De Vrijzinnige
Onderwi zer.
ZONDAG OCTOBER 1913.
5 centiemen hel nummer
67slc Jaar 4605.
Vrij Katholiek, Vlaamseh, Volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst. Geen rijker kroon
I J Z ER E N W EGVertrekuren uit Aalst naar
Vertrekuren uit de
volgende
Staliën naar Aalst
Week-ICalender.
TWEE BERICHTJES
VAN BELANG.
POLITIEK OVERZICHT.
LAND EN TUINBOUW.
'T EEN EN 'T ANDER
Dit blad verschijnt den Zater
dag van iedere week onder
dagteekening van den volgenden
dag. De prijs ervan is voor
de Stad 3 frank met den Post
verzonden 3.50 frank 's jaar.s.
voorop te betalen. De inschrij
ving eindigt met 31 December
De onkosten der kwittantiën
door de Post ontvangen zijn ten
laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij C. VAN DE
PUTTE-GOOSSENS, 31, Korte
Zoutstraat en in alle Postkan
toren des Lands.
DE DENDERBODE
Annoncen, per drukregel Ge
wone 15 centiemen Kleine
Aankondigingen fr 0,60 13 4
regels.; Rcklamen fr. 1,00; Von
nissen op bladzijde 50 centie
men. Dikwijls te herhalen
bekendmakingen bij accoord.
Niet opgenomen handschriften
■orden niet teruggestuurd.
Heercn Notarissen worden
vriendelijk verzocht hunne in
zendingen te doen,uiterlijk tegen
den Vrijdag in den voormiddag.
Voor de adverlentiün uit
Teemde landen zich te wenden
ten bureele van dit blad.
Geen Taal,
Geen Volk
Dan eigen schoon!
(Lcdeganck).
t.t. q.l. DenderleeuwBrussel (Noord) Hofstade, Gijsegem, Dendennonde, Lokeren, Moerbeke,
3,53 4,02 4,14 5,07 5,26 5,39 6,12 6,46 *7.31 7.43* 8.34* *9,26 Eeclo°' met aans'uit-te Dendemi. naar Antwerpen (Mid.sL):
9,20 10,01 11,50 *12,48 14,05,14,33 15,30 16,16 *16.5017,371 3>32 4>ot 6,13 7-37 8»27 10 5° i-M2 15*20 t7-44 i9.-i3 21,10
*18,io *19.00 *1^,3221,08 *22,20 Gent (Zuid)
Denderleeuw, Ninove, Geeraardsbergen, Lessen, Ath, Bergen'7,44 "8,14 8,389,00 10,2} 12,o5 12,19 14,34 ri5>'5
5,39 7,44 io.ot 11,50 14,33 16,28 17,37 18,55 21,08 i8'°9 l8>+l IJ-38 -.-0,41 (Z. n.) 21.08 22,20
Erpe-Meire, Burst, Herzele, Sottegem, Ronsse, niet aanslui
ting te Sottegem en Ronsse voor Kortrijk
*3.23 4,17 7,4° 8,59 ii,54 I4»4° *t7,42 *gaat tot Sottegem.
Moorsel, Opwyck, Londerseel, VVillebroeck, Boom, Ant
werpen, met aansluiting te Londerzele naar Mechelen
*4,02 3,45 9,02 11,55 I4)48 l8,oo *I9>5° (*naar Opwyck)
De treinen met een of eenaangeduid zijn rechtstreeks.
'22,57 '0,39.
Lede - Wet teren
6,40 8,38'10,24 12,06 '12,19 14,34 '.6,26 18,oj '18,44
19,38 20,41 Z. n.) 22,10
Brugge - Biankenberghe r6,oS 7,44 10,24 15.15 17,04 18,38
18, M
Brugge Heyst 6.08 7,4, 10.24 15,15 17.04
18,44
RI1ITRTTR X II Aalst (Koophaudulstr.) naar Oordogem 7,32 3,55 11,50 73,20 19,12
11,1 Aalst (Zcebergbr n. Atïligem, Assehe 3,25 11,55 14,21 1G.45 20,14
Brussel Denderleeuw 4,41 '5,40 5,58 6,14 7,00 7,07
7,45* r'V5 *9-°9 9,32 to,44 11,40 12,09 I3>24 ri4,42 16.2b
16,32 *17,16 '18.17 19,oS 20.00 20,57 '22.21 23.55 °,57
Bergen, Atli,Lessen,Geeraardsbergen, Ninove, Denderleeuw:
4.42 5.16 6.43 8.45 11.41 13.47 17.23 18.30 19,50
Ronsse, Sottegem, Herzele, Burst, Erpe-Meire met aanslui
ting te Ronsse en Sottegem van Kortrijk naar Aalst
(Zaterd. v. Sottegem 5,36) 6,24 10,23 11,45 15,33 (19,43 tot
Sottegem) 21,34 van Sottegem.
Antwerpen (Zuid), Boom, Willebroek, Londerzele, Opwyck,
Moorsel, met aansluiting van Mechelen naar Aalst
4,55 6,12 6,42 8,14 9,49 (10,05 over Denderm.) 11,22 13,40
15,22 17,04 19,04
Eecloo, Moerbeke, Lokeren, Dendermonde, Gijsegem,
Hofstade, met aansluit, van Antwerpen (MiddensL) n. Aalst:
5.11 8.12 10.02 11.38 13.27 16.52 19.05 20.38
Gent (Zuid).
4.42 '5,42 '5.50 '7.19 '8.22 '8.43 '9.2S 10.55 ri2.i8
'13,32 13.40 '15.00'lerv. '15.47 '16.24 17.42 18,05 18.59
20.10 '21.50 21.53
WetterenLede.
4.59 6.18 7.27 '9.44 11.22 14.07 18.01 '19.15 20.37 22.18
Blankenberghe Brugge.
5.50 6.53 '8.28 1 10.53 14.53 17.20 18,37 20.04
Heyst Brugge.
5.33 '6.36 10.36 13.56 '17.03 19.47
CURjl-'B NIJDAI
Oordegom Aalst
Afllig- m Aalst
5,15 8,14 11,11 14,20 18,25
6,56 11,17 13,18 15.56 19,41
Assehe (Slaatsstalie) Aalst 6,30 10,53 13,18 15,30 19,15
UURTABEL van den 1 Juli tot den 30 Sept.
Aalst, den 4 October 1913.
••••••••••••••••••••••••••••a*
OCTOBER.
Eerste kwartier den? October om 1 u. 4C> 's morg.
E. v. il Z. De hooze knecht. Matth. xvih,
5 Zondag (l.I.r \anden nlterheiligstep ho:m-
kntiis Hij. Pjacidus en gezellen, mart. II.
Percgi jna, maagd en mart.
li Maapdag II. Bruno, hel. II. Adelbort, hiss.
7 Ijijnsdag H- Marcus, paus, H Goroldiis, mart.
8 \V0ansd.1g H. Bricitia, weduvye. H. Radiio, abt.
tl Donderdag IIIIDionysins cn gezellen, mart.
II. Gislenns, hiss H. Ludovieus Bortrandiis,
hol. Geluk Joann. Leonard, bel.
10 Vrijdag II. Franctscus do Borgia, Hol H. Ve-
nans, mart. II. Gereon, martelaar.
11 Zaterdag H. Qummarus, bel. boachormh. vap
Uurtabel der Zondagmissen in Aalst.
SI- Ifartinuskerk 5, 6, 7, S, 9, 11 ure. Lof 4 u,
SlrJozefskorka 1/2 7, 8 1/2. 9 12, 11.1 Ld'4 u.
0. L. Vrouwkerk, Mijlkeek 5. d 1 1, 7 1/2, 9 11.
Kerk der EE. PP Jcsuïten 4 1/2, 5 1)2, 6 1/2.
7 1.2 ure. I.of 5 ure.
Kerk der EE. PP. Capucienen 6, 7 12, 9 u.
Lof om 5 I2 ure.
Met November aanst. verschijnt
als bijvoegsel aan ons blad, een
maandschrift
HOOGER-OP,,
voor Vlaamsche Beweging en
Letteren Wij sparen geene onkos
ten en opofferingen om dit maand
schrift zoo degelijk en aantrekke
lijk mogelijk te maken.
Onze geabonn eerden ontvangen
het gratis.
De niet geabonneerden kunnen
het zich aanschaffen in de volgen
de voorwaarden
Afzonderlijke nummers aan tien
centiemen. De twaalf nummers
aan één frank.
Al wie een abonnement neemt op
DE DENDERBODE
voor het jaar 1914, ontvangt van
heden af tot Nieuwjaar gratis
ons blad, met den pracht-roman
DE ORGELDRAAISTER die
wij begonnen zijn, en met het
maandschrift dat eerlang ver
schijnt.
Wie zou van al die voordeelen
niet willen genieten
Een epos of heldendicht.
Een man van het licht.
Howel. zont nu nog dal dn mannen
uil De Volks(?)gazel - aan geen li l<-
raliinr doen.
-T— II01! ZOO
Hobt gij dit arlikel dan Hiel gelezen,
golileld De Vrijzinnige Onderwijzer
Waarachtig nietIk weet mijn lijd
anders te hesleden, dan le zillon luiste
ren naar al dil saai 011 zouteloos gokwak
van.
Ja, maar laat lot; dal ik onderbreek.
Dit is een fereie brok, hoor. 'I Is grootsch
als een epos.
Wat je zegtEn hoe heel die schrij
ver met z'11 epische pen
Hij teekentFint Lux.
Een flinke deknaam I)at is dus een
lichtbrenger, een man uit het land der
zpnnc... Dal ga ik lezen.
Neem hier. Het is een lange 1)0ter-
ham, zoo go zien zult.
Inderdaad. Doch als hij waar, ijk
ZOO smakelijk is, zooals je beweert, dan
zal lii.j gauw verorberd zijn. Tot ziens
Ik zette mijne morgenwandeling voort,
en ontrolde moedig liet artikel van drie
ellenlange kolommen
De Vrijzinnige Onderwijzer
Een heerlijke Septembermorgen. Hel
landschap om mij heen met zijn blauw-
nevelige verten, vol gouden zonnigheid,
gaf aan mijn gemoed een vredige dich
terlijke stemming. En ik las met een
waar genot den aanhef van het epos
De mist die 's morgens als een tullen
weefsel, gansch het landschap omhult, herin
nert ons dat Oktober nakend is, en, dat 11a
eene welverdiende rust, er weder moet aan
gedacht worden het onderbrokene werkte
hernemen. (VolkspOgazet, 2S Srpt. 1913).
Alles goed tol hiertoe. Eon kleine na
tuurbeschrijving waarvoor ik aan mijne
schoolknapen vijftien punten op twintig
toekennen zou. Doch nu volgde,
op den hoogdravenden toon
van Napoleon's aanspraken lol zijne sol
daten, toen zij voorbij de pyramiden van
Egypten trokken, pene eindelooze lofli
tanie over de bcteekonis ei. de waardevan
den onderwijzer Eu ik twijfel er aan, 01
de beruchte zin van Napoleon: Soldalen,
van de hoogten dier pyramiden blik
ken veertig eeuwen op u neder het
halen kan Tiij den volgende
De onderwijzer, in de huidige samenle
ving, is waarlijk de spil waarop de wereld
draait. (id.)
Beste lezer, blijf a. u. hl. ecnige oogen-
blikken bij dit beeld stil slaan, maar laat
u niet verpletteren door het gewicht van
dien wereldbol. Zulke beeldspraak, treft
men eigenlijk slechts aan in hot epos
of heldendicht. Alsof, wij arme onder
wijzers,
het nog niet lastig genoeg
hadden, dat men dan nog aan onze zwak
ke schouders een wereld te tillen geeft.
Te veel lof, Mijnheer Iemand o/>vij
zelen is iemand vernietigen heeft
een groote denker gezegd.
Wij zijn meer dan iemand bewust van
den gewichtigen rol dien wij tc spelen
hebben, van onze pliehle» en rechten.
Wij welen dat, een kind naar geest en
ziel groot kweeken, en het gewapend
zetten op den latercn levensweg, vaardig
tol de groote en gevaarvolle reis door
de wereld, do laak alleen van den on
derwijzer niet is, noch kan zijn. Doch,
de onderwijzer heeft daar ruim zijn deel
in vermits hij in zekeren zin den grond
slag leggen moot. Wij weten nog, dat er
op ons eene verantwoordelijkheid berust,
welke inderdaad wereld zwam wogen
kan, omdat wij zoo schromelijk veel
ziolenlasl te dragen hebben. Iemand heeft
de ziel van hot kind vergeleken aan een
blank blad papier
waarop ouders, onderwijzers en latere
opvoeders met onuitwisclihare letters
schrijven gaan.
Dat alles weten wij. Mijnheer. En,
zijn we fier om hel besef van het edel
werk dat we le verrichten hebben zijn
we hardnekkig in den kamp ter verove
ring van al onze rechten (Leve de nieuwe
Schoolwet we zijn ook nederig ge
noeg om te erkennen dat andere krach
ten do onze standvastig helpen en aan
vullen moeten om het grootsch gebouw
der Opvoeding te kunnen voltooien. Maar
ja, 't is waar... Ik heb het over den
christen onderwijzer... Gij, ge steekt
de loftrompet over den vrijzinnigen
onderwijzer.
Deze laatste inderdaad steekt zijn per
soontje boven alles uit. Hij is de zon die
het aardrijk bestraalt, en licht en
warmto geeft aan al wat daar leeft en
bloeit. Hij is de spil waarop ons wereld
je met al zijn planeten draait
Knielen voor e^n
Opperwezen Daar lacht hij mede. Ge-
looven aan de onsterfelijkheid der ziel
Dal zijn sprookjes. Kerk en Godsdienst
Daar keft en blaft hij togen als een
razend hondje, want hel zijn zij, moet ge
weten, die het licht der vrijzinnige ge
dachten komen uildooven, welke zijn
machtige geest onder hot inenschilom
verspreidt Een priesterkleed immers,
dat is den domper vau alle wetenschap.
En do
christen onderwijzer
dan, die zijn jongens durft spreken over
geloofspunten en liet leven hierna
Brrr Dat is een kaarscnblusschcr,
een man der duisternis, die verdient de
galg.
En ik las, met stijgende aandoening,
de volgende brok uit liet epos
- Helaas gansch de wereld door, zijn er
mannen, dienaars van de eene of de andere
godheid, die dank zij, een ongeletterd bijge-
loovig, verachterd en verstomd menschdom,
hunnen invloed op zulke wijze wisten te
doen gelden, dat zij, dienaais van eenen
God, wiens rijk van deze aarde niet is, toch
alleen meester zijn of willen zijn op decs
aard' dat zij, vermits begaafd met godde
lijke d. w. z. bovennatuurlijke macht, macht
die ze aan hen zclven toekenden macht
gestaafd op de folteringen van eene goed ver
zonnen hel macht gebouwd op de niet ver
staanbare, ongelooflijke bijgeloovigheid van
degenen welke ze verkrocht houden in de
ongehoordste, maar voor hen, noodige onwe
tendheid, dat zij dus ter wille hunner aard-
sche macht, cn over de macht beschikkend-
de aartsvijanden zijn van het licht, het licht
verspreid door de geleerdheid, geleerdheid
met milde handen door den onderwijzer aan
allen uitgedeeld (id).
Punt, punt, mijnheer! Ik ben tón einde
adem Hebt tocli wat eerbied voor uw
taal, en wat compasie met uwen lezer
a. u. 1)1. Wat eene pracht-poriode ge daar
komt op le bouwen Zie je al die ver
brokkelde zinsneden daar hals ovor kop
hollen en bollen gelijk een troep hazen,of
een bendo hansworsten? 't Is subliem!
Te oordeel en
naar uwen deknaam
moet go een man van het licht zijn, maar
als go in uw onderwijs ovenzoo te werk
gaal en or liet licht «met milde handen
uitdeelt') gelijk in d^zopyramidalephrase,
dan zijl ge bedankt hoor want als men
dezen volzin heeft gelezen schemeren de
oogen zoodanig van al die klaarte dat
men in vollen dag met z'n neus tegen een
lantaarnpaal zou aanioopen.
Hoe werd ik daarmede ontgoocheld op
mijne dichterlijke morgenwandeling! Het
epos ving nochtans aan met een ver
dienstelijk natuurbeschrijvingske. Doch
nu ik eensklaps al den ponden zwaren
kipkap van dit geradbraakt proza op
mijn maag kreeg, werd al mijn natuur
genot en mijn schoonheidsgevoel op den
vlucht gedreven. En 't was nog maar een
begin Hier werd nu maar eerst voor
goed den riem opgelegd en de machione
met volle stooin aan gang gezet.
Thans
kwamen de volzinnen
opdagen gelijk dansende dronkemans. die
mei hun schoenzolen de kasseien instam
pen en de straal in rep en roer zetten met
hun heesch gebrul, terwijl hun armen
als molenwieken door de lucht zwaaien.
En ik las maar altijd aan met angstige
spanning
En in de verte hoort men eene afgrijse
lijke ijzingwekkende stem
- Wat, de geleerdheid knakt onze macht
Wat, het licht verjaagt de duisternis
Wij, geestelijken, monniken, paters,
broeders en jesuiten, van alle slach, allen
geur en kleur, wij willen de overmacht, de
alleenheerschappij, niet alleen over hel cn
hemel sprookjes maar bijzonder en bo
venal over de Aarde Wie niet met ons is,
is tegen ons en wee hen die onzen handel en
wandel willen dwarsboomen I Wij zijn onper
soonlijk, en wij duchten niets... niets dan het
lichtEn daarom is de onderwijzer, ver
spreider des lichts de vijand, de aardsvijandü
Hij helpe ons, hij die het licht kent, de duis
ternis te behouden of hij verdwijne Wee
hem, vermetel genoeg om ons durven te
trotsen
De stemme zweegen sidderend
aanstaarden het Goede, het Schoone en het
Ware die sprakeloos en met klimmende ver
ontwaardiging die vervloeking aanhoord had
den, elkander... (ld
Ik was in het gras gaan zitten, gerug-
leund togen eenen populier mot bleek
gouden bladerenkruin, want al dat
woord-gerammel
cn ijzingwekkend slemgebuldur had de
onl roering tot in mijn beenen doen zak
ken. Goddank, alles om mij heen ademde
stille horfstrust... Een vogeltje zat in
mijne nabijheid le gekken op een tak, en
in de verte kraaide heel triomfantelijk een
haan
Verschooning mijnheer Lux, zoo ik u
in uwen hoogen dichterlijken vlucht ga
tegenhouden en u tot de workelijkheid
terugroepen, om u in aanraking te bren
gen met ecnige
groote mannen,
mannen der Wetenschap en der Kunst,
mannen met klinkeide namen, die, -
jammer voor u, maar ik kan het niet ge
beteren uw donderend proza lieele-
maal tegenspraken.
Zoodus volgens u zijn de godsdiens
tige scholen 'broeinesten van duister
nis en onwetendheid
Ziehier wat de groote staatsman
Frans Schollaert
ter Zitting van 15 Juni 1804, in de Ka
mers verklaarde
Ik heb vier jaren doorgemaakt in een
Jesuitencollegie ik trof er geleerde, zachte
en werkzame menschen aan,die om vier uren
des morgens opstonden, slechts laat in den
nacht ter ruste gingen en al hunnen tijd be
steedden om ons met bewonderenswaardige
toewijding en ijver, den smaak van het Goede
en de liefde voor het Schoone in te storten.
Ik ga fier op geen enkele verdienste, maar
het weinige wat ik aan talent en deugd zou
mogen bezitten ben ik verschuldigd aan die
meesters wier herinnering Voltaire vertee
derde, en waaraan Lamartine onsterfelijke
verzen wijdde. Zij vormden mijnen geest en
mijn hart, en op een oogenblik dat zij zoo
wreed aangerand worden ben ik gelukkig hen
te herinneren van op deze tribuun, dat zij nog
dankbare leerlingen bezitten.
De beroemde sterrekundige
Lalande,
schreef in 1791, een jaar nadat hij eene
openbare rede tegen het bestaan van God
had uitgesproken
De naam van Jesuit belangt mijn hart
aan, mijn geest en mijne dankbaarheid
De groote vrijheids vechter van liet
Iersche volk,
O' Connell,
denkt er als volgt over
lk heb de eer niet van Jesuit te zijn,
doch mijne vier zonen werden opgeleid door
de Jesuiten, en hadde de hemel mij vier-en-
twintig zonen verleend, dan zou ik die allen
aan de Paters toevertrouwd hebben.
En
Bacon,
een der groolsle geleerden van de wereld,
meende dit
Van zoohaast het de opvoeding raakt, is
de kortste weg om raad te gaan bij de Jesui-
tenscholen. s
En nog even laat ik de groote franschc
letterkundige
Lamartine,
aan '1 woord komen. Hij heeft van heiden
geproefd het vrijzinnig en het gods
dienstig onderwijs. Later,man geworden,
schreef hij prachtige bladzijden daarover.
Ziellier Je tweevoudige schilderij welke
hij daarover maalt
In 't vrijzinnig gesticht te Lyon
Mijne moeder geleidde mij er zelf heen,.
Ik trad er binnen gelijk een ter dood veroor
deelde zijn laatste gevang intreedt. De val-
sche glimlach, het schijnheilig gevlei der
meesters van dit gesticht die voor geld een
vaderhart wilden nadoen, bedrogen mij niet.
Ik begreep wat al omkooperij er lag in die
gemaakte teederheid. Van uit het zacht-donzig
en warm liefdenestje eener onvergelijkbare
fSmilie, viel ik op den harden kouden grond
cener woelige school, bevolkt met twee hon
derd vreemde, spotzieke, booze en bedorven
kinders.beheerscht door bitsige, geweldige en
baatzuchtige meesters, wier honingzoet maar
flauw gepraat, voor mij niet eens hun onver
schilligheid bemantelen kon. Ik verafschuwde
'hen. Alles ademde daar een lucht van
schelmerij, arglistigheid en bedorvenheid die
•mij walgen deed.
T Voorwaar, dit doek met rake hand
naar 't leven geschilderd, houdt niets
vleiends in voor de vrijzinnige scholen
welke mijnheer Lux bewierookt Hij
vliege mij daarom niet in het haar, maar
doe liet liever ontgelden aan Lamartine,
die wellicht ook een verachterde... een
onwetende... een vijand van het licht
was
In een godsdienstig gesticht.
Dan ging de beroemde schrijver over
naar een Jesuitencollegie. Het spijl mij
rechtzinnig hier niet al zijne indrukken
te kunnen weergeven Hel slot laat ik
hier volgen.Ik vertaal die prachtige brok
met mijn beste pen, opzettelijk voor
mijnheer Lux die daar nog een lesje van
schrijfkunst aan nemen kan, want, och
arme, heel zijn epos is zoo vol bombast
dat hot een schooljongen zou beschaamd
maken.
Ik stuurde een dankbaar vaarwel tot die
uitmuntende meesters, die mijn ziel hadden
weten te verlevendigen terwijl zij mijnen
geest vormden. Vooral.de paters Desbrosses,
Variet, Béquet, Wrintz, meer mijne vrienden
dan mijne leeraars, bleven steeds in mijne
herinnering voortleven als toonbeelden van
heiligheid, van waakzaamheid, van vader
lijkheid, van teederheid en bevalligheid voor
hunne leerlingen.
Hunne namen zullen voor mij steeds deel
blijven uitmaken van dien zielen-kring, aan
denwelke men noch het bloed noch het
vleesch is verschuldigd, maar het verstand,
den smaak, de zeden en het gevoel. Hun
ijver was zoo vurig dat hij slechts aan eenen
bovennatuurlijken en goddelijken oorsprong
kon ontvlammen.Hun geloof was rechtzinnig;
hun leven zuiver en hard, en te allen stonde
van den dag, en tot het einde toe, was
het geslachtofferd voor den plicht en voor
God. Voltaire,' die insgelijks hun leerling
was, bracht hetzelfde rechtvaardig oordeel
over hen uit. Hij vereerde dc meesters zijner
jeugd. Evenals hij, huldig en vereer ik hen
in hunne deugden. De waarheid heeft nooit
van noode eerroof te plegen tegenover de
geringste deugd, om te kunnen zegevieren
door de leugen- Het is door de waarheid dat
de rede moet zegepralen.
En hiermede, o Mijnheer Lux, haal ik
de ladder op. Als 't later nood doet, heb
ik nog menigvuldige aanhalingen van
beroemde mannen
voor u liggen j allen zijn liet eens orn de
zedelijke en wetenschappelijke waarde
onzer godsdienstige gestichten hoog le
loven. Allen gaan uit van hetzelfde stand
punt
- Dat de christene leer de grond
slag zijn moet van 't volksonder
wijs cn aan hun hoofd zie ik staan
den ongeloovige
Victor Cousin.
Wat antwoordt ge daarop Het is niet
met uwen stortvloed van klaterend en
lawaaiend proza, dat ge die groote rots
vaste Waarheden, zult doen wankelen
Zonder godsdienst,is al het Schoone, het
Goede en liet Ware waarrond gij in
uw epos een dichterlijk weefsel van
zeepbellen woordjes tracht te spinnen
niets anders dan hersenschim, en be
drog.
Zie naar Frankrijk. Zie naar 't Walen
land, waar de vrijzinnige school van
uwen droom, haar werk verricht heeft.
Daar werden
priester en kruisbeeld
aan de deur gebannen, en aanstonds
kwam het onkruid van bederf en ontucht
daar woekeren gelijk op een braaklig
gend land.
Dat weel en ziet iedereen, die oogen in
zijn kop heeften redoneeivn kan.
Daarom ook is dc keus onzer familie
vaders reeds lang gedaan hun lieve
kleinen vertrouwen zij alleen loc aan
den
christen onderwijzer,
die hen waarborgt dat zij naar ziel en
lichaam eene reine, gezonde en flinke
opvoediDg ontvangen zullen.
Een Albaneesch ultimatum.
Riza Bey heeft aan het Servisch gouverne
ment tien dagen tijd gegeven om de bepaalde
Servisch-Arnautschc grens vast testellen.
Hij zou dan de vijandelijkheden staken zoo
niet zou hij aan dc gebeurtenissen haren loop
laten
Aan de Montencgrijnsche regeering is het
zelfde ultimatum gezonden.
Het gevolg is dat Servië zich meer en meer
voor eenen oorlog gereed maakt. Kolonel Da-
mian Popwitch is benoemd tot opperbevelheb
ber der troepen, die tegen dc Albaneezen gezon
den worden.
Turkijë en Bulgarië-
Bulgarie heeft goed gevonden aan de bewo
ners van het gebied, door Turkije afgestaan,
een tijdperk van twee maanden toe te staan om
gebruik te maken van de kwijtschelding, die in
dal gebied, naar gelang van de bezitting, zal
worden afgekondigd.
Neerlaag der Albaneezen
Dc Serviërs zijn Dibta en Ochrida binnenge
rukt. De Albaneezen zijn gevlucht. De overgave
van Pichkopcja, hunne laatste strategische stel
ling, wordt elk oogenblik verwacht.
De hardnekkigheid der gevechten
Men seint uit Vallona dal de oproer, waarvan
bet hoofdpunt Dihra is, zich uitstrekt naar het
Noorden tot aan Ljouma cn naar het Zuiden
tot aan Struga.
De veldslagen die geleverd weiden rond Di
hra waren uiterst geweldig en hardnekkig. Dc
Albanecschc vrouwen namen er deel aan. De
verliezen der Serviërs bedragen
De Serviërs rukken zegevierend
De erfprins van Servië, Alexander, is Woens
dag nacht, terugkcerend uit Italië, te Belgrado
aangekomen
Het officieel blad kondigi eene koninklijke
ukasc af waarbij de mobilisecring van den eer
sten ban der divisie van den Drin bevolen
wordt Die troepen zullen gebezigd worden om
de garnizoenen te versterken van nieuw Servië.
Sedert de Servische troepen versterking heb
hen bekomen, is or geen houden meer aan zij
rukten zegevierend vooruit gelijk een rukwind
Dc Albaneezen nemen in allerijl de vlucht doch
laten van de steden cn dorpen, welke zij verla
ten. slechts puinen en asch achter.
Te Strouga hebben de Serviërs eene Bulgaar-
sche bende, welke 300 man sterk was en aange
voerd werd door den beruchtcn bandiet Chou-
lieff, overvallen omsingeld en volledig vernield.
De Tursch-Grieksche onderhandelingen.
De Turksche rcgcering heeft eenen anderen
gevolmachtihde benoemd om Rechid bey, die
ziek is, te vervangen en die naar Athenen zal
vertrekken om aan de Grieksche regeering de
voorstellen der Verhevene Porte over te maken.
Te Athenen gaat men de gebeurtenissen mc-t
beklemd gemoed na, en hel gerucht loopt aan
houdend. dat gansch het leger gemobiliseerd
wordt.
Een bataljon Grieksche vrouwen
Dc Grieksche vrovwen van Monaslir hebben
eeue kompagnie van 60 strijdsters samengesteld
die zich ievcrig in het behandelen van de wagens
oefenen en die gezworen hebben liever te ster
ven dan üoritza terug aan Albanië af te staan.
De ellenden kwestie
Dc Turksche regeering heeft aan de gezanten
der mogendheden eenen omzendbrief gezonden,
waarin er vermeld staal dal de eilanden dichtbij
de kust van Klcin-Azië gelegen, onmisbaar zijn
voorde bescherming der kusten en dat de eischen
van Griekenland in deze zaak onaanneembaar
Turkije blij ft dus bij zijn voornemen en Grie
kenland houdt mordicus staan dat die eilanden
van rechtswege aan de Hellenen toekamen.
Indien geen van beide landen wil toegeven dan
moet liet onvermijdelijk tot eenen oorlog toe
komen.
Dat zal dus nummer 4 zijn
De eerste Balkan-oorlog was die der Bondge-
nooten tegen Turkije de tweede, diegene der
Bondgenooten tegen Bulgarie de derde degene
der Albaneezen, legen de Serviërs en de vierde
zal zijn: de oorlog tusschen Turkije en Grie
kenland
Enfin, Turkije zoekt nesten en tracht niets
anders dan broksgewijze weer in te palmen wat
de Balkanbondgcnooten hem ontnamen
Altijd maar praktisch zegt dc groote Turk,
net gelijk Robert cn Bertrand, in deTwee lustige
vagebonden
Revolutie op San Domingo.
Volgens een telegram uit Puerto Plata (San
Domingo) heeft de voornaamste stelling der op
standelingen in het Noorden der republiek zich
verleden Zondag aan de regeeringstroepen over
gegeven Men gelooft dat het oproer nu spoedig
zal uitsterven.
I11 Ulster.
Men seint uit Harwick In eene redevoering
beeft M. Ure, lord advokaat van Schotland ver
klaard dat hij in staat was mede tc deelen dat er
geene burgeroorlog in Ulster zou wezen.Hij stak
den draak met dc voorloopigc rcgcering.
M. Ure verklaarde dat geene konlerencie over
Home Rule mogelijk was, dan op de basis der
vragen van Ierland.
De burgeroorlog in Mexico.
Een telegram uit El Paso (Texas) meldt dat,
volgens Amerikanen uit Hermosillo aangeko
men aldaar onlangs een gouvernement der
gekonfedereerde Staten van Mexiko werd ge
sticht met M. Carranza als president.
De Mexikanen beweren dat alléén de Staat
Chihuahua die beweging is toegetreden, maar
dat dc Staten Sonora, Durango Cohaliuila cn
Sinaloa op dc konlerencie officieel vertegen
woordigd waren.
Dc Amerikaanschc konsul le I'icdras Negros
(Mexico) heeft aan alle Amerikanen in die plaats
tijd gegeven tot 7 uur 's avonds om de stad te
verlaten op straffe de bescherming der Vcree-
nigdc staten te verliezen.
Hoe er nog een enkel Amerikaan of de schim
van eenen Yankee in Mexiko wil of durft blijven,
is onbegrijpelijk.
Het is wel is waar aan te nemen, dat sommige
Yankees in Mexiko gevestigd,daar zaken drijven
cn er eene rijke broodwinning vinden maar,
sinds maanden, is er daarvoor de Amerikanen
niets meer te draaien en het eenigste dat zij
daar nog vinden kunnen is de bedelzak, of wat
nog erger isde dood
Bemesting-en in October.
October is de maand der groote werk
zaamheden van het najaar. Alle ledigko-
mende gronden worden zooveel mogelijk
diep omgeploegd en mol stalmest heinest,
zelfs deze ter verbouwing der lente- en
zomergewassen bestemd. Voor de laatste
gronden kunnen do slaaislakken en de
kainiet bij dc diepe omploeging ook toe
gepast worden, liet aaneigeningsvermo-
gen zal er door begunstigd worden. De
liulpbemosting met zwavelzuren ammo
niak, komt natuurlijk eerst 11a den win
ter.
Men zaait zoo vroeg mogelijk snijrogge.
Men past bier eene duchtige slalmeslbe-
mesling op toe en men werkt niet te diep
onder men volledigt inet 150 kgr, zwa
velzuren ammoniak, 300 kgr. superfos
faat of 400 kgr slak en 150 kgr. cliloor-
polasch of 000 kainiet per hectare. Een
Een drietal weken 11a liet opkomen mag
men nog eens duchtig beren.
Rogge en tarwe worden bij voorkeur
gedurende de eerste veertien dagen van
October gezaaid. Men geeft eene matige
hoeveelheid goed geteerd slalmest en men
volledigt met 100 kgr. zwavelzuren am
moniak, 500 kgr: superfosfaat en 150 kg.
chloorpotascli Deze liulpmeststoffen wor
den bij voorkeur gemengd en een achttal
dagen voor de zaaiing minstens duchtig
ingeëgd. Hetzelfde voor do wintergarst.
De beste wintergarst is deze, die in
toermeslrijkcn grond zonder rcchtslreek-
sclio stalmestbemesling, uitsluitend met
haiulelsmeststofTen verbouwd werd. Zon
der stalmest geeft men tot 300 kgr. zwa
velzuren ammoniak, 500 kgr. superfos
faat en 250 kgr. chloorpotascli. Werd
eene "halve bemesting goed geleerd stal
mest toegepast, dan geeft men «-nkcl 150
kgr. zwavelzuren ammoniak, 400 kgr.
superfosfaat en 200 kgr. chloorpotasch.
Jan.
Joanneken's vlucht.
Mama was op Joanneken kwaad!
Joanneken schreide lang en luid.
Maar 't kleintje wist met alles raad
Het riep Adju ik trek er uit
Joanneken deed heur pak gereed,
Het was al op een morgen vroeg
Hetkinleke.-i vondt het waarlijk wreed
Terwijl mamaatje slimmekens loeg
Het ging, het dingentje lief en fijn...
Het zou noch kon veel stappekens gaan
Het zag daar, tusschen 'twitte gordijn,
Mamaatje lonkend, lachende staan
Hel huppelde weer de woning in
Mamaatje zoende 't kindeken snel,
Het was al vreugde en zoete min
Het was toch al maar kinderspel.
Nestor de Tière.
voor die zoo wijs zijn nog wat te
willen bijleeren dat goed is.
Aleer ik het 't Een en 't ander begin,
moet ik aan de lezers van den Denderbode
vertellen, hoe ik deze week gevaren ben met
BOERJAN. Boerjan is een eeuwige vraag
steelt, moet ge weten, en zoo nieuwsgierig
als een kind. Hij vroeg mij ('tis te dom om
te peinzen hoeveel stokskens er gaan in
eenen eksternest., en wat er BETER is dan
WEL, en waarbij het komt dat de liberalen
van Aalst en van elders, cn de socialisten en
de fameuze daensistenbazen, die altijd van
over jaren schreven en riepen dat elk moest
soldaat worden,en dat zoo iets dan een re
giem van gelijkheid zou daargesteid hebben,
zoodanig dat dan niemand meer en zou kun
nen of en zou durven klagen hebben en dat
het dan op aarde een A ARDSC H PARADIJS
zou geweest zou geweest zijn,hoe het
komt dat die fameuze «helden en bestweters»
nu volarms op ons katholiek ministerie dur
ven afgeven, omdat het 't alleman-soldaat
heeft ingevoerd, alhoewel veel zachter dan
de blauwe en de roode en groene bestweters
het zouden gewild hebben, en alhoewel ge
dwongen door den geest van GRI [PEN EN
PAKKEN EN GRIJPEN EN PAKKEN
GOEDKEUREN, die de groote landen rond
om ons landeken bezielt en zelfs begeestert...
Boerjan, zei ik zoo, dat en weet ik niet, zei
ik zoo maar mag ik nu ook iets vragen, zei
ik zóó... Weet ge, gij,waarom de nachtegaal
zoo nieuwsgierig is waarom het meezeken
LANGSTEER'l zoo veel eikens legt waar
om het zonneken altijd schijnt des Zater
dags Boerjan stond paf. en als een ver
standig man betaamt, beloofde hij mij, dat
hij nooit of nimmer meer en zou liberale of
socialistische of daensistische gazetten of
schriften lezen, omdat het schier al leugens
en valschheden zijn die er in staan, en die
niet anders kunnen dan de lezers in dwaling
en in onwetendheid leiden...
Jan de Potter heeft veel kronen,
Geld met meukensmaar, eilaas
Niemand mocht zich ooit vertoonen
Aan zijn deur, en zeggen Baas
Dank u wel, God zal 't u loonen
O die gierigaard die dwaas
O, dat geld IMat geld het brengt meni-
GEN MENSCH IN DE HELLE, EN HET BLIJFT ER
zelf uit zoo zei mijne grootmoeder, en zij
voegde er bij Jongens, zwicht u toch van de
gierigheid: ik heb mijnen man, uw groot
vader, zoo dikwijls hooren zeggen
