij uit. Ik wil het niet hooren.
Hij greep hare hand. Nu zijne oogen
eenmaal geopend waren, wilde hy van geen
wachten meer weten.
Margaretha, ge moet naar mij luiste
ren. Ik weet dat ik een dwaas bon, en ik
weet dat ge mij beknorren zult, maar toch
meen ik het ernstig dezen keer. Margare
tha, ik ben tot nu toe dwaas en verblind
geweest. Doch ik wist het niet. Al den tijd
dat ik Alice het hof maakte had ik... ik...
een ander meisje lief.
Weer deed ze eene poging om hare hand
weg trekken. Ze was nu warm warm
en koud tegelyk, want datgene waar zij
zoo vurig naar velrangd had was te laat
gekomen
Margarotha, wilt ge niet weten wio
het is riep hy uit.
Neen, neen Hare hand worstelde in
de zijne doch hij hield ze stevig vast.
Ik ben alleen maar bang dat ge my
niet gelooven zult, zei hy met gedempte
stem. Ik vrees dat ik al te spoedig verliefd
word maar Margaretha ik weet nu, dat
slechts de gedachte aan een enkel meisje
al dien tijd in mijn hart gelieersclit heeft.
Margaretha, vergeef het my. Gij zijt het.
Eindelijk was hare hand vrij. Ze trachtte
hare gejaagde ademhaling te onderdrukken
De paardenkweekerij, welke in de
nieuwe eu belangrijke stoeterij van
Zambi begonnen is, zal enkel de kleine
paarden fokken, 't is te zeggen, eene
soort van poneys en dubbele poneys,
die zich uitstekend gewennen aan het
klimaat.
Nadat de morriën in voldoende aantal
zullen ingevoerd zyn, zal men de noodi-
ge hengsten uit Indië invoeren en aldus
een vinnig en gehard paardenras vor
men, gelijk aan het vermaarde poneys-
ras van Bataks en Sandelwood, welke
al het vervoer doen in Java en Sumatra
onder eene nog heeter en vochtiger
klimaat dan dat van Congo.
Rood de stoeterij van Zambi zal men
ook bijzondere weiden aanleggen voor
den kweek van kleine ezeltjes Afri-
kaansche steenezeltjes en Europeesche
ezels. De lastdieren zullen door hunne
groote weerstandskracht aan vermoei
nissen, hunne gehardheid en hunne
lage prijzen, voor het warm Congoland
uitstekend geschikt zyn, te meer daar
er geene begaanbare wegen bestaan,
zullen zij als lastdieren onschatbare
diensten bewijzen. Zij kunnen eene
wracht van 80 tot 100 kilogr. 30 tot 40
kilom. per dagver dragen en blijven
daarbij gezond met het schrale voeder
dat zij onderwege opzoeken.
De muildieren welke in dezelfde
stoeterij van Zambi zullen gekweekt
worden, zullen even als de paarden als
rijdieren, entevens voorden draagzadel
dienen.
Thans zijn in de landbouwstatie van
Zambi reeds 800 runddieren aanwezig
binnen kort zal er eene gpoote kudde
schapen aangebracht worden.
Ook een gansch blank personeel is
daar reeds werkzaam landbouwkun
digen en veeartsen ook een laborato
rium is daar reeds ingericht.
Men onderzoekt thans de geiondsma-
kingswerken van den bouwgrond der
statie, want daar evenals in alle streken
van Congo, zyn waterleidingskanalen
noodig.
haar omstuimig kloppend hart tot kalmte
te dwingen on scheen al dien tyd als ver
stijfd van wanhoop.
Zwijgend stonden zo olkander aan te sta
ren. Plotseling stak Jack zijne armen uit.
Margarotha, riep hij, met het hart op
de tong. Margaretha, ik heb u lief
Hare keel was dicht genepen. Zo
bracht de hand aan haren hals Haar gelaat
werd bleeker en Jack's gezicht schoen al
verder terug te wijken, terwijl zo naar
hem keek, en de eerste tonen van don wals
schenen als uit eene andere wereld tot haar
door te dringen.
Het dunne gouden kettinkje, dat ze om
den hals droog, brak tusschen hare vin
gers en toen sloeg Jack den arm om haar
heen en bracht zijn gezicht dichtby het
hare.
Margaretha! riep hy weer met schorre
stom, on die klank bracht haar tot do wer
kelijkheid terug.
Ontsteld schudde zo zyn arm van zich af.
Jack, riep ze, naar adem heigond uit,
wees niet zoo dwaas. Go doedt mij schrik
ken. Doe niet bespottelijk
Bespottelijk riep hy uit.
Het zal wel weer eone vergissing van
u zyn. Ik zou wel eens willen weten hoeveel
go er nog maken zult, voordat ge eindelijk
oen meisje over kunt halen, u te trouwen
Wees niet dwaas Jack.
Wordt voortgezet.
