Franschen in Vlaanderen
Zondag 4 Augustus 1912.
5 centiemen het nummer.
65stc Jaar 4512.
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan
GODSDIENST, III ISGKZLN, EIGE.MH>M,
van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Volksfopperij.
TUINBOUW.
Leest en verspreid!
"DE DENDERBODE,,
Uit mijn Congolcesch
(Uujboek
Belangrijk inlervieuw van
M. baron de Broqueville.
DE DENDERBODE
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagteckening van
den volgenden dag. I>e prijs ervan is tweemaal Ier week voor de Stad 5 frank met
den Post verzonden 6 frank 'sjaarsl fr. 3,21> voor zes maanden fr. 1,75 voor drij maanden,
voorop te betalen. De inschrijving eindigt met 31 December. De onkosten der kwit-
tantiën doo de Post ontvangen zijnjen laste van den schuldenaar.
Men schr.dt in bij G. VAN DE PüTTE-GOOSSENS Korte Zoutsl raat, nr 31, en in alle
Postkantoren des Lands.
Per drukregel Gewone 15 centiemen Reklainen fr. 1,00 Vonnissen op a"" "bladzijde
50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij accoord. Niet opgenomen
handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Notarissen moeten hunne inzendinger
doen, uiterlijk tegen den Dijnsdag en Vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele van dit blad.
cdiqm: muuiu.
Aalst, 3 Augustus 1912
Het is voorwaar zulk lastig werk niet
ongeleerde en weinig ontwikkelde lieden
te misleiden.
Om er T best in te gelukken moet men
maar stoutweg de spreuk ten uitvoer
brengen. - Veel beloven en luttel geven
floot de zotten in wede leven. Nu,
niet alleen zoLten kan men met veel be
loften misleiden, maar ook tal van een
voudige en weinig nadenkende lieden.
Als men aan die lieden maar altijd
spreekt van hunne rechten en nooit van
hunne plichten, als men hen gedurig
voorhoudt dat ze verdrukt worden, dan
dénken zij weldra dat ze in hunne rechten
miskend worden en waarlijk verdrukten
zijn.
De politiekers roode en groene die hen
dat gedurig voorhouden, die hen onop
houdend vleien en ophitsen tegen inge
beelde vijanden, worden weldra als de
beste vrienden, als de ware verdedigers
der rechten van het zwoegende volk
gehuldigd.
Dat is 't doel die deze vaische volks
vrienden bereiken willen. Nu, dit doel
hebben ze nog maar gedeeltelijk bereikt,
en hoopen het nog verder te brengen.
Reeds hebben zij liet vertrouwen ge
wonnen van een gedeelte der onwetende'
massa, lieden die niet verder zien dan
het einde van hun reukorgaan Ja, lieden
dio niet' begrijpen en niet zien dat die
vleiers vooreerst zorgen voor hun moe
ders kind.
Een socialistische coöperatief geslicht
met vet betaalde posljes, een vette kaas
natuurlijk voor hen.
Een socialistisch syndicaat ingericht
met. verplichtende wekelijksche of maan-
delijksclie stortingen waarvoor zij de
rijkelijk betaalde beheerders zijn.
Nu, daarbij een goed deel der winsten
van de coöperatieven en een paart van de
stortingen van het syndicaat binnenge
palmd, onder den vorm van strijdfonds.
En dit. strijdfonds waartoe dient het
Dient het Ó111 de zoogezegde miskende
rechten der ledei: te doen erkennen en te
veroveren Wel neen Met dat strijd
fonds, metde gelden der onnoozele gaaien,
betalen zij de kosten van hunnen kies
strijd. En zoo geraken die voklsvloiersop
de kussens van senaat, volkskamer,
gemeenteraden, schepenzetels, enz..,
Wat zij het meest beoogen, 't is een
mandaat van volksvertegenwoordiger,
waar er 4000 ballekens 's jaars aan vast
zijn. 't Is voor die 4000 patotterkens,
zegde Groene Pie...
Nu, dan eerst is hun hoogmoed vol
daan immers zij die vroegen ijd met hun
teenen door I1u.11 schoenen liepen, zij
gaan nu gekleed lijk voorname heeren
en worden door de gefopte gaaien gevierd
en geprezen. Geene gelegenheid laten ze
ontsnappen om den titel van volksver
tegenwoordiger aan te nemen.
Het klinkt zoo schoon, zoo voornaam
tijd ragen tol de geschiedenis der
Fransche Om wenteling
door Petrus Van Nuffel.
le Vervolg.
Aan liet hoofd der kerkverwoestors stond
Emmanuel van den Berghe, timmerman bij
den burgemeester, alsook zekeren van de
Velde, van Landskouter, die in den predik
stoel bun gevoeg maakten. (Wanneer van
de Velde later, bij toeval, door Herzele
kwam, schuifelden de boerenjongens hem
uit en riepen hem na preekstoels-
Vooraleer de kerk te verlaten, zegt
eene oor en ooggetuige, Angelina van der
Sti iclit, zong de burgemeester de Carmag-
noi.e en riep uit volle borst Vive la
Nation Do stukkon der klokken wier
den naar Aalst vervoerd door Jcscpbus
Moentje8, die, dc:i29Frim Jaar VII,twaalf
Livers ontving voor zijne moeite.
Op last van J.-B. de Sadeleer en Albcr-
tns Bocykens, deed Antoon Brunfaut, in
December 1797 al de kruisen van de kerk
van Herzele hij rekende daarvoor 8 kro
nen, maar in de kerkrekeningen 1793-1797
verschi)nt uit dien hoofde een post van
20.2.6.'
Do kapel ter Eccken, 't einde der Hoog
straat, was ten tijde van bet Schrikbewind
in Kunne hooren - Heer Volksvertegen
woordiger dat hunne borst zwelt van
hoogmoed.
Ja, ze worden gevierd en gevleid
maar ook benijd
Anderen hebben gezien hoe zij het aan
boord legden en willen er ook toe komen
zij hunkeren naar de 4000 ballekens en
de eer op den hoop toe. Zij ook kunnen
het onwetend volk vleien en ophitsen
't is geen al te moeilijk werk.
Zij die er reeds in gelukt zijn een wet
gevend mandaat te veroveren, verdedigen
bet tegen dezen die het hen zouden wil
len ontrukken natuurlijk klampen zij
zich aan hunne zetels vasl.
De strijd is dus aangebroken en hun
wapens zijn beloften altijd beloften in
't groot en in 't klein. Zij belooven alles
aan t onwetende volk ja alles tot de
maan toe Nu dit kost hen ni>'ts... En
de snullen nemen zo als evangelie aan.
Wie de huvigste taal voeren kan, wie
de uitzinnigste dwaasheden uitkramen
kan met groóte woorden en hevige ge
baren dat is de held, de man die men
hebben moet.
Wie de volksmassa 't best vleien kan
wie het merst en de onmogelijkste zaken
belooft, die is de grootste volksvriend in
hel roode kamp.
En zoo worden de snullen, de gaaien
bedrogen en soms tot bloedige botsingen
gebracht.
Vóór de kiezingen hadden do roode
voormannen in de Wab-nstrekein aan
hunne verblinde volgelingen wijs ge
maakt dat zij, na 2 Juni, volkomen mees
ter zouden zijn in Belgie en dat dan wel -
dra de lijd zou aanbreken dat fabrieken,
mijnen, smeltovens, landerijen, kerken,
kloosters, enz. enz. aan den Staat, dus
aan 't volk, zouden Loebehooren En die
beloften deden zij ah of hel mogelijk
ware ze Ie verwezenlijken.
Maar die kiezingen kwamen die dwaze
beloften verijdelen en dit ontstak woede
en razernij. Geen wonder ook want die
volgelingen bevonden zich in hunne ver
wachting schandelijk bedrogen...
Van daar dan ook de onlusten de ver-
nieliig van spiegelruiten en straatlan-
taarnen van daar die plundering en
brandstichting van daar die opstand
tegen het wettelijk gezag, het bestoken
der politieagenten en gendarmen met
knuppels, steenen,revolvers; vandaar die
droevige bloedtooneelen te Luik, te Ver-
viers, te Brugge...
Wie behoort de verantwoordelijkheid
daarvan Onbetwistbaar zijn dc oproer
lingen, zij, die naar de handhavers der
openbare orde wierpen cn schoten groo-
telijks pliclitig. maar het zijn de socialis
Lische leiders die er de verantwoordelijk
heid over te dragen hebben, want zij zijn
hot die, door hunne droogredenen,
ophitsingen en dwaze beloften, deze
ongelukkigen, deze verblinden verleid
hebben Wanneer zullen de oogen dan
toch eens open gaan en 't bedrog, de
volksfopperij begrepen worden
veel grooter dan nu, gelijk men het nog
zien kan aan de bestaande grondvesten';
men ging er binnen op twaalf arduinen
trappen. Emmanuel van den Berghe voor
noemd, stond, bij dc bestorming van dit
bedehuis, weer aan 't hoofd der woestaards
hij begon met bet beeld van den gckruisten
Christus, (hetwelk vóór de kapel stond en
waarschijnlijk deel maakte van een calva
rieberg) omver te smijtenvervolgens legde
bij,geholpen door zijne handlangers, reepen
rond alle kanten van bet dak, hetwelk men
met geweld afiukte. De aanwezigen
drukten luidop hunne verontweerdiging
uit over het scburkenwerk.en de buisvrouw
de Vos (van bet eerste bof ten oosten dei-
kapel) jouwde de beeldstormers duchtig
uit. Wat staat die boer daar te doen?
vroeg de burgemeester Donatus vanWaey-
onberghe aan Livinus van Geyt. En toen
bet dak neerstortte, riep van den Berghe
baar tergend toe Zie ze dobberen
Karlino Waarop vrouw de Vos hem
antwoordde Gij zult nog van de luizen
opgeëten worden
Van Waeyenberghe had, met bet afbre
ken der kapel Ter Eecken, voor doel, al Jaar
op de hoogte, nen molen te bouwen. Maal
later plaatste er iemand, wat verder, den
nog bestaanden steenen molen, en de meier
liet zijn inzicht varen.
Ten zelfden t(jde zyn al de Passiestatie-
kens, zich bevindende langs den Passicweg
van aande kerk tot aan de kapel Ter Eccken
verbrijzeld, alsmede de kapel der Zeven
De andijvie.
De andijvie is eene eenjarige slant,
afkomstig uit de warme landen en qiens-
volgens zeer gevoelig aan de koude Zij
wordt op verscliillige wijze in de keuken
benuttigd, 't zij rauw als salade,!'t zij
gestoofd. Men onderscheidt twee sóirtèn
1° de gekrulde of gekerteldc en ,'2° de
ongekrulde of het breedblad. In elke
soort treft men versehillige verscheiden
heden aan, maar dc breedgeblader.de is
besk geschikt om te bewaren als winter
voorraad.
In vollen grond wordt andijvie gezaaid
van Mei tot Juli
Nie' zelden gebeurt liet dat de andijvie
nog al veel doorschiet daarvan kannen
oorzaak zijnhet te vroeg zaaien, gebrek
aan voedsel, ofwel groote droogte. De
oorzaken opnoemen is ook het middel
aanduiden om dit nadoel te voorkomen.
Om wel te lukken moet die plant eenen
zonnigen en zeer vruchtbaren gronh; heb
ben Stalmest is niet al te zeer aan te
prijzenbeir en scheikundige meststoffen
integendeel passen opperb st. Ondeédeze
lnatsie raden wij aan per are te given
ökilogr. zwavelzure ammoniak, Skll'Ogr
superfosfaat en 3 kilogr. cloorpapisch.
Deze drie messtoffen mengo men endorr
een en men werke ze acht of vecriien
dagen voor het planten in den gronS.
liet planten moet metde greoht. t.crg
geschieden men zet z« niet dieper dan
de. plantjes op het zaaibed stonden, der
wijze dat het liarl vrij is. Do afstand
lusschen de planten weze 30 tol 40 cen
timeters.
Het verbleeken van andijvie geschiedt
door toebinden of door bedekken dei-
plant., 't zij door- er een breed blau van
savooien, kooien en rlnibai'ber, ofwel
met er eenen bloempot over te zetten,
waarvan men de opening heeft gestopt.
Wat het opbinden aangaat, hierbij moet
men omzichtig te werk gaan. Bij groote.
hitte, te midden van den dag opgebonden,
verstikt ze, en opgebonden wanneer de
bladeren nat of bedauwd zijn, kari dit
aanleiding geven tot verrotten. Men mag
andijvie ook noch Ie laag noch te vast
toebinden.
Na het opbinden wordt de grond opge
hakt en de planten worden lichtjes aan
geaard.
Ten einde heel het jaar door over
andijvie te beschikken, plant men in twee
of drie keer met tusschenpoozen van drie
of vier weken.
William.
Verkoopers worden gevraagd
in verscheidene gemeenten.
Weeën, op liet Solleveld zij stond op on
geveer zes roedengronds en werd verwoest
door de citoyens van den Berghe en Schie-
tekate. De Franschen, hier doortrekkende,
naar Sottegera, staken de schilderijen der
kapellekens op hunne sabels en lansen en
verbrijzelden ze onderwege. De kapel van
Solleveld is in 1833 herbouwd door Aman-
dus Ogiers en zijne echtgenoote Petronilla
Vercauter het oud Moederbeeld en het
kruis van het voormalig bedehuis bleven
van vernieling gespaard.
Van den Berghe met- zijnen broeder,
zaten reeds ^pSmt Roehuskapcl om dezelve
insgclyks af te breken, wanneer er ver
bod kwam vanwege Maria-Elisabeth van
Waeyenberghe, echtgenoote vanSebastiaan
van der Straeten dio liet heiligdom voor
een en twintig pond groote h. d gekocht.
Men bepaalde zich dus hij hot rooven dei-
klok en liet stukslaan van di twee armen
van het torenkruis.
Op den Dries, tegen het hof Ten Hulon,.
bevond zich ook eene kapel van Onze Lieve
Vrouw, die liet voorwerp was eener bijzon
dcro vereering oudtijds had er een omme
gang plaats, die leidde langs de Meerstraat,
Schoolstraat en Pcerdenmerkt. Dit bede
huis werd ten gronde afgebroken.
HANDLANGERS DER REPUBLIEK
1. Rodeyn, vermoedelijk een Gentenaar,
was te Herzele agent of commissaris van het
Uitvoerend Bewind. Men noemde hem
do» manken Commissaris,en bijwoonde
door l*KTUU8 CO»Yi\.
Stichting van den landbouwpost
van Kitunguru.
XVIII.
18 November Frisch en gansch her
steld sta ik dezen morgend om 5 ure op
en ga eens naar de hoeve het melken na
zien. De koeien hier in Congo geven ge
woonlijk niet veo,l melk, 3-4 5 liters per
dag maar de melk is zeer rijk aan vetge
halte, wel 40 a 45 graden. Gewoonlijk
zuigen de kalvers al de melk op,in enkele
gevallen speent men het kalf zoodit de
moedormelk missen kan en men de melk
tot een ander doeleinde noodig heeft,doch
nooit voor het kalf 2 a 2 1/2 maanden
oud is. Dat de koe dan niet veel meer
geeft begrijpt ge. Men melkt hier niet
zooals in België. Alvorens te beginnen
met melken, brengt men het kalf, dat
vooraf eenige uren van de koe geschei
den is, bij de moeder en men laat het
zuigen Zoodra nu de melk komt verwij
dert men het kalf en de melker begint te
melken tot de koe uitgemolken is. Om 6
ure blaas ik op den trompet 0111 de zwar
te verzamelen.
De helft gaat gras halen, de andere
helft zal het dak voort maken. Dezen
avond zal hel reeds een goed eindje go-
zet zijn zoo 't niet regent.
Alles gaat wel, geen regen te zien van
daag ook Donatus. heeft voor lieden
donderen bliksem in eenen hoek wegge
borgen. 't Ware te wenschen dat hij ver
gat waar hij ze gelegd heeft want van
dat h meiconcert »heb ik mijn volle be-
koraste.
19 November: Zondag en een welkome
Zondag want heden zal ik mij zeker eens
goed uitrusten, 'k Heb geen goesting 0111
te gaan jagen, noch om te gaan wande
len. Ik doe mijn boy, mijn zetel, een van
die groote luierstoelen, in eene kamer
van mijn huis brengen, doe hein de tafel
daarbij schuiven, er twee potten kafé,
eene tas. pijp en tabak op plaatsen en
zoo op mijn duizend gemakken smoor ik
dce -ne pijp tabak na de andere en drink
mijn twee polten kafé leeg. En als ik zoo
moe gezeten en dik van den kafé ben,
neem ik mijn stok en ga eene kleine
wandeling doen, zoo'n luchtje scheppen
voor het noenmaal. Nauwelijks echter
ben ik zoo een lOOtal meters ver gewan
deld,of ik zie mijn boy naar mij loc komen
geloopen. Bwana mokande. Meester n'en
brief. Nieuwsgierig open ik dón envelop
en lees 't Is een schrijven der juffers van
de missie van I.uanza, dat zij mij in den
namiddag 0111 4 uren een bezoek zullen
brengen. Ik zet mijn wandeling voort
zoo nog 3/4 uursen ga dan eten. Daarna
geef ik bevel aan Lufungulo de groote
zaal van mijn huis wat op te kuischenen,
en het groot wit tafelkleed op de ronde
tafel uit te spreiden Wist ge dat ik eene
ronde tafel had Neen O er is niet veel
kunst aan. zie, zoo maakte ik die. Ik
hier vier of vijf jaren op de Plaats, Oost
kant, ten noorden der huisvesting van den
hfeor Matthys. Op zijn bevel, onder het
toezicht van den meier van Waeyenberghe,
gesohiedd- n al de heiligschenderijen hij
stuurde aan de dorpelingen belastingbrief
jes, die soins tot meer dan dertig Fransche
kronen beliepen wie niet spoedig genoeg
kwam betalen, wierd bij de» lijve gevat en
in liet köt gesteken. In de pastory had hij
een Christusbeeld gestolen, hetwelk hij
daar rechtover, in den vijver wierp, zeg
gende Ons Heer lielpe er u uit
Wanneer hij, in de kerk, op den predik
stoel verscheen, roemde hij zich op dit
schelmstuk. Rob'-yn leefde tc Herzelo mot
eene bijzit. Eens sloegen hein de boeren
van Buggenhout twee ribben af. Tijdei s
den nacht ontmoette de commissaris dei-
Republiek, dio op ronde <vas met zijne
soldaten, den heor onderpastoor Leemans,
gaande tot een stervenden parochiaan. Do
krijgers weigerden den priester aan ta
houden Laten wij hem maar gaan, zei
den ze. Welnu, dan zal ik hem aanhou
den 11 riep de commissaris vergramd uit,
en hij greep den onderpastoor vast. Maar
bliksemsnel rukte zich M. Leemans los en
hy gaf den dienaar der Republiek een zoo
duchtig pak slagen, dat deze ten gronde
bleef liggen en naar huis moest gedragen
worden. 'Een tijdgenoot van dit voorval,
zekere Pieter do Buyst, zegt evenwel dat
liet Emmanuel van den Berghe was, die
zoo erg toegetakeld wierd).
teekende in 't midden der zaal eene ron
de. Op die ronde deed ik 6 dikke stokken
in den grond slaan cn eenen te midden
der ronde. Daarop bambous, den eenen
tegen den anderen en dit net werk nu
inet kleem bestreken en ik had eene fer
me schoone ronde tafel die effect maakt
in mijn huis. Wanneer de tafel met het
kleed bedekt is zoodat men enkel de
voeten der steunen ziet,zou men waarlijk
meenen een echt meubelstuk voor oogen
te hebben. E11 mijn tafelkleed. Zie aan u
mag ik bel wel zeggen, lezers van De
Denderbode, doch op een eeuwig zwijgen
gejijk de commeereu, mijn tafelkleed,
mijn wit, ten minste, bestaat uit twee
slaaplakens, één was te klein voor de
de groote tafel. Maar zie nu dat g'het
tocli niet voort vertelt, want mijne akties
zouden zeer' dalen bij de juffers van Lu-
anza en er is eene bij van adel. Go ziet
'k heb edel volk op bezoek en 'k moet ze
dan ook op zijn edels ontvangen en daar
om heb ik mijn beste tafelkleed uitge
haald doch zwijgen zulle, gij vooral
gerokte lezers.
Iets voor 4 u. zie ik mijne bezoeksters,
geleid door M. Godin, de groote laan
vóór mijn huis, komen opgewandeld,
'k Heb al mijn beste kleeren aangespeeld
en ga het gezelschap te geinoel om hun
welkom te wenschen te Kitunguru en
hen uil te noodigen mijn huis binnen te
treden én eene verversching te nemen.
Weldra zitten wij dan ook alle 4 rond de
tafel met een glas wijn voor ons en kou
ten en schertsen vrooJijk, want de beide
juffers sproken goed fransel). Daarna
wordt de boederij met een bezoek vereerd
alsook de bevolking van het neêrhof,
mijne kiekens, ik heb er 43 Om 5 1/2 u.
na nog eene kleine verversching geno
men te hebben vertrekt het gezelschap
en ik doe hen een eind weegs uitgeleide.
Na beloofd le hebben, op mijne beurt
een bezoek aan Luanza te brengen schei
den wij hartelijk en welgemoed.
Zuo'n bezoek doet altijd plezier, 't is
als een vriendelijke zonnestraal na dagen
van hard en moeilijk werk, die den agent
hei-opbeurt en aanmoedigt
20 November Na uitspanning en ver
zet heet het thans werk'-n Er is nu God
dank gras genoeg ter plaatse om het dak
af te werken, dit zal dan ook heden
avond zoo zijn als 't God en den regen
belieft. Om 8 1/2 ure of 9 ure komt er
hier 't einden adem en nat van 't zweet,
eene vrouw toegeloopon zeker en vast
er is nieuws want al de zwarten troepen
bijoen en beginnen kreten te slaken en
wilde gebaren te maken. Nieuwsgierig
(ik ben zoowat als 't vrouwvolk) nader
ik oin te vernemen wat er mag gebeurd
zijn. Nauwelijks heeft de vrouw mij go-
zien of zij komt tot mij geloopen en 't is
bwana van hier, musongo van daar, zoo
goed dat ik met al mijn Ivi Shwahili, dal
ik ken er geen woord van begrijp Gc-
lukkiglijk mijn boy is daar en deze ver
klaart mij de zaak. De vrouw is op den
weg, zoo'11 5 a 600 meters van hier, ver
volgd geweest door een -kangO' leeuw,
en hadden er juist geene zwarten ter
plaatse gekomen zij was vast en zeker
Na de kerkvervolging verkreeg Robeyn
eene plaats van commies aan liet octrooi,
te Gent, waar hij, arm en van elk verlaten,
overleed.
2). Van Waeyenberghe. Reeds
spoedig echtte hij zich met slaafscbe onder
werping aan den dienst der vreemde indrin
gers hij stond ah ijd en overal aan het
hoofd d«r kerk vervolgers en wierd weldra
meier van Herzele benoemd. Hij had eene
zuster en vier broeders, waaronder Gor-
manns die hem als beeldstormer evenaarde.
Hij viel ziek en leed gedurende twee jaren
de i.ndrauglykstc pijnen alsdan verzoende
liy zich mei zijnen Schepper en drong bij
zonderlijk aan om de kaptl van O. L. Vrouw
Ter Eecken, door hem verwoest, heropge
bouwd tc zien. Zulks geschiedde, en ook
zijne broeders deden restitutie Bernardus
en Ludovicus schonken het gedeelte in
marmer van het hoofdaltaar en stichtten
een eeuwigdurende Vrijdagmis Maria
gaf een Kruisweg en eene som van 125 fr.
voor de kleederen van Onze Lieve Vrouw.
Donatus stierf in den ouderdom van 56
jaren.
Zyn oom, Jan-Christiaan-Alexander van
Waeyenberghe, was de laatste kapelaan
van don ouden Kapclberg (Hospitaal van
Herzele) en overleed aldaar don 10 Meert
1804. llij had, nog vóór het sluiten der
kerken, zijne pastorij vermangeld met den
Kapelberg. alstoen bediend door den E.H.
Neyns. Van Waeyenberghe deed den go-
kenden Eed aan de Fransche Republiek, en
ana kufa, dood, verscheurd door den
kana en nu komt zij aan den Bula-ma-
tari den bwana van Kitunguru vragen
zijn bunduki, geweer te nemen en den
kango te gaan ana kufa maken, dood te
schieten. Wordt voortgezet.
Ondervraagd door M. Jaune, schrijver
in 't blad Bulletin de la Semaine, geeft
het kahinetshoofd volgende antwoorden
Gansch onze hoogmoed beperkt zich
met het onderwijs te verzekeren, aan
allen, in eene school naar vrije keuze.
Die vrije keus zullen wij verzekeren in
den breedsten zin. Wij zullen hem toe
kennen aan onze tegenstrevers, tegelijk
met alle vrijheden, evenals wij hem aan
ons zei ven wenschen te verzekeren.
Mag ik weten, Heer voorzitter,
welke sociale hervormingen aan 't Par
lement zullen onderworpen worden
Eerst en vooral zullen wij eenige ver
anderingen voorstellen aan de toet op de
werkmanswoningen
Vervolgens zullen wij de ouderdoms
pensioenen organiseeren.
Verplichtend
Zonder twijfel. Doch wij zullen
onze mutualiteiten weten te eerbiedigen
in hunne autonomie of zelfstandigheid.
Do Minister van Arbeid bereidt insge
lijks een loetsvoor stel, voor doel heb
bende de werkstaking en lockout te
voorkomen.
Verder nog
IsUEd. t'.akkoord, Heer",Voorzitter,
dat de Katholieke Partij geene confession-
neele partij is
Zeker. Dit was immers de leer van
al onze partijhoofden. De Katholieke
Partij is geenszins confessionneel, omdat
zij autonoom of zelfstandig is en open
staat voor al de Belgen van goedenTwil.
Zelfstandig,'ja,"daar zij geene inmen
ging duit in hare leiding van de kerke
lijke hiërarchie. Wij zijn de verkleefdste
en gehoorzaamste zonen der Kerk maar
op politiek terrein behouden wij onze
gansche onafhankelijkheid wij zijn er
zelfs jaloersch op, en met dit zeggen
meen ik de gevoelens uit te drukken van
al de Katholieke Volksvertegenwoordi
gers.
De inmenging der Kerkelijke Over
heid, deed zij zich soms voor
Oh ternauwernood teekende zij
zich soms afik kan u zelfs eene per
soonlijke herinnering vertellen. Zekeren
dag werd ik ontboden door de geachte
Kardinaal Goossens, die mij vroeg mijne
houding tegenover 't Ministerie te willen
wijzigen. Ik antwoordde Eminentie,
gij weet hoe ik U liefheb en eerbiedig.
Maar gij maakt inbreuk op Cesar's ter-
rein. Ik zweer U van juist het contrarie
te doen van wat U verlangt Ik hield
woord, en heden nog ben ik er gelukkig
om.
wierd uit dien hoofde door de andere gees
telijken weinig of niet gezocht. Er waren
te dien tijdo in de kerk van Herzele, des
Zondaags drie missenten 6, 8 on 10 uren;
van Waeyenberglifi las de achturenmis,
maar liet volk weigerde deze by to wonen
binst de week deed hij mis in de kapel.
Bij d»-n verkoop van de domaniale goede
ren was de eigendom van liet hospitaal aan
gegeven als Kapelleuoed had men hem
doen aanteekenen als hospitaalgoed, hij
ware niet verkocht geweest. Zijne nicht,
Maria van Waeyenberghe, weigerde haar
deel in zijne#nalatensehap te aanvaarden,
omdat het zwart goed was.
In het werk De Christene Helden staat
van Waeyenberghe aangeduid als banne
ling, veroordeeld voor Cayenne. Nochtans,
dat hij den eed van Getrouwheid zwoer,
zullen getuigen Sobastiaan de Vuyst,
burgemeester en notaris te Borsbeke J.-B.
de Vuyst-Robeyns Pieter de Buyst, Jan
de Vos en Maria Triest.
3). Albertus Boeykens. Was arm-
meester. ton jare 1784 '^overleed den 29
Maart 1813, oud zijnde 83 jaren, in de
christelijkste gevoelens. Op het einde zijns
levens kende hij niets dan lijden en gebrek
011 in het sterfhuis was geenstuiver te
vinden. Zyne dochter Jacoba-Bernardina
trouwde met Petrus Cayman, een andere
kerkvcrvolger en priesterbespotter.
Wordt voortgezet.
