Huishoudelijk onderwijs.
Donderdag 7 November 1912.
5 centiemen het nummer
66stc Jaar 4538.
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan
GODSDIENST, HUISGEZIN. EIGENDOM,
van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
De Orgeldraaister.
De katholieken
in de Balkanstaten.
Een kruimel Broods.
DE DENDERBODE
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagteekening van
den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal Ier week voor de Stad 5 frank mei
den Post verzonden G frank 's jaars, fr. 3,25 voor zes maanden fr. 1,75 voor dry maanden,
voorop te betalen. Do inschrijving eindigt met 31 December. De onkosten der jk.wit-
tantiën door de Post ontvangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij G. VAN DE PÜTTE-GOOSSENS Korte Zoutstraat, nr 31, en in alle
Postkantoren des Lands.
CUIQ1.'K 8UUM.
Per drukregel Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00 Vonnissen op 3d* bladzijde
50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij accoord. Niet opgenomen
handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Notarissen moeten hunne inzendingen
doen, uiterlijk tegen den Dijnsdag en Vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele van dit blad.
Aalst, den 6 November 1912.
Er wordt ten huidigen dage veel ge
sproken van huishoudelijk onderwijs
voor de meisjes.
Voor velen onzer lezers zal het niet ten
onpas komen iets meer te vernemen no
pens dat onderwijs waarin het bestaat
en welk nut het kan afwerpen.
Hel huishoudelijk onderwijs bestaal
hierin, dat men in de school en in voor
drachten de kennissen ontwikkelt, welke
nuttig, ja, zelfs noodig. zijn voor de
vrouw om haar huishouden te besturen.
In de jongensschool van den buiten,
heeft men lessen over landbouw doen
geven. De buitenonderwijzers spreken
hunne leerlingen over de eigenschappen
en verschillige soorten van grond; invloed
van vochtigheid, warmte en koude
samenstelling, kracht en waarde der
meststoffen manieren, voorwaarden en
tijdstippen van planten en zaaien, enz.,
enz., al dingen welke te pas komen voor
menschen. die later in het groot of in
het klein zich met landbouw zullen bezig
houden, hetzij in den hof of in het volle
veld
Op dezelfde manier behoeft de vrouw
ook kennissen welke zij in het huishou
den kan te pas bmvgën.
Daar zijn menschen» die meonen dal
huishouden moet geleerd worden van
moeder tot dochter, gelijk men vroeger
dacht dat boeren moest geleerd wor
den van vader tot zoon.
Vat: dat laatste gedacht is men reeds
groolendeeds teruggekomen en elk ont
wikkeld landbouwer neemt aan dat de
wetenschap den landbouwer grootelijks
vooruithelpt.
Zoo is hel ook voor wal de vrouwen
betreft.
In desleden zijn vele meisjes verplicht,
zoodra ze 13-14 jaren oud zijn, op het
fabriek of winkel te gaan werken.
Dat is van 's morgends tot 's avonds en
liet spreekt van zelfs dat de kinderen, tol
jonge dochters opgroeit 11de, zeer weinig
van moeder kunnen leeren voor wat het
huishouden betreft.
Daarom heeft men in de meeste steden
Huishoudscholen ingericht,waar men
leert naaien, wasschen, strijken, koken,
en ook lessen geeft van gezondheidsleer
en leert hoe men moet te werk gaan in
kleine ziekten en ongevallen welke zoo
dikwijls in een huishouden voorkomen.
Elkeen weet hoe het gaatiemand, een
17e vervolg.
Gij raadt het inderdaad, mijnheer
Robinet, antwoordde Gabriël, die niet
wilde dat de notaris de waarheid zou kun
nen vermoeden ..Er is kwestie van geld
toe te vertrouwen aan eon huis,wiens mees
ter mijn vriend is... Het is een eerlijk man,
die door tegenspoeden beproefd word. Heb
ik vroeger geaarzeld, nu aarzel ik niet
meer, want het geld zal hem uit den nood
helpen. Daar ik hoopte nauwelyks een
millioen te kunnen achterlaten,mag ik dus,
zonder Henri te kort te doen, beschikken
over eeno som, waarop ik in het geheel
geen staat maakte.
Zooveel te beter, antwoordde de no
taris, daar het gat dat gij in uw fortuin
zult maken, welhaast gevuld zal zijn. Gij
zijt nog kloek kapitein, en hebt nog lang te
leven.
Bij dit gezegde betrok het gelaat van
Gabriël Savanne.
Wie weet wat God voor ons weglegt,
antwoordde hij. Ik ben zeeman, en do zee
heeft vreeselyke grillen. Nu, wat ook ge
beuren moge, heb ik het recht over een
deel van mijn gold te beschikken, zonder
dat mijn zoon mag klagen, nietwaar
Zeker, kapitein, gij hebt het recht
over al uw goed te beschikken.
Over alles wil ik niet beschikken...
God beware ray daarvoor.
volwassene of oen kind hoeft zich ge
kwetst dat de wonde bloedt.
Veelal neemt men het eerste lapken het
beste, vuil of niet vuil, om de wonde te
verbinden, welke men soms niet uit-
wascht.
Dat lapken of windsel kan besmet zijn,
't is te zeggen, er kunnen mikrobon op
zitten die in de wonde dringen en de
wonde vergiftigen, en die het zoogezegd
koud vuur, het klem of eene verzwering
veroorzaken.
In de huishoudschool zal moii leeren
dal men al lijd moet zorgen windsels in
huis te hebben die zuiver zijn dat men
do wonde moet uitwassen en dat degene
die het verband logt, eerst goed zijne
handen moet wasschen.
Zoo zal men dozijnen andere nuttige
dingen leeren.
Men zal spreken over de lucht hoé
noodig zij is voor de gezondheid on hoe
noodig het is dat ze zuiver is hoe de
lucht bederft hoe men ze ververschl
men zal spreken over hel zonnelicht zijne
noodzakelijkheid en weldoendon invlo-d;
men zal spreken over de reinheid van liet
lichaam, «le kleeren, de woning, de stal
len er zijn nog zoovele menschen die
bevreesd zijn van het water
Men zal spreken over de voedings
kracht. en de waarde der spijzen en zoo
wellicht vele Uitzinnige vooroordeelen
doen verdwijnen.
Zoo hijvoorbeeld .wie zou nu op zijn
werk boterhammen durven uit zijnen
ki.apzak halen van grof tarwen of rog
gen brood
Is 't omdat die niet goed zijn of ge,
zond 0 neen, elk looft en prijst, en eet
liet met lust, maar't moet le huis zijn.
Op het werk, 't moet lijn brood zijn,
ander staat te gemeen. O die mode
In de huishoudschool zal men spreken
over de verzorging der kleine kinderen,
hetgeen hoogst noodig is.
Hoe dikwijls klagen de moeders niet
dat hunne kindertjes 't zuur hebben, en
ze koope:: flèschjes op fleschjes.
Heel dikwijls is de ziekte of het onge
mak veroorzaakt door eene verkeerde
manier van voeding.
Alle moeders willen dikke struische
kindertjes hebben en niet zelden geven
zedezen teveel of te kloek voedsel.
Hot is bewezon.dat in de plaatsen waar
eenige voordrachten over kindervoeding
gegeven worden door dokters, liet getal
kindersterfte» merkelijk verminderde.
Men zal ook spreken over boekhouden,
dat is over het aan teekenen van ont
vangsten en uitgaven, wat zoo weinig
gedaan wordt.
Hoe groot schat gij de som, welk ik
ter uwer beschikking moet stellen
Drie honderd duizend frank.
Drie honderd duizend frank her
haalde de notaris, vvrbaasd.
Ja, ik heb beloofd die som aan mijn
vriend te leenen.
Die som zal ik u ter hand stellen 111
zilver. Ik heb die hier in mijn kantoor
liggen.
Verschooning, mijnheer Robinet, ik
zou gaarne bankbrievon hebben.
Tegen wanneer verlangt ge die
Tegen overmorgen, 30 December.
Kan dat'?
Gij zult ze hebben.
Dan zal ik Zaterdag in den morgen
liet geld komen halen.
Het zal gereed liggen.
Vóór dat hij afscheid van den notaris
nam, zeide hij
Mocht het gebeuren, dat gij mijn
broeder ziet en hem van mijn bezook zoudt
spreken, verzoek ik u Item niet te zeggen,
waarom ik eigenlijk bij 11 gekomen ben.
De wet legt ons op, de zaken geheim
te houden, antwoordde do notaris. Weos
dus zeker.dat ik er uw broeder geen woord
van zal zeggen.
Ik dank u.
De zee-officier verliet liet kabinet van den
notaris, na dezen laatste hartelijk de hand
gedrukt te hebben.
De belofte, door dokter Bordet aan zijn
Ook zal men cr leeren lezen, schrijven,
rekenen kennissen die iedereen noodig
heeft, benevens, naaien, breien, stoppen,
mazen, herstellen van kleederen, enz.
Wellicht zullen cr zijn die zeggen O
ik kan dat allemaalik leer dal allemaal
te huis.
Welnu, zooveel lö heter, die het kun
nen moeten naar de huishoudschool niet
gaan er zijn er genoeg die het niet
kennen, of niet allemaal kennen, en die
zullen uit de lessen veel nut trekken.
De inrichting van huishoudscholen zal
hoogst nuttig zijn.
De oorlog der Balkanstaten legen Tur
kije wordt door sommigen voorgesteld
als eene soort van kruistocht van de
kristenen tegen de Turken of Mahome-
lanen.
Dit is misschien wel zoo in de gedachte
van de bevolkingen delven.
De eenvoudigeSeroen en Bulgaren mee-
nen wellicht dat zij voor hen Geloof te
velde trekken en de politieke mannen
laten hun dat geiooven terwijl zij er
vooral op bedacht zijn hun grondgebied
uit te breiden.
Voor ons, katholieke», zal het niet ten
onpas komen le weten hoe hot met onze
goloofsgenooten, de ROomsch-katholie
ken, in de Balkanstaten gesteld is, waar
Grieksche Godsdienst overwegend is.
In Serbië is de Belijdenis van den kat
holieken Godsdienst verboden, zoowel in
feite als door de wet.
Serbië is wellicht het eenige land in
hetwelk de katholieke Kerk niet inge
richt is. Men duidt er enkel de aanwe
zigheid van twee katholieke priesters als
aalmoezeniers van het Oosten rijksch-
Hongaarsch gezantschap.
Voor den oogenblik kan men op geene
verbetering in dezen toestand hopen.
In Montenegro geniet de katholh ke
Kerk eene nogal grooto vrijheid. De hui
dige koning N'ikolaas heeft met den Paus
een kon kordaat geit offen
Hij verlang voor zijn volk dat de gods
dienstvrede behouden hlijve.
Montenegro maakt een aartsbisdom
uitde aartsbisschoppelijke zetel is ge
vestigd le Ativari en de Aartsbisschop
draagt den titel van primaat van Serbië.
Mgr. Dobrichich is onlangs tot Aarts
bisschop benoemd.
In Roumanië wordt de katholieke Kerk
geduld maar gedurig worden door de
wereldlijke macht hinderpalen gesteld
zieke gedaan, haar een priester te zenden,
aan wien zij, vóór het leven voor goed
vaarwel te zeggen, haar hart zou kunnen
openen, werd door den braven man stipt
gehouden.
Nog des avonds kwam de pastoor van
Saint-Ouen.een eerbiedwaardig geestelijke,
bij de sponde van Germaine nederzitten om
haar te troosten.
Na haar gehoord en woorden van ver
giffenis en troost uitgesproken te hebben,
diende hij de stervende de laatste Heilige
Sacramenten toe, en verliet haar niet eer
der dan na haar voorbereid te hebben om
te sterven als een christin, geheel ovérge-
latcn aan den wil van God.
De dokter had aan vrouw Aubin ge
zegd
De dagen, ja, zelfs de uren der arme
vrouw zijn geteld gij moogt dus weldra
het einde verwachten.
Ik wil, zooveel ik kan, de laatste
oogenblikken van de arme vrouw verzach
ten... Ik wil die arme moeder tot het einde
bijstaan, zeide de vrouw.
E11 het was inderdaad te bemerken, dat
Germaine verging gelijk hot stervende licht
der lamp, wier laatste druppel olie verteerd
wordt
In deze oogenblikken kon geen gedachte
van spyt of misnoegen tegen de schik
kingen Gods in den geest der stervende
plaats vinden.
Voelde zij het leven uit haar leden vlie
den' de geruststellende verklaringen, wolke
doktor Bordet haar wegens haar dochter
aan de uitoefening van den katholieken
Godsdienst, wat aanleiding geefl tot me
nigvuldige pijnlijke voorvallen.
Mgr. Netzhammer, een Duitsche Bene-
diktijn, is nu Aartsbisschop van Bucha
rest. De katholieke bevolking van dat
aartsbisdom beslaat bijna uitsluitend uit
vreemdelingen.
Men poogt er nu den katholieken Eere-
dienst in te richten, volgens den Griek-
schen ritus.
Het aartsbidom Bucharest omval ge
heel Valachië en het bisdom Jassy, ge
heel Moldavië. Het is sedert lange jaren
toevertrouwd aan de Minderbroeders
Mgr. Camilli, de Bisschop, Italiaan van
geboorte, behoort lot die orde.
I11 Bulgarië wordt ook liet Katholicism
geduld en do Katholieke Kerk bezit er
een Aposteljjk Vikariaat do overste er
van is Mgr. Douclet. Franschman van
geboorte, van de Orde der Passionisten
Risschop van Nicopolis, wiens verblijf te
Roudschouk gevestigd is.
Hij wordt in zijne zending bijgestaan
door verscheidene van zijne Medebroe
ders.
Er bestaat in Bulgarië nog een tweede
Aposloliek Vikariaat, dal de steden Sofia
en Philippopoli omvat. De bisschop is
Mgr- Manini, Ilaliaansche Kapucien, die
te Philippopoli verblijft.
In Griekenland overtreft het aantal
katholieken do 25,000 niet, waarvan
12,000 te Athene en 6000 te Patras de
overige zijn in verscheidede plaatsen ver
spreid.
Het derdo der, katholieken zijn Grie
ken van geboorte -, de twee andere der
den zijn samengesteld uil vreemdelingen
vooral Oostenrijkers, Italianen en Fran-
schen.
Mgr. Petit, Franschman van geboorte,
is Aartsbisschop van Athene en heeft 15
priesters hij bezit ook eenige scholen.
In Griekenland heerschte eene zekere
toegevendheid voor de katholieke Kerk,
maar het is aan don priester verboden
propaganda te maken, gelijk overigens
inde andere Balkaansche landen.
In Turkije is 1111 de uitoefening van alle
geloofsbelijdenis vrij.
De hoofden der katholieken, der Pro
testanten, der Joden, der Grieksche en
Armenisscho sehisinaticken zijn - door
den Sultan erkend.
In Europeesch Turkije telt het Maho
met ism 2,2U0,0U0 aanhangers de Schis
matieke Grieken 1,900,00 de katholie
ken 320,000 en de Joden 80,000.
I11 Aziatisch Turkije heeft men 13,600,000
Mahoineianen 2,200,000 Grieksche
Sehisinatieken 233,000 katholieken en
80,000 Joden.
gegeven had,en de troostrijke woorden van
den priester hadden rust en kalmte in haar
hart doen nederdalen.
Ook vrouw Aubin, die nooit naliet haar
één of tweemaal daags te gaan bezoeken,
sprak haar moed en geduld in, zoo goed
zij kon.
Slaap gerust en in vrede, arm kind,
llu'sterde zij haar toe en bekommer 11 niet
over uwe lieve Martha. Zy zal in liet geheel
niet ongelukkig zijn. Zij zal goede en eer-
lyke beschermers gevonden hebben.
Zonder onrust of kommer voor de toe
komst barer geliefde Martha, ging Ger
maine de groote reis naar de eeuwigheid
aanvaarden.
XI.
Wij bevinden ons in een van die dagen,
die het lijden van borstzieken verdubbelen
en het noodlottig uur verhaasten.
Het weder was somber en ijskoud in den
morgen van den 28 December.
De krachten der kranke waren geheel
uitgeput doordat zij een zeer raoeilyken
nacht had doorgebracht. Haar adem was
hijgend, haar keel door een droge hoest,
die men nauwelyks kon hooreo, pijnlijk.
Een klein lampje, dat een onzeker licht
verspreidde,brandde nog by het bed,waarin
Germain op sterven lag.
De kamer was gevuld met een doffe en
loome warmte, veroorzaakt dooreen hand
vol brandende kolen in de kleine kachel.
Het knappen van dit vuurtje, benevens het
Er is een katholieke Bisschop in Scu
tari, stad die nu door de Monlenegrijnen
ingi-nomen is.
Door de opzienbarende brieven van
Didaskalos, de artikels van Nemo in
Het Handelsblad, het onderzoek
ingesteld dour eenige leiders der vlaam
sche staatsbeambten, enz., hebben de
Vlamingen kunnen vaststellen hoe de
systematische verfransching woekert in
het ministerie van Spoorwegen.
Maar in andere ministeries gaat het
niet veel beter.
Ziehier een staaltje van wat er omgaat
in het ministerie van Wetenschappen en
Kunsten
Dit ministerie bestelt jaarlijks bij de
boekhandelaars een zeker aantal hoeken
voor de bekroonden in den algemeenen
wedstrijd van het middelbaar onderwijs.
Dit jaar nu werden besteld
Fransche uitgaven 332,
voor fr. 2102-50
Fransch-Belg. uïtg.: 297,
voor 1476-50
Hollandsche uitg. 112,
voor 718-75
Vlaamsche uitg. (1): 25,
voor 185-00
Duitsche uitgaven 35,
voor v 243-50
Engelsche uitgaven 15,
voor 100-02
Getal uitgaven 866, waarvan 629
fransche voor de som 4.831-25 fr.
waarvan 3584 fr. aan fransche hoeken
worden besteed.
De overige 1247-25 fr. dienden voor
den aankoop van engelsche, duitsche.
vlaamsche en hollandsche werken.
Frankrijk alleen leverde dus voor
2107-50 fr.
Frans'•.h-Belgische uitgaven kregen
1476-50 fr,
En de anderen samen slechts 1247-25 fr.
Aan vlaamsche boeken werd dan toch
ook genadiglijk 185 fr. uitgegeven, van
wege do gelijkheid aller Belgen.
Er zijn vlaamsche boekhandelaars die
vroegere jaren lot 200 vlaamsche boeken
leverden voor die prijskampen, en die dit
jaar van het ministerie bericht ontvingen
dat men er geen noodig had, daar er nog
nn nornbrc suffisanl d'exemplaires
d'ouvrages overschoten van vroegere
jaren Die brief is omlerleekend Le
Ministre Prosper Poulet (2).
Het ware de moeite waard eens te
onderzoeken wie zich in het Ministerie
van Schoone Kunsten met het uitkiezen
dier hoeken voor de prijskampen van
gerucht der zieke, was liet eenige geluid,
dat men vernam.
Het was een akelig schouwspel. Naast
het bed, op een laag stoeltje, zat de kleine
Martha, en hield tussclien haar handen die
barer moeder gedrukt. Haar angstige blik
ken verlieten geen oogenblik dat uitge
teerde gelaat, dat reeds met het doodszweet
bedekt was.
Over de wangen van liet kind rolden
dikke tranen, en een or van, op de hand
van Germaine vallende, bracht er een
gevoel teweeg, als had iets gloeiends er in
gebrand.
De zieke opende de oogen en wendde
langzaam den blik naar haar dochter.
Als door een waas, zag de moeder haar
ongelukkig kind nog, en met schier onhoor
bare stem, zeide zij
Schep moed, li«-f kind, en weent
niet. Gij zijt onder een slecht gesternte ge
boren en in ongeluk en rampspoed groot
gebracht. Houd u kloek, om het lijden met
moed te dragen.
Terwijl zij sprak, drukte zij krampachtig
het tengere handje barer dochter.
Moeder... ach moeder stamelde
Martha.
Met een stem, die langzamerhand doffer
werd, ging Germaine voort
Lief kind, het is met uwe moeder
gedaan Ik hoor onzen Heer, die mij roept.
Weldra vertrek ik naai- een ander vader
land... Wat doet het mij pijn u te moeten
verlaten....
(Wordt voortgezet).
