Franschen in Vlaanderen
Zondag 28 Juli 1912.
5 centiemen het nummer.
65ste Jaar 4510.
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM,
van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Eene stem
uit Amerika.
Uil mijn Congoleesch
dagboek
DITJES en DATJES.
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagteekening van
den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal Ier week voor do Stad 5 frank mei
den Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3,25 voor zes maanden fr. 1,75 voor drij maanden,
voorop te betalen. De inschrijving eindigt met 31 December. De onkosten der kwit-
i.anlién doo de Post ontvangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men schnjlt in bij C. VAN DE PI TTE-GOOSSENS Korte Zoutstraat, nr 31, en in alle
Postkan toren des Lands.
Per drukregel Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00 Vonnissen op 3d# bladzijde
50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij accoord. Niet opgenomen
handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Notarissen moeten hunne inzendingen
doen, uiterlijk tegen den Dijnsdag en Vrijdag in den voormiddag.
Voor de adverteutiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele van dit blad.
CUIQl'K SiUHM.
Aalst, 27 Juli 1912.
Wij roepen de aandacht onzer geachte
lezer in op'L volgende schrijven T welk
wij ontleeiien aan DE VOLKSSTEM
van DB Perk, Wisconsin, Noord-Ame-
rica, van 10 Juli 1912.
Over rijkdom, spaarzaamheid en
zuinigheid.
Beter zonder eten naar bed dan op te
slaan ine' schulden, - zegt con Duitsch
spreekwoord, dat mij op de gedachte
bracht aan bovenstaande onderworpen
een opstel te wijden.
Een rijk koopman in Boston ontving
bezoek van een man, die zijn steun
kwam verzoeken voor een liefdadig doel.
Opdat oogenblik was bij juist bezig zijn
klerk een berisping toe te dienen, omdat
dezehcele ouwels gebruikte in plaats van
halve zijn vriend meende, dal dit een
ongunstig voorteeken was, maar t en
hij naar zijn verzoek geluisterd had, toe
kende de koopman lol zijn groote verba
zing voor honderd pond in. Geen wonder
dat de inzamelaar zijn verbazing te ken-
LiL non gaf, dat iemand, lie zoo op een halve
ouwel keek, honderd pond bijdroeg voor
een liefdadig, doel maar de koopman
- zeide Juist door halve ouwels te be
sparen en op zulke kleinigheden te letten,
ben ik nu in staat iets te geven.
Zuinigheid is echter geheel iets anders
dan gierigheid. De giertgifimo is een onge
lukkig menscli, die geld bespaart ter
wille van het geld zelf. Een gierigaard
die voor zich zelf een stuiver uitgeeft,
waar een ander een dollar zou besteden,
doet dit uit overdreven spaarzaamheid,
welke de eerste vorm is, waarin de gie
righeid zich openbaart. Ziehier een voor
beeld
Ja, ik zou wel wat soep willen heb
ben,- zei de stervende Ostervalde,maar
ik heb geen trek in vleesch. Wal moet
ik daar dan mee doen Dat zal immers
bederven. Dat was gierigheid
Ik heb eens het volgende gelezen over
de ongelukken, die het gevolg waren van
een gebroken klink aan het bek van een
boerderij leder die er doorging, wilde
hel hek sluiten, maar daar de klink het
niet houden kon, woei het met eiken
wind open. Op zekeren dag liep er een
varken door en het bosch in. Iedereen
op de boerderij ging het dier na, 0111 liet
terug te krijgen.. Een tuinman sprong
over een sloot 0111 het dier togen te hou
den en verstuikte zijn voet zoo erg, dat
lhj weken lang het moest houden. Toen
dé keukenmeid terug kwam, zag zij dat
hel linnengoed dat zij bij liet vuur ge
hangen had om te drogen, erg geschrooid
was De melkmeid liet in haar baast de
koeien los staan, en een er van brak een
veulen den poot. Men kan hier gerust
spreken van een zuinigheid die de wijs-
Bijdragen tot de geschiedenis de:
Franselie Omwenteling
door Petrus Van Nuffel.
I.
HERZELE.
(Naar een oud handschrift, eigendom van
M. Julius Van der Mceren, drogist te Her
zele. Het is een langwerpig boekje van 18
op 11 centimeters, van 21 genummerde
bladzijden, klein geschrift, waarvan de
talrijke verzendingen, de lezing uiterst
moeilijk maken liet schutblad draagt
langs buiten de woorden Dovos, Herzele»
cn langs binnen eene noot die op bladzijde
thuis boort. Bladzijde 1 vangt aan met
den titel Gedenkenissen, en/.., nopens
de vervolgingen, kerkstormerijen, enz.,
enz., te Herzele, ten tijde van liet franselie
gemeenebest).
1797 - 1802.
SLUITING DER KERK.
De kerk van Herzele werd, waarschijn
lijk, de eerste van al de bidplaatsen dezer
streek gesloten zulks volgens de gesclne
den is der vervolgingen te Borsbeke, be
schreven door den E. H. O. H. Haems,
pastoor aldaar ten jarc 1863. Zij werd,
h"id bedroog, wantoon nieuwe klink zou
maar oen dubbeltje gekost bobben.
Leef tusschen overvloed en armoede in.
Geld bi-spa re 11 en uw geest, laten hongeren
is vei koerd. Hol geheim eli het wezen
der zuinigheid beslaat juist hierin, dat
men aan do dingen hoogere waarde
geeft. Geef liever gold uit voor <1 11 geest
dan voor hel lichaam, voor ontwikkeling
liever dan voor genot. Maar laat datgene
wat gij bespaart niet zijn ten koste van
uw leven, van uw welzijn, van uw gezin.
Slechts zeer weinig menschen weten
geld behoorlijk te gebruiker. Zij kunnen
het verdienen, verkwisten, opsparen,
maar er wijs mee om te gaan, als een
geschikt middel 0111 een doel te bereiken,
dat is de eigenschap, die zeer moeilijk te
verkrijgen is
Menigjongmonsch schijnt te denken,
dat, wanneer hij zijn naam ziet op een
uithangbord, hij al op weg is om fortuin
te maken, en hij begint te leven op een
voel, alsof hij reeds hot gevaarlijk punt
voorbij is.
Het losse geld dat vele jongelieden
achteloos wegwerpen of erger nog, zou
dikwijls den grondslag kunnen vormen
van fortuin en onafhankelijkheid.
Jammer genoeg is het, dat er in de
Kamer geen wet kan worden aangeno
men, die de ondeugd voorkomtom boven
zijn stand ie leven. Want - hel geld
gaat, zooals het gekomen is. Een kind
en een dwaas verbeelden zich dat er
aan twintig 1 aren geen einde, en aan
twintig dollar geen opkrijgen is.
Wa&jiiiigion •onderzocht zelf de minste'
UilgAvofi van zijn gezin, toen hij presi
dent der Vereenigde Staten was. Hij be
greep, dat zonder zuinigheid niemand rijk
en met zuinigheid niemand arm kan zijn.
Hij, Die ons in alles een voorbeeld
was, liet door Zijn leerlingen, na de won
derbare broodvermenigvuldiging, de
brokkelingen verzamelen, opdat niets
zou verloren gaan.
Hel is door de geheimzinnige macht
derspaarzaamheid dal weinig veel wordt,
dat het gebruik niet afslijt. Het is over
leg en regeling, inzicht en combinatie,
die traagheid aanzetten tot arbied, het
nuttelooze dienstbaar maken aan onze
behoeften, het krachlolooze zijn kracht
doen herwinnen en alles richten op het
gemak en genot van den menscli.
I11 Frankrijk wordt iedere huishoud
ster de kunst geleerd om van weinig veel
te maken. - Ik sta verbaasdschreef
een Amerikaansche dame, die in Frank
rijk logeerde, over de vele goede en
goedkoope schotels, die mijn vriendin
hier voor haar tafel bereidt van dingen,
die ik, als ik thuis ben, altijd weggooi.
Lekkere schoteltjes van stukjes koud
vleesch, van harde broodkorsten, heerlijk
toebereid en gekruid, van bijna alles en
niets. En toch is het hiér geen karigheid
of gebrek.
Strenge economie, groote moed, stelt
iemand in staat de wereld door zijn ga
ven te verbazen, zelfs indien hij arm is.
volgens de overlevering, gesloten in Oc
tober 1797, op eenen Zondag, na do Hoog
mis. Het volk kwam weenend uit de kerk.
Het laatste huwelijk, met het afroepen
der drie geboden nroeviis tribus bannis,
geschiedde op 28 Februari 1797 het eer
ste, met ontslaging der drie geboden
prmvia dispensatione in tribus bannis, had
plaats den 18 Mei 1797, coram, J. R.
Standaert, vie. in Ilofstado 28 Maii, coram
T. - I). Mart. van Ransbeeck, past. in
Resseghem 1 Jun., coram eoderu 27
Jun.. coram R. - D. Pensaert 17 Sept.,
coram past. in Resseghem 1 Feb., 1798,
coram R. - D. de Vuyst, vie. in Scheldo -
wimlekc 3 Feb., coram R. -1). van de
Woghe, sac. 111 Sotteghem17 Ap coram
R. - D. Ost, sac. 21 Maii, coram R. - D.
past, in Vlierzcle Maii coram eodem 1
Jul., 28 Aug., 2 Sept., 10 Sept., coram
R. - D. Ost 21 Sept., coram R. - I). Lee-
mans 3 Oct., coram R. - D. O.st item 2
et 29 Nov., 5 Ap 1799, coram R. - D.
Leemans cl dein usque ad 2 Maii 1801,
coram R. - D. Pensaert. tostibus semper,
una vice excepta, R. - I> Leemans et Pe-
tronilla Eeckhout. Van 2 Mei 1801 tot
1 November 1801 staat er op de oorspron
kelijke huwolijksacten proevio juramento
de libertate prcesüto.
Van 14 April 1798 tot 29 December 179S
zyn de geboorteacten in het vlaamsch ge
schreven en geteekend Nuyt (an R. D. Do
Vuyst, vie. in Scheldewindoke prcodict.)
Gst Leemans, Iloste, Vikop, de
Inderdaad, de armen en de middelklassen
geven over hel geheel het meest aan mis
siën en andere goede werken. Slechts
matigheid stelt hen in staal, de rijken te
overtroffen op hun eigen gebied.
Spaion dat van luimen en grillen af--
hangt is geen sparen, het moet geschie
den volgens een vast plan.
Bespaar iets voor een regenachtigen.
dag-, zeide een heer tot een Ier, dien hij
in zijn dienst had Niet lang daarna vroeg,
de meester hoeveel hij reeds had be
spaard. «Nog niets-, was het antwoord
-Ik hel) gedaan wat 11 mij gezegd hebt,
maar gisteren heeft het heel hard gere
gend en... ik heb alles opgedronken-.
Leer vroeg in uw leven zeggen Hot
kan er niet af». Dat is een bewijs van
macht en moed.
Dr Franklin zeide Niet onze eigen",
oogen, maar die van andere menschen
ruineeren ons
- De mode zegt Shakespeare,
slijt meer kleeren dan de mensch
g'-ti"
3ui v.
{wanneer het werk gestaakt wordt, deel
ik hun hel vleesch uil, wat nogmaals oen
:ejuich, een getier, een geroep van alle
Verwekt tot ik bazi - roep en
allen met hun deel in hunne hut verdwij
nen. Mijn boy heeft mij een st.uk antilope
jgebraden, dat ik er mij de vingers van
iailik. een ander stuk.dient voor soepen
of dit een vette goede bouillon is kunt
«:ij oordeelen, 4 a 5 kilos vleesch in -1 li
ers water; er kan niet meer in mijne
Sasserolle
Gansch tien namiddag werkt men
ijverig aan het dak dat 's avonds kant en
klam- afgewerkt is. M. Godin is heden
namiddag eens komen zien naar de wer
ken en kan maar slecht gclooven dat ik
op zoo'n korten tijd dien stal opgericht
$heb. liij is nu zeer koutent dat hij 12 m.
!is in plaats van 10 ni., maar ik vreesde
zegde hij dat hel oprichten van eenen stal
van 12 m. te lang zou geduurd hebben,
paar proficiat M. Cosyn, ik geloof dat gij
kunt tooveren met uwe zwarten,
f 17 November Allen weg van 's mor
1 geus om gras te gaan snijden en aan te
-\Vi worioo geruïneerd-, Kgt Collo», f1(!„ zal len „Jlillsle2 Jagen
net door hetgeen wij werkelijk noodig r 0 -,
door hetgeen wij werkelijk noodig
hebben, maar door hetgeen wij meenen
noodig te hebben. Ga daarom nooit uit
om te zoeken naar uwe behoeften; indien
het werkelijk behoeften zijn, dan zullen
ze u wel komen opzoeken want bij die
koopt wat hij niet noodig heeft, zal spoe
dig noodig hebben wat hij niet kooperé
kan.
Honger, lompen, koude, zwaar wer-'
ken, verachting, achterdocht, onrecht
vaardige verwijten zijn zeer onaange-
naarq, maar^giiuld is veel erger dar d;
De eerlijkste weg is iedereen te geven,
wat hem toekomt. Het is beter gebrek te
lijden dan van dien regel af te wijken.Het
is beter een kleine zaak te drijven met
contant geld, dan een groote met krediet.
Geef dan aan een ïeglijk wat gij
schuldig zijl, schreef de 11. Paulus. Een
goed motto voor iedere beurs, voor iedere
woning.
dOOr PETRL8 Co»YiM.
Stichting van den landbouwpost
van Kitunguru.
XVII.
16 November: Voortgewerkt aan
't vastmaken der bambous. Onderwijl be
zingen zij mijne heldendaad van gisteren,
want dit is in hunne oogen eene daad van
gewicht zoo'n antiloop neervellen, Om 10
ure zijn de muren in orde en begint men
de dakpersen vast te maken. Mijn Lufun-
gulo terwijl is bezigde antilope te vellen
en te kuisehen, neemt er 3 goede brokken
van voor mij, eene groote voor hem. (Hij ze
gent zich eerst, ziet ge, gelijk de pastoors)
en verdeelt het overige in 21 gelijke en
ongelijke brokken, want ik heb nu 21
zwarten in mijnen dienst. Om 111/2 ure.
moeten besteden aan 't halen van gras
want om een dak van 12 met- rs lengte te
overdekken.
t Is voorwaar spijtig dat die wijven
niet meer gras aanbrengen dan zou ik
niet gedurig verplicht zijn het werk te
onderbreken, 011 tot overmaat van onge
luk begint het nu nog te régenen op den
1 hoop toe.
'I Is triestig al dit werk en niet kunnen
voortdoen, want eenmaal mijn huis
gemaakt dienen er nog magazijnen en
sïallen 'gebouwd te worden en ik -zou
zoo gaarne aan 't. zaaien en planten gaan
en voor alles gemaakt is kan ik daaraan
niet beginnen. Ge moet niet. vragen hoe
bekitteld ik bier zit en dien ongevraag
den regen naar alle duivels wensch. Ik
geloot dat het daarbij komt dat ik van
daag zoo'n hevige hoofdpijn heb. Ik neem
mijn thermometer om te zien of ik geen
koorts heb, neen, hij wijst slechts .37
ik neem Antipyrine, nie s te doen, de
hoofdpijn verergert, 't Einde raad pro
beer ik het met bet raiddel van mijnen
boy en bind mijnen neusdoek vast rond
het hoofd. Warempel de knaap loog niet,
ik vind ba .1 en stilaan verdwijnt mijne
hoofdpijn. Hier moet ik u een feit aan
halen van trouwe gehechtheid, dat mij
tot tranen toe geroerd heeft en beter dan
ellenlange artikelen het karakter en den
aard der zwarten in Katanga schetst.
Tengevolge mijner hoofdpijn was ik om
5 ure in 't bed gekropen 1/2 uur nadien
kwam mijn boy mij vragen bwana
kulia - Meester komt gij eten Apana
Lufungulo, bwana malari, is mijn ant
woord Neen meester is ziek. De knaap
ging heen, ruimde de tafel, verrichtte
zijn werk en kwam terug Bwana ingine
malari, is zijne vraag Nog ziek Dio,
antwoord ik, mingi mingi bwana ana
kufa. veel veel. meester gaat sterven.
I)e knaap viel aan 't weenen. Apana
bwa ia, nokte hij. na mi soma na Mongo
et na Maria, mamamuke na Mongo. ichia
malari na bwana, bwana apana ana kufa
X p. de os:t, d. v: s: t: p: v. b: -
de sonne. II (Jac. Leemans). Ze /ijn ten
getalle van vijf en dertig. De laatste
doop met do kerkelijke ceremoniën ge
schiedde den 26 September 1797 de eer
ste zonder de?e plechtigheden, den 30
September. De ceremoniën wierden herno
men den 15 Septenber 1800. Men vindt
op de kerkregisters geen doopen meer
aangeteekend van af den 29 December 1798
tot 15 September 1800. Tusscben de tijd
ruimte van 14 Februari 1798 en 21 Juli
1800 zyn geen overlydens vermeld. Den
22 September 1797 voegt de pastoor voor
de laatste maal bij de overlijdensacten
Sepultus 111 cosmeterio per me J. - B. Pen
saert, Pastorem den 6 October, en in liet
vervolg, alleenlijk Sepultus in camu'terio.
Zou men daaruit niet moeten besluiten, dat
de kerk gesloten is op den Zondag tuseclien
26 September en 30 September 1797
Het bedehuis werd in een gevang her
schapen. De opgeslotene» lagen oropstroo;
aan de deuren stonden soldaten, die wacht
hielden. Het was toegelaten aan de gevan
genen voedsel te brengen, doch wie op het
kerkhof wilde komen bidden, wierd door
de Franschon weggejaagdliet bidden was
verboden, in naam der Vrijheid.
VERVOLGINGEN.
De pastoor, J. - B. Pensaert en zijn
onderpastoor, Jacobus Leemans verbleven
samen in do pastorij, waar veel kinderen
hunne Eerste Communie deden. Wanneer
de vervolging in volle hevigheid woedde en
dat de vreemdeling in liet dorp verscheen,
waren de Herzelenaren vlug in de weer
(bijzonderlijk de meid van doctoorV. Waey,
meier, by wien de gendarmen altijd eerst
binnenstapten) om naar do pastorij te snel
len en de geestelijken te verwittigen. Mid
delerwijl hield do dokter de harenmutsen
aan den klap en tracteerdo lien met eene
pijp tabak en brandewijn. De priesters ver
doken zicli alsdan bij den lieer advokuat
Karei Benedict de Vos, bij M. Scbistinan
Stracten en in het kasteel van Borsbeke,
waar ze bleven slapen zij boorden biecht
bij nacht, in verscheidene huizen, on lor
andere in de pachthoeven van Dunne en
Bugsrcnliout, Arestraat, Rockelé, Hoog
straat, in het huis de Knyf, Kerk hofstraat,
enz. Op het kasteel van Borsbeke w oonde
alstocn eene familie de Vuyst.
De twee priesters verscholen zich ook
bij de familie hunner meid (Petronilla
Eeckhout) te Lede, terwijl zij metd>- doch
ters de Knyf en hunnen broeder Joz< f in de
pastorij verbleven. Die meid is gos'orven
111 de grootste ellende, om reden d it ze
gansch haar vermogen verbruikt had in hot
ondersteunen harer ongelukkige meesters.
Pastoor en onderpastoor zaten ook eens
weggestoken op de kelderkeuken van het
Hof de Latte, 1 thans het Klooster), terwijl
de soldaten de pastorij doorzochten zij
hoorden er de biecht zekere Cies de Smet
klakte met zijn zweep, wanneer de gcloo-
vigen mochten komen.
Noen, meesier ik zal aan God, en aan
Maria, do Moedor van God zeggen, dal
zij do ziekte van meester moeten weg
nemen, dat meester niet mag sterven.
En waarlijk de goede jongen, zette zich
op de knieën, vouwde de handen gelijk
ik hem geleerd had, en had zoo luidop tot
na middernacht Soms onderbrak hij
zijn gebed om mij te vragen of ik nog
niet genezen was. en op mijn antwoord,
neen Lufungulo, begon hij terug te hid
den tot hij eindelijk vermoeid al biddend
in slaap viel. Ik ben niet beschaamd te
verklaren «Jat mijne oogen vol tranen
slondi1 bij dien trek van eenvoudige
diepe verkleefdheid en dankbaarheid van
dit woudkind jegens zijnen blanken
meester, en ik dien nacht in mijn bed
gewend heb. Schetst, dit niet helderklaar
dat er in die zwarte huiden eene schoone
ziel, een goed hart huist, zoo men hun
ménschlievend en rechtvaardig behan
delt En bewijst dit niet dat er uit die
natuurkinderen iets goeds te maken is
's Namiddags is liet weder opgeklaard
en zet men met spoed de werken voort
naai- 't zeggen van mijnen boy 's avonds
zal ik gauw gras genoeg hebben, men
heeft reeds een deel van het lak gedekt.
Oude geschiedenis. October
1789. Daer word langs hoe meer ge
sproken van het leger van Hendrik van
der Noot dat dagelyks aen groeyl door
de macht van geld dal veele particuliere
en abdyen gewillig geven en dat onder
li -u naem van patriotten en men segt dat
den oppergënerael is Heïidrik Van de
Meërsche gebortig van den cant van
Cortryk en gedient in Frank'eryk en lest
onder den Keyser.
November 1789. Met liet begin
deser maend syn de patriotten beginnen
op Keysers bodem te verscheynen waer
door dat tot Turnhout d'eerste ac'ie is
vooren gevallen waer dat sy victorie
hebben behaelt en de* Kevsersche ocnige
honderde mannen hebben verloren.
Op den 12e deser is er een deel van het
het patriotten leger langs Sle Nieolaes en
Lokeren gekomen naer Gend en syn
langs de meypoort in Gend gedrongen
met eenige stukken canon en soo voorts
tot in hel midden der stad alles dood
slaende en gevangen nemende dat sy
krygeu conden van 's Keysers garuisoen,
den geheelen nagt, en den 13° dito 't ge
heel garnisoen overweldigt en de casernen
van S1 Pieters overwonnen en aldaer de
kolonel met 800 mannen krygs gevange-
genomeu, den 14 dito hebben sij het
kasteel beschoten en den 15 dito stor-
meuder hand ingenomen.
Rechtvaardige maatregel.
Tot hiertoe moesten de Vlamingen welke
mededingen om eene plaats bij liet spoor-
wegbesluur te bekomen een g. ondig
examen afleggen over het Fransch juist
gelijk de kandidaten die het Fransch
examen verkozen en daarbij een grondig
examen over het Vlaamsch.
Livina de Knyf, kokes en oude pastoors
meid, methare zuster Maria Josepha de Knyf,
leerden de kinderen voor hunne Eerste
Communie en zorgden voor het doopsel
der pasgeboren men bracht hen de
kinderen bij nacht, die dan het H. Doopsel
ontvingen van den E. H. Ost, pastoor van
Aygliein, die den E. H. Pensaert, uit hoofde
zijner krankheid verving. De Eerste Com
muniekanten wierden door de begoede
dorpelingen in liet nieuw gestoken. Eenige
wichtjes te Herzele geboren, zyn echter
gedoopt te Burst.
De Knyf Maria-Josepha overleed den 13
Januari 1824, in den ouderdom van 67
jaren.
VERWOESTINGEN.
I11 de kerk waren, behalve in het koor,
al de eikenhouten beschotten afgebroken.
De klokken wierden, vermoedelijk in
December 1797, neergelaten door Emma
nuel van den Bergtie en Adriaan de Vuyst.
Den 21 Frim. Jaar VII gaf de Commissaris
Robcyn aan citoyn J. - B. de Saedeler last
aan de twee voormelde personen te betalen
de som van 6 kronen, voor liet afdoen der
bedewekkers van de kerk en der Sint
Rochuskapel. In de rekening van 1793-
1797 wordt er nochtans 19.12.0 voor
gebracht. P. Cayman, wiens vader uit
Frankrijk te Herzele toegekomen was, en
er het beroep van smid uitoefende, was
aanzocht de klokken, van waar ze hingen,
aan stukken tewerpon; doch, zijne krachten
De deelnemers aan het Fransch examen
moesten enkel bewijs leveren min of
meer Vlaamsch te kennen.
De heer de Broqueville, minister van
spooiwvegen, heeft daarin verandering
gebracht.
Voor taan zal op liet. Vlaamsch examen
de grondige kennis vereischt worden van
het Vlaamsch eh eene aanvankelijke ken
nis van hel Fransch.
Met hel oude stelsel vonden de Frans-
kiljonsehe bureelratteii middel om vele
Vlaamsche kandidaten af te wijzen, on
der voorwendsel dat ze niet voldeden op
het Fransch.
Het gevolg was dat men altijd gebrek
had aan Vlaamsche treinwachters, enz.,
en dat men Vlaamsch onkundigen in
Vlaanderen moest laten dienst doen.
Dat zal voortaan uit zijn men zal
altijd Vlaamsche bedienden genoeg vin
den, en geen voorwendsel meer kunnen
vinden om de Vlamingen uit den dienst
te houden.
Welgedaan, Minister de Broqueville!
Zoo dan Inde Kamerzitting
van Dijnsnag 23 Juli heeft de heer
Anseele, antwoordende aan den heer
Helleputte, in de Kamer geloochend dat
Vooruit geschreven hei-ft
Kerken en kloosters, kapellen en
krochten zullen geslecht zijn of veran-
derd in gebouwen van openbaar nut
en vermaak, schouwburgen, badplaat-
sen of voorraadschuren of entrepots.
Dat komt voor in 't nummer van 9 Juli
1894, onder den titel van Proeve van
eenen sociALiSTiscHEN A. B. C. en liet
heele artikel sluit met
Zoo wenscht liet zoo spoedig mogelijk
Vooruit.»
Toen wij over eenige maanden zegt
Het Fondsenblad dat uittreksel aan
haalden, begon u Vooruit ook met te
loochenen, omdat wy den datum niet
juist hadden opgegeven.
Doch toen wij, 11a nader onderzoek,
het nummer van 9 Juli 1894 aanduidden,
dan moest Vooruit wel bekennen.
Hij poogde zich dan uit den slag te trek
ken inet te zeggen dat het maar eene let -
aardigheid was.
Eu nu loochent Anseele weer
Niet alleen tegenover de mannen
ook tegenover de vrouwen was de rech
ter in oude tijden vrij wat strenger dan
tegenwoordig. Kijfachtige vrouwen, wer
den gestraft door onderdompeling in het
water. Voor de eerste maal gingen de
damen maar eenmaal kopken onder,
maar voor de tweede maal twee of drie
maal. De laatste maal dat deze straf werd
toegediend, was in 1705. In Duitsch-
laud werd een vrouw, die haar man
geslagen had, omgekeerd op een ezel
zittende, door do stad gereden met den
staart in de hand. De man hield het dier
bij den teugel, maar de Franschen deden
het anders Als daar een man zich door
zijn vrouw had laten slaan, moest hij op
den ezel zitten.
Men vindt niet altijd groote deug
den bij predikers der zedekunde, even
min als rijkdom bij rekenmeesters.
schoten hierbij te kort, en men was dan
genoodzaakt de bedewekkers neer te laten;
men zaagde de balken door en de klokken
vielen uit den toren,dwars door eonengraf-
zerk en drongen diep in de eerde de eene
brak in haren val en de andere was gebor
sten.
Het was avond en te laat om den zwaren
last weg te voeren. Er werd dus besloten
de klokken in do kerk zelf aan stukken
te slagen. Zekere smid, by name Raspe,
moest die karwei uitvoeren, doch weigerde
naar de kerk te komen. Wat gedaan i
vroeg Raspc aan zynen knecht, die neven
hem den blaasbalg trok. Meester, d
antwoordde deze (Tecrltnck, van Woubrech-
tegem) ik zou 't voor heel de wereld niet
doen.» En meester en knecht verlieten du
smidse en vluchtten naar Woubrechtegem,
waar ze zich verscholen in bet Hof, ge
naamd ter Middelherpen.
De meier zelf, Donatus van Waeyen-
berglie, stroopte de hemdsmouwen op, en
stak brandend stroo onder en rondom de
bedowekkers. Ooggetuigen (Pieter Stan
daert en J. - B. D' Haese, kerkmeesters)
zegden Wij hebben den burgemeester,
zoo woedend en met zulkdanig geweld op
de klokken zien slagen,dat er destukken
afsprongen. Een vreemdeling, Schiete-
kate, gekend als valsehmunter. stond
naast hem en stool verscheidene brokken,
van dewelke bij later dikke stuivers
t goot.
Wordt voortgezet-