ALTIJD MEER LICHT!
Vrij Katholiek, Vlaamseh. Volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst. D|enr
TWEE BERICHTJES
VAN BELANG.
POLITIEK OVERZICHT.
LAND-EN TUINBOUW.
ZONDAG 26 OCTOBER 1915.
5 centiemen het nummer
67slc Jaar 4606.
Dit blad v
srschijntden 7.atek-
uau van iedere weck onder
dagteekening van den volgenden
dag De prijs ervan is voor
de Stad 3 frank met den Post
verzonden 3.50 frank 's jaars.
voorop te betalen. De inschrij
ving eindigt met 31 December
- De onkosten der kwittantiën
door de Post ontvangen zijn ten
laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij VAN DE
PUTTE-GOOSSENS, 31. Korte
Zoutstraat en in alle Postkan
toren des Lands.
DENDERBODE
Annonccn, per drukregelGe-
vone 15 centiemen Kleine
Aankondigingen fr. o,6o 3 A 4
regels Reklamenfr. 1,00; Von
nissen op 3e bladzijde 50 centie
men. Dikwijls te herhalen
bekendmakingen bij accoord.
Niet opgenomen handschriften
worden niet teruggestuurd.
Heeren Notarissen worden
ricndelijk verzocht hunne in
zendingen te doen,uiterlijk tegen
den Vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit
•reemde landen zich te wenden
ten bureele van dit blad.
Geen Taal,
Geen Volk
Geen rijker kroon,
- eigen schoon!
(Ledeganck).
t.t. q.l. DenderleeuwBrussel (Noord)
3,S3 4.1» 4,14 5.o; 5.26 5.39 6,46 «7.31 7.43* 8,54* *9,26
9,26 10,ox 11,50 *12,40 14,05 14,33 15,30 Terv. 16,16 *16,50
17,37 *18,10 *19.00 *19,32 21,08 *22,20
Denderleeuw, Ninove, Geeraardsbergen, Lessen, Ath, Bergen
5,39 7,44 10,ox 11,50 14,33 16.28 17,37 18,55 21,08
Erpe-Meire, Burst, Herzele, Sottegem, Ronsse, met aanslui
ting te Sottegem en Ronsse voor Kortrijk
*3,23 4,17 7,40 8,59 xx,54 14,40 *17,42 *gaat tot Sottegem.
Moorsel, Opwyck. Londerseel, Willebroeck, Boom, Ant
werpen, met aansluiting te Londerzele naar Mechelen
*4,02 3,45 9,02 ix,55 r4,+8 18,00 *19,50 (*naar Opwyck)
De treinen met een of eenaangeduid zijn rechtstreeks.
Vertrekuren uit Aalst naar
Hofstade, Gijsegem, Dendermonde, Lokeren, Moerbeke,
Eecloo, met aansluit, te Denderm. naar Antwerpen (Mid.st.):
3,32 4,01 6,13 7,37 8,27 10 50 14,42 15,20 17,44 19,13 21,10
Gent (Zuid)
7,44 I'S,14 8,38 9/00 10,24 12,06 12,19 14,34 ri5,x5 i
16,26 ri7.4Ö 18,09 18.44 19,38 20,41 (Z. n.) 21.08 22,10 jM
'22,57 ro,39*
Lede Wetteren
6,40 8,38 rIO,24 I2,o6 rI2,I9 14,34 rl6,2Ö I8.O9 ri8,-rT r^r-—
19,38 20,41 (Z. n.) 22,xo
Brugge Blankenberghe '6,08 7,44 10,24 15,15 17,04 18,38 !S£"
18,44
Brugge Heyst 6,08 7,44 10,24 15,15 17,04
18,44
BUUR i TRAM.
Aalsl (Koophandolslr.) naar Oordegem 7,32 8,53 11,55 15,20 19,12
Aalsl tZeebergbr n. Affligono, Assclie 8,25 11,55 14,24 16.45 20,14
Vertrekuren
Slatièn naar Aalsl
Cl IQl MUM.
Brussel Denderleeuw 4,41 '5,40 5,58 6,14 7,00 7,07
7,45* '8,25 9,32 10,44 11,40 12.03 X3>24 'I4,42 X3.57 16.2b
16,32 *17,13 '18.08 18,14 20.00 20,40 20,57 r22.2i 23.55 o,57
Bergen, Ath, Lessen, Geeraardsbergen, Ninove, Denderleeuw
4.42 5.16 6.43 8.45 11.41 13.47 17.23 18.30 19,50
Ronsse, Sottegem, Herzele, Burst, Erpe-Meire met aanslui
ting te Ronsse en Sottegem van Kortrijk naar Aalst
(Zaterd. v. Sottegem 5,361 6,24 10,23 11,45 15,33 (19,43 tot
Sottegem) 21,34 van Sottegem.
Antwerpen (Zuid), Boom, Willebroek, Londerzele, Opwyck,
Moorsel, met aansluiting van Mechelen naar Aalst
4,55 6,12 6,42 8,14 9,49 (10,05 over Denderm.) 11,22 13,40
15,22 17,04 19,04
Oordegem Aalst
Afflig.'ra Aalst
uit de volgende
Eecloo, Moerbeke, Lokeren, Dendermonde, Gijsegem,
Hofstade, met aansluit, van Antwerpen (Middenst.) n. Aalst:
5.11 8.12 10.02 11.38 13.27 16.52 19.05 20.38
Gent (Zuid).
4.42 '5,42 '5.50 '7.09 '8.22 '8.43 '9.28 10.55 '12.18
'13.32 13-40 '15.00 Terv. '15.47 '16.24 17.42 18,05 18.59
20.10 '21.50 21.53
WetterenLede.
4.59 6.18 7.26 '9.44 11.22 14.07 18.26 '19.15 20.37 22.18
Blankenberghe Brugge.
5.50 6.53 '8.28 10.53 X4.53 17.20 18,37 20.04
Heyst Brugge.
5.33 '6.36 10.36 13.56 '17.03 19.47
5,15 8,14 11,11 14,20 18,25
6,56 11,17 13,18 15,56 19,41
Assche (Staatsstatie) Aalst 6,30 10,53 13,18 15,30 19,15
I UURTABEL van den 1 Oct. tot den 30 April 1914.
Aalst, den 25 October 1913.
Week-Kalender.
October-November.
Nieuwe maan den 29. 0111 2.29 *s avonds,
li. v. d. Z. Jcsus' geneest eenen melaatsche
Mattu. VIII
26 Zondag H. Evaristus, paus en martelaar.
27 Maandag H Florentius, marl. II. Frumentius,
bisschop.
28 Dl.jnsdag IIH. Simon en Judas, apostelen
29 Woensdag H. Ermelindis, maagd. H. Narcissus,
bisschop.
30 Donderdag H. Germanus bisschop.
31 Vrijdag Vastendag H. Wolfgangus, bisschop,
H. (Juintinus, Krijgsman, ri. Alphonsius Ro
driguez, belijder.
1 Zaterdag ALLERHEILIGEN FEEST. II. Flor-
bertus, abt, te Gent.
Uurtabel der Zondagmissen in Aalst.
St-Martinuskerk 5, 6, 7, 8, 9, 11 ure. Lof 4 u.
St-Jozefskerk'. 5 1/2. 7, 8 1/2, 9 1/2,1 lu.Lof4 u.
O L. Vrouwkerk. Mijlbeek5, ij 14,7 1/2, 9 u.
Kerk der EE PP. Jesuiten 1 1/2, 5 1/2, 6 1/2.
7 1/2 ure, I.of 5 ure.
Kerk der EE. PP. Capucienen 6, 7 1/2, 9 u.
Lof om 5 1/2 ure.
•••••••••••••••••••••••••ft****
Met November aanst. verschijnt
als bijvoegsel aan ons blad, een
maandschrift
EXCELSIOR
voor Vlaamsche Beweging en
Letteren Wij sparen geene onkos
ten en opofferingen om dit maand
schrift zoo degelijk en aantrekke
lijk mogelijk te maken.
Onze geabonneerden ontvangen
het gratis.
De niet geabonneerden kunnen
het zich aanschaffen in de volgen
de voorwaarden
Afzonderlijke nummers aan tien
centiemen. De twaalf nummers
aan één frank.
Al wie een abonnement neemt op
DE DENDERBODE
voor het jaar 1914, ontvangt van
heden af tot Nieuwjaar gratis
ons blad, met den pracht-roman
«DE ORGELDRAAISTER die
wij begonnen zijn, en met het
maandschrift dat eerlang ver
schijnt.
Wie zou van al die voordeelen
niet willen genieten
Wegens plaatsgebrek wordt het
vervolg van ons artikel over den
Cinema, tot een der volgende num
mers verschoven
Fiat Lux uit de Volks(?!)gazet (19
Oct. II do man van het licht met zijn
bijbelschen scheppingsnaam, heeft ons
geantwoord... Goddank, voor ditmaal
heeft hij van zijn kilometrick en episch
proza afgezien zijn volzinnen zijn kort
en verstaanbaar, maar of ze daarom meer
aarde aan den dijk brengen, dat is wat
anders Zeggen dat onze scribent veer
tien dagen op dit antwoord heeft zitten
broeien.en dat het ten langen laatste nog
zoo'n pover kipje is dat uit 't ei kruipt
't onr.oozel om dood te doen
Lux moet niet vreezen dat we thans
veel inkt zouden van noode hebben voor
zijn antwoord, dat juist
niemendal weerlegt
Indien we konden weerstaan aan den
lust van hem nogmaals 'n kolieken te
passen, zouden we 't zelfs daarbij laten,
want we bemerken weldra dat het hem
grootelijks mangelt aan goeden wil, aan
voldoendo kalmte en vooral aan...
kennis, (dit, nog 't meest van al om
ernstig en onpartijdig te kunnen redo-
noeren over zaken waar de Godsdienst
mede in verband staat.
Zoo wo over '11 drietal weken vier
kolommen bobben gewijd aan uw epos
over den
vrijzinnigen onderwijzer
moogt ge daaruit zoo pretentieus niet be
sluiten, hoor man, dat, het raak en
veelbeteekenend was, en nog veel min
dat wc daarom kwaad waren. Kent
ge dan nog de fransche spreuk niet
La verilé est une, l'erreur est mul
tiple Dit wil zeggen dat uw geschrijf
ecu zulkdanig samenweefsel was van
domme leugens,
van dwalingen en paradoxen, dat in ant
woord op dit alles een heele gazet zou
vereischt geweest zijn om de Waarheid
tot baar recht te laten komen. Wy heb
ben alleen de bijzonderste punten aan
geraakt, en blijven u hcusch dankbaar
om de gelegenheid welke gij ons ver
schaft hebt u daarmede eens eene karwei
te stoven, waaraan wij allen zooveel pret
beleefden. Indien gij er soms nu nog
maagpijn mocht van hebben of hartzeer,
wil liet ons vergeven. Lux,we handelden
met geen kwalijk inzicht
Ter zake. In plaats van u voort te
bewegen op bet terrein van vrijzinnig
en godsdienstig onderwijs, waarover
wij het uitsluitend hadden, wat doet gij
nu Gij loopt van het
veld van den strijd
weg Tegenover gansch hel sliadron
groote mannen dat ik u tusschen de
beenen liad gejaagd met hunne klin
kende argumenten ten voordeele van ons
godsdienstig onderwijs, hebt go niets
beters gevonden dan algauw den aftocht
te blazen en schampavie te spelen gelijk
een hazenjong. Dat was eenvoudig wee
de beste partij die ge kiezen kondt, want
de nederlaag was u op voorhand bescho
ren. Doch, nu tracht ge dien prachtigen
vlucht te dekken door een
loensch manceuver,
en alhoewel go reeds met een paar erg
vernederende sahelkerven in uwen hel
denrug prijkt, wilt ge u nu nog een «air»
geven van aanvallend op te treden. En
zoo begint ge dan, eens voor goed buiten
't schot van den vijand, te bazelen over
inquisitie, brandstapels, Galilée, en al
het oud ijzerwerk uit den hoek te halen,
met al den ernst en de overtuiging van
iemand die denkt dat hij bezig is verplet
terende gewichten naar onzen kop te
gooien en. och arme, 't zijn holle noten
schelpen
Alzoo niet Lux Geen charlalanisme»
geen tandcnlrekkerij a. u. bl.Wij kennen
ook de historie man Indien ge soms
meent dat ge over al die reeds lang opge
klaarde zaken, nog wat nieuws te vertel
len weet, dat
de wereld verbazen
zal en de kerk op-hace.grondvesten doen
daveren, wie weet of ge ditmaal geen
bres in hare muren schiet dan raad
ik u aan, eerst nog wat voedsel te gaan
halen voor uwen naar licht hongerenden
geest, in het zeer ernstig, zoor gedoku-
mentcerd, zeer vermaard werk Cours
d' Apologétique chrélienne van P. W.
Devivier S. J. (19* uitgave. Parijs, Rue
Bonaparte 66. Leipzig, Sterwarten-
strasse, 46, Doornik, bij H. L. Cas-
torman. Omgezet in verscheidene talen).
Doe dat eens. Lux. Dan zult ge 't gevaar
en 't affront niet oploopen, van. spijts al
het ontzag dat we koesteren voor uwen
machtnaam, u te moeten hooren toesnau
wen, wanneer ge den mond nog oponl
over godsdienstgeschiedenis Studeer.,
of zwijg
En zie terwijl ge daar zoo uw uiterste
best deed om - rond den pot te draaien
en de kerk nog eens af te schilderen in de
somberste kleuren,
als zijnde de grootsto tegenkantster van
allo Wetenschap en Licht legde ik glim
lachend de hand op oenen kostbaren brief
van
Eduard Drumont.
Dien kent ge toch, veronderstel ik
Het is een van onze beroemdste dagblad
schrijvers, de hoofdopsteller van - La
Libre Parole in Parijs. Drumont is
nooit kwezelaar of pilaarbijter geweest,
wij hebben hem nooit goud iu de handen
gestopt om voor ons ot' tegen u te pole
mieken: Hij, schryver van werken als«La
France Juive - dat meer dan twee hon
derd uilgaven beleefde, is altijd recht
zijn wegen gegaan, ontziende vriend noch
vijand, en stellende imtner ten dienste
van de waarheid zijn raak woord en zijn
geeselende pen. En dat hij daarmede z jn
vaderland heeft gediend als niet één, en
de geschiedenis op zijn duimke kent, valt
ook gansch huiten kyf, niet waar M'Lux?
Ziehier, wat dio
groote man
ons 0. a schreef op 20 Nov. 1910. Wy
knippen letterlijk uit
La, situation lamentable dans
laquelle se débat noire France qui fat
si grande autrefois, l'anarchie, la
liaineet le désordre qnc règnent par-
tout, prouvent qui menie clans les
chases humaines, l'Eglise représente
la Vêrité comme elle represenle la
Justice et la Civilisation veritable
We vertalen
De jammerlijke toestand tegen
denicelhe ons Frankrijk ligt te ivor-
stelen dat eertijds zoo groot was het
anarchisme, de haat en de wanorde
die alom heerschen bewijzen dat zelfs
in rnenschelijke zaken do Waarheid
wordt vertegenwoordigd dooi - de Kei 7e,
evenals de 'ware Rechtvaardigheid, en
Beschaving
Dat is eene
zinsnede van gewicht
in den mond van een man als Drumont
die vergrijsd is in den strijd, en 't is een
gloeiende» kaakslag voor onzen scribent
die nog tot aan do knieën niet reikt van
dergelijke schrijvers, en zich met hen wil
komen meten om ons godsdienstig onder
wijs af te breken en het
heerlijk beschavingswerk
der Kerk te loochenen
't ls waar, wanneer wij hem in tegen
woordigheid brengen van al die beroemde
mannen, en de getuigenissen aanhalen
van Lulande, O'Connell, Bacon
Lamartine, Victor Cousin, (namen die
gansch een wereld van wetenschap en
kunst omvatten) dan... dan... i't is onge
looflijk en toch waar dan komt heel
het antwoord van Lux hierop neer,
dal het ongelukkiglijk onbekenden
zijn voor het grootste getal onzer
(leest zijnerlezers.
Zulks iets, doet de deur toe Als dat
niet redeneeren en debatteeren is dat de
brokken er afvliegen, dan vers'a ik er
niks meer van
O Lux, wil het ons vergeven, omdai
we u heel dat regiment onbekenden
op den hals gehaald hobbeD. We halen
dan gauw nog eene andere beroemdheid
van do plank, waarmede ge stellig meer
bekend zult zijn. Het is immers
Voltaire,
groote waardigheidsbekleder der loge,'
waarvan gij ook deel moet maken, want
sedert de afkondiging in uw blad van de;
standregelen der edele vrijmetselarij »,1
is het thans voor iedereén klaar dat hetj
daar uitstekende vergaderplaatsen zijn
van Licht en Wetenschap...
Ziehier, wat Voltaire in eene vlaag van
rechtzinnigheid, neerpende over liet on
derwijs
Ik smeek er alle huisvaders om,
dat ze ons toch een geslacht, groot
kweeken, dat het Evangelie henna
ik smeek hen te overdenken de groote
waarheden welke dat boek inhoudt,
en die waarheden diep te prenten in
liet hoofd hunner kinderen.
En dat het hoegenaamd uit liet
boek van 't evangelie
niet is, dat men in uw vrijzinnig onder
wijs leeraart, Lux, wordt ons klaar
gemaakt door die schaamlelooze beken
tenis
Les journauzc cat/wliques croienl
nous confondre en disant que nous
voulons déchristianiser l'ócole pu-
blique. Comme si nous nous en cachi-
ons(Gazette de Charleroi).
Dat is in 't Vlaamseh
De katholieke bladen denken ons
te beschamen met te zeggen dal wij
de openbare school willen ontchrisle-
nen. Alsof wij did onder de banken
staken
Dat mooi vrijzinnig onderwijs
Behoud het voor u vent
Indien ge nog wal meer licht daarover
begeert, dan bevelen we u het meesterlijk
werk aan van Pierre Verhaegen
Les ravages de l'École Neutre en
Hainaut >1.
Dit boek, is eene aaneenschakeling van
feiten en kostbare dokumenten, waarin
men ziet
wat al bederf
het zoogenaamd onzijdig onderwijs
teweegbrengt. Week aan week zijn daar
over voor u zeer belangwekkende hoofd
artikelen in ons blad verschenen, en nog
geen iota hebt ge daarvan weerlegd. Ge
blijft stom als een visch daarover 't is
't klaarste bewijs van uw onmacht.
Nog een woord.
Gij zegt ten slotte in uw
holklinkend antwoord
Dat het licht wordeWees ver
heugd man uw vrome wensch gant in
vervulling. Meer om meer opent het volk
zijn oogen, naarmate we 't licht doen
binnendringen in de verdachte hoeken
uwer scholen, en in de ongezonde zalen
uwer donkere vrijmetselaarstempels waar
ge, spijts al uwe liefde tot het licht, ver
doken nestelt lijk vledermuizen en nacht
raven.
En naarmate 't licht al de
valschheid van uwe leer
en de huichelende plooien van uw ge
moed bloot legt, komt het christendom
dat gij tevergeefs van uit uwe duistere
logo's bombardeert, steeds in reinere
glorie-straling cn mot verjongde levens
krachten naar voren treden. Lees ook
nog daarover het vermaard werk van
Chateaubriand Le Génie du Chris-
tianisme en gedenk wat de groote
Taine die op verre na geen katholiek
wijsgeer was. verklaarde - Aan het
christendom ziel men geene grenzen.
Onze kranige leider Woeste, haalde
het laatst in de kamers aan in zijne
prachtige pleidooi
voor ons christen onderwijs.
E11 hoort ge reeds niet in de verte het
vreugderuinoer van 't Belgisch volk, dat
do stemming der
nieuwe schoolwet
begroet
Juich mede Lux hot wordt van langs
om meer licht
bracht, wal heb ik daar gezien Het
meest werkzaam, zuinig en geregeld
leven: al hunne uren'verdeeld tus
schen de zorgen welke zij aan ons
Wijdden, en cte oefeningen van hun
streng bedrijf Ik roep de getuigenis
in van duizenden anderen even als
ik opgevoed Rechtuit gesproken, is
hel door het spotschrift der* Lettres
Provixciales van Pascal, dat men
over hunne zedenleer moet oordeelen?
Het is voorzeker door. den P. Bourcla-
loue, door den P. Cheminais, door
hunne andere predikanten, door hun
ne zendelingen. Alen stelle op één
.lijn, de Lettres Provi.nt.iai.es en de
sermoenen van P. Bourdaloue in de
eerste zal men de kunst van het spot
ten leeren, de kunst van onverschil
lige zaken in een misdadig daglicht
le stellen, en van te schelden met wel
sprekendheid. Mel den P. Bourda
loue zal men leeren streng te zijn
voor zich zei ven en toegevend voor de
anderen. Ik vraag dan, aan welke
zijde is d,e ware zedenleer, en welk
van beide boeken is het nuttigst voor
het menschdom
Ik durf het zeggen, niets is meer
tegensprekelijk, is onrechtvaar
diger en schandiger voor de
menschheid, dan de zedenleer aan
te randen van lieden die in Europa
het hardste leven leiden, en die
den dood gaan zoeken aan het uit
einde van Azië en Amerika. -
(Corresp. Gén. 7 Février 1746).
't Ziju spijkers met koppen Fiat Lux,
Br.- Van der Velde, en al de palers-
freltors, eerroovers en leugenzaaiers der
'oge mogen nu zure gezichten zetten en
hun tanden stuk bijten op dien harden
kost
plaats gehad. Zijn gekozen 39 Centrumsteden
drie nationaal liberalen. 1 progressist, 3 konser-
vatieven, 9 socialisten en een onafhankelijke.
Er zijn 2i herstemmingen.
Tegen het anti-militarism.
De prefekt van policie, te Parijs, heeft eenen
omzendbrief gezonden aan al de divisionnairs.
hen aanzettend bijzonder den om .rek der forten
en kazernen te bewaken, ten einde anti-milita
ristische propagande te verijdelen, thans heviger
geworden sedert .het binnenkomen der jonge
soldaten.
De Reservisten leveren voortdurend veel spel
aan de policie en aan de militaire overheden in
Frankrijk.
Het zal niet beteren, zoolang men niet kracht
dadig optreedt tegen de schelmsche werking der
kerels die men terecht Vaderland-dooders zou
mogen noemen
Wil Lux eens weten wat zijn gees
telijke vailer Voltaire, schreef over de
Jesuieten die hem zoo op do maag liggen
Ziehier een kostelijk brokje neergepend
in een vlaag van rechtzinnigheid
Gedurende de zeven jaren welke
ik in hel geslicht der Jesuiten door-
De toestand in de Balkanstaten.
Eene samenzwering
Uit Fiume wordt gemeld dat de policie aldaar
eene vereeniging ontdekt heeft, waarvan de
leden meest studenten zijn en die voor doel heeft
de vorming voor te bereiden van eenen slavischen
staat onder dc souvereiniteit der regeering van
Belgrado.
Die vereeniging zou vertakkingen hebben in
Bosnië-Hcrzegowina, Dalmatic, Frisme,Croatie,
Istrië en Triest.
Het Oostenrijksch-Servisch geschil.
Het Italiaansch blad Tribuna verklaart dat
het Oostenrijksch-Servisch geschil opgelost is
geworden op de denkwijze welke men voorzien
had van bij het ontstaan van het geschil en het
blad voegt er bij
Wat gebeurd is, moet men danken aan de
vlugheid en tevens aan de wijze bezadigheid
waarmede M. Pachitch is te werk gegaan in
deze zaak
Het Italiaansch blad eindigt met te verklaren
dat het gezond verstand gezegevierd heeft te
Belgrado.
De desiderata van Servië.
Uit Belgrado wordt geseind
De Servische regeering door de eischen van
Oostenrijk-Hongarië in te willigen, heeft tevens
het inzicht doeu kennen ernstige waarborgen te
vragen aan Euroga legen de vernieuwing der
Albanecsche aanvallen.
Men ziet te Belgrado twee oplossingen te
gemoet ofwel eene stellige waarborg geleverd
door Oostenrijk en de Europeesche mogend
heden, of beter nog het opstellen van eenen
gordel internationale troepen aan de grenzen
welke Servic van Albanië scheiden.
De Italiaanschc regeering heeft eergisteren
aan de Griekschc regeering laten weten dat de
boycottecring der Ilaliaansche voortbrengselen
móest ophouden in de Adriatische gewesten en
dat men te Rome van gevoelen is, dat er ten
spoedigste moet overgegaan worden tot het
vaststellen der Albaneeschc grens aan de zijde
van het Grieksch grondgebied.
Eene nieuwe kandidatuur
voor den Albaneescheu troon.
Sedert eenigen tijd zijn er agitators die hun
best doen om de genegenheid der bevolking te
winnen voor de kandidatuur van prins F'uad
Achmad tot den troon van Albanië. Die mannen
bestrijden openlijk de kandidatuur van prins
von Wied.
De Bulgaren in Thracië.
De Bulgaarsche legerbenden in Thracië ge
zonden (in die gedeelten welke aan Bulgarië
werden toegekend), rukken immer vooruit. Zij
zijn verdeeld in twee kolommen dc eene zich
begevend in de richting van Gumuldjina cn de
andere in de richting van Xanti.
De troepen hebben gisteren Kirgali, Ortakeui
Pachmalko en Kutchuk-Kavak bezet.
Dedeagatch zal waarschijnlijk rond het einde
der week bezet zijn.
De Albaneezen en Montenegro.
In de militaire kringen te Cettigne, verzekert
men dat de Albancesche benden volkomen ver
slagen in de ontmoetingen welke zij gehad heb
ben met de Montenegrijnsche troepen, den
aftocht blazen op gansch de lijn en afzakken in
de richting van Durazzo.
Alle vrees voor onlusten in het geweest van
Tonzi, schijnt voortaan geweken.
De toestand te Gumuldjina.
Uit vertrouwbare inlichtingen uit Gumuldjina
ontvangen blijkt dat de toestand aldaar als zeer
netelig wordt aanschouwd,
Dc volledigste anarchie heerscht onder de
troepen, waarvan de verschillende korpsen
benden van Conntadjis gevormd hebben.
Men plundert, men moordt en brandt er cn
het algemeen gevoelen is dat Bulgarië veel
moeilijkheden zal ondervinden om de distrikten
welke hem toegewezenzon, in bezit te nemen.
De kiezingen.
Men seint uil Karlsruhe De kiczingen voor
de tweede Badensche Kamer hebben gisteren
Veertiendaagsche
werkzaamheden.
GR0ENTU1N. Het leggen van win
terbedden wordt voortgezet in den zin
zooals wij in ons voorgaand artikel heb
ben uiteengezet.
Het witloof wordt uitgedaan en inge
legd en zelfs zonder uitstel, want vroeg
invallende vorst kan groote schade be
rokkenen. Men gaat hierbij volgender
wijze te werk Na dc wortels uitgedaan
en eenige dagen te rusten gelegd te heb
ben in hoopen, het loof langs buiten.
Men snijdt dan het loof af op 5 ctn. van
den wortel en zet deze tegen elkaar recht
in den kuil. De diepte hangt af van min
of meerder vochtigheid des gronds, b. v.
van 15 tot 20cm. Onmiddelyk wordt er
eene laag fijne verkruimelde aarde opge
legd.
Bij het inleggen beeft men zorg dat de
kraag der wortels op gelijke hoogte
kome,daarom zal men desnoods de lange
wortels wat inkorten.
Verders wordt het inleggen der groen
ten tot overwintering voortgezet. Som
mige, zooals porei, schorseneer, enz.,
die winterhard zijn, mogen wel ter
plaats blijven maar ten einde bij groo
ten vorst over den noodigen voorraad te
beschikken, is het raadzaam een gedeelte
in verzekerde bewaring te brengen.
Zoo het nog niet gedaan is. zal men
ook een goeden hoop teelaarde bereiden,
'l zij voor de bakken,'tzij voorde bloem
potten, ;t zij om in de voortjes te strooien
waarin men ajuin, porei, salade en an
dere fijne zaden plant. Men vergare dus
zorgvuldig graszoden, bladeren, afval
van groenten, kort stalmest, enz., be
strooi liet met zwavelzuur ammoniak,
geschat op i kgr. per kubieken meter, en
zette op 'nen hoop. De gisting zal de
organische stoffen doen verrotten en de
ammoniakale stikstof trapgewijs lot
nitrische omzetten. Nu en dan begiet
tr.en al eens den hoop met vloeimest en
op die wijze zal men over eenen goeden
oorraad allerbeste en vruchtbare teel
aarde of terreau beschikken.
FRUITTUIN en BOOMTEELT. De
laatste winterperen worden geoogst. De
fruitkamer wordt herhaalde malen be
zocht, gekwetste en bedervende vruchten
weggenomen.
De gereedmaking tot het herplanten
wordt voortgezet. De aarde die reeds
vroeger is opgedolven,op de plaats waar
men wil planten, wordt nogmaals ge
roerd en tevens met ongeveer 3/4 tot
1 kgr. zwavelzuur ammoniak per put
jemengd.
Waar vroeger reeds boomen stonden,
•aadt men in vele leerboeken aan den
grond weg te nomen en door verschen
te vervangen. Dat is al gemakkelijker
om zeggen dan om doen. Ook vergeet
men er bij te voegen op welke wijze men
hierbij dient te werk te gaan. Wij kun
nen zulks aannemen voor kleine oofl-
struiken, also, a voor aalbessen, wier
wortels gewoonlijk maar 'nen vierkanten
meter grond (of iets meer) uitbaten, en
dat men bij het herplanten van derge
lijke planten den grond vernieuwt, dat
begrijpt zich. Maar nog eens, voor hoog-
stammige boomen, zelfs voor pyra-
miden Neen, en ziehier waarom
1° Do wortels dier boomen spreiden
zich zoo ver uit dat men gewoonlijk al
den grond zou moeten vernieuwen 2°
juist omdat de wortels van den verdw.v
nen hoorn al menige jaren misschien hun
voedsel verre van de plaats waar de stam
slaat, gevonden hebben, is dc grond ter
plaatse zoo goed geschikt om den nieu
wen boom te ontvangen dan verseh aan
gevoerde.
LUSTTUIN. Het zal overbodig
schijnen te zeggen dat de potplanten
dienen binnen gebracht te worden. De
bollen van begonias, enz., worden nit
den grond genomen, wat gedroogd en in
verzekerde bewaring gebracht. Ganna's
en dahlia's worden insgelijks stilaan uit
gedaan.
De perken worden omgespit en be
plant met de jonge myosotis ot' met
jacinthen en tulpen. Andere lentebloemen
:ils pensee en silene worden liever ver-
Speend in beschutte plaats, om na den
winter ter plaats geplant te worden.
William.
in de Nederlandsche
Tooneelletterkunde.
19e TljDVAK 1910-1912.
VERSLAG van de Jury aan den heer
Minister van Wetenschappen en Kunsten.
Mijnheer de Minister,
De jury die, op uwe voordracht, bij Konink
lijk besluit van 25 Februari 1913 benoemd
werd tot beoordeeling der tooneelwerken in
het Nederlandsch geschreven gedurende het
19® tijdvak (1910-1912), heeft niet minder
dan 120 stukken, gedrukte en ongedrukte,
te lezen cn te waardeeren gehad.
Tot dusver werd nog nooit,in een dergelijk
tijdbestek, een zoo aanzienlijk getal dra
matische werken voortgebracht. Het zou
echter vermetel wezen,uit dien overvloed van
stukken te besluiten tot een steeds hooger
stijgen van de tooneelletterkunde. Immers,
verreweg de groote meerderheid van die
stukken bleken dadelijk beneden het middel
matige te blijven en leverden het afdoend
bewijs van de onbeholpenheid of slordigheid
der schrijvers onbeduidendheid van het
onderwerp, gemis van vindingrijkheid en
oorspronkelijkheid, gebrekkige samenstel
ling, ontoereikende kennis van de eischen
van het tooneel, oppervlakkige karaktertee-
kening, voortspruitende uit onvoldoende stu
die van het menschelijk hart, zonder te spre
ken van het onvolmaakte van den vórm, in
vele gevallen te wijten aan het met overhaas
ting afwerken niets eigenaardigs, persoon
lijks in den stijl, soms nog allerlei fouten
tegen de taal, ja zelfs van die grove misgre
pen tegen de eenvoudigste regels van het
taalgebruik, waarvan wij gaarne, als het
maar eenigszins mogelijk was, de schuld
zouden willen leggen op den afschrijver of
den letterzetter.
Dat het tooneel tal van schrijvers zoo
machtig aanlokt dat er zoovele zich in dit
verheven, maar moeilijk vak eer en roem
willen verwerven men zoo er over juichen,
als er onder hen zoovelen niet waren, aan
wie alle zelfkennis schijnt te ontbreken om
tot het besef te komen, dat zij eene verkeerde
baan zijn ingeslagen Wat erger is, van een
aantal schrijvers zou men bijna vermoeden,
dat zij niet eens de bedoeling hebben een
wezenlijk kunststuk te scheppen niet de
innerlijke drang tot voortbrengen schijnt de
drijfveer, maar wel dc premie, het stoffelijk
voordeel waarmede de regeering het beoefe-
n der tooneellitteratuur aanmoedigt.
De keurraad is begonnen met eenvoudig
terzijde te schuiven het grootste getal der
stukken, die hij had te waardeeren, ongeveer
de vier vijfden. Ofwel zij stonden beneden
alle peil, ofwel de waarde er van was te ge
ring, dan dat zij nog verder in aanmerking
konden komen.
Wat na die eerste schifting overbleef, bleek
van zeer verschillenden aard en onderlinge
aarde te wezen.
Voortdurend wordt beoefend, en niet zon
der bijval, een genre, dat maar half tot de
eigenlijke tooneellitteratuur behoort, nl het
zangspel, hetwelk men, in de laatste jaren,
met allerlei nieuwe benamingen heeft ge
doopt. Het ware onbillijk de stukken van dat
soort voorbij te gaan zonder te wijzen op
eenige zeer verdienstelijke proeven, als de
drie - sprookjes - van L. Lambrechts (De
lichtende roozelaar Dc drie prinsesjes De
zwanejuffers) de - lyrische spelen - van
E Buskens Steven WolfMorig en Liba
het landelijk zangspel van R. Verhulst
(Heibieke) en N. de Tière's Liefdelied.
Het grootste getal werkcn.dat de aandacht
van den keurraad op zich trok wegens de
of meer treffende hoedanigheden, die zij
vertoonen. behoort tot het ernstige genre
tooneelspel, treurspel, drama. Doch hier,
welk oneindig verschil in die stukken, wat
omvang, onderwerp, aard en strekking be
treft Eenige daarvan verdienen alleszins met
lof vermeld te worden, hoe ongelijk en onge
lijksoortig ook ze onderling zijn. Een verge
lijking er tusschen en een afbakening der
wederzijdsche verdienste moeten hier niet
begonnen worden de jury wil er enkel op
wijzen dat, al worden deze tooneelwerken in
hetzelfde verband genoemd, en volstrekt niet
uit af te leiden valt dat daardoor bedoeld
wordt, dat zij dezelfde waarde hebben en op
ééne lijn zouden moeten geplaatst worden
Onder de verschillende stukken, die A.
Bogaere in dit tijdvak schreef, mag gewezen
worden op De keten der misdaad en onder
die van L. Scheltjens valt Anna Ringe te
vermelden ook Een schoonc droom door G.
Van Hecke Op een dwaalsboor door E.
Roeland Samuëldoor B. Bieken?; Metella
door E. SctiiLTZ en Hoogstraten door C.Van
Cauwenbergh zijn verdienstelijke stukken.
Nog mogen hier genoemd worden de vrije
bewerking van Euripides' Iphigeneia in Aulis
door R. Kimpe, alsmede De hoeven, een lof
felijke poging van R. De Clercq en J. Le-
FEVRE.
Als wij het laten bij de opsomming van dit
tiental stukken, willen wij daardoor niet te
kennen geven, dat de overige, die na een
eerste keuring waren overgebleven, in alle
opzichten ten achteren staan geenszins.Hoe
moeilijk is het niet de juiste waarde van elk
tooneelwcrk te bepalen en wat een waag-
halzerij zou het niet wezen ze tegen elkaar op
