ZONDAG 15 JUNI 1913.
5 centiemen liet nummer
66slc Jaar 4587.
GODSDIENST
HUISGEZIN, EIGENDOM, VAD E R L A N D TA A E
V It I J II E I D
IJZEREN WEG. -
Vertrekuren uil Aalst naar
BUURTTRA1I.
Vertrekuren uit de volgende
Statiën naar Aalst
Week-Kalen cler
Waar zijn zij de
scholen zonder God?!
LICHT en SCHADUW
Politiek overzicht.
ROOKKUNST.
CtENIETEN.
IETS OM TE LEZEN
Dit blad verschijnt den Zater
dag van iedere week onder
dagteekening van den volgenden
dag. - De prijs ervan is voor
de Stad 3 frank met den Post
verbonden 3.50 frank 's jaars.
voorop te betalen. De inschrij
ving eindigt met 31 December
De onkosten der kwittanticn
door de Post ontvangen zijn ten
laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij C. VAN DE
PUTTE-GOOSSENS, 31. Korte
Zoutstraat en in alle Postkan
toren des Lands.
DE DENDERBODE
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
Annoncen, per drukregel Ge
wone 15 centiemen Kleine
Aankondigingen fr. 0,60 13 A 4
regels; Reklamen fr. 1,00; Von
nissen op 3« bladzijde 50 centie
men. Dikwijls te herhalen
bekendmakingen bij accoord.
Niet opgenomen handschriften
worden "niet teruggestuurd.
Hecren Notarissen worden
vriendelijk verzocht hunne in
zendingen te doen,uiterlijk tegen
den Vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit
•reemde landen zich te wenden
en bureele van dit blad.
r.T. Q.T.. DenderleeuwBrussel (Noord)
3ó3 4-r4 5i°7 5>26 5>39 6,12 6,46 7.44 *7-3x *8,54 *9>26 9>26
10,01 11,50 *12,48 14.05 14,33 15,30 *16,16 16,28 *16.50'
17,37 *x«,36 18,55 *1908 *i9>3-:;x9>37*x9>45 21,08*22.20 *22,54
Denderleeuw, Ninove, Geeraardsbergen, Lessen, Ath, Bergen
5,39 7,44 10,01 IT>5° r4,33 x6,28 17,37 18,55 2I,o8
Erpe-Meire, Burst, Herzele, Sottegem, Ronsse, met aanslui
ting te Sottegem en Ronsse voor Kortrijk
3,23 4A7 7,4° 8,59 11,54 I4>4° *x7>42 *gaat tot Sottegem.
Moorsel, Opwyck, Londerseel, VVillebroeck, Boom, Ant
werpen, met aansluiting te Londerzele naar Mechelen
*4,02 3,45 9,02 11,55 14,48 [8,oo *19,50 (*naar Opwyck)
De treinen met een of een aangeduid zijn rechtstreeks.
Hofstade, Gijsegem, Dendermonde, Lokeren, Moerbeke,
Lecloo, met aansluit, te Denderm. naar Antwerpen (Mid.st.):
3.32 4,01 6,13 7,37 8,27 10 50 14,42 15,20 17,44 19,13 21,10
Gent (Zuid) g
°i55 6,40 7,44 '8,15 8,38 10,24 12,06 12,17 14,34
16,26 '17,04 17,39 ri7,46 18.09 18.44 19.38 20,41 (Z. n.) 21.08 f
22,18 '22,57 '0,39.
Lede Wetteren
'0,55 6,40 8,38 '10,24 12,06 ri2,i7 14,34 '76,26 18,09 ri8,44
19,38 20,41 (Z. n.) 22,18
Brugge Blankenberghc
'6,08 7,44 9,59 10,24 12,55 I5,I5 17,04 18,38 18,44 21,08
Brugge Heyst
6,08 7,44 9,59 10,24 12/55 15,ï5 17,04 18,38 18,44 21,08
Aalsl (Koophandelstr.) naar Oordegein
Aalst (Zoebergbr n. AlBigem, Asschc
7,32 8,55 11,55 15,20 19,12
8,25 11,55 14,2-1 16,45 20,14
Brussel Denderleeuw 0,06 "3,40 5,58 6,14 7,00 7,07
7,40* 7,47 7,53* r8,i5r8,25 9,06 *9,27 9,32 *10,ro 10,44 11,40
12,03*12.25 13,24 riJ.,42 ri5,57 ri6i07 16.26 16.29 16,32*17,06
■77,13 17-16 rx8.o8 18.14 r20.40 20.57 r22-21 23-55
Bergen, Ath, Lessen, Geeraardsbergen, Ninove, Denderleeuw
4.42 5.16 6.43 8.45 11.41 13.47 17.23 18.30 19,50
5 Ronsse, Sottegem, Herzele, Burst, Erpe-Meire met aanslui-
e| ting te Ronsse en Sottegem van Kortrijk naar Aalst
(Zaterd. v. Sottegem 5,36) 6,24 10,23 11,45 15.33 (19,43 tot
Sottegem) 21,34 van Sottegem.
Antwerpen (Zuid), Boom, Willebroek, Londerzele, Opwyck,
Moorsel, met aansluiting van Mechelen naar Aalst
4,55 6,12 6,42 8,14 9,49 (10,05 over Denderm.) 11,22 13,40
15,22 17,04 I9'°4
Eecloo, Moerbeke, Lokeren, Dendermonde, Gijsegem,
Hofstade, met aansluit, van Antwerpen (Middenst.) n. Aalst:
8.12 10.02 11.38 13.27 16.52 19.05 20.38
Gent (Zuid).
4.42 '5,42 '5.50 7.11 '8.22 r8.43 '9.2S 10.55 'i2tS
'13,32 13.40 -75.00 Terv. '15.47 '16.24 x7-33 x8-59 2010
'21.50 21.53
WetterenLede.
6.18 7.27 '9.44 11.22 14.07 18.01 '19.15 20.37 22>I8
Blankenberghe Brugge.
5-50 6.53 '8.28 10.53 14.53 14-53 17*20 2°*o4
Heyst Brugge.
5.33 '6.07 '6.30 '9.47 10.34 X3-56 '1714 x9-47
5-ïi
4-59
cuiq* I-: Kijuri
Oordegoat Aalsl
Aflligem Aalst
5,15 8,14 11,11 14,20 IS,25
6,56 11,17 13,18 15,56 19,41
Assche (Staatsstatie) Aalst 6,30 10,53 13,18 15,30 19,15
UURTABEL van den 1 Mei tot den 30 Juni.
Aalst, den 14 Juni 1913.
••••••••••••••••••••••••••••a*
JUNI
Den l gaat <le zon op ten 3 u. 35 ni onder ten
7 u. 4<i min. Van den 1 tot den IS lengen de
dagen 23 min. Van den 18 tot den 30 korten de
dagen 2 min.
Volle maan den 18, om 5,51 's avonds.
E. v. d. Z. Ihoedrrlijke rerzoening. Mattii. v.
15 Zondag HII. Vitus, Modeslus en Crcscentia, ui
16 Maandag ri. Lulgardis, maagd. H. Joannes-
Franöisous Regis, bel. H. Julitta, mart.
17 Dijnsdag II. Adulpbus, biss v. Maastricht.
18 Woensdag HU. Marcus en Marcellianus. mart.
10 Donderdag H. Juliana de Fale, maagd. HH.
Gervasïus cn l'rolasius, mart. H, Alena.
maagd en martelares.
20 Vrijdag H. Silverius, paus en mart. H. Flo-
rentina. maagd.
21 Zaterdag II. Aloysius van Gonzaga, bel, H.
Engelmttndus, bel. II. Itodolpliiis, biss.
••••••••••••••••••••••••••••a*
Die vraag durft de - Volksgazet stel
len zonder schaamrood to worden. E11
huichelend voegt zij er nog hij
Waar zijn zij de meesters zonder
geloof
Waar wordt n u de vrijheid van den
Katholieken familievader geknakt
(Volksgazel 8 Juni 1913).
Op dien toon gaat liet voort in een
hoofdartikel, waar met'alh' mogelijk la
waai waardig van een hoerentanfaar,den
oorlog wordt verklaard aan de
Nieuwe Schoolwet.
Die wet schijnt dclibeialen weer in
hun vuur te jagen, on de afgezaagde
deuntjes over de kloosters die miljoe
nen stelen enz. komen weer voorden
dag. Dit alles laat ons volstrekt kalm
eene nieuwe schoolwel moet er door
Het is geen ijdcle galm geweest toen
de straten van Leuven, tijdens de mach
tige Schollaerl-betooging, van dien fleren
kreet weerdrcunden. Neen De onver-
geetbare zegedag van 27 Oogst 1911, is
het uitgangspunt geweest van eono nood
zakelijke hervorming op gebied van
onderwijs: die hervorming mag noch kan
niet lang meer uitblijven.
Thans gaan weer door heel België
Duizenden familievaders,
sterk door hun recht cn de liefde lot de
ziel hunner kinderen, meer vrijheid en
hetere waarborgen voor hunne gewe
tensvrijheid vragen.
Met de gebrekkolijke schoolwet van
1895, hebben wij zelf de wapens in de
handen onzer tegenstrevers gegeven, en
die hebben zij tot nu toe meteen waarlijk
hefschen ijver tegen ons gebruikt. Zij
weten even goed als wij dat de school de
toekomst is van ons land, en hun droom
is, door een onderwijs volgens hunne
leerstelsels, de jeugd te bederven en aan
den godsdienst te onttrekken. Tegenover
dit ideaal dat het ideaal is van bet
Vrijdenkersprogramma,
stellen wij ons ideaal de jeugd opvoeden
tot een gezond en zuiver geslacht, en dit
door een onderwijs dat het geloof heeft
tot grondslag.
Vele jaren geleden verklaarde eens de
Fransche St aalsman Thiers, die geens
zins klerikaalgeztnd was, hel volgende
Indien ik in mijne handen de wel
daden van het geloof had,zegde hij.dan
zou ijl die openen over mijn land. Voor
mijn deel houd ik honderdmaal meer
van eene geloovige dan van eene onge-
Schets uit het Volksleven.
4" Vervolg.
Het natuurlijk gevolg was, dat zijn geloof
zeer (lauw, zyn liefde voor godvruchtige
oefeningen zeer koel was. Langzamerhand
herleefde in Thomas weder de oude neger,
de voorliefde voor allerlei bijgeloovigc
dwaasheden, die liet zwarte ras schijnt
aangebo-en. Dc afgoderij in haar onzinnig
ste!) vorm is inderdaad oen kanker voor de
Surinaamsche bevolking. De Surinamer
schreef
Is liet zoo trourig nog in onze dagen
gesteld, wat. moet liet dan geweest zijn,
toen dc katholieke missie bij gebrek aan
priesters haar lteilzamen werkkring slechts
tot een zeer beperkt aantal kon uitstrekken
Thomas had dan ook dc oude vriendschap
met zijne jorken weder aangeknoopt. Op
een zijner akkers had hij achter een bosehje
een tempel gebouwd, groot als een kippen
hok, gce:i Hollandse!), maar een Suri-
naamsch, van ruwe palen en latten opge
trokken en overdekt met palmbladeren.
Zulk een hok draagt by de inlanders den
wijdscltcn naam van godshuis. In liet gado-
hosso van Thomas stond een oude drievoet,
die vroeger tot stuurstoel op een schoener
had gediend daarop lag liet deksel van
een pakkist, en op deze altaartafel prijkten
de ontvleesehde koppen van oen Snri-
loovige natie. Eene geloovige natie
slaat hoog er voor wat de werken van
den geest aangaat zij is heldhaftiger
zelfs als het er op aankomt hare
grootheid le verdedigen. -
En M. Woeste die ter Volkskamer op
8 Mei 1879 die woorden in bet aangezicht
slingerde van Van Humbecck, Bara, en
consoorten, voegde er bij
Hei was de gezonde rede welke die
taal aan M. Thiers ingaf. Maar naar
de gezonde rede luistert gij niet, gij
luistert nog alleen naar de taal der
revolutionnnire driften.
Het staat aan de logemannen vrii liun
bedervingswerk te verrichten. Wij van
onzen kant, op gebied van onderwijs
eischen
Gelijke wapens,
om hen le bekampen. Welnu, met den
huldigen toestand, hebben wijnoch ware
vrijheid, noch ware gelijkheid.
Dat moet veranderen
Do 0 Volksgazelis schaamteloos ge-
noogomte vragen waar er scholen zonder
God zijn, en waarde kalholieke familie
vader in zijne vrijheid gekrenkt wordt
Om zooveel valschheid voelen wij ons
bloed koken. Wij zullen het toch maar
ernstig opnemen en dien liberalen schrij-
velnar, die zoo 'n naieve onwetendheid
aan den dag legt, eens op de hoogte
brengen.
Binnen acht dagen dus vangen wij over
dit .onderwerp eene reeks artikelen aan.
Wij' zullen dan eens eenige schandalige
feiten uit liet
Verrot Henegouwen
laten antwoorden.
Iuliissclien. weze liet nogmaals gezegd:
hoe do loge ook huile en dreige, het uur
eener nieuwe schoolwel is geslagent
Na deonderteekening van het vredesver
drag. Men heeft in /ekerc middens beweerd
dat de houding der Gricksche afgevaardigden,
in de laatste zitting dei vredeskonferencie kon
laten veronderstellen, dat Griekenland tenge
volge van dc houding der Turken, die wei
gerden hem de verzekeringen tc geven, welke
zij hem eerst beloofd hadden, zich aanzag als
zijnde hoegenaamd niet verbonden jegens Tur
kije.
M. Skoulondis,hoofd van dc Gricksche afvaar
diging, alhoewel bekennend en erkennend dat
hij het vredesverdrag heeft onderteekend omdat
deTurkschc afvaardigingen hem de uitdrukke
lijke verzekering hadden gegeven dat dc verdra
gen of overeenkomsten gesloten voor den oor
log. zouden hersteld worden zoodra de vrede
onderteedend was, logenstraft krachtdadig, dat
Griekenland er niet in toestemt het vredesver
drag bij te treden.
De czaar treedt op als scheidsrechter. -
Dc czaar zou telegrammen gezonden hebben
aan de koningen van Servië en Bulgarië. om
hen uit tc noodigen een broederoorlog tc vermij
den cn denuensch uitdrukkende hem als scheids
rechter te erkennen.
Onrustwekkende maatregel Al de Rus
sische officiers in het Servisch leger hebben be
vel gekregen onnuddelijk hunne regimenten te
vervoegen.
De cholera. Een inwoner van Serrés, die
er in geslaagde het dubbel gezondheidskordon
door tc breken, die rond de stad getrokken is,
verklaarde dat er zich dagelijks 200 gevallen van
cholera voordoen onder dc Bulgaarsche solda
ten Ook enkele gevallen deden zich onder de
burgerlijke bevolking voor.
Oorlogstoebereidselen te Belgrado.
De oorlogstoebei eidselen worden te Belgrado
voortgezet.
De hospitalen worden in staat gebracht om in
alle geval voor hunne zending gereed te zijn.
Volgens den korrespondent te Belgrado van
de Neue Freie Presse verwacht men in de
militaire en politieke kringen dat Servië, indien
liulgarie weigert het Bulgaarsch-Servisch ver-
naamsck bosclivarken, van een hert en van
een buffel. De ovcrigo ruimte was aange
vuld mot mandjes vol klei, die met
pijpaarde bestrooid was. In die klei staken
vlaggetjes, waartoe afgesloten kleeding-
stukken van beroemde Sunnaamsclie toove-
naars da stof hadden geleverd.
Vóór het altaar vovmden drie ruwe stok
ken, door lianen bijeengebonden, een soort
van drievoet, die tot steunsel diende voor
een mand met klei cn pijpaarde. Hierin zat
of liever stak de tooVergod. Schrik niet,
lezer, bij zal u volstrekt geen kwaad doen.
Het is een groete, uitgeholde kalebas, aan
een stok bevestigd, juist een rammelaar,
waarmee dc kinderen spelen
In de kalebas bevinden zich kleine steen
tjes en hierin steekt do tooverkracht. Wil
de toovcnaar de jorka's raadplegen, dan
rammelt bij met de godo, draait baar eerst
vrug rond, dan al langzamer en langzamer,
en uit liet zacht ruisehen der steentjes langs
den binnenwand hoort hij do stem van den
jorka.
Geruimen tyd bleef liet bestaan van liet
gado-ltosso voor Lina een geheim. De
vrome ziel trachtte in baar man den ijver
voor zijne christelijke plichten levendig te
houden.Zelfs gelukte liet haar mei, Pasehen
Sacramentsdag en Kerstmis hem naar de
kerk van Paramaribo mede te nemen. I)at
was oen reis van acht dagen.
Toen Thomas de gebreken van den
ouden dag begon tc gevoelen, kwam er van
dien kerkgang niets meer. Bidden deed lui
drag te herzien, de bezette grondstreken zal
aangehecht verklaren.
In dezelfde kringen vermeent men dat Bul
garia, op de verklaring dei aanhechting door
Servië, met eene oorlogsverklaring zou ant-
Te Sofia Dc staat van beleg is in de Bul
gaarsche hoofdstad uitgeroepen. Ren Servische
trein zou. volgens berichten uitWeenen, Dins
dag door Bulgaarsche troepen zijn tegengehou
den.
Volgens dc Mali Journal zou eene bloedige
botsing tuSschcn Serviërs en Bulgaren hebben
plaats gehad.
De ministerieéle krisis in Bulgarië.
De krisis is nog niet opgelost Men denkt dat
M. Guechol door M. Daneff zal vervangen wor
den In dit geval zou M Malinoff. leider van de
demokratenpartij, in het nieuw kabinet treden.
Men denkt niet dat andere politieke partijen
zullen tusschenkomon in dc kombinalie.
Behoud van den vrede? Ondanks het,
ernstige van den toestand, wanhoopt men nog
niet den vrede te behouden
Servië. Men heeft alle reden om tc geloo-
ven dat in de zitting van den ministerraad van
Woensdag het kabinet besloten heelt nog eenige
dagen tc wachten, welk gevaar er ook voor
Servië in zou liggen aan Bulgarië den tijd te
laten zijne troepen op de Servische grens samen
te trekken.
Spaansche Senaat De Senaat, na ver
werping van eenige amendementen, heeft art. 1
van het wetsontwerp op de gemeenschappen
met in stemmen tegen 97 aangenomen.
7'usschen dc tegenstemmers zijn er niet min
der dan 37 liberalen, waartusschen 6 gewezen
ministers en dc oud-voorzitter. M. Montero'
Rios.
Minister president Romanones drukte zijne
voldoening uit over de stemming, die niettemin
eene morcele neerlaag voor de regeering is,
vermits zij niet bereikt werd dan nadat de voor
zitter van den Senaat, twee ondervoorzitters en
twee sekretarissen hun ontslag gegeven hadden.'
De politieke toestand blijft nog altijd beden
kelijk.
Statenverkiezingen in Holland. Dins
dag hadden dc provinciale statenverkiezingen
in Ovcrijsel plaats.
Zijn gekozen 24 leden van rechts, iS van
links cn ci zijn 5 herstemmingen. De Staten
van Ovcrijsel blijven dus in alle geval rechts.
De Maasbode noemt dezen uilslag zeer bevre
digend te meer omdat er thans grond is. te
verwachten dat de rechtschcn al de 27 oude
zetels zullen bezetten.
Ook in Noord-Brabant grepen de Provinciale
Statenverkiezingen plaats.
De drie aftredende Roomsch-Katholieke kan
didaten tc Bergen-op-Zoom werden herkozen.
In de andere distriktcn waren de aftredende
leden reeds bij enkele kandidaatstelling op
3 Juni laatstleden gekozen.
Daar het ('ruil.soizoon aanstaande i.s
willen wij hieronder eenige recepten of
wijzen om confituren on dranken te
maken laten volgen.
Voor liet opleggen van vruchten be
slaat er, benevens verkregen praktissclie
kennissen, twee punten in acht le nemen
waarop men niet genoeg kan drukken.
De vruchten moeten van aller eersten
keus zijn en voornamelijk rijp maar niet
te veel.
De suiker moet van eerste hoedanig
heid wezen al afschuimend is er minder
afval, de siroop is klaarder en de zooge
zegde besparingen welke men denkt te
doen met hel gebruiken van middelmatige
producten gebeurt ten nadeele van den
goeden smaak en de bewaring. Hel is
verstandiger geen gelei in temaken indien
men op den prijs ziet om zich goede waar
aan le schaffen.
Wel is verstaan dat hetgebruikt gerief
zooals ketels, schuimspaan, terrinen,
teemsen, potten en flesschen uiterst zui
ver moe'en wezen, vooral gebruikt geen
vertinde kelelsofandcre gereedschappen.
Het vullen der potten. De pot
ten moeten geheel gevuld worden en
slechts des anderendaags mogen zij ge
stopt worden 1° met een rond papier,
best echt perkament papier, (11 in bran
dewijn gedopt en ter grootte van 't bin
nenste van den pol2°met rond een sterk
papier te plakken ten einde luchtdicht te
sloppen Alvoorens een band papier rond
den pot te plakken, moet men den pot
met een nieuw perkament papier over
dekken en dan luchtdicht afsluiten.
De confituren moeten bewaard worden
vrij van vochtigheid en groote warmte.
De confituur is gaar wanneer men er
een droppel van op eene lelloor Iaat val
len, hij zich uitspreidt in vorm van pastil.
Aalbessen gelei. Doe in eèuen
ketel, liefst een koperen, 2 kg. roode
aalbessen, 1/2 kg. witte, roer op liet
vuur tot dat het fruit lauw weze, werp
ze dan op een sterken doek op eene ter
rine gespannen, wring getweeën, zet het
sap op het vuur met 1 kg. gestoolen sui
ker por liter roer met do schuimspaan,
schuim met zorg af. De*gelei is gaar wan
neer als men dc schuimspaan opheft, de
droppelser blijven aankleven, wat ge
schiedt, indien liet vuur hevig is, na 0
tot 8 minuten zieding. Soms doet men et-
frambozen bij voor hooger aangeduide
hoeveelheid, is een 1/2 kg. noodig.
Limonaden met perziken, abri
kozen of meloenen. Doe een dozijn
van een der twee eerst genoemde rijpe
vruchten geplot, of dezelfde hoeveelheid
meloen, in eene teel, giet er 1/2 liter zie
dend water op, dok, laat verkoelen.
Giet dan door eene wel gereinigde ser
vet, laat wel afdruipen, voeg er 300 gr.
tn stukken geslagen suiker en het sap
van oenen dikken citroen bij.
Maak gaar met 1/2 dl marasquin voor
de perziken, en kirsch voor de twee
andere vruchten.
(ijl'erkementpapier is verkrijgbaar ten
bureele van het blad.
ook niet, en als Lina hem aanspoorde toch
wat meeraal) zijr. ziel todenken, klonk hot
antwoord Laat mij, go zijt. mijn moeder
niet
De teleurstelling der arme vrouw steeg
ten tcp, toen zij op zekeren dag liet gadó-
hosso ontdekte. Zij verhaalde het den
missionnaris, zoodra deze de kleine plantage
bezocht. De priester nam Thomas duchtig
onder handen, liet hem beterschap beloven
cn het gado-liosso werd in elkander getrapt.
Werkelijk hield Thomas zicli enkele
maanden uitstekend. Lina kreeg weer
hoop, dat haar man thans vo< r goed zou
bekeerd zijn, toen op zekeren dag een oud
vriend uit de slaventijd bent kwam bezoe
ken A sa-loekoo was een groote, struisclie
neger en stond onder de bo3clniegers als
een dor eerste w simannen bekend. Zelfs
te Paramaribo was bij bij niet weinigen
boog in aanzien om de toovermacht, die
mei; hem toeschreef.
Wel broeder Thomas, riep A-sa-Ioc-
k je, zoodra liy aan wal gestapt was, hoe
gaat het Ge hebt toch uw ouden kameraad
Sa-loekoc niet vergoten
Dc kennis was spoedig hernieuwd. Wei-
dra zaten beiden rondom een hoogopvlam-
mend muskiotenvuur neergehurkt,en onder
het genot van een pijp Amerikaansclic tabak
haalden zij de herinneringen van vroeger
jaren op en vertelde Sa-loekoo aan Thomas
liet doel van zijne reis.
Wij hebben besloten, zeidc hij,
onzen troep in tweeën te splitsen. In do
't- Is al vreugde, wat do klok slaat
feesten en nog feesten zwemmen in
'n onmeetbare zee van wereldsche ver
maken, en zich niet kunnen verzadigen.
Dronken dc straten op en af dwijlen, de
keel zich lteesch schreeuwen, met 't uit
brullen van zoogezegde volksliederen, die
hart en,geest bederven van lien die hui
len en van degenen die luisteren 't be
zoeken van schouwburgen, cinema's,
dans- en speolkoten, daar de vuilste drif
ten opwekkon en voldoen; het edel wezen
van den mensch sleuren door het slin
kend slijk der ontucht, ziedaarde vreugde
van onzen tijd.
Dierbaar Vlaamsche volk,
wat zijt ge laag gezonken.Waar is de tijd,
dat al uwe feesten den stempel droegen van
diepen godsdienstzin en inenschlieveud-
lieid waar is de Vlaming bij wie ontucht
'n schande was, de eerbaarheid bij de
jonkheden beider geslachten 'n eer, de
huwelijksponde 'n heilige zaak en over
spel 'n afschuwelijkheid. Weet ge dan
niet dat de ondeugd de lichamelijke en
geestelijke krachten steelt dat sterkte
en gezondheid maar hel erfdeel zijn van
goede zeden «lat 'n volk, overgeleverd
aan de wulpschheid, moet verdwijnen
Arm ras, go zoekt naar vreugde en ge
vindt ze niet, omdat ge niet zoekt waar
ze' schuilt. Neen 's menschenhart is niet
le vullen met wereldsche blijheid, ze be
volksvergadering ken ik benoemd tot kapi
tein der nieuwe stichting. Van cudere
broeders bad ik gehoord, dat er een ge
schikte vestigingsplaats te vinden is een
dagreis stroomopwaarts van uwe plantago
Verwijderd. Nu zyn wy op weg om liet
terrein to verkennen. Kunnen wij den nacht
bij u doorbrongen
Thomas had daar niets tegen. Weldra
waren de negers uit de boot geroepen, do
hangmatten vastgeknoopt aan de hoornen
en lagen allen in diepe rust.
Vroeg in den morgen trok het gezelschap
vorder, en was na eenige dagen terug met
de tijding, dat zij voortreffelijk waren
geslaagd.
Z.etire, broeder zei Sa-loekoe, cn
hij nam Thomas ter zijde, we zijn gereed
om hier tc komen wonen, maar we dienen
toch eerst den grooten geest te raadplegen.
Hebt gij liier niet een gado-hosso
Thomas keek schuchter rond, of Lina
niet in de nabijheid was. Dan trok hij een
grasspiertje uit den grond en l.egon dit
verlegen uit te rafelen, terwyl hij zonder
Sa-loekoe aan te zien zeide
u Ik had er een, maar de blanke heeft
liet afgebroken.
Die blanken bederven alles, ant
woordde spytig de neger-kapitein. Maar
wij zullen ons wel redden Ik heb pijpaarde
in overvloed. Morgén in de vroegte zullen
wij in liet achterste gedeelte van de plan
tage een altaar oprichten cn den grooten
geest con offer opdragen, om hem te ver-
vredigt niet dc ziel, die trekt naar hoo
ger, naar God, ons levensdoel en ideaal
de godsdiensten hij alleen kan den mensch
vreugd baren en hem verzadigen, want
«hij alleen*, zegst Foèrstcr, - spreekt de
tie oortaai der ziel wie de ziel wil en
de bezieling van het leven, die kan den
godsdienst niet missen
Hij is de zonneschijn,
die uil ons hart den lommer jaagt waarin
we zouden kunnen treuren. «Hebt go de
vreugde ties harten, dan is uwe geest
vruchtbaarder en opgewekter,uw denken
klaarder, uwe verbeelding levendiger,
uw hart tevredener, uwe gemocdsstclto-
nis verhevener,uw omgang aangenamer,
ttwc gezondheid bestendiger,althans min
der zwak, uwe godsvrucht inniger, uwe
deugd offervaardiger. (Ambrosius de
Lombez Dan ook bezilge immer dezelfde
zachtmoedigheid jegens anderen, want
wanneer we blijgezind zijn, komt niets
ons blijgelegon.
Keer terug, dierbaar volk, bewandelt
de baan door uwe voorouders betreden,
kniel vóór het kruis, bid met kinderlijk
betrouwen, 'n liemelsche balsem zal uwe
zielewonden heelen, nadert dikwijls tot
de H. Sacramenten en laaft u met volle
teugen aan die bronnen van rust en le
vensblijheid wordt wat ge vroeger waart:
sterk van ziel en rein van zeden, en de
kankers, die thans wroeten cn vreten in
uw eens zoo .stoere en vruchtbare lijf,
zullen uitgeroeid worden 'n gezonde
ziel zal uw gezond lichaam bewonen, en
met ware vreugde en wonderen moed
zult ge den harden levenskamp strijden
en zegepralen. Thf.odoor.
Verlangen naar den Hemel.
Waren wieken mij gegeven,
O mocht ik een duive zijn
v1-.. t r^1 ;i.
'k Ging aan 't Vaderhart mij prangen;
Aan de zoete liefdebron,
Ging ik stillen mijn verlangesf,
Nooit gestild in 't aardsche dal.
O gij dwaze, wees bescheiden.
Wie vliegt zoo ten hemel in
Slechts door werken, bidden, strijden
Stijgt men op naar 't Hemelrijk.
Draag uw leed gewillig verder
Langs het smalle doornenpad
Eens neemt dan de Goede Herder
U in Zijnen schaapsstal op.
Hebt gij hier genoeg geleden
Op uw aardsche levenspad,
En den goeden strijd gestreden,
Dun hecht God u wieken aan.
Dan eerst, zonder band of teugel,
Als een duive vliegt uw ziel,
Sneller dan op pen of vleugel
Vroolijk naar het Vaderhart.
Tot over een paar maanden nog, zagen
wij de namen van Daens en Nichels sa-
menstaan onder een tnanifestje, over de
fameuze Alg. Werkstaking, zaliger ge
dachtenis... Het schijnt dat die politieke
verbroedering weerom al om zeep is,
want heden zien wij de vrienden van gis
teren elkander in het haar vliegen, en
lieve dingen verwijten dat het een lust is.
In die oogenblikken van ruzie, laten die
vriendjes gewoonlijk hun hart eens spre
ken, cn dan is hun proza waarlijk in
teressant.
Dat is ook het geval
met Recht en Vrijheid - van Zondag
11. waarin broeder Fred aan zijn broeder
Petrus de volgende streeling zet
Het slokpa.inlje van M. Daens is zijn schermen
met .le godsdienst.
zoenen voor liet afbreken van zijn huis, en
hem tevens raad tc vragen omtrent onze
nieuwe stichting.
11 Wees voorzichtig, dat mijn vrouw liet
niet merkt, fluisterdo Thomas.
Vrouwen hebben niets te zeggen,
klonk liet kortaf, en hiermede was liet
besluit genomen.
Den volgenden morgen werd 111 alle haast
een altaar opgericht. Twee palen droegen
een oude plank, waarop een mand inet klei
en pijpaarde geplaatst werd. Aan de eeno
zijde honden zij een witten haan stevig vast,
aan de andere lag een kleine landschildpad.
Ka-lockoe nam een kalabas vol wator,
prevelde daarvoor eenige Afrikaanscho
woorden om -den zegen van den grooten
goest af to hidden en hurkte voor het altaar
neer, terwyl hij zeide Zyt gij gereod,
broeder
0 Wacht nog even, sprak Thomas on
verborg zich achter een wilden bananen
boom. Hier ontdeed hij zich van zijn scapu
lier en kwam weder te voorschijn.
Nu ben ik gereed.
Sa-lockoe goot bet water in de richting
der vier windstreken tegen het altaar onder
het uitspreken der woorden
Groote geest, wij bieden u verscltoo-
11 ing voor den smaad 11 heden aangedaan.
Ook vragen wij u, of wij ons op den uitge
kozen grond mogen vestigen.
Nu werd de toovcrrammelaar geroerd,
en uit het geruisch der steentjes vernam
Sa-lockoo natuurlijk, dat de grooten geest
I)c stichter van onze fanfare Hand aan Hand
is overleden de fanfare vergezelt hem tot aan zijne
laatste rustplaats, maar ze gaat in de kerk niet, en
dat is iets erg voor M. Daens.
Hij vraagt of hy het recht niet heeft te zeggen,
dat we ralsck spreken en schrijven, als we in onze
dat we met tegen de godsdienst zijn.
Neen, M. Daens. we zijn dan niet valscli, maar
integendeel heel rechtzinnig.
Indien we tegen de godsdienst waren, dan zouden
we eischen, dat onze leden, onze bedienden, onze
mandatarissen geen godsdienst beleden, maar vrij
denker zijn, en dit gebeurt niet, nietwaar M. Daens
Al de socialisten zijn vrij op dit gebied, en dit is
zoo waar, dat priesters in de lokalen der socialisten
toegelaten worden, wanneer er den concierge, zijn
vrouw of kinderen ziek zijnde, de hulp van een
priester verlangen, en dat zij bij afsterven, ook
christelijk begraven worden.
Hebben er in onze lokalen gehoorlens plaats, nie
mand verzet er zich tegen dal ze gedoopt worden,
en er eerste communiën plaats hebben.
Zeg M. Daens, is dit niet eerbied hebben voor'
eenieders overtuiging
Do waarheid is M. Daens, dat wij ons niet be
moeien met de godsdienstige overtuiging onzer
vrienden, omdat, wij den godsdienst aanzien als
privaatzaak, waarover ieder zijne goesting doet.
Maar wanneer uwe partij er zich wil op roemen,
eene Cbrislene partij te zijn. dan zoudt go al dezen
moeten bannen, die hunne kerkelijke plichten niet
onderbonden, dan zoudt ge moeten eischen, dat zij
Christenen zijn, cn dat doet uwe partij niet.
Gij, M. Daens, zoowel als ik, kent christen
demokraten, die nooit ter kerke gaan, die vleescb
eten alle .lagen, zelfs des Vrijdags, wanneer ze bet
hebben, en nogthans bedrijvige mannen zijn voor
uwe Chrittcnc partij, het zijn bestuurleden van uwe
groepen, woordvoerders van uwe partij.
De waarheid is M. Daens, dat uwe partij den
godsdienst uitbaat, enkel en alleen uit kieshclang.
Wij zeggen en herbalen het godsdienst is voor
ons pri vaatzaak onze partij staat open voor chris
tenen en niet-christenen, voor joden en protestan
ten, voor alle eerlijke menschen, omdat wc weten
dat de arbeiders uitgebuit worden, zoowel door
cbrislene als vrijdenkende kapitalisten.
Wij willen eenheid in den strijd der arbeiders,
de Cbrislene demokraten, de verdeeldheid. Kn dit
is misdadig tetrenoverde belangen van hel werken
de volk.
Wat daaruit besluiten
Fred schrijft waarheid als hij zegt dal
Daens en zijne mannen enkel met den
Godsdienst schermen uit kiesbelang
dat welen we reeds langer dan van van
daag
Maar als Fred ons wil komen wijs
maken dat zijne partij den Godsdienst
eerbiedigt, dan is hij voorwaar naicf
Al de leiders van het socialisme zijn
razende godsdiensthaters die niet aarze
len hunne onschuldige schaapjes van
kinderen aan de communiebank te ont
rukken, dan, als die kleinen reeds hun
hartje voelden kloppen van geluk bij het
aanbreken van bunnen schoonen Eerste
Communiedag. Als Fred het verlangt,
zullen wij wat duidelijker spreken. Wij
zullen onder meer de voorstellen ken
baar maken, gedaan aan eene zekere
weduwe, bij het overlijden van haren
echtgenoot, aangezien M. Fred spreekt
van vrijheid van Godsdienst in hun
kamp
Socialisme en Godsdienst, dat gaat al
even goed te samen als
Suiker en vitriool,
en van zoohaast een ongelukkige zich hij
't roode slavenleger heeft laten inlijven,
is het met zijne vrijheid en zijn geloof
gedaan.
Dat weet iedereen.
Wij besluiten dus
De Dacnsisten omhangen zich met een
valschen lapmantel van godsdienstigheid,
uit politiek belang.
De socialisten vervolgen den Gods
dienst uit on verzoenbaren haat.
Beide partijen zijn verderfelijke vijan
den van ons geloof als katholiek heb
ben wij tot plicht hen onvermoeibaar te
ontmaskeren en te bekampen.
verzoend was en uiterst voldaan over do
nieuwe stichting, als er maar een tempel
gebouwd werd. Hierop kwant de beurt
aan do offerdieren. De haan werd geslacht
en aan een boomstaak gehangen, de schild
pad door do negers opgegeten. Maar mot
hot bloed besprenkelden zij liet altaar.
Het gevolg dezer plechtigheid was, dat
Thomas voorgoed de vervulling zijner chris
telijke plichten naliet, cn zich aansloot bij
zijne nieuwe buren. Weken lang verbleef
hij telkens in liet midden om deel to nemen
aan hun zedelooze dansen en afgodische
spelen.
Nu gij Thomas kent, lezer, zult gij wel
begrijpen, dat het juist geen prettige
omgeving was voor den kleinen Willem.
Het waren dan ook feestdagen voor hein,
als de tentboot van Sluisdam aan den oever
landde, en vader of moeder hem in de
armen drukte. Overigens zocht de speel
zieke knaap zijn troost in liet vangen van
vogeltjes, vlinders en visschen, of luisterde
naar dc sprookjes, di? de oude Lina Item
verhaalde.
Op Sluisdam kon men Willem niet ver
geten. Drie maanden was hij reeds weg uit
de ouderlijke woning, maar nog altijd
zwcefdo het beeld van haar kind Philomcna
voor de oogen, en schreide zij in stilte, als
zij dacht aan haar lieveling.
(Wordt vomtgozot).
