De strijd voor 't leven.
Donderdag 30 Januari 1913.
5 centiemen het nummer
66ste Jaar 4563.
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan
GODSDIENST, HUISGEZIN EIGENDOM,
van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Clericaal schandaal in Congo
De Orgeldraaister.
Een groote strijd
De Fransehe Burgerlijke
Stand in 1915.
DE DENDERBODE
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagteekening van
den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week voor de Stad 5 frank met
den Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3,25 voor zes maanden fr. 1,75 voor drij maanden,
voorop te betalen. De inschrijving eindigt met 31 December. De onkosten der kwit-
lantiën door de Post ontvangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij G. VAN DE PUTTE-GOOSSENS Korte Zoutstraat, nr 31, en in alle
Postkantoren des Lands.
CLIQUE 8UU1U.
Per drukregel Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00 Vonnissen op 3da bladzijde
50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen by accoord. Niet opgenomen
handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Notarissen moeten hunne inzendingen
doen, uiterlijk tegen den Dijnsdag en Vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich tewenden ten bureele van dit blad.
Aalst, den 29 Januari 1913
Wij deelden Zondag 11. reeds een en
ander mede over het afschuwelijk schan
daal, in Congo op touw gezet om pater
Cambier te doen vallen in oneer en
schande. Wij willen er breedvoeriger op
terugkomen on dal de eer onzer Mission
arissen moet gewroken worden.
Onlangs vergaderde te Brussel de
Bond tot bescherming der Evangelisatie
van de Negers. Hier werd het geval
Cambier breedvoerig toegelicht door
M. Karl Hanguet
Uit al de gegevens blijkt, zegt Het
Handelsblad dat men inderdaad een
afschuwelijk schandaal op stelselmatige
manier heeft willen ineenzetten en dat
de aanleg misschien zou gelukt zijn,
ware niet de beschuldiging totaal dood
geslagen door een bewijs van volkomen
onmogelijkheid der schuld.
Wy wachten op nadere inlichtingen
alvorens te zeggen dat het schandaal het
werk zelf is van de betrokken magistra
ten.
Maar wat wij nu reeds weten bewijst
len overvloede dat er ginder magistraten
rijn, die de eerste lastering de beste, uit
bande van de minst betrouwbare bron,
inmiddellijk met beide handen vastgrij-
len, als ze maar dienen kan om mission-
tarissen te kleineeren en te bevuilen
Dat magistraten aan zaken, waarvan
3e onmogelijkheid in het nog springt van
len on'verstandigsten waarnemer, een
uitzonderlijk belang hechten, van het
ogenblik dat daarby naam en faam van
een missionnaris op liet spel staan.
Het belang gehecht aan de beschuldi-
ing eener 15 jarige negerin die van
laren man en uit de missie was gaan
oopen en die een pater der Missie be-
chuldigde bij haar aanzoeken te doen en
an pater Cambier zegde, dat hij betrek
ingen had met eene vrouw, Miemba
fiheeten, en die hij een kind. de vrucht
an die betrekkingen hielp vergiftigen
ewyst dat die beschuldiging eene welko-
aene gelegenheid was voor de magistra-
en in kwestie, waartusschen men zon-
er geringe verbazing den substituut
<eclercq terugvindt.
Overigens, de manier waarop men bij
ïulk een onderzoek te werk gaat, laat
lien dat de beschuldiging haar sterksten
leun vindt op die plaats, waar recht-
aardigheid en onpartijdigheid het eenige
ichtsnoer dienden te zijn.
't Is nu gelukkig afgeloopen het op-
[emaakte van het spel is bewezen pro-
es is ingespannen tegen do verspreiders
29* Vervolg.
Ik zou ook niet willen, dat iemand
lijn plaats innam, mynheer, riep Veronica,
k vraag u alleen verlof myn huisje te ver
sten, als de fabrieken gesloten zyn.
Dit is u toegestaan, antwoordde
tichard Vernière. Gedureude uw afw<-zig-
eid kan Tiees, het meisje op uw klein-
ochter passen.
Van ganschor harte dank ik u,
sijnheer...
Op het oogenblik, dat de fabrikant zijn
(eg meende voort te zetten, bedacht hy
icli en vroeg
Is het morgen, dat uw dochter begra-
m wordt
Ja, mynheer.
Op welk uur
Om vier uur.
Goed, zeide hy en verliet het por-
ierhuisje om zich naar zyn kabinet te bo
even, dat slechts eenige stappen van daar
erwijderd was.
Daar kwam de kassier hem aanstonds
ekenschap geven van hetgeen gedurende
|jn afwezigheid gebeurd was.
Voor hy evenwel oen woord kon spreken
leide de fabrikant
Ik weet reeds alles... Ik zal u nu
leggen, wat ik dienaangaande besloten heb.
Hy belde. Onmiddellijk vertoonde zich
van den laster maar de handelingen
dienen gebrandmerkt van hen, die den
laster hielpen verspreiden door hun ma
nier van onderzoek doen en door te wei
geren geloof te hechten aan bet eere
woord van een eerlijk man als pater
Cambier, terwijl onvoorwaardelijk ge
loof gehecht werd aan de beschuldigingen
van een verdorven schepsel.
Meer nog, een onderzoek dient inge
steld om de handelingen 11a te gaan van
een der in de zaak betrokken magistra
ten, die wederrechtelijk de beschuldigde
vrouw en hare vriendin gedurende eene
maand in geheime afzondering opgeslo
ten hield, terwijl intusschen de beschul-
digster in het openbaar bij zijne bijzit
inwoonde
Aan alle personen die onpartijdig zijn
onderwerpen wij dit gedeelte van den
brief van P. Cambier aan Staatsprocu-
reur Munscb
Ik weel niet of het Congoleescli wet
boek toelaat iemand gedurende eene
maand op geheime afzondering te zetten:
daar het er niet van spreekt, moet het
Belgisch wetboek gelden en ik meen te
weten dat, in België, zulke geheime af
zondering slecht3 voor een dag toegela
ten is.
Wat er ook van zij, mijnheer, die per
sonen zyn gevangen Nu, bij klaarblij-
kend en zwaar misdrijf, raag de officier
van 't openbaar ministerie den verdachte
voorloopig in hechtenis houden bij niet
klaarblijkend misdrijf' raagde voorloo-
pige hechtenis maar bevolen worden
door den Staatsprocureur of door den
rechter. Wij zijn hier in 't geval van niet
klaarblijkend misdrijf, gij zijt Staatspro
cureur, gij hebt dus het recht de hechte
nis te bevelen. Maar art. 27 zegt dat
alle voorloopige hechtenis door den
Rechter zal moeten bevestigd worden,
opvolgenlijk om de veertien dagen En
't is tweemaal veertien dagen dat die
personen in hechtenis zijn.
Werp dus het masker af, mijnheer.
Gij weet zeer wel dat die personen
niet plichtig zijn ;'t is haar niet die gij
zoekt, 't is mij.
Veronderstel zelfs dat gij geloof hecht
aan het laatste vertelsel der aanklaag
ster, Muchidikwabe 'k zou ik het zijn
die liet vergif aan de genaamde Tshipa
toka gegeven heb (zij heeft u gezegd het
gezien te hebben), 'k Zou ik het dus zijn
die de zaak zou gepleegd hebben, ik alleen
de plichtige.
Gij wacht van den heer Procureur
generaal de toelating af om mij te ver
volgen, hewel die toelating geef ik u.
Vervolg mij dan en doe uw onderzoek,
ik hoop dat de zwadder wanneer gij mij
wilt bevuilen, slechts op u zeiven zal
terugvallen.
I Wees protestant, vrijmetselaar en
Zweed, tracht dus mij t« doen veroordee-
len, mij, die katholiek, priester en Belg
ben maar vermits gij Staatsprocureur
zijt. toon u bezorgd om de gerech
tigheid, houdt niet langer twee onschul
dige personen in hechtenis gij hebt
het recht er niet toe.
Ik ga dezen brief in machiensclirift
brengen en ik zal zelf naar den post gaan
om hem te doen bestellen. Ik verleen u
een uur, mijnheer, om te overwegen en
die personen vrij te laten. Gij kunt mij
doen aanhouden onder beschuldiging van
vergiftiging, voor proef oin verslandhou
ding, voor poging lol omkooperij, voor
al wat gij wilt. Gij hebt de macht voor
u; voor ray heb ik God en mijn recht.
Zoo dio personen binnen ren uur niet
vrijgelaten zijn, zult gij niet beletten
dat liet afschrift van dezen brief in België
kome hel is in veilige handen.
Onmiddellijk na dil schrijven werden
de twee vrouwen in vryheid gesteld
E11 zulke dingen zijn mogelijk na 28
jaren katholiek bewind in België
de bode, die zich in het naaste ven rek
bevond.
Ga in de werkplaatsen, beval Richard
Vernière, en zèg aan de bazen, dat zy
direct in myn kabinet komen... Ik ver
wacht hen.
Do bevelen van den meester werden
oogenblikkelijk door den bude uitgevoerd,
en vyf minuten later bevonden zich al de
bazen in het kabinet.
Nu nam mynheer Vernière het woord
Gedurende myn afwezigheid, zeide
hy, heeft zich hier een betreurei s.vaardig
feit voorgedaan. Voor uw werk te kunnen
hervatten, hebt ge meer dan twintig minu
ten aan de poort van't fabriek moeien wach
ten. Gy zult uw mannen verwittigen, dat
de twintig minuten hun zullen betaald wor
den, juist als waren zy op het gewone uur
binnengekomen. De oorzaak van dit geval
ken ik, en ik weet ook, hoe gy gehandeld
hebt in de restauratie van Aubin. baar
hebt gy u gedragen als echte edele harten,
en dien naam verdient ge ten volle De
dochter ven de brave vrouw, wier gave ik
heb leeren hoogachten, sedert zij in myn
dienst is, zal morgen om 4 uur naar haar
laatste rustplaats gedragen worden wor
den Ik wil, dat gy allun de rouwstoet zult
zult volger, en de uren, welke gy uw man
nen zult verzuimen, zullen u betaald wor
den als werkuren.
Zich tot zyn kassier wendende, voegde
hij er bij
Mijnheer Prieur, gij zult dit onthou-
Waarom al dit rumoer op straat
Waarom al dit gedurig asknarsen der
zwaargeladeu wagens, die langzaam door
twee, drie of vier kloeke paarden voort
getrokken worden Waarom dit geblaf
der honden, die hijgend met hun wei-
gevuld karreken voorbij loopen Waar
om die uitvinding der velos en moto-
cycles, en waarom die automobielen die
als bliksem voor onze oogen ijlen, om
welhaast snel in 't. stof te verdwijnen
Waarom dit gewoel van menschen die
immer weg en weer loopen met koort
sige gezichten, zonder ooit een vriende-
lijken glimlach voor de voorbijgangers
over te hebben
't Is voor den stryd des levens I
Waarom van 's morgens vroeg dit ge-
druiscli op straat en dit geloop naar sta
ties en fabrieken Waarom die vuile en
groote rook. die wij uit de fabriekschou-
wen zien opstijgen Waarom liooren wy
langs de fabrieken gaande, dit ronken en
knarsen der raderen, in werking ge
bracht door overgroole machienen
Waarom dien kommervollen angst, dien
wij bespeuren op het wezen van fabrikant
en werkman
Waarom dien last, kommer en gejaagd
heid V
't Is voor den strijd des levens
Waarom ook dit rondslenteren van
deur lot deur, met geheele vrachten goe
den, want ik wenseh, dat het personeel
morgen de begrafenis bijwono. Ik zal er
ook zijn. Op het grat van juffrouw Sollier
zal een krans gelegd worden uit naam der
werklieden en bedienden der fabriek En
nu, vrienden kunt gij allen naar uw werk
terugkeeren.
XVII.
Dieper getrnflvn dan zij wel wilden laten
blijken, met uitzondering echter van Claude
Grivot, die voor alle ontroering ontvatbaar
was. verlieten de bazen het bureel.
Richard Vernière gaf den kassier een
toeken van te blijven.
Mynheer Prieur, vroeg hij, hoe staat
het met uw inventaris en uw rekeningen
bij hot si uiten van het jaar
Alios is in ordo, mijnheer, antwoordde
de bediende.
Is alles vastgesteld
Voorloopig alles... wel te verstaan.
En het materieel on de koopwaren
Volstrekt alles.
Hoeveel
Tweehonderd vijftig duizend frank.
Goed.
Een pen nemende, maakte Richard Ver
nière zich gereed de opgave van zijn kas
sier aan to teekenen.
Hij vroeg verder
Hoeveel hebben wy tot den 1® Januari
te ontvangen van wissels en verschillende
schuldenaars.
Daar de kassior Prieur een buitengewoon
geheugen bezat voor al wat zijn vak betreft
deren op't lijf? Waarom dit leven en
geschreeuw van alle slach van kooplie
den om hunne waren aan te prijzen en
de menschen lastig te vallen, ja, om hen
zelfs te dwingen van tekoopen Waarom
dit onderkruipen van deu eenen tegen
deu anderen, zoo erg dat zij '1 gras van
onder elkanders voeten zouden wegmaai
en Waarom voor de scheepvaart al die
nieuwe uitvindingen, om zooveel te snel
ler de wateren der zeeën te doorsnijden
en alzoo Ie spoediger de koopwaren aan
den man te kunnen brengen
Is dit niet al door en voor den strijd
des leveus
O ja, de strijd om 't leven is groot op
ouze dagen, zoo hevig als het nog nooit
geweest is De eene misgunt den andere
dat hij lpeft zelfs leden eener zelfde
familie benijden zich ouderling.
Is er iemand die een artikel heeft,
waarmede hij fatsoenlijk door de wereld
geraakt en voor vrouw en kinderen eer
lijk het brood kan verdienen, welnu
twintig, dertig jaloerschaards benijden
dit zuurgewonnen brood en beginnen
bedrieglijk te onderkruipen op het einde
is er voor niemand meer nog iets te ver
dienen, en het bedrog begint alsdan zijnen
vrijen teugel te vieren. Ziet eens rondom
u, wat moeite men al doet, om toch wat
geld bijeen te verzamelen En de doo-
dende concurentie tiert en woekert alom,
om den strijd voor 't leven nog ondrage
lijker te maken I
Waar is do tijd dat de menschen zich
als broeders beminden Dat het mensch-
dom als het ware maar ééne familie uit
maakte
Die tijden zijn verdwenen in den kolk
der eeuwigheid
En waardoor zijn die goede tijden ver
dwenen En waardoor is die groote ver
andering en doodende concurrentie geko
men
Door den strijd om het leven
Zoo wij het verleden week hebben ge
zegd, heeft hoofdminister de Broqueville
een groote strjjd begonnen. Zijn voor
schrift luidt als volgt
Dé plichten van den militairen staat
leggen aan de leden van liet leger op,
buiten de twisten en den strijd der par
tijen te blijven en zich te onthouden van
alle openbare uiting hunner denkwijze;
Zij mogen geen deel maken van een
geheim Genootschap of van welkda-
nige instelling, die een politiek karak
ter of politieke strekking heeft.
Daarover schrijft Het Handelsblad
van Antwerpen -
Door te verbieden aan de officieren
voortaan, van de Loge deel te maken,
heeft M. de Broqueville een maatregel
genomen, die men van over 50 jaar had
moeten nemen en di»-n in al dien tijd geen
onzer Katholieke Staatsmannen den
moed bezat voor te stellen.
Al wat de ongodsdienstigheid, het on
geloof, de onverschilligheid in het leger
kon bevorderen, is het werk van de loge.
Welnu, voorlaan is de kazerne het
huis van al onze zonen al onze zonen
moeten er even vrij zijn; de geloovige
moet zijn geloof er kunnen belijden en
wie niet gelooft heeft geen dwang te
vreezen.
Zoo verstaat het M. de Broqueville en
wie een nationaal leger verlangt, die
moet hem toejuichen.
Maar...
Van den kant der Loge heeft men
natuurlijk een antwoord klaar de vrij
metselarij doet niet aan politiek.
Ieder weet, dat dit een leugen is, maar
de Loge blijft bel zonder blikken of blo
zen beweren.
En zoo moet men den minister bewon
deren dat hij den strijd heeft aanveerd.
Mocht de dag spoedig komen waarop
wij hem ook om de overwinning geluk-
wenschen mogen.
Het jaar 1913 bevat het ongeluksgetal
13, en dat heeft een vreeselijke opschud
ding verwekt onder de Fransehe bruids
paren, want bij de Fransehe zit er de
vrees voor het ongeluksgetal diepge
worteld in.
Deze omstandigheid nu heeft op het
oogenblik een eigenaardig komischen
toestand geschapen.
In de laatste dagen van December
heerschte op al de bureelen van den
burgerlijken stand in neel Frankrijk
eene zoodanige overheerschende drukte,
zooals nog nooit beleefd is. In Parijs
moesten verscheidene ambtenaren ter
hulp komen, en nauwelijks waren er ge
noeg om alle trouwlustige paren te
helpen.
Voor geen geld van de wereld, wilden
deze menschen in 1913 getrouwd wor
den, en dus moest alles er nog voor 31
December door.
De meest tragische komische tooneelen
speelden zich af, als aan de praatjes ge
zegd werd, dat zij volgens den wettelijk
gestelden termijn onmogelijk nog voor
1913 in den echt konden worden ver
honden.
Eene bruid vroeg onder snikken of zij
antwoordde hij zonder de minste aarzeling
Negenhonderd zeven-en-vyftig-duizend
tweehonderd drie frank negentig centimen,
waarvan tweehonderd vijftigduizend voor
rekening der zeemacht.
Dezen morgen ben ik by het ministerie
van marine geweest en heb er vernomen,
dat men denlaatsten der maand zal betalen.
Gij kunt zelf gaan ontvangen... Zeg mij
nu eens tot. hoever de rekening der betaling
wissels en facturen beloopt.
Tot driehonderd acht-en-zeventig-
duizend frank.
En het loon der werklieden en be
dienden op het einde der maand
Zes en twintigduizend zeshonderd
frank,
Dus maakt dit te zamen
Vierhonderd vierduizend zeshonderd.
Nu werden door Richard Vernière de
door zyn bediendende opgegeven cijfers
opgeschreven, welke hij vervolgens sameu-
telde.
Het kwam juist overeen met de rekening
welke de kassier gemaakt had.
Een som van drieduizend frank by die
optelling voegende, zeide hy
Wy zullen die som als belooning
onder het personeel vordeelen. Dat is in
het geheel zeshonderd zevenduizend zes
honderd frank, die moeten afgenomen wor
ded van het geld in kas op het einde des
jaars. Wy hebben dus een batig slot van
vyfhonderd zes en veertig duizend zeshon
derd frank en negentig centiemen. Ja, het
is een goed jaar, hoewei de zaken maar
slap gaan. In 1894 zal ik myn nieuwe uit
vindingen kunnen uitvoeren.
Er zal veel geld in kas moeten ge
houden worden, deed de kassier opmerken.
Inderdaad... den :{0en is een Zater
dag. Hel geld zal te laat binnenkomen om
het nog naar het Crédit Lyonnais te
dragen voor Dynsdag, 2 Januari.
Dat is jammer.
Daar ik Dinsdag het geld naar Parijs
zal brengen, zal dit toch zoo erg niet zijn.
Na een oogenblik stilzwygen hernam de
fabrikant
Zijt gij, gelyk ik u gevraagd heb,
naar de maatschappij der Assurances Géné
rales gegaan
Zeker, mijnheer.
En de verzekeringscontracten
Men is dit oogenblik bezig met ze
gereed te maken. Dinsdag morgen zal men
ze brengen om ze te laten teekenen.
Niet voor Dinsdag
Neen, mijnheer.
Dat iS waarlyk laat.. De verzekering,
die ik niet wil hernieuwen met de Ameri
kaanscbe maatschappij, vervalt den 3in
December en den 1893. Dinsdag hebben
wij den 2" Januari 1894... Als de fabriek,
tussclien 31" December en den 2" Januari
afbrandt, heb ik niets te eisctien, daar
geen der beide maatscbappyen dan aan mij
zou verbonden zyn.
(Wordt voortgezet).
