DE
Zondag "0 Mei 1915
in oorlogstijd 5 centiemen het nummer
68slc Jaar i\° 4655
KATHOLIEK- NIEUWS- EX AANKONlUGINGSBLAt)
VADE PU I TE-GOOSSE\S
Bclgie's Noodkreet
tol het Heilig IIart.
ug Diay mil naisuuu
Kronyke
DENDERBODE
Abonnementsprijs 3 frank 's jaars.
Men schrijft in te Aalst
31. KORTE ZOUTSTRAAT, 31
DRUKKER-UITGEVER
AANKONDIGINGEN
Kleine één maal 0,75 fr. twee maal 1,25 ir.
Gewone annoncen o.'i5 fr. de regel.
Vonnissen, sterfgeval! i. enz.' 0,50 fr. de re*el.
Dikwijls te herhalen volgens akkoord.
Muziek van Alf. Volckaert.
Refrein
O gij, die op één teeken
Den storm van 't meer deed breken:
Open, o Heer, uw zeegnend hand
Over het volk, den vorst,het land 1 (bis)
1
O, Heilig Hart, dat dieper als de zee
Uitstroom! in ware min voor al die lijden.
Heb deernis met ons angstig, martlend wee
Wijs ons een lichtstraal indeesdonkre tijden 1
2.
Uw kindren kloppen rouwend op de borst,
En morren niet om wille van hun zonden
Wij laafden niet uw heeten liefde-dorst,
Doch duwden diepe doornen in uw wonden.
3.
Het onheil sloeg ons neder aan uw voet
Hier knielen wij, terwijl ons harten breken,
En biddend wachten wij, 0 Jesus zoet,
Op het barmhartig woord datGij zult spreken.
O, Heilig Hart, laat het weer vrede zijn -I
Doe weer de Liefde voor het menschdom
bloeien
Dan zal één danklied aller bede zijn.
En dankbaar zullen aller zielen gloeien
Rn nlnn nnn Hlftfowfn*
Juni ISIS.
Geschiedkundige bijzouderheden.
De indruk te Brussel. Het
verhaal van een ooggetuigene.
(Vervolg.)
Sondag, den 1 Mei, (181-1) is van
wegens het vieariaet, in alle kerken eene
solemnele mis gesongen tot dankseg-
ginge dal Syne Heyligheid Pius VII ver
lost was uyt do handen van syne vyanden
- (van Napoleon), en de grensen van syn
ryk begonst te naderen. Op denselvon
dag hebben zo nae hut lof beginnen te
singen den Veni Creator om van Godt af
te smeeken een geluckig lot over ons
vaderland, hetwelck nog geenen vasten
meester en baddo.
In Juny heeft Syne Heyligheid synen
solemnelen intré gedaen to Rootnen.
Saterdag, 22 October, is binnen Brus
sel gepubliceert van wegens den prins
van Oragitie dat,te beginnen van sondag,
23 dito,het vleeshuys moest gesloten zyn,
en dat het strict verbooden was van in
het toekomende op sondaegeu of lie'ylig-
daegen te woreken ofte oenige winkels
hoegenaemt voor te stellen dat allo de
deuren der winkels alsook de herbergen
of andersints onder den godsdinst(tydens
de kerkelijke diensten) moesten gesloten
zyn.
1815. Den 31 January, het sa-
vonls ten 8 uren, hebben alle de klokken
goluyd tot aenkondiging dat het daags
daernae, wesende den 1 February, was
den verjaerdag der inkomste van de ver
bondenen binnen Brussel, op welcke dag
de klokken in parseelen hebben goluyd
van hot smorgens tot hetsavontslOuren.
Vrydag. 24 Februaryis het land
gecedeert (afgestaan) aen den prins van
Oragnie
Sondag, 26 dito, heeft lot het selven
eynde in Sinte Gudula gesongen geweest
den Te Deum Laudamushet vaen met
het couleur van Oragnio wierd gesteken
uyt den toren van Sint Michiel. (i)
(l) De aanhechting van België bij het huis
van Oranje, was defenitief beslist geworden
tijdens het Congres van Weenen. Een koer-
rier bracht dit nieuws in den Haag aan den
22 Februari 1815. 's Anderdaags deed de
prins van Oranje een eigenhandig-geschreven
brief bestellen aan den staatssekretaris, graaf
de Thiennes, waarin hij hem meedeelde dat
- Vrijdag, den 17 Meert, in den nae-
middag, hebben alwederom allo de klok
ken geluyd gelyk hierboven, als wanneer
den prins van Oragnie wierd geprocla-
meertals koning van Belgenland, en den
selven avond is er ge viert.
Napoleon Buonaparte, syndo op het
eyland d'Elbe. soo is hy geambarqtioeit
(ingescheept) en onvoorsu-ns gekomen in
Lions (Lyon), en den 20 Meert, is hy ge
komen in Parys, alwaer de troupen,
behalven een elyn getal, wederom met
hem syn gevallen, waerdoor den koning
Ludovicus XVIII do vlagt heeft geno
men. Nauwelyks was Buonaparte weder
om in Parys, of.hy heeft al wal den ko
ning op eenen goeden voet gesteld haddo
wederom omverre geworpen, en alle de
emigreën (de uitwijkelingén) moesten
door syn bevel wederom uyt Vrankryk.
Uyt die oorsaeke syn wederom do troupen
van de geallieerde afgekomen en de gren
zen gacn bezetten, om metier tyd weder
om op te trokken naer Parys In die dae-
gon is door den kÖning van het Belgen-
land gevraegd endo geiiqmen de requi-
sitie onder den naem van miliciën. (2>
b Den nagt van 15 Juny, wierd in
Brussel den alarm geblasen, alswanneer
alle de troupen van d'Engelschen en
Schotteil seffens syn "moeten vertrekken
en gaen vechten tegen Buonaparte mot
een magtig legel' van Fransche
Vrijdag, 16 dito,des morgens, hoor
de men dat do Fransclie in Charlcroy (3)
warén, en buyturi dé poórlenTtonnie foeii
hoVig het canon, hetwelck vcele" achter
denken gaf.
Saterdag17 dito,was het in Brussel
redelyk Stil maer in den naemiddag be-
gonsten de straeten hier en daer overou
de te staen van het volk, alswanneer dat
men vele bagagiewagens sag afkomen en
vele geblesserde soldaden die kwamen
naer de huyzen daer sy gelogeerd hadden,
en men hoorde niet anders of de troupen
der geallieerde hadden de nederlaege.
Den hoelen avond en nagt hiel het
niet op van ryden.als ook den 18 (Juny)
op welken dag de Fransche al waren ho
ven Waterloo, alwaer dusdaedige ba-
taille is geschied, dewelcke alle hoego-
naemde overtreft en verre te hoven gaeL.
Nae middag, het kwaerl voor 4 uien,
kwam de' stad Brussel in sulke desorder
(gewoel) dal men anders niet en hoorde
of de Fransche kwamen in de stad. (4)
Men sag menigte waegens gelande met
bagagie de poorle uylvlugten, alsook de
arme geblesseerde die nauwelyks on kon
den gaon. Het gepeupel, als ratsende
omuat sy in soo langen tyd niet en had
den konnen plunderen, die vielen, op
sommige waegens en soldaten, en nao-
men hun af al dat sy konden krygen
ons land onder zijn bestuur was geplaatst.
Graaf de Thiennes ontving dit schrijven den
24 Februari, om 3 uren van den namiddag.
Aanstonds deelde hij het mee aan zijne col
lega's van 't ministerie. Het nieuws werd
door de straten der stad Brussel door roepers
en bcllemans bekend gemaakt, terwijl de
klokken van al de kerken aan 't luiden gingen.
(2) Er is hier spraak van de vorming van
een nationaal militiekorps, bestaande uit
25000 man.Het art 2 van 't koninklijk besluit
luidde als volgt Diegenen welke geroepen
zijn om deel uit te maken van dit korps zullen
genomen worden uit de niet getrouwde man
nen of weduwenaren zonder kinderen, de
welke, den le Januari 1815, achttien jaren
zullen tellen, tot aan vijf en-dertig jaren.
(3) Een gazet van dien tijd L' Oracle
schreef daarover Van zoohaast dit nieuws
is toegekomen aan de veldmaarschalken van
de legers der verbondenen te Brussel en te
Namen, is orde gegeven om aanstonds de
schoone en talrijke legerscharen, in hun
kantonnementen verspreid op de boorden
van de Maas en in Brabant, te doen opmar-
cheeren. Lord Wellington is vertrokken om
die manceuvers te besturen.
j sommige voermans on soldaten wierpen
hun pakken in de huysen om te heler le
konoen vlugten en terwylbnt waeren ze
besig met veole prisoinnors van deFran-
j sclte in Ie brengen, dewelcke wierdon
gesteld in het Castcelken, omtrent de
Vaertpoorto.
- In dien vollen troubel waeren ze
besig met prodicken in de kerk van Sinte
Nicolaus, hetsermoon bynae uytsynde, is
in deselve kerk dusdaenigeu alarm be
gonst dat het volk do kerk uylliepcn den
predicant gcnoodsaekl was van den pre-
dickstoel te gaen; waerdoor in veele ker
ken geen lof en is gedaen,onder dewelcke
geweest is den Bystand (do kerk van O.
L. V. Bystand.) Dit een weyniggestild
synde, begonst men le hooren dal liet
eotien valschcn alarm was, en daer wierd
van wegens den meier van Brussel uyt
gebuid dat do burgers de wagten moesten
doen, hftwulcjte meu sag gebeuren.
Voor den avond kwam er een geroep-
dat deeFransohede ntylerlaeg hadden, dat
•hun arulóe in désordor was en dat de
troupen van de geallieerde van hen had
den gemaokt 9000 krygsgevangenon, als
ook veel stucken canon waer door de
menschen zich wè lerorn wat troosteden
en des avonds en liet snachts begonsten
de burgerwachten alhier en daer het ge-
plundert goed uyt du huysen te haelen en
naer den Amigo le draegen.
- Dusdanig was hol lol van Brussel,
hetwelck men mag. seggqtj dat miraeu-
fei.'sëlyk is; bewaert, want- had er geen
renforl geh-».v;o;; 7as dê pruyssiscne it-ou*
pen, dietuen segt, op donselven sondag,
18 Juny, nae middag om 5 uren, by liét
leger gekomen le syn,Brussel liadde mis
schien hot droeviglot onderstaen hel-
Welcke dé menschen o-p verscheyde plae-
san, en wel bysonderlyk langst den kant
van Waterloo hebben onderstaen, onder
dewelcke sig veele bevinden die suyver
uylgeplundet t syn, en hun velden, etc.,
hebben sicu verwoesten.
(Uit do hronijh gepubliceerd door
Galesloot.) (Slot volgt.)
Van het merkweirdigste dat er voorge
vallen is sedert de maend September 1792.
(Uit den NIEU WEN AE1.STERSCHEN
ALMA.NACH, dienende voor het jier
ons Heere Jesu Christ! M DCC.XCIV.
(1794)-)
NOTA. Voor hot gemak der lozers
hebben \vy hier ook een weinig den ver
ouderden schryfirant gewijzigu.
Gebeurtenissen uit de Fransche
Revolutie Slag van J FMA. PP ES.
De Franschen vallen binnen in
België.
k Den 10 September 1792 is te Meaux
de woede der oproermakers gevallen op
de priesters, waervan een groot deel is
om hals gebracht, en uyt Lisieux schryft
men van den 11 dezer, dal het grauw
(4) Het verdient opgemerkt te worden hoe
de bevolking van Brussel, tot tegen den
avond van dien gedenkwaardigen dag, stellig
meende dat Napoleon zegevierde, hetwelk
aanleiding gaf tot die paniek. Inderdaad, de
Franschen zagen in den beginne meer dan
een kans tot zegepralen, en de soldaten van
Wellington verkeerden in een gevaarlijken
toestand, toen rond 5 uren van den namid-
dag, zooais de kronijkschrijver meedeelt,met
het onverwachts verschijnen van den pruis-
sischen generaal Blücher, de balans ineens
overhelde ten gunste der verbondenen. Indien,
in plaats van Blücher, de fransche generaal
Grouchy op het slagveld ware verschenen in
die beslissend uur, dan zou de zege aan Na
poleon niet tneer ontsnapt zijn; doch, zooals
wij 't in een vorig nummer zegden de voor
noemde fransche generaal had verzuimd de
dringende orders van den keizer uit te voeren
naar de letter.
(gespuis) do kastdelen daer omtrent in
brandy gestoken hoeft, en alle do geeste-
lyke vermoord zelfs zonder in acht te
nomen of zy den' civiquen (burgorlyken)
e -d baddert gedaen ofte niet inon rekent
hel getal der gevluchte geeslelyke op
vyitig_,-luizend,diedoordoaenwakk"eringe
der bisschoppen in alle landen aenveird
en bezorgd worden voor hun onderhoud.
(1)
Den 9 October, aangezien het ge-
droygd bombardement van de stad Ryssel
door de Oostenryksche troupen, hetwelk
den 29 September is begonst geweest,
niet gehad heeft het gewenscht uytwerk-
sol om haore inwoonders en deszolfs
commandant tot deovorgaeve le brengen,
en le doen wederkeeren tot hunne pligl
jegens hunnen wettigen Souvereyn
(Lodcwyk XVI) en aangezien van eenen
anderen kant hot gevorderd en slegt jaer-
gelydu groot»; hindernissen bracht in het
voortzetten der werkingen van oen beleg;
Deze gebeurtenissen ee de volgende dag
tekenen allen Uit het woeligste en schrikkelijk-
■stü tijdperk der fransche revolutie. Reeds van
af den 20 Juni 1791, had.Lodewijls XVI. koning
van Frankrijk, die zich machteloo.- en verlaten
gevoelde in dc handen van anarchisten èn op
roermakers. zien willen terugtrekken op fle
grens van zijn ongelukkig koninkrijk, in de ver
sterking van Montmédy hij wilde van daar
een oproep doen tot de andere gekroonde hoof
den Doch de koninklijke familie- had pas Parijs
- Jcy;
geheim verlaten, of I.odewijk XVI w
erkend, aangehouden te Varennes, en als een
179-21 werd dit paleis-bestormd door hel gepeu
pel en' de koning nv>est met geweld de
muts 'der Jaco hljnet) v Opzetten iiïtusschen
naderden de verbondene mogendheden de fran
sche grenzen, en den aS juiï verscheen een
manifest vanwege den hertogvan BRUNSWICK
generaal van 't pruissisch leger dat onder de
strengste dreigementen, dc onderdanigheid aan
hunnen wettigen koning, oplegde, aan de fran
schen. Dit was een nieuwen zweepslag voor de
woede der republikeinen die het paleis opnieuw
bestormden den 10 Oogst, en door héél Frank
rijk de vaan des oproers. zwaaiden. Lodewijk
XVI móest met zijne familie vluchten, en werd
daarop gevangen gezel in den toren van den
Tempel, vanwaar hij cenige maanden later (21
"Januari 179.5) naar het schavot zou gevoerd
worden Onderwijlen traden dc verbondenen
handelend op zij bombardeerden Longwy. en
dwongen daarna Verdun tot de overgave. Dit
geschiedde in September. Aanstonds daarop,
werden er uit wraak, ontzetlenden slachtingen
aangericht onder de geestelijkheid en de konings
gezinden welke in de verschillende gevangen
van Parijs opgesloten zaten. Ook in de voor
steden verrichtten de moordenaars en brand
stichters hun duivelsch werk Versailles,
Orléans, Reims, Meaux, Lvon en meer andere
steden kregen er hun deel van Inmiddels zette
het pruissisch leger zijnen optocht voort het
stak de Maas over, draaide rond Argonne waar
van generaal Dumouncz de doorgangen bezet
hield, en kwam te VALMY (20 September) in
botsing met Keilermann Na een artilleriegevecht
van enkele ureo, zakten de pruisen terug al naar
hunne grenzen zonder achtervolgd te worden.
Na dit gevecht van Valmy, kwam héél Belgie in
handen der franschen met den slag van JEMAP-
PÉS. Den 21 Januari 1793 viel het hoofd van
Lodewijk XVI; deze koningsmoord verwekte
den opstand der Vendeccrs, en deed gansch
Europa tegen Frankrijk samenspannen. Den
i Maart van '1 zelfde jaar liet Dumouriez zich
kloppen te NEERWINDEN, en ons land werd
weerom ingepalmd door Oostenrijk. Intusschen-
tijd ontstond in 't rampzalig Frankrijk het treu
rig befaamd SCHRIK-BEWIND 2 Juni 1793-29
Juii 1791' met aanvoerders als MARAT, DAN-
TON en ROBESPIER. Tijdens dit bewind
vloeide het bloed bij stroomen te Caen, Arras.
Bordeaux, Nimes, Marseille, Lyon, enz werkte
de guiljotien of het kanon onverpoosd om den
oproer der provinciën te tlcmpen. Te Nantcs
werden de oproerigen met tientallen in den
stroom der 0 Lon e verdronken. Den 12 Juli
1793 werden de Vendeëers gewroken door een
jong meisje, de vermaarde CHARLOTTA COR-
DAY die den wreedaard MARAT in zijn bad
vermoorde Tc Parijs vielen de edelste hoofden
onder 't mes den 15 October van 'l vermeld
jaar volgde MARIA-ANTOINETTE, koningin
van Frankrijk, weduwe van Lodewijk XVI,
haren man op naar 't schavot. Twee en twintig
girondijnsche volksvertegenwoordigers, de her
tog van Orléans, verscheidene generalen, kun
stenaars als dc 32-jarige A. CIIENIEK, natuur
kundigen, als de groote LAVOISIER, enz. enz.
stieryen denzelfden dood. Kortom, dit tijdvak
vormt een der schrikkclijkste bladzijden van
Frankrijk's geschiedenis, en wellicht ook van de
wereldgeschiedenis.
